Fa. F. VAN DER KLOOT
VERFRISCHT - VOEDT - VERSTERKT
VERK00PING
Groote afslag Strandballen 9/2 ct.
C. J. OE JONGH - Haarlemmerstraat 201
HÈ.: De Leidsche Courant
„SINT BAVO
Leidsclieweg 13 - Voorschoten
LIEFDEWERK
„OUD PAFIER"
HET PANAMAKANAAL EN
PANAMAHOEDEN
•door
NINA ARKIlN'A.
Waar men ook komt, overal vindt men
Zweedsche lucifers en Noorsche zeelui. Dat
deze bewering steekhoudend is, heb ik nog
steeds ondervonden, waar mijn reizen mij
■braehten. Colon, de stralende, zindelijke,
tropische luxestad, die bestaat van vreem
de schepen, toeristen en soldaten.
Zes schreden aan de andere zijde van de
spoorlijn ligt Panama. Een vreemdeling,
die door de stad wandelt, weet nooit goed
waar hij eigenlijk is; en het doet er ten
slote ook met toe. Men verdwaalt niet in
de toeristen-stad met de weelderige hotels,
de palmenbosohjes en schitterend mooie
winkelstraten.
Men begint met de breede, geasphalteer-
de hoofdstraat door te loopen en drinkt er
zijn cream-soda, wat hier in deze warmte
een ware paradijs drank js en u geboden
wordt door glanzend gepolijste negers. Men
bewondert dc mooie panama-hoeden en
vlechtwerken van stroo en andere toeris
tenverlokkingen in de rijke etalages en
maakt een praatje met de gewiekste Indi
sche kooplui over Indië en Afrika.
Deze kooplieden doen hier zaken met de
huisindustrie der inboorlingen; d.w.z, zij
koopen voor een schijntje de panama-hoe
den van de Indianen en verkoopen ze duur
aan de reizigers. En a-ls men dan een pana
mahoed heeft gekocht, want geen enkele
toerist, die zichzelf respecteert, zal uit Pa
nama weggaen zonder „een panama",
vraagt men op een hoek van een straat aan
iemand, waar men wezen moet om het wer
kelijke stadsbeeld te zien. Men zegt u, een
zijstraat in te slaan; gij redt met groote
moeite het veege lijf bij een tocht door en
kel lawaaierige, drukke dwarsstraatjes en
komt dan plotseling tot de ontdekking, dat
ge nu toch verdwaald zijt
Dit is de stad*, die leeft van de scheep
vaart en de soldaten; de stad van de win
kels, welke voorzien in de geweldige be
hoeften der scheepvaart, en die voldoet aan
het verlangen van soldaten en matrozen
naar vroolijfoheid en verstrooiing. Vlak
naast elkaar liggen hier restaurants, café's,
helaas, ook danslokalen. Uit alle ramen en
deuren klinkt muziek en op de open ter
rassen wordt gedanst. Geen mensch kan
zich zoo volkomen overgeven aan de vreug
de, ook aan de ongeoorloofde, als de zee
man, die een maand of een paar maanden
op zee is geweest en nu voor een korten
tijd, misschien maar voor enkele uren, vas
ten grond onder zijn voeten heeft. Wat kun
nen zij dansen, en welk een ongelooflijke
hoeveelheden vocht kunnen zij naar binnen
werpenEen glorie, een lichtkrans, om
geeft als het ware zulk een zeeman, als hij
met glimmende knoopen en in smetteloos
wit costuum een danslokaal binnenslentert.
De bedienende negers lachen hem toe en
blijde juichkreten van donkeroogige beau
ties verwelkomen hem. Maar het is dan ook
regel, dat een zeeman, die aan den wal aan
het passagieren geweest is, platzak aan
boord terugkomt!
In deze stad verdwaal ik ten slotte en ik
moet de hulp der politie inroepen om den
weg wederom te vinden naar de toeristen
stad.
De agent is een en al vriendelijkheid; hij
gaat een eind met mij mede en vraagt, of
ik bij geval ook een Zweedsche ben; hij
meent dit aan de uitspraak van mijn En-
gelsch te hooren hij is zelf 'n Zweed, ver
telde mij de agent in Colon (of waren wij
misschien op dat oogenblik in Panama?)
Wij zetten het gesprek voort in het
Zweedsch en Noorsch, terwijl wij onzen
weg naar de weeldestad zoeken.
„Een fijne stad anders", en een best
leven hier; ihooge salarissen en volop ple
zier én vermaak. Sedert 1914 is mijn vriend
niet meer in Göteberg terug geweest, toen
hij als vrijwilliger in den oorlog ging. Hij
heeft ook twee medailles verdiend, en nu
is hij als politie-agent belandt in deze „fijne
stad''. Overal komt een mensch Noren en
Zweden tegen, verzekert hij mij bij het af
scheid.
Of dat zoo is In Colon komt er een
loods aan boord en om dezen regel goed
waar te maken, is hij niet alleen een Noor,
maar heet bovendien ook nog Vikingstad!
Men zal ongetwijfeld langen tijd iheed Noor
wegen kunnen afzoeken om een man te vin
den met zulk een zuiver Noorschen naam
als Vikingstad. Maar de loods Vikingstad
heeft het bijzonder goed in Panama. Hij
verdient zooveel, dat een staatsraad in het
vaderland er jaloersch op kan zijn. Hij
houdt er zelfs een eigen auto op na, die hij
welwillend ter beschikking stelt van de
Noorsche passagiers, en hij noodigt ons uit,
bij hem thuis te komen. Zijn woning is ruim
en getuigt van welvaart; aan de wanden
hangen Noorsche landschaps-schilderstuk-
jes en Bjornson in pracht uitgave heeft een
eereplaats gekregen. Verder houdt hij vier
zwarte bedienden en biedt hij ons een over
vloed van verrukkelijk koude dranken. ^len
heeft hier geen drankverbod, en evenmin
ziet men op straat dronken lui. Overal komt
een mensch Noren en Zweden tegen, zegt
de loods bij het afscheid.
Aan de andere zijde van het Panama
kanaal is de havenkapitein een Zweed,
„groet Zweden van Noorwegen1', welke
groet den Zweedschen kapitein Karl Svens-
son werd overgebracht....
Des morgens klokslag zes voer onze
Zweedsche „Canada" het kanaal in; dit
wonder van moderne ingenieurskunst en
menschelijk uithoudingsvermogenIk zie
er van af het kanaal-wonder te beschrijven:
geen adjectieven of superlatieven zijn bij
machte, den overweldigenden indruk weer
te geven en den eerbied voor menschelijk
scheppings-vermogen, die het zien van dit
kanaal bij ons wekt. Welk nut zou het heb
ben, te trachten u te schilderen, hoe twaalf
kleine electrisohe locomotieven over de
steile bergen voortkruipen en twee stoom-
booten van tienduizend ton trekken door
het 40 mijlen lange kanaal! Het is gelijk
een wonder, en een beschrijving kan nooit
zijn wat men gevoelt, wanneer men trillend
en bevend van verwondering en emotie op
het dek staat!
Tien uur duurt de tocht door het kanaal,
waarvan de bouw ongeveer 400.000.000 dol
lar heeft gekost en meer dan 60.000 men-
schenlevens heeft gekost. 60.000 menschen
hebben een afschuwelijken dood moeten
sterven aan malaria en andere tropische
ziekten, opdat wij in tien uur tijds zullen
'kunnen reizen van den Atlantischen
Oceaan naar den Stillen Oceaan
Aan weerszijden van het kanaal groeit
een wilde, tropische vegetatie. Wordt deze
al te overweldigend, dan steekt men de
zaak in brand en schroeit het gansche land
schap kaal. In den loop van één enkel jaar
staat alles weer even groen en weelderig,
want op dezen vochtig warmen bodem,
slechts 420 mijl van den evenaar, groeit
het ongelooflijk snel. Hier en daar liggen
tegen de bergen kleine moderne dorpen,
mooie villatjes en welvarende vruchten-
tuinen; en in kleine inhammen baden kro
kodillen zich in de zon, genietend een on
verstoorde rust. Een der allermerkwaar
digste feiten bij dit werk van menschen-
handen is, dat men er werkelijk in slaagde,
de malariamug uit te roeien; men vindt er
kanaal-zone nauwelijks één,
en niemand mist ze"! Wanneer men staat
op het dek van het schip en met wijd open
oogen ziet naar de voorbijglijdende oevers
en zich verwondert over alles, wat onze
oogen aanschouwen, moet men vanzelf den
ken aan de interessante geschiedenis van
het Panamakanaal.
Bijna 400 jaar heeft de menschheid noo-
dig gehad om den droom over een kanaal
tusschen twee oceanen te verwezenlijken.
In 1513, ongeveer 400 jaar vóór de ope
ning van het Panamakanaal, zag de Spaan-
sche conquistadore Balbao, die uitgetrok
ken was om den weg naar Indië te zoeken,
voor het eerst den Stillen Oceaan. Hij was
met zijn expeditie de Panama-engte over
getrokken. En in 1524 schreef Cortez aan
zijn koning, dat, indien er geen natuurlijke
doorvaart bestond, men die graven moest:
„en deze zal den koning van Spanje tot
'heerscher maken over zoovele landen, dat
hij zich met recht heerscher der wereld zal
noemen". Zoo lang geleden dus zagen de
menschen reeds de beteekenis van het Pa
nama-kanaal in en ontwierpen zij plannen
en ondervonden al den tegenstand, die de
verwezenlijking van grootsche droomen
immer wachtErnstige tegenwerking
ondervond men in deze aangelegenheid van
Spanje's machtige geestelijkheid, die zich
tegen het graven van een kanaal verzette
op grond van de overweging, dat wat God
heeft samengevoegd, niet door den mensch
gescheiden zal worden. Pas in 1698 werd de
eerste expeditie uitgezonden om de moge
lijkheden van het graven van een kanaal te
onderzoeken. De expeditie werd uitge
stuurd door 't parlement van Schotland en
aan het hoofd der onderneming stond de
oprichter der Bank van Engeland, de
groote Schotsche zakenman William Pater-
son. De expeditie mislukte volkomen; kost
te het arme Schotland reusachtige sommen
gelds en bracht den leider slechts schade
en schande aan. In dien tijd wist men het
moordende klimaat van fret land. niet te
bestrijden; de menschen stieren als vliegen,
vóór zij den tijd gevonden hadden, de tech
nische mogelijkheden voor het graven van
een kanaal te onderzoeken.
Gedurende de 18e en de eerste helft van
de 19e eeuw hielden de kanaalplannen de
gedachten bezig en brachten de fantasie in
werking. Een dergenen, die het sterkst door
deze denkbeelden in beslag werd genomen,
was prins Louis Napoleon, de latere Keizer
Napoleon III. Hij trachtte dan ook den
droom te verwezenlijken, toen hij Frank-
•rijk's heerscher werd. De Fransche bemoei
ingen in deze eindigden in tusschen zooa-ls
bekend, met het beruchte Panama-schan
daal.
Naast den ingang van het Panamakanaal
ziet men het begin van het kanaal, dat de
Franschen begonnen waren te graven. Het
is tamelijk smal; maar toen de Yer. Staten
den bouw overnamen, hadden zij veel ge
leerd van de ervaringen en fouten der
Franschen.
„Hest Panamakanaal deelt het land, maar
vereenigt de wereld'', zegt. de Amerikaan.
Dit is zoowel een trotsche als een ware op
merking; en het is bovendien een zaak van
buitengewoon groot belang voor de Ver.
Staten, die het kanaal 'bezitten.
Wanneer men aldus voortglijdt door het
kanaal, het sprookjesachtige, schitterende
mechanisme ervan bewondert en weet, dat
langs de oevers moderne waterleidingen lig-
gen,^ de electrische leidingen, draadlooze
stations, kortom alle technische wonderen,
die behooren tot de moderne beschaving,
dan moet men niet vergeten, dat slechts
enkele mijlen verder nog volkeren leven in
den natuurstaat. Indianenstammen, welke,
practisch gesproken, nog staan op het
standpunt van het steenen tijdperk!
Vanuit Columbia mocht ik mij aansluiten
bij de expeditie van den Indianen-onder
zoeker, prof. Erland Nordensbjöld. Het was
zijn opgave, zooveel mogelijk te weten te
komen over deze primitieve volksstammen
en de leden der expeditie verwachten al-
ierlei gereedschappen en wapens en in-
dianenscalpen te zullen vinden naast de
overige buitengewone dingen, waarvan een
ontdekkingsreiziger droomtJa, wel
droomt de mensch van velerlei verschil'len-
PANAMAKANAAL
O VERKRIJGBAAR BIJ
MELKINRICHTING
L. DIEFSTEEG 10
Kempenaerstr.32,0egstgeest
Dijk en Rhijn, H, Rijndijk 20
De Toekomst, Hooigracht 41
F.K.R00MIJS
WAFELS 5 en 10 ets.
BEKERS 10 en 20 ets.
DRIE SMAKEN 35 ets.
In bijzondere verpakking
inhoudende y2 L. a f 0,65
Vi L. a f 1.20, blijft 2 u. goed
Thuisbezorging tot 7y3 u, nm.
OPENBARE VRIJWILLIGE
in het Notarishuis aan de
Hoogewoerd te Leiden, bij in
zet en afslag op Vrijdagen 26
Augustus en 2 September 1932
des avonds 7 uur, ten over
staan van H. M. MARKUSSE
NOTARIS te Leiden, van:
Perc. 1. Het zeer gunstig
gelegen vrijstaande ruime
BURGERWOONHUIS met
voor- en achtertuin, twee zij
ingangen, steenen schuur en
houten schuur, aan de Ge
versstraat 65 te Oegstgeest,
groot 284 c.A. Het woonhuis
bevat: beneden drie ineen-
loopende kamers, keuken, bij
keuken, daarboven zolder met
slaapkamer.
Het perceel is in eigen ge
bruik te aanvaarden bij de
betaling, en inmiddels uit de
hand te koop.
Voorts: ex art. 1223 B.W.:
Peró. 2, 3, 4. De HUIZEN
en erven te Leiden, aan de
Waardgraoht nos. 13, 139 en
126, samen groot 152 c.A. elk
bevattehde voor- en achter
kamer, keuken, plaats, boven
zolder. Verhuurd no. 13 voor
4.no. 139 voor 4.25 en
no. 126 voor 4.per week
(waterleiding voor rekening
huurders).
Alle perc. zijn voorzien van
gas- en waterleiding, perc. 1,
2, 4 bovendien van eleotrisch
licht.
Alle perceelen te bezichti
gen in de weken van veiling
en afslag op Dinsdag en Don
derdag van 24 uur nam.
Betaling '4 October 1932.
Inl. verstrekt gen. Notaris.
Magazijn van Speelgoederen
N.V. Leidsche Exploitatie Maatschappij v. Onroerende
Goederen - Stationsweg 18, Leiden, Tel. 1649
TE HUUR:
LEIDENEEN HEERENHUIS aan de Hcogo Rijndijk No. 29.
Huurprijs f1100.— per jaar. EEN HEERENHUIS aan de Ridder
straat. No. 16, huurprijs f 600.per jaar. EEN HEERENHUIS
aan de v. Oldenbarneveldstraat No. 39, huurprijs f 600.p.jaar.
EEN WOONHUIS aan de Lage Morschweg No. 61, huurprijs
f500.per jaar. EEN WOONHUIS aan de Lage Morschweg
No. 35, huurprijs f 525.per jaar. PAKHUIS aan de Lange-
gracht No. 33, huurprijs f30.per maand. WERK- OF BERG
PLAATS aan de Oude Vest No. 171, huurprijs f70.— p. maand.
EEN WINKEL aan de Korevaarstraat No. 1, huurprijs f900.
per jaar. EEN WINKEL aan de Haarlemmerstraat No. 234,
huurprijs f1250.— per jaar.
OEGSTGEEST: TWEE HEERENHUIZEN aan de Emmalaan Nos.
21 en 27, huurprijs f 625.per jaar. HEERENHUIS aan de
Warmonderweg No, 58, huurprijs f800.per jaar. HEEREN
HUIS aan de Weth. Juffermansstraat No. 46, huurprijs f575.
per jaar. Al deze peroeelen zijn direct te aanvaarden.
ATTENTIE!
ATTENTIE!
In den jare 1932 is er voor Leiden nog een belangrijke dag
behalve 3 October, n.l.
19 AUGUSTUS
DE DAG VAN HET VIJF-JARIG BESTAAN VAN
TRIANON
aardig.
ONS EERSTE LUSTRUM
Dan brengen wij een programma dit Lustrum
Noteer dus op Uw Kalender.
19 AUGUSTUS JUBILEUMWEEK
VAN UW TRIANON
3C Bespreekt nu reeds Uwe plaatsen om teleur
stelling te voorkomen. 6107
TERSTOND GEVRAAGD
een net R. K. Meisje pl.m. 15
jaar voor dag of dag en nacht
Adres P. C. VAN RIJN,
Stompwijkscheweg 2, Leid-
schendam. 8031
GEVRAAGD
In gezin van twee personen
een flinke dagdienst bode, die
geheel zelfst. alle werkzh. kan
verriohten en beslist van g.
g. v. Aanmelden 's avonds
na 8 uier Voorburgscheweg
89, Veur. 8032
GEVRAAGD
voor dag of d. en n. liefst voor
direct net Meisje, zelfstandig
kunnende werken 1516 jaar,
geen winkelwerk, Haarlem
merstraat 111. 8030
HUISHOUDSTER
Biedt zioh aan R. K. huis
houdster, ook met de kaas
bereiding bekend, liefst om
trek Leiden. Brieven onder
no. 1024 aan KRA A YEN-
BRINKS Advertentiebureau
Woerden. 6084
BOERENKNECHT
Er biedt zioh aan een boe
renknecht, goed kunnende
melken, onder de 20 jaar.
Brieven of inlichtingen aan
TH. ADEGEEST, Stations
straat 109, Zegwaar t.
6045
MELKZAAK
te huur of ter overname
gevraagd. Brieven no. 8038
bureau van dit 'blad1.
Een platte
BOERENWAGEN
zoo goed als geheel nieuw te
koop bij P. J. BOGAARDS,
wagenmaker D 287, Hazers-
woude. 6119
Radio-Techn. Adviesbureau
Apothekers dijk 31, Leiden.
Het is nu de tijd uw Radio
toestel eens grondig te la
ten nazien. Laat uw ver
ouderd toestel ombouwen.
Toepassing van de nieuwste
vindingen. J. P. STIKKEL-
MAN, Gedipl. Radiorteoh-
nicus. 7890
KONINGINNEFEESTEN
Eenvoudige optochtcostuums
ook voor kinderen te huur bij
ERATO, Oude Singel 14 tel.
889. Vlaggen, wimpels, zwarte
kleeren en hoogehoeden. Alle
Bruiloftsfeest artikelen. Groo
te en kleine vuurwerken.
Wasfakkels voor serenades.
Geillustreerd vuuirwerkpro-
gram gratis. 8037
NAAIMACHINES
Hansa 47.50, Brennabor
52.50, Gazelle 65.Haiti
en Neu 65.Victoria 70,
Gritzner 75.Kohier 75,
Vest a 75. Inlaadmachines
112.50. Demonstratie Nau-
man-madliine 47.50. Repa
ratie goedkoop en afdoende.
Haarlemmerstraat 159. 8034
HUWELIJKSFEESTEN
HENDRIK VAN WEL,
pianist, Garenmarkt 44 Lei
den. Tel. 1267, van ouds.
bet beste adres voor leve
ring van uitstekende mu
ziek en beschaafde komi
sche humoristen. Neemt
desgewensoht de leiding van
elk feest op zich. 5949
TE HUUR GEVRAAGD
zoo spoedig mogelijk, op net
ten stand een huis, liefst be
nedenhuis, voor klein gezin.
Huurprijs 5.Brieven on
der no. 8035 bureau van dit
blad.
TE KOOP
twee beste trekhonden, tevens
goede waakhonden, zwaar
model Dixi'bsche dog, en tevens
pracht jonge hond, - Duitsche
dog 5 maanden oud. Te be
vragen bij P. BLOKLAND,
173, Leidschendam
6104
TE HUUR GEVRAAGD
te Leiden met ingang van 1
Sept. a.s. een gemeubileerde
boven- of benedenwoning met
vrije keuken voor echtpaar
met schoolgaand kind. Brie
ven onder no. 8036 bureau
van dit blad.
HET PERMANENT HUIS
Bij ons is iedere dame tevre
den 2.50 Permanent, alles
inbegrepen, 6 tot 8 maanden
garantie, 0.75 wassohen, wa
tergolven 0.75 Knippen,
wassohen, onduleeren. Per
manent met de nieuwste ma
chine en oliebehandeling.
Maison PLANTFEBER, Da
mes, Heeren- en Kinderkap
per, Apothékersdijik 8, tel.
VERKRIJGBAAR JN
PAKKEN VAN 5 KILO
TEGEN f 0.25 PER PAK
PAPENGRACHT 32, LEIDEN
GELDBELEGGING.
Het Kerkbestuur St. Joseph-
kerk te Leiden, vraagt
geld ter leen
onder nader te bespreken
voorwaarden.
Namens het Kerkbestuur,
J. C. VIJVERBERG, Pr.
GIRONUMMER 63091 5831
Godsdienstig Weekblad voor
het bisdom Haarlem.
Geeft wekelijks 16 bladzijden
onderhoudenden enleerzamen
tekst.
Steunt het Liefdewerk d. arme
Nieuwe Parochiën.
Per 3 maanden f 1.00
VRAAGT PROEFNUMMERS
Administratie:
OUDE RIJN 77-79
Voor het afhalen van papier
gelieve U uitsluitend op te
bellen No. 985
Brieven en boodschappen
P. J. COLLA
La nge Mare 51
