23ste Jaargang MAANDAG 25 JULI 1932 No. 7261 3)e £eidócHe0ouwrit DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal Franco per poet f2.95 per kwartaal Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 oent. Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone Advertentiën 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt bet dubbele van het tarief berekend. Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verbuur, koop en verkoop f0.50. V Bezuiniging binnen redelijke grenzen. 't Is niet zoo gemakkelijk, om een ern stig mensoh te vinden, die het goed meent met land en volk, die zou durven beweren, dat het niet noodig is, 's Lands begrooting sluitend te maken, of dat, om dit doel te bereiken, in dezen tijd niet buitenge wone middelen vereiscbt zijn. Wel zijn er ernstige mensohen, die het met de door de regeering reeds ingevoer de of (en) met de in het rapport-Welt er voorgestelde middelen niet eens zijn; die andere middelen willen. Onmiddellijk zij hier de aandacht ge vestigd'op het geruststellende feit, dat de regeering zich nog niet zoo als ten onrechte gemeld is met het rapport- Wel ter heeft vereenigd. Wij noemen dit een geruststel lend feit, omdat ook naar onze overtui ging niet alle door de oommissie-Weiter voorgestelde bezuinigingen kunnen en mogen worden doorgevoerd. Er zal echter bezuinigd móeten worden; de staatstaak, de overheidsdiensten, zul len ingekrompen en beperkt móeten wor den. En voor die inkrimpingen en beperkin gen geeft het rapport-Welter ongetwijfeld een leiddraad. Wij willen hier even de aandacht vesti gen op een bestrijding van het rapport- Welter, die ons dezer dagen onder de aan dacht kwam, en die eerlijk gezegd door haar oppervlakkigheid ons heeft verbaasd en geërgerd. In „Onze Vaan" (het orgaan van de R. K. Volkspartij) lezen we nl. in een artikel over het rapport-Welter deze, toch inder daad wel bar oppervlakkige praat: Als het waar is, dat chine ook volgens het systeemWei ter c.s. behoorlijk kan draaien, dan is het tegelijk onverantwoordelijk licht zinnige spilzucht geweest, om zoolang het systeem-Ruys c.s. in stand te houden. Gevoelt de redacteur van genoemd or gaan, de heer O. D. Wesseling, zich nu werkelijk verantwoord, als hij zijn lezers zóó inlicht, om hen tegen de regeering op te hitsen? Hij weet toch, dat de Staatsmachine niet is in elkaar gezet volgens „het sys teem-Ru ijs c.s.", maar het resultaat is van de bemoeiingen van verscheidene opeen volgende regeeringen. En hij weet ook, dat in een tijd, van opgaande welvaart, van een niet berooide of zelfs wei-gevulde schatkist, zich in het Staat'huishouden ge makkelijk onnoodige, zij 't dan ook niet nuttelooze, uitgaven vastzetten, die er niet weer met even groot gemak uit ver wijderd kunnen worden. Dit verschijnsel treft men aan in het Staatshuishouden, gelijk dat in zéér vele andere huishoudens het geval is! En op de derde plaats 't is toch duidelijk, dat er verschil is tus- sohen noodige en gewenschte uit gaven (ook hierin komt het Staatshuis houden overeen met zeer vele andere huis houdens), en dat, wanneer men in een tijd als dezen gewenschte uitgaven gaat na laten, daaruit niet mag worden geconclu deerd, dat die uitgaven „onverantwoorde lijk lichtzinige spilzucht" zijn geweest. Intussohen zijn ook wij van meening, dat het rapport-Welter in de bezuinigin gen te ver gaat; dat niet alle voorgestel de bezuinigingen door regeering en volks vertegenwoordiging kunnen en mogen wor den doorgevoerd. Naast de bezuinigingen zal dan om 's rijks begrooting sluitend te maken meer belasting moeten worden gehaald daar, waar klaarblijkelijk nog is. Niet al léén, maar o. a. uit een crisis-belasting op weelde-uitgaven, zal redelijkerwijze nog heel wat gehaald kunnen worden. Wij zijn voorstanders van bezuiniging binnen redelijke grenzen en daarnaast verhooging van inkomsten als middel om 's lands financiën in evenwicht te hou den. BINNENLAND VERHOOGING TOELATINGSLEEFTIJD LAGERE SCHOOL. 1300 LEERKRACHTEN MINDER. Voordeelen wegen op tegen de nadeelen, zegt de Minister. Op vragen, gesteld door het Kamerlid mej. .Groeneweg, heeft minister Terpstra het volgende geantwoord: Inderdaad zal de verhooging van den minimum leeftijd van toelating tot de school voor gewoon Lager onderwijs tot zes jaar uit onderwijskundige oogpunt evenals emt heb oog op een goede onderwijsorgani satie en in verband met de bepalingen der Leerplichtwet en der Arbeidswet 1919 be langrijke voordeelen bieden, waarom door onderwijsdeskundigen in en buiten de Sta- ten-Generaal dan ook herhaaldelijk op die verhooging bij de regeering is aangedron gen. Het Kon. besluit van 23 Juni 1932, dat aan dezen wensoh tegemoet komt door een geleidelijke invoering van de gevraagde verhooging (n.l. in twee etappes ieder van drie maanden), heeft bovendien de strek king een aanmerkelijke besparing op 's rijks uitgaven te bevorderen, welke in zonderheid in dezen tijd van beteekenis is. Voor zoover hier en daar aan bepaalde scholen eenige stoornis in den geregelden gang van het onderwijs mocht ondervinden, vertrouwt de ondergeteekende, dat deze door aanpassing zal kunnen worden opge heven, terwijl z.i. de hierboven genoemde voordeelen hiertegen ruimschoots opwegen. Ook indien mag aangenomen worden, dat het voorschrift na 15 Juli 1935 zal verlengd worden, valt de bespa-ring voor het Rijk niet met nauwkeurigheid aan te geven, aan gezien moeilijk te ramen valt, hoeveel kin deren, nadat de bepaling gedurende ze- yen jaar zal gewerkt hebben, na het door- loopen van het 7e leerjaar de school zullen mogen verlaten, terwijl zij anders de 7e klas zouden hebben moeten doubleeren, c.. de 8e klas zouden hebben moeben vol gen. Afgezien hiervan zou het voorschrift bij geheel© inwerkingtreding door verminde ring van de toegelaten leerlingen volgens de gegevens voor het jaar 1931 ruim 130 leerkrachten minder noodig maken. Het valt niet nauwkeurig aan te geven, welke bezuiniging voor 's Rijks kas hier van het gevolg zal zijn niet alleen wijl on bekend is hoeveel van deze leerkrachten wachtgeld zullen genieben, maar evenmin hoe lang zij in het genot van wachtgeld zul len blijven. Dit zelfde geldt trouwens voor elke vermindering van het getal verplich te leerkrachten. In hoeverre de gemeente financieel vóór- of nadeel van den getroffen maatregel zul len hebben, hangt af van de wijze, waarop zij zich bij den maatregel zullen aanpas sen. Hieromtrent bezit de ondergeteekende nog geen gegevens. Uit 'bovenstaande vraag blijkt, dat "de on dergeteekende van bet Kon. besluit niet alleen de genoemde voordeelen, maar ook een thans zeer welkome bezuiniging ver wacht. Het toekennen van extra-onderwij zers overeenkomstig art. 56,. 2e lid der L. O.-wet 1920, teneinde te voorkomen, dat aan sommige scholen een onderwijzer moet ontslagen of een nieuwe leerkracht met aangesteld kan worden, zou het bezuini gingseffect van den getroffen maatregel teloor doen gaan en dus medebrengen, dat deze bezuiniging op een andere en naar het den ondergeteekende voorkomt meer be zwaarlijke wijze zou gevonden moeten wor den. Om deze reden kunnen de gevraagde maatregelen niet toegezegd worden. Om dezelfde reden meent de ondergetee kende niet aan bepaalde gemeenten dispen satie te kunnen verleenen, waartoe boven dien dc wettelijke voorschriften hem niet de bevoegdheid geven. Tot zijn leedwezen kan de ondergetee kende, met het oog op den toestand van 's lands financiën, geen steun van rijks wege ten behoeve van het voorbereidend lager onderwijs in uitzicht stellen. Het telefoontarief te Amsterdam. Ten einde het aantal abonné's op peil te houden en de kans op nieuwe aansluitingen te vermeerderen, heeft directeur Snijders, in overleg met wethouder Abrahams, een voorstel uitgewerkt, om, ingaande 1 Nov. a.s. de grondtaxe van het telefoontarief te Amsterdam per enkelvoudige aansluiting te verlagen van f 72 op f 60. Wij vernemen, dat het dagelijksch ge meentebestuur bereid is, met dit voorstel mede te gaan en dit, nadat de commissie van bijstand voor de bedrijven is gehoord, vrij spoedig zal worden ingediend. „Hibld." R. K. BOND VOOR GR00TE GEZINNEN. De Centrale Raad van den Nederl. R. K. Bond voor Groote Gezinnen kwam Zaterdag en Zondag te Heerlen bijeen. Aan de vergadering ging een officieeie ontvangst ten stadhuize vooraf. De inleidingen werden gehouden door dr. J. Lubbers te Heerlen over Moeder schapszorg en door den heer Van Doorn- waard te 's-Gra^enhage over ziekteverze keringen. Men besloot ojm. zioh tot de regeering te wenden, om te verkrijgen, dat bij de komende salarisverlaging de kindertoe slag onveranderd, zal blijven. Het hoofdbestuur zal trachten de tot standkoming van een landelijke ziekte verzekering in samenwerking met de Fe deratie Het Wil-Gele Kruis met spoed tot stand te brengen. Voorts tesloot men uit de bestaande afdeelingen gewestelijke kringen te vor men. Tot lid van het hoofdbestuur werden gekozen de 'heeren J. H. Kray te Breda, A. J. Mensink te Enschede (aftr.), J. H. J. Dikkers te Groningen en J. H. Ja- cobse te Alkmaar. TUINDERS IN NOOD. Boete-processie naar 0. L. Vrouw Ter Nood. Men meldt ons uit Alkmaar: Er was niet veel voor noodig om de tuinders van den L. T. B. bijeen te krijgen voor een boete processie naar O. L. Vrouw ter Nood te Heiloo. Spontaan kwamen de duizenden uit alle streken van het bisdom, uit het Westland, uit West-Friesland en uit 't Noorderkwar tier per fiets, bus of auto naar Maria's ge nadeoord, waar de groote beevaartskerk al spoedig te klein bleek om de ruim 3000 bee- vaartsgangers te bevatten. In zijn welkomstwoord constateerde Pas toor A. J. M. van Meeuwen van Heiloo, dat nog nimmer beevaartsgangers bij O. L. Vrouw Ter Nood in zoo grooten getale ge weest waren. De plechtige Hoogmis werd opgedragen door den geest, adviseur van den L. T. B., Rector J. B. Kok# daarbij geassisteerd door den Z.Eerw. heer A. J. M. van Meeu wen, Pastoor te Heiloo, en den weleerw. heer J. Jansen, kapelaan te Obdam. In het priesterkoor hadden verschillen de Eerw. heeren geestelijken plaats geno men. Aanwezig waren verder om. het hoofdbestuur van den L. T. B., het Tweede Kamerlid, L. Kampsohöer, de heer J. D. de Kok, lid van de Prov. Staten van Zuid- Holland, mr. J. Romans, lid van Ged. Sta ten van Noord-Holland en de heeren N. Dekker, P. Braakman en J. Valkerinig, le den van de Prov. Staten van Noord-Hol land. Rector Kok hield een predikatie, waarin hij de L. T. B.-ërs aanspoorde tot gebed tot Maria, de Moeder van Barmhartigheid. Deze massale demonstratie, aldus spr„ is in schrille tegenstelling met den kreet van oproer, die dezer dagen uit tuinderskrin gen gehoord werd. Het stond bij mij vast, aldus spr., dat de opkomst hier veel groo- ter zou zijn dan op de demonstratie-verga dering, de vorige week in Haarlem, en ik ben in die verwachting niet teleurgesteld. De gewijde spreker spoorde aan tot berus ting en gelatenheid^ om hulp en steun ook voor de landsregeerders in hun moeilijke taak. Verschillende beevaartgangers naderden onder de H. Mis bot de H. Tafel. Het zangkoor voerde de driestemmige mis van Perosi uit. Om half een ving de boeteprocessie aan, waaronder verschillende liederen werden gezongen en gezamenlijk werd gebeden. Tegen 2 uur begaven de beevaartgangers zieh huiswaarts. De Joh. H. Been-bank te den Briel onthuld. Zaterdagmiddag te drie uur had te den Briel de plechtige onthulling plaats van de monumentale bank ter nagedachtenis aan wijlen Joh. H. Been, in leven archi varis van den Briel en geschiedschrijver. De voorzitter van het comité, de heer mr. Egter van Wissekerke, sprak de tal rijke comitéleden, genoodigden en be langstellenden op het Asylplein toe. In een gloedvolle rede memoreerde spr. het leven van wijlen Joh. H. Been, waarna de onthulling door leerlingen der open bare lagere school, de bijzondere school en de R. K. school plaats had. De bank is ontworpen door den heer M. L. Middelihoek en de bronzen pla quette door den heer Theo van Rijn te Haarlem. Tenslotte had een carillonbespeling DE REGEERING EN HET RAPPORT-WELTER. De „Volkskrant" zegt uit zeer goede bron te vernemen, dat het bericht, dat de regeering het rapport-Welter zou heb ben aanvaard, onjuist is. DE EX-KEIZER. Geruchten over politieke activiteit. In verband met de geruchten, volgens welke naar aanleiding van plannen van enkele Duitscheh partijen om in Duitsch- land de monarchiihe te herstellen, door deze partijen met Wilhelm von Hohen- zollern, gewezen keizer van Duitschland contact is gezocht, heeft de heer Vos aan de Ministers van Binnxlandsohe Zaken en van Buitenlandsehe Zaken ge vraagd, of zij een onderzoek hebben in gesteld of deze in de pers verspreidt geruchten op waarheid berusten en of het juist is, dat te Doorn of elders in ons land voorbereidselen worden getrof fen voor een eventueelen terugkeer naar Duitsohland. Indien deze geruchten in de pers ge heel of gedeeltelijk op waarheid berus ten, zijn, zoo wordt door den heer Vos gevraagd, de Ministers dan bereid mee te deelen, welke maatregelen door hen zijn getroffen ten einde nakoming te ver zekeren van de in 1920 door de Neder- landsohe Regeering afgelegde belofte, volgens welke er door haar zou worden gewaakt tegen politieke activiteit van den gewezen Duitschen keizer? Lonneker in moeilijkheden. Ged. Staten van Overijsel heben de ge- meentebegrooting van Lonneker voor het dienstjaar 1932 niet goedgekeurd, daar de gemeenteraad heeft geweigerd te voldoen aan het verzoek van Ged. Staten om de ge meente in een hooger klasse voor de belas ting te brengen. Slechts indien dit ^^.chiedt en in totaal nog f 100.000 op de begrooting wordt be zuinigd, zal goedkeuring kunnen den. In verband hiermede heeft een uit den gemeenteraad van Lonneker deze week te Zwolle een onderhoudt gehad met Ged. Staten, doch deze bleven bij hun standpunt. In verband met het feit, dat de gemeente Lonneker na 31 Juli geen enkele uitgave meer kan doen, hebben B. en W. maatrege len genomen, teneinde te trachten uit de moeilijkheden te komen. Zij hebben den raad in spoedvergadering bijeengeroepen en een begrootingswijziging voorgesteld, waardoor een bezuiniging van f 100.000 kan worden verkregen. Een bedrag van ruim f 66.000 denkt men te vinden in grootere belastingsopbrengst. De gemeentebegrooting van 's-Gravenhage. In hun voordracht van 27 April hebben B. en W. van 's-Gravenhage aan den raad medegedeeld, dat zij nader bij den raad zouden komen met een voorstel omtrent wijzigingen in de gemeentebegrooting 1932, waarbij cijfers over eenige belangrijke tegen- en meeva-llers werden gegeven. Het aspect voor den dienst 1932 is sinds dien niet gunstiger geworden; nader is ge bleken, dat volgens de ontwikkeling, die de uitgaven van den Gemeentelijken Dienst voor Maatschappelijk Hulpbetoon genomen hebben, voor 1932 niet met een aanvulling van f 2.500.000 kan worden volstaan, doch dat daarvoor f 3.633.641 in de plaats moet worden gesteld. Yan dit bedrag van f 3.633.641 waarmee de begrooting van genoemden dienst moet worden aangevuld, is noodig voor uitkee- ringen aan uitgetrokken werknemers f 1.000.000 en voor onderstand uit de ge meentekas f 2.533.641, B. en W. hebben nu andermaal nagegaan welke bezuinigingen en besparingen voor 1932 verkregen konden worden en zij heb ben te dien einde o.a. nog weer overleg ge pleegd met de onderscheidene hoofden van dienst. Het resultaat is, dat op verschillen de posten op besparingen en meevallers kan worden gerekend en wel tot een totale som van 3,497.728.92. Daartegenover staan nog een aantal tegenvallers, waarvoor alsnog dekking moet worden gevonden. In totaal resteert nog een te dekken be drag van f 848.593.08, dat B. en W. voor stellen te putten uit de algemeene reserve tot dekking van eventueele tekorten van den gewonen dienst. Deze reserve is thans groot f 2.596.328.57. De dienst 1931 sluit met een tekort van f 181.132,65. Een bedrag van f 2.415.195.92 zal dus overblijven voor den dienst 1932 en e.v. voor dien van 1933. Dit nummer bestaat uit drie bladen VOORNAAMSTE NIEUWS. BUITENLAND. De ontwapeningsconferentie heeft een voorloopige slot-resolutie aangenomen. (2de blad). Senator Borah spreekt zich uit voor schrapping der oorlogsschulden. (2de blad). Moeilijkheden te Ottawa. (2de blad). BINNENLAND. Vreemde ziekte, die reeds vijf slachtoft fers heeft geëischt, te Ruinen in Drenthe. (Gem. Berichten, de Blad). OMGEVING. Ongelukken met doodelijken afloop te Wassenaar (3e en 1ste blad). Een doodelijk ongeluk te Zegwaart. (1st© blad). Overleden is de heer L. C. Jongenbur ger te Alphen aan den Rijn. (lste blad). BUITENLAND ONTWAPENING. DE EERSTE ETAPPE. RESiCXLUTIE-BENES AANGENOMEN. Duitschland en Rusland tegen. De eerste periode der ontwapeningscon ferentie is Zaterdagmiddag om half één af- geloopen. De algemeene commissie heeft de resolu- tie-Benes aangenomen met 41 tegen 2 stem men en 8 onthoudingen. De voorstemmers waren: Argentinië, Australië, België, Bolivië, Brazilië, Canada, Chili, Columbië, Cuba, Denemarken, de Do- minicaansche republiek, Engeland, Estland, Finland, Frankrijk, Griekenland, Hedjaz, Ierland, Rritsoh-Indië, Japan, Letland, Li- tauen, Luxemburg, Mexico, Nederland, Noorwegen, Nieuw-Zeeland, Panama, Per- zië, Polen, Portugal, Roemenië, Siam, Span je, Tsjecho-Slowakije, Venezuela, de Ver- eenigde Staten van Amerika, Zuid-Afrika, Zuid-Slavië, Zweden en Zwitserland. De tegenstemmers waren Duitschland en sovjet-Rusland. Van stem onthouden hebben zich Afgha nistan, Albanië, Bulgarije, China, Honga rije, Italië, Oostenrijk en Turkije. In het eerste gedeelte der resolutie wordt herinnerd a-a-n vorige besluiten der ontwa peningsconferentie en verklaard, dat de conferentie, geleid door de algemeene be ginselen van de boodschap van president Hoover, besloten is een aanzienlijke bewa- peningsvermindering, zoowel ten aanzien van de landmacht als de lucht- en de zee macht, tot stand te brengen en daarbij vooral streven zal naar vermindering der aanvalsmiddelen. Het tweede gedeelte van de resolutie verklaart, wat thans reeds als algemeen aangenomen kan worden beschouwd. Het luchtbombardement wordt volstrekt verboden en wel onvoorwaardelijk tegen de burgerbevolking en voorwaardelijk op de slagvelden, waarbij de voorwaarde ge steld wordt, dat de staten het later nog onderling eens zullen worden omtrent de internationale reglementeering van de bur gerlijke luchtvaart. Ten aanzien van de zware kanonnen zul len zoowel de kwalitatieve als de kwanti tatieve ontwapening worden toegepast. Preciese maximumcijfers voor het kaliber der kanonnen worden echter nog niet ver meld. De tanks zullen verboden worden boven een bepaalden tonneninhoud, doch ook hier ontbreekt het nog aan cijfers. De voorstellen van de speciale commissie voor het verbieden van den chemischen en bacteriologischen oorlog worden ongewij zigd aangenomen en tenslotte wordt in dit gedeelte der resolutie nog de schepping eener permanente ontwapeningscommissie voor het toezicht op de naleving der con ventie eenstemmig goedgekeurd. Het derde gedeelte der resolutie behan delt de voorbereiding der volgende periode der conferentie.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1932 | | pagina 1