MET DE FOKKER F XVIII
DE LUCHT IN
ST. CLEMENS-RETRAITENHUIS
VACANTIETIJD-
FOTOTIJD
23ste Jaargang
ZATERDAG 23 JULI 1932
No. 7260
3)e
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per poet f2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regeL
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit vijf bladen
waaronder geïllustreerd Zondags
blad.
V Onderlinge verdraagzaamheid
„Is het niet idioot, dat de katholiek
alleen bij den katholiek, de protestant alleen
bij den protestant mag koopen?" aldus
wordt sprekend opgevoerd, een der hoofd
personen in de onlangs door ons gerecen
seerde roman „De tijd dringt" van Paul
Man.
"Wij hebben er echter nooit van gehoord,
dat een katholiek niet bij een protestant
zou mogen koopenEn evenmin kennen wij
een dergelijk verbod voor Protestanten
tenzij dan voor die Protestanten, die lid
zijn vau de Evangelische Maatschappij.
Zooals men weet, is de Evangelische Maat
schappij een organisatie van personen, die
in het Evangelie lezen, dat zij anti-katho
liek moeten zijn, terwijl het er verder niet
heel veel op aan schijnt te komen, wat zij
Wij vernamen dezer dagen een klacht
van een katholiek, lid van de afd. Leiden
van den B.K. B. B., die werkloos is gewor
den niet omdat zijn werkgever geen
werk had, of omdat hij niet bekwaam voor
zijn taak was; integendeel. In zijn ontslag
brief staat letterlijk, dat hij „is ontslagen
doordat het werk, waar hij werkzaam was
te 's Gravenhage aan de A-zal castraat
(Wijkgebouw der Ned. Herv. Gemeente) ie
aangenomen onder bestekvoorwaarden, dat
er geen katholieke werklieden te werk mo
gen worden gesteld". Bij nadere informaties-
is ons gebleken, dat de aannemer dezen
ontslagbrief niet goed had gesteldeen
dergelijke voorwaarde staat n.l. niet in
het bestek. Intusschen is echter wel waar,
dat de architect van genoemd werk den
aannemer had gelast waarboe hij krach
tens het bestek het recht had den be
trokkene te ontslaan vanwege diens gods
dienstige beginselen.
Een soortgelijk geval zou zich, naar men
ons mededeelde», dezer dagen ook te Lei
den hebben voorgedaan.
Nu kunnen wij b e g r ij p e n, dat, als
met de gaven van toewijding en geld van
geloofsgenooten een Ned. Herv. Gemeente
b.v. een wijkgebouw sticht, die Gemeente
daar dan bij voorkeur of zelfs, zoo mogelijk,
uitsluitend, arbeiders laat werken, die tot
genoemd kerkgenootschap behooren. Vol
gens onzen zegsman zouden er echter wél
tót geen kerkgenootschap behoorende ar
beiders aan dat wijkgebouw te 's Graven
hage werkzaam zijn zonder gevaar voor ont
slag. Indien dit juist is, dan getuigt zulk
ontslag als het hier gegevene wel van een
buitengewoon hatelijke onverdraagzaam
heid! Maar wij kennen de kwestie niet uit
persoonlijk onderzoek en achten het daar
om voorzichtiger, om maar het beste te
veronderstellen, n.l. dat het ontslag is ver
leend, omdat er zich voor die plaats een
werklooze aanbood, die behoort tot de Ned.
Herv. Kerk. Als het geval zich zóó heeft
toegedragen, dan nogmaals kunnen
wij ihet begrijpen. Maar wij willen
het toch niet voorhouden als navolgens
waardig voorbeeld
De voorzitter van de afd. Leiden van den
B..K. Bouwvakarbeidersbond vraagt ons, of
een dergelijk optreden de Katholieken niet
moet nopen tot eenzelfde gedragslijn.
Wij achten zulk een vraag in de gegeven
omstandigheden heel verklaarbaar, maar
wij wijzen toch met beslistheid dit voor-
joeeld ter navolging af.
Als katholieke (aan het Bisdom reken-
sohap-plichtige) instellingen werk laten
verrichten, dan zijn zij verplicht zich daar
voor te wenden tot katholiek-georganiseerde
werkgevers. De billijkheid van deze bepa
ling zal een ieder inzien. Als een kerk wordt
gebouwd en daarvoor bij voortdurend de
liefdadige vrijgevigheid van de Katholie
ken wordt ingeroepen, dan zou het niet
billijk zijn, wanneer het bouwen van die
kerk werd opgedragen aan anderen.
Maar dat dan zulk een katholieke aanne
mer zijn goede en trouwe niet-katholieke
Nieuwe snelle vogels naar Indië
De „Pelikaan" in tropenuitrusting en
de „Oehoe" op zijn Europeesch.
Men spreekt dikwijls van verbroedering
der volkeren, maar zoo ergens deze ver
broedering in de practijk wordt gebracht
dan is het wel op een passagebureau van
de K. L. M. Het is er een
Wij hobbelden Vrijdagmorgen met een
Engelsche familie, die naar Londen, en een
paar Duitsche dames, die naar Müqchen
wilden vlieegn, in een autobus van de K.
L. M. langs de landelijke wegen van Sloten
en omgeving naar het vliegveld Schiphol.
Engelsche, Fransche, Duitsche. Holland-
sche, Zwcedsche bagage hotste gezellig
van de nieuwe F XVIII toonde, vertelde
het ons heel eenvoudig: „U ziet hier de
betimmering, het aanbrengen van de stoe
len, de bekleeding enz. En u zult opmer
ken, dat het ook zoo hoort en dat het wel
goed en aardig is. Maar toen wij met den
dienst op Indië begonnen, was alles, let
terlijk alles foutief!"
De gebreken van een toestel komen pas
in en door het gebruik tot uiting. Niet al
leen de navigatiekuren maar ook de bruik
baarheid van de geheele in- en uitwendige
inrichting
Een groot ding, vooral op do Tndië-
dooreen op weg naar „the airport"
Wij zouden op uitnoodiging van de K. L.
M. het nieuwe type Fokker bezichtigen, de
F. XVIII, een machtige snelle machine,
welke binnenkort op de route Amsterdam
Batavia zal worden ingelegd.
Zij stonden al buiten de hangar, twee
keurige nieuwe vogels, in een blauw
jacquetje njet licht gele vleugels. De „Pe
likaan" en de „Oehoe" heeten ze en weldra
zullen zij met de „Specht", de „IJsvogei",
de ;,Baaf" en hoe zij alle heeten mogen,
wedijveren, wie het snelst te Cairo zal zijn,
te Bagdad of Rangoon.
Wij kennen ze allen, die snelle drie-mo-
torige Fokkers, welke van tijd tot tijd over
onze hoofden zweven, en wij vinden het heel
gewoon, dat zij daar door de lucht drijven,
zoo hoog en zoo veilig koersend. En dat
ze naar Indië vliegen nu ja, 'n paar jaar
geleden was dat nog iets bijzonders, maar
je doet het, niet waar, en dan gaat het
ook! lederen Donderdag vertrekt er een
vliegtuig naar Indië. Spréékt vanzelf.
Maar men moet zich eens goed reken
schap geven van de organisatie, welke voor
een goed functioneerenden dienst noodig
is en in zoo korten tijd tot in de perfectie
is doorgevoerd. Alles berust hier op erva
ring en nagenoeg uitsluitend op eigen erva
ring. Laten wij de organisatie van de vlieg
velden, de vertegenwoordiging op de di
verse tu'sschenstations, de regelingen be
treffende voorziening van benzine, olie, re-
serve-onderdeelen en al die technische din
gen nog buiten bespreking en bepalen wij
ons tot de inrichting van. de vliegtuigen
zelf.
De heer Plesman, die ons het inwendige
arbeiders zou moeten ontslaan, om die door
katholieke te vervangen dat wordt niet
gevraagd door onze kerkelijke overheid en
zal o.i. ook nooit worden verlangd.
Wij, Katholieken, willen de praetisohe
verdraagzaamheid in alles zóó ver beoefe
nen, als het billijkerwijze maar eenigszins
mogelijk is!
Iets anders is het, natuurlijk, als zulk een
aannemer geen voldoende arbeiders heeft
dan zal hij in zulk een geval n.l. bij
het bouwen b.v. van een katholiek kerkge
bouw zich gedrongen moeten gevoelen
aan Katholieken de voorkeur te geven. En
wij willen wel hier opmerken, dat onver
draaglijk is het optreden van katholieke
architecten en aannemers, die in zulke ge
vallen blijkbaar dien drang niet gevoelen
route, is de snel'üeia. vroeger met de F VII
b-vliegtuigen was de gemiddelde snelheid
165 K.M. per uur. Hiermede werd de route
in de eerste proefperiode van 1928 afgelegd
in 12 tot 20 dagen. In de tweede periode
van 1929 varieerden de reisdagen van 11
tot 14, en toen in 1930 de geregelde veer-
tiendaaigsohe dienst werd ingesteld, daalde
het gemiddelde tot 11 y3 dag. Thans bij den
wekelijkscben dienst wordt de route Am
sterdamBatavia vice versa afgelegd in 9
dagen. Sinds 1 Mei van dit jaar wordt n.l.
gevlogen met het type F XII, een machine,
die een gemiddelde snelheid van 180 K.M.
per uur ontwikkelt. En nu is er de F XVIII
bij gekomen met een gemiddelde snelheid
van 200 K.M.
De eerste twee machines van dit nieuwe
type, de „Oehoe" en de „Pelikaan" zijn
thans gereed, weldra zullen de „Snip", de
„Kwartel" en de „Rijstvogel" volgen.
De „Oehoe" troffen wij aan in Europee-
sche uitrusting, de „Pelikaan" in Indiscne
uitrusting. Dat wil. niet zeggen, dat de
„Pelikaan" in het wit gestoken was, zooals
overigens een eerzame vogel van dien naam
zou passen, maar het verschil is meer ge
legen in de inwendige inrichting, speciaal
wat de zetels betreft. Op de lange lijnen
biedt de cabine ruimte voor 4 passagiers,
die van hun gerieflijke zetels ligstoelen kun
nen maken en achter een opklapbaar ta
feltje in uiterst luie houding gelegen, afwis
selend naar de pyramiden van Gizeh, of
naar de tempels van Britsch-Indië kunnen
kijken of wel een uiltje kunnen knappen.
Het gebrom der motoren moet een uitste
kend wiegeliedje zijn, zoodat zelfs een En-
gelschman onlangs verklaren moest, dat hij
gedurende de geheele reis van Athene naar
Oaïro geslapen had!
Zulk een heerenleventje behoeft de pas
sagier op de kortere trajecten evenwel niet
te hebben en daarom bestaat de Europee-
sobe uitrusting van de F XVIII uit dertien
stoelen. Op de Indië-route huizen in de ca
bine behalve de vier passagiers (als zij er
zijn) ook een radio-telegrafist, de kapitein
(le piloot) en een mecanicien, die tevens als
steward dienst doet.
Dit type machine is voor zoo'n vliegend
villatje uiterst slank gebouwd, wat de snel
heid natuurlijk ten goede komt. Drie zware
motoren van 500 P.K. elk trekken de „kist"
de lucht in en maken, als zij worden aan
geslagen en zich eerst flink warm werken,
een oorverdoovend gebrul.
Binnen in de cabine valt het motorge
ronk erg mee, want alleen de middenmotor
is direct aan de romp gemonteerd en do
beide andere zijn in gondels aan weerszo
de aangebracht.
Na bezichtiging van het toestel kregen
wij de gelegenheid de nieuwe „kist" ook te
probeeren om te zien of hij in het gébruik
meevalt. Uit voorzorg stopten wij onze
ooren boordevol met watten, doch deze
•voorzorg bleek overdreven. Het was een
genot in deze sierlijke en gerieflijke ma
chine een toertje over het vliegveld te ma
ken, te voelen hoe je vervolgens wordt op
geheven en heel Schiphol en Amsterdam
onder je weg trekken. De krachtige moto
ren trekken het toestel in uiterst korten
tijd en vrij stijl omhoog. Een soepele en
lenige sprong lijkt het; in een oogwenk zit
je op 300 350 Meter hoogte en waaien de
laaghangende wolkenflarden reeds langs de
raampjes. Wat is Amsterdam mooi, vanuit
de hoogte bezien, als het zonnetje de roo-
de huizenblokken in gloed zet. Al het woeli
ge leven op de drukke straten is verstard
en verstild en tot een onwaarschijnlijken
Lilliputtersstaat teruggebracht. Wij heb
ben Amsterdam altijd voor een gezellige,
joviale stad gehouden, waar men van ouds
her af de huizen maar zoo'n beetje lukraak
tot straten had gebouwd. Maar vanuit de
hoogte bezien, is Amsterdam zelfs een keu
rige stad, pijnlijk netjes, met straten ge
trokken als met een liniaal.
De Zuiderzee verhulde zich in nevelen,
zij schaamde zich over haar degradatie tot
IJsselmeer.
Met onze 200 K.M. vaart doorkruisten wij
de Zaanstreek even, z-oo tussdhen neus en
lippen door, en keerden via Halfweg naar
Schiphol terug. In keurige glijvlucht om
laag, even een veeren op de groote wielen
en wij stapten via het Hppenladdertje weer
op de betontegels van onze Amsterdam-
sche luchthaven.
Een uurtje later spoorden wij op de 'har
de bankjes naar Leiden terug.
"Wij willen de directie van de Ned. Spoor
wegen niet onaangenaam zijn, maar als het
aan ons lag
Geef mij maar een F. XVIII!
HET WEER VOOR ZONDAG.
Vrij wisselvallig, niet zeer mooi en niet
onvriendelijk.
De algemeene weerstoestand heeft ons
bij den laatsten week-overgang in zoo
verre een verrassing gebracht, dat de in
vloed van de depressies over Noordwest-
Europa zich hier eerder en sterker deed
gelden dan bevorderlijk was voor een
gunstige weersgesteldheid. Daarbij kwam,
dat de wind al te veel uit het Noorden
kwam om een vrij hooge temperatuur te
onderhouden. Daarentegen werd de ver
wachting, dat het gebied van hoogen druk
zich over Zuidwest-Europa zou uitbreiden
geheel vervuld. De weersgesteldheid in het
grootste gedeelte van West-Europa kwam
daardoor in een toestand van wisselwer
king tusschen den hoogen druk met mooi
en de depressie met ongestadig en regen
achtig weer en zij was daardoor zeer ver
anderlijk.
De algemeene luohtdrukverdeeling is ge
durende de laatste dagen weinig veran
derd en het is ook niet waarschijnlijk, dat
zij in de eerstvolgende dagen belangrijk
veranderen zal en de voornaamste beteeke-
nis hiervan is, dat voorloopig nog tamelijk
koele, vochtige lucht uit Noordwestelijke
richting zal blijven toest-roomen. Over het
gebied tusschen IJsland en Noorwegen kan
men nog de ontwikkeling van nieuwe on
diepe depressies verwachten, waarbij z.g.
randstoringen over de Noordzee zullen
trekken, hoofdzakelijk in een richting van
N.W. naar Z.O., zoodat ons land niet vrij
zal bijven van wisselvalig, eenigszins koel
weer met sterk afwisselende bewólking en
bij dalenden barometer nu en dan wat
regen, en met dit soort van weer (niet al
te mooi en niet al te onvriendelijk) zullen
wij waarschijnlijk den Zondag halen. Eeni-
ge stijging van de temperatuur is niet on
waarschijnlijk.
TE N00RDWIJKERH0UT
30 Juli—2 Aug. Geh. mannen f 6.50
25 Aug. Meisje bov. 17 j. (volt.) 6.50
5—9 Aug. Jonge Middenstanders 10.—
912 Aug. Ongeh. Dames Middenst. 10.
13—16 Aug. Jongelingen v. 15-17 j 6.50
16—19 Aug. Jonge Middenstanders 10.—
20—23 Aug. He eren 10.—
23—27 Aug. Dam. Onderwijzeressen 10.—
2730 Aug. Mannen en Jongelingen 6.50
36 Sept. St. Josephgezellen 6.50
69 Sept. Geh. Dames Middenst. 10.
1013 Sept. a.s. Recruten 6.50
1316 Sept. Heeren Middenstand 10.
1720 Sept. Mannen 6.50
20—23 Sept. Heeren Middenstand 10.—
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Een incident in hgt Volkenbondspaleis.
(3de blad).
Duitschland eischt inzake de bewape
ning gelijkgerechtigdheid voor zich op.
(3de blad).
Verzachting van het demonstratieverbod
in Duitschland. (3de blad).
De conferentie van Ottawa. (3de blad).
BINNENLAND.
Voorbereid wordt een regeling van
steun voor den tuinbouw, gebaseerd op
garandeering van minimum-prijzen. (1ste
blad).
Minister Ruys de Beerenbrouck voor
de sprekende film. (1ste blad).
De Eerste Kamer heeft gisteren het
wetsontwerp tot behartiging van de na
tionale scheepvaartbelangen en het wets
ontwerp tot ondersteuning van de varkens
houderij aangenomen. (1ste blad).
Te Roosendaal is een auto over den
kop geslagen; dame gedood en drie ande
re inzitenden gewond. (Gem. Ber., 3de blad)
Doodelijk ongeluk op een onbewaakte
overweg. (Laatste Berichten).
De vacantietijd is weer aangebroken. Er
worden plannen gesmeed tot het maken
van uitstapjes ver weg of dicht bij, in bin
nen- of buitenland.
En zoodra die plannen werkelijkheid
gaan worden, worden de koffers gepakt en
onder vroolijk afscheid gaat men per fiets,
auto. trein of boot op reis. Maar er is
geen reisuitrusting zonder een fototoestel
en, als de reis voorbij is en de foto's zijn
ontwikkeld en afgedrukt, dan beziet men
nog eens in beeld de geheele reis en bij
zonder goed geslaagde foto's krijgen een
eereplaats in Iffet album.
Wij willen u nóg meer van uw vacantie-
reis laten nagenieten, door u kans te ge
ven, dat uw mooist geslaagde foto een
eereplaats krijgt in de krant.
Maar om die kans te hebben moeten
de photo's bijzonder mooi zijn omdat er
natuurlijk zeer vele lezeressen en lezers
zullen zijn, die ons him beste foto's zullen
opzenden, niet alleen om een dezer in de
krant te zien prijken, maar tevens om
den eereprijs te behalen. Want wij organi-
seeren een fotowedstrijd en verwachten
aan ons bureau een overvloed van mooie
vacantïefoto's.
iWelke de prijzen zijn en welke de voor
waarden zullen wij u nog nader mededee-
len. Voor vandaag volstaan wij met deze
aankondiging.
Zendt ons dus uw mooiste vacantiefoto
Wij garandeeren u natuurlijk niet een
plaatsing in de courant; want we zullen
moeten schiften. Maar 't kost u toch heel
weinig om mee te dingen aan een plaat
sing in de courant èn een eereprijs
KERKNIEUWS
Z. Exc. Mgr. L. Schioppa.
De „Msbd." deelt mede, dat de gezond
heid van Zijne Excellentie de Apostolische
Internuntius bij 't Nederlandsche Hof, die
op het oogenblik, zooals men weet, voor
herstel van zijn gezondheid te Napels ver
toeft, vooruitgaande is.
Audiëntie.
Z. H. Exc. de bisschop van Haarlem zal
volgende week alleen Vrijdag en Zaterdag
audiëntie verleenen.
