EEN GROOT STAATSMAN IS
HEENGEGAAN
VRIJDAG 5 AUGUSTUS 1932 DE LEIDSCHE COURANT TWEEDE BLAD PAG. 5
IN ZEELANDS HOOFDSTAD MIDDELBURG wordt thans de
wijd en zijd bekende jaarlijksche echt-Zeeuwsche kermis
gehouden. In de zweefschommel.
EEN VLIEGONGELUK". De vereeniging „Eerste Hulp bij
Ongelukken, Linker Maasoever" te Rotterdam, heeft Donderdag
aan den Blindendijk te Rotterdam veldcfefeningen gehouden,
waarbij een vliegongeluk geënsceneerd was.
Mgr. Dr. Seipel, Oud-Minister President van Oostenrijk.
Mgr. Dr. Ignaz Seipel is niet meer
Het veel gepijnigde lichaam heeft zich
voorgoed ter ruste uitgestrekt en de groo-
te geest, dien het omsloot, is opgericht
naar andere, naar betere gewesten.
De gewoonte getrouw zal de internatio
nale pers in vele kolommen van -zijn leven
en zijn werk verhalen; er zal hem "hulde
en critiek worden gebracht, concentree-
rend in deze gemeenschappelijke overtui
ging, dat er een groote staatsman is heen
gegaan, die door zijn wereldpolitieke ar
beid in een der moeilijkste decennia van
de wereldhistorie, een voorname rol ver
vuld heeft. En uit al deze beschouwingen
zal de persoon van den overledene in dui
delijke belichting naar voren treden en in
de herinneringen worden vastgelegd.
Scherper dan al deze officieele momen
to's geven de „kleinigheden" uit het le
ven van den priester-staatsman ons een
juiste schildering van zijn persoon, klei
nigheden, die als momentopnamen in de
herinnering zijn vastgelegd en die vertel
len van Seipel als politieken leider en als
priester twee zoo uiteenloopende richtin
gen, die hij, hoewel zij in zijn persoon ver-
eenigd waren, nimmer met elkander heeft
verward.
Seipel's portret is algemeen bekend, zijn
expressieve kop, scherp van lijn en uitdruk
king, is tallooze malen afgedrukt in boek
en blad. Het hooge voorhoofd de leven
dige oogen, de scherpe haviksneus en de
bijna immer ietwat scheeve mond jnet de
dunne lippen, die bij 't luisteren naar an
dere woorden die hem niet aanstonden
lichtjes optrokken, maakte het gemakkelijk
hem overal terug te kennen. Krachtig
stond dit hoofd op z'n flinke stevige ge
stalte ingeplant, het wit en zwart van
priesterboord en zwarte jas.
Zoo kende men Seipel in de regeeringspa-
leizen van Oostenrijk, zoo ook toog hij
naar de hoofdsteden van Europa en be
zocht hij Nederland, om er den dank te
gaan vertolken, die .zijn land zich tegen
over 't kleine Holland verplicht gevoelde
voor het machtige vele voor de Weensche
kinderen gedaan.
Wanneer is Mgr. Dr. Ignaz Seipel als
de Seipel, zooals wij hem kennen, naar vo
ren getreden?
Heeds in de oorlogsjaren speelde hij zijn
rol. De revolutie van 1918 bracht hem op
het voorplan. Arbeiders- en soldatenraden
regeerden in de straten van Weenen. In
ordelooze benden verlieten de soldaten
het front. Het keizerrijk had afgedaan, de
republiek stond voor de poorden. Op
Schönbrunn vocht keizer Karl een zwaren
strijd. De leiders der revolutie eisehten
zijn heengaan en slechts zijn vrijwillig ver
trek zou de verandering van staatsvorm
onbloedig doen verloopen.
Vanuit zijn zomerpaleis zag Karl aan de
overzijde van het park de Glorietta, be
kroond door den machtigen adelaar. Voor
bij, des adelaar's heerschappij was ten
einde. Nog talmde hij. Zijn echtgenoote
Zita kon het beslissende woord niet spre
ken, Zij, een Parma, wist zoo slecht te bui
gen-
Voor het paleis een enorme menschen-
massa in gisting en beroering. Vier jaar
van oorlogsleed en honger hadden het volk
onbarmhartig gemaakt. „Weg met de kei
zer. Leve de Republiek
Toen verscheen Seipel de leider van de
Christelijke sociale partij op Schönbrunn.
In een der pronkerige zalen had een on
derhoud onder vier oogen plaats. Wat is
daar gezegd 1 Niemand weet het. Seipel
heeft er nimmer over gesproken. Feit is,
dat hij de onderteekende troonsafstand
van Keizer Karl publiceeren deed. En
wanneer toeristen het Sohönbrunner-paleis
doorloopen zal de gids hen in een der za
len verhalen: Hier waren de laatste kei
zer en mgr. Seipel, toen daar buiten het
volk des keizers heengaan eischte
De eerste regeering der Oostenrijksche
republiek was een regeering-Renner, een
socialistische. Niet lang is zij dat gebleven.
Het was Seipel, die verzamelen blies, die
de verstrooide partijgenooten weer bij el
kander bracht en bij de eerste verkiezingen
het staatsbestuur veroverde.
Doch toen begon zijn zware taak. Oos
tenrijk moest voor de totale ineenstorting
worden gered. Er moest geld komen. De
Volkenbond zond Zimmermann als toe
ziende voogd, dit uiteindelijk de wetten
stellen kon.
Seipel kon geld krijgen, maardan
moest het geheele bestuur van Staat en
stad grondig worden herzien, „gesaneerd".
Begin 1923 kwam de groote Volkenbonds-
leening los, doch meteen brak voor den
bondskanselier een zwaar oogenblik aan.
Duizenden ambtenaren en beambten moes
ten worden afgedankt op bevel van den
Volkenbondscommissaris. Seipel zag voor"
zich, welk een storm dit zou verwekken,
hoe op hem de verontwaardiging, de las
ter en haat zouden neerkomen. Doch hij
zag ook wat gebeuren ging, wanneer de
Volkenbond zijn credieten terugtrok. Dan
ging zijn geheele volk ten onder in de
chaos. Kiescampagne en stakingshetze ten
spijt, heeft hij de taak uitgevoerd. Eigen
salaris verminderde hij tot op de helft en
diverse z.i. louter decoratieve gebruiken in
de regeeringspaleizen schafte hij af. Nim
mer hebben de Austro-marxisten hem het
saneeringswerk van 1923 vergeven, ten
minste niet, dat hij er den uitvoerder van
was en als zoodanig in de geschiedenis te
boek staat.
Mateloos is de laster die over zijn hoofd
is uitgestort, 't Blijft een eeuwige schande
van de socialisten van Oostenrijk, dat zij
zich niet ontzien hebben de critiek van
het zakelijk terrein naar het persoonlijke
te hebben overgebracht. Seipel werd voor
gesteld als de verpersoonlijking van de
reactie, als de advocaat van de bloedzui
gende kapitalisten. Smadelijke „grappen"
werden op hem gemaakt, carricaturen ge
publiceerd. Is het wonder, dat velen op
een dwaalspoor werden gebracht en Sei
pel begonnen te beschouwen als een
vijand Het was deze socialistische het
ze, die in 1924 een Weensche arbeider de
revolver deed richten op den van een reis
terugkeerenden staatsman. De dader had
goed gericht. Gevaarlijk drong de kogel
in een der longen, terwijl zachtjes het be
wustzijn hem verliet, kwam Seipel met
inspanning van zijn laatste krachten tus-
schenbeide, toen het publiek den dader te
lijf ging: „Laat hem, doe hem geen leed,
hij wist niet wat hij deed
Groot was de opwinding, die deze aan
slag in Oostenrijk verwekte, doch nog die
per was de indruk, die Seipel's houding
veroorzaakte.
Niet lang duurde Seipel's ongesteldheid.
Vreesde men aanvankelijk, dat de zwaar
aan suikerziekte lijdende man van dezen
aanslag ernstig blijvende gevolgen zou on
dervinden, die vrees bleek gelukkig onge
grond. Zelfs deed zich de eigenaardige om
standigheid zich voor, dat de aanslag.
tijdelijke verlichting in de suikerziekte
gaf.
Spoedig zat dr. Seipel weer in het
Zwartsenbergpaleis te Weenen achter het
bureau der Christelijk-sociale partijlei
ding. In die dagen was de vraag, of Oos
tenrijk bij Duitschland aan zou sluiten,
zeer actueel. De socialisten, vele Duitsch-
nationalisten e.a. hielden in woord en ge
schrift groote propaganda-betoogingen.
Ook aan Seipel vroeg men zijn meening,
niet eens doch tallooze malen. Evenzoo
dikwijls wist echter Seipel een antwoord
te omzeilen en wanneer hij er niet bui
ten kon, sprak hij in algemeene phrazen.
Het was voor de oplettende toeschouwers
duidelijk, dat Seipel niet veel voor de
Anschluss voelde. Inderdaad. In een ge
sprek, dat hij in 1924 onder vier oogen
met een Nederlandsch journalist had, die
hem uit ander hoofden kwam bezoeken,
zei hij, dat van de Anschluss niets kon ko
men, wijl dat den Europeeschen vrede niet
bevorderen zou en ook voor Oostenrijk op
den duur ongewenscht zou zijn. Voor het
oogenblik, aldus Mgr. Seipel toen, is Oos
tenrijk een republiek. Mocht het ooit tot
een verandering komen, dan is een herstel
der Donau-federatie zij het ook totaal an
ders dan onder het Habsburgsch bewind,
de aangewezen oplossing. Toenmaals moch
ten deze woorden niet gepubliceerd wor
den. Hier kunnen zij gevoegelijk weerge
geven worden. En wie de ontwikkeling der
Europeesche politiek volgt, zal toegeven,
dat Seipel's visie in 1924 op de feiten ver
vooruitging.
Ook na de saneering zijn Oostenrijk's
binnenlandsche moeilijkheden groot en
zwaar gebleven. De stijgende macht der
socialisten in Weenen en Neder-Oosten-
rijk en de doorvoering van de socialisti
sche theorieën in het stadsbestuur en in
het sociale leven, verscherpte al meer en
meer de tegenstellingen, onder de burgers.
Tegenover den Schutzbund stonden de
Heimwehren, die onophoudelijk met el
kaar in botsing kwamen. Toen Seipel in
1926 wederom het bondskanselierschap
aanvaardde, vond hij het land in twee
kampen verdeeld en vereenzelvigden de
socialistische regeering met de „reactie"
der burgerlijke partijen.
Al meer en meer kwam het land in
koortsachtige opwinding. Het bekende
Schattendorfproces, alwaar eenige Heim-
wehr-leden, die bij een botsing met den
Schutzbund enkele personen hadden dood
geschoten, werden vrijgesproken wijl nood
weer werd aanvaard, leidde tot bloedige
revolutiedagen van 16 en 17 Juli 1927, toen
meer dan 24 uur de machinegeweren in
Weenen's straten ratelden, het Justitiepa
leis, het gebouw van de Reichspost, tal van
winkels werden in brand gestoken of ge
plunderd en ruim 180 politie-agenten en
burgers werden gedood en meer dan 1000
gewond. In die zware dagen heeft Seipel
getoond een moedig-» man te zijn. Op den
Ring revolteerden meer dan 400.000* ar
beiders en arbeidersvrouwen, door de so
cialistische leiders opgezweept. De com
munisten namen aldra de leiding uit han
den der socialisten. Te tien uur in den
voormiddag van den 16en Juli sloegen de
vlammen aan alle kanten uit het paleis van
Justitie. De revolutie leek te zullen sla
gen
Het was toen, dat de roode Weensche
burgemeester Seitz en de roode leiders
Deutsch en Bauer het paleis van den
Bondskanselier op de Balthausplatz be
traden. Zij werden door Mgr. Seipel ont
vangen. Kort en goed eisehten de socialis
ten, dat hij hen de regeering zou overdra
gen en triomfantelijk wezen zij op de enorme
menschenmasa op den Ring, die meester
van het terrein dreigde te worden. Dr. Sei
pel weigerde kortaf en deelde mede, voor
geen geweld te zullen wijken. Daarop
schelde hij en liét de heeren uitgeleide
doen, die Seipel toevoegden, dat hem zulks
berouwen zou.
Een uur later berouwde het heele avon
tuur den heeren geducht, want toen bleek,
dat ook zij de macht over het losgebroken
plebs verloren hadden en slechts wapen
geweld kon de orde herstellen.
In deze bloedige dagen heeft Mgr. Sei
pel zich geen oogenblik van zijn gewonen
doen afgehouden. Op hetzelfde uur steeds
reed hij per staatsauto over den Ring
naar de Balthousplatz terwijl er alom werd
geschoten, met steenen gegooid, gechar
geerd enz. Op een gegeven oogenblik spron
gen twee met revolvers gewapende com
munisten op de treeplank van de auto. De
chauffeur dit ziende gaf vol gas. Door den
schok viel een der mannen van den wagen
en de ander klemde zich aan de auto vast,
toen deze in razende vaart verder reed.
Eerst duwde dr. Seipel de revolver omlaag
en zei den tot de man: „Pas toch op, je
zult zoo verongelukken". Daarop gaf hij
den chauffeur een teeken, die den wagen
deed stoppen. „Ziezoo beste man", zei
eipel. „En pas nu voortaan een beetje
op."
Dit geschiedde op een uur, dat in de
ziekenhuizen reeds meer dan 250 dooden
en gewonden waren binnengedragen
Omdat Mgr. Seipel op krachtige wijze
het gezag deed handhaven en omdat hij
zich ook in de latere jaren steeds krachti
ger tegen de socialistische aanmatigingen
is blijven keeren, heeft men hem van dien
kant als een geweldenaar, een ophitser
gaan afschilderen. En dat ten opzichte van
iema-nd. die heel zijn leven in dienst van
de vrede stelde
Dat Mgr. Seipel in de politiek gegaan is,
is zijn roeping geweest. Ware dit niet het
geval geweest, dan zou hij de politiek al
gauw den rug toegekeerd hebben. Want
niemand meer dan hij was er van over
tuigd dat „die Politik den Charakter ver-
dirbt", zooals hij het in een van zijn rede
voeringen kernachtig uitdrukte. Doch hij
voegde er aan toe, dat „die Charakter oft
die Politik verdirben."
En daarom heeft hij steeds gezocht naar
karakters, die met reine handen politiek
vormden. In zijn priesterschap heeft hij
voorzeker de kracht gezocht, om op die
wijze aan het staatsbestuur deel te nemen,
ondanks de ontzettende verguizing en mis
prijzing, die hem ten deel viel.
Zelfs ook wanneer hij bondskanselier
was, bleef Mgr. Seipel in zijn privaat le
ven de eenvoud in persoon. Hij bleef rec
tor in het Herz-Jesu-Kloster der Ursulinen
aan de Landstrasse, alwaar hij twee ka
mers bewoonde en gaarne gaf hij gevolg
aan de uitnoodigingen, om hier of daar
een H. Mis te celebreeren, feestpredica-
ties te houden, vaandel wijdingen te ver
richten enz.
Wanneer Mgr. Seipel in vol ornaat in
de Tronleinchman Prozession meeliep of
ergens in Weenen of in het land een gods
dienstige plechtigheid voor een katholieke
arbeidersorganisatie leidde, dan stroom
de het volk te samen om hem toe te jui
chen. SfVant dan kon Seipel's persoonlijk
heid tot de menschen spreken en stelden
zich de socialistische bonzen en de socia
listische kranten niet tusschen hem en het
volk met htm laster en verdachtmakingen
Nu Seipel dood is, zal heel Oostenrijk
eerst beseffen gaan, wien men in hem ver
loren heeft.
BUITENLAND
BELGIE
HET MIJNC0NFLICT IN BELGIE.
Voortzetting der staking.
In een zeer rumoerige vergadering te La
Louvière hebben de mijnwerkers in het
centrum-bekken besloten, de staking voort
te zetten, en de arbeider» van andere be
roepen uit te noodigen, zich solidair te ver
klaren met de mijnwerkers.
Ook de mijnwerkers van de Borinage
hebben de bemiddelingsvoorstellen van den
minister van arbeid verworpen en beslo
ten de staking voort te zetten.
DUITSCHLAND
OPTREDEN TEGEN DE TERREUR.
Verscherping der bestaande straf
bepalingen.
Gisteren is een zitting van het rijkska
binet gehouden. Onder leiding van den mi
nister van Binnenlandsche Zaken, Freiherr
von Gayl, werd de situatie op het gebied
der byinenlandsche politiek uitvoerig be
sproken, terwijl tevens werd beraadslaagd
over het nemen van maatregelen tegen het
toenemend aantal daden van terreur.
Naar verluidt word overeengekomen, de
bestaande strafbepalingen aanzienlijk te
verscherpen, daar de bijeen zijnde minis
ters principieel tot de conclusie kwamen,
dat ernstige stappen worden vereischt.
Volgens de door ons verkregen inlichtingen
moet het echter in de bedoeling liggen, de
verscherpte bepalingen vooralsnog niet af
te kondigen, daar men dit van de verdere
ontwikkeling van den toestand wenscht te
doen afhangen. Op grond van de gisteren
genomen kabinetsbesluiten is de rijksre-
geering echter te allen tijde in staat, on-
middellijk een desbetreffende verordening
af te kondigen, wanneer de situatie daar
toe mocht nopen.
Voorts hield het rijkskabinet zich bezig
met kwesties der buitenlandsche politiek,
speciaal ook met de kwestie der boterin-
voerrechten.
Nieuwe aanslagen.
In de woninga van een plaatselijken natio-
naal-socialistischen leider te Gleiwitz is
een handgranaat geworpen, die enkel ma-
terieele schade aanrichtte. Van den dader
ontbreekt ieder spoor.
Te Tilsit is een achttal schoten gelost
op de woning van een communist. De ruiten
werden vernield. De schutters zijn per auto
ontkomen.
De teraardebestelling van de slachtoffers
der recente onlusten te Koningsbergen is
volkomen rustig verloopen. Slechts enkele
personen zijn gearresteerd, toen deze een
poging doden de orde te verstoren.
De regeeringspresident te Kiel heeft
voor de opheldering van den in den nacht
van Dinsdag op Woensdag gepleegden aan
slag op de synagoge aldaar ©en belooning
van 1000 mark uitgeloofd.
FRANKRIJK
DE TOLOORLOG.
Fransche stemmen voor opheffing der
douanegrenzen.
In Frankrijk gaan met den dag meer
stemmen op tegen de belemmeringen, die
het internationaal handelsverkeer in den
weg worden gelegd door de overmatige pro
tectie en dc opvoering der douanetarieven
en de contingenteeringen.
De Fransche export-handel, die van deze
maatregelen den weerslag ondervindt door
de maatregelen, in andere landen genomen
en de onmogelijkheid om eigen uitvoer te
handhaven, daar het ruilverkeer geheel ont
wricht wordt, heeft zich opnieuw naar de
ministers van landbouw en van handel be
geven, om te protesteeren tegen dc invoer-
belemmeringen, die meer en meer een pro
hibitief karakter krijgen.
De Fransche exportunie heeft die minis
ters er aan herinnerd, dat in minder dan
een jaar zestig decreten contingenteeringen
hebben ingesteld van artikelen, die 1200
posten van de Fransche douane-nomencla
tuur betreffen en dat voor tal van artike
len de invoerrechten verhoogd zijn.
De Fransche exporteurs geven wel toe,
dat in sommige gevallen een bescherming
van den landbouw en de nationale indus
trie noodig is, maar die bescherming moet
niet verder gaan dan de nationale produc
tie op voet van gelijkheid te stellen met
de buitenlandsche.
Toen onlang» het nieuwe gebouw van de
Fransche unie van exportbedrijven werd
geopend, heeft oud-minister Le Trocquer
er nog aan herinnerd, dat'de overmatige
bescherming cn de contingenteeringen voor -
een belangrijk deel oorzaak zijn van de el
lende, waarin de Fransche industrie ver-
keeft.
De Fransche exporteurs hebben dan ook
de ministers gewezen op den brief, door ko
ning Albert aan minister Renkin gezon
den ter gelegenheid van de onderteekening
van het NederlandschBelgischLuxem-
burgsch tol-accoord en gepleit voor de op
heffing der douane-barreelen door de be
vordering eener Europeesche tolunie.
Thans zijn 36 volken van elkaar afgeslo
ten door 27 douanemuren, die te zamen een
lenerte hebben van meer dan 6000 K.M.
Helaas, zoo al van verschillende zijden
protesten komen tegen de steeds hooger
opgedreven bemoeilijking van het interna
tionaal ruilverkeer, de ministers ontvangen
nog meer bezoekers, die om nieuwe be
schermende maatregelen vragen.
Practisch is dan ook nog niet de minste
■verbetering te bespeurende producenten
zelf hebben nog niets geleerd en verwach
ten uitkomst van de „luie oplossing", allo
concurrentie uitgesloten te houden, onver
schillig wat den weerslag daarvan op het
algemeen belang is. „Msb.
CHINA
JAPANSCHE 0PMARSCH NAAR
PEGING?
Nieuwe aanvallen van Chineesche
vrijscharen op Mandsjoerijsche steden.
Naar officieel wordt medegedeeld, heb
ben ongeveer 1000 man Chineesche vrijscha-
ren het Japansche garnizoen in de Mand-
t
