23ste Jaargang
DINSDAG 12 JULI 1932
No. 7250
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BINNENLAND
S)e£cid^elie6oti^cmt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per port f2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regeL
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
bet dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit drie bladen
CANDIDAATSTELLING EERSTE
KAMERVERKIEZING.
Op Vrijdag 29 Juli a.s. zal in de provin
cies Zuid-Holland en Overijssel, Groningen
Drente en Gelderland de verkiezing van
leden voor de Eerste Kamer der Staten-
Generaal plaats hebben.
Voor deze verkiezing werden heden
oandidaa-t gesteld:
Door de R. K. Staatspartij: In de pro
vincies: Overijssel, Groningen en Drente
(gelijkluidende lijst):
1. Ant. J. Schoemaker, te Deventer, 2. J.
C. van der Lande te Nijmegen (zittend
lid); 3. H. Ruyter te Arnhem; 4. Dr. H.
W. Takkenberg te Groningen; 5. J. W.
Andriessen te Utrecht; 6. Mr. J. R. H. v.
Schaik te Den Haag.
In de provincie Gelderland: 1. J. J. W.
IJsselmuiden te Arnhem; 2. H. Ruyter te
Arnhem; 3. J. W. Andriessen te Utrecht;
4. Mr. J. R. H. van Schaik te Den Haag;
5. G. W. J. van Koeverden te Buren; 6.
Mr. E. H. J. Baron van Voorst tot Voorst
te Beek (bij Nijmegen).
(De Statenclubs in de Provinciën Gelder
land, Overijsel, Groningen en Drente (groep
II) besloten deze lijsten te verbinden).
In de provincie Zuid-Holland:
1. Prof. Dr. A. M. A. A. Steger (zittend
lid) te Heemstede; 2. F. L. D. Nivard (z. 1.)
te Rotterdam; 3. Jhr. Mr. L. E. M. von
Fisenne te Rijswijk (Z.-H.).; 4. H. J. Kui
per te Haarlem; 5. W. O. J. Bn. van Voorst
tot Voorst te Den Haag; 6. Mevr. F. Steen-
berghe—Engeringh te Soesterberg; 7. Mr.
H. W. J .de Jong te Den Haag; 8. J. D. de
Kok te Loosduinen; 9. Ir. H. W. J. Thu-
nissen te Den Haag; 10. F. N. V. Quant
te Den Haag.
Door de S. D. A. P. in Zuid-Holland
I. A. B. de Zeeuw, 2. F. L. Ossendorp, 3. P.
Danz, 4. G. F. Lindeijer, 5. L. v. d. Wal, 6.
A. Kieviet, 7. L. A. Donker, 8. I. G. Kee-
sing.
Door de Liberale Staatspartij „De Vrij
heidsbond":
In de provincie Zuid-Holland: 1. Ir. J.
Koster te Heerlen (aftr.); 2. Mr. P. Droog-
leever Fortuyn, te Rotterdam, burgemees
ter van Rotterdam; 3. Mr. H. J. Knotten
belt, te 's-Gravenhage, lid van de Tweede
Kamer der Staten-Generaal; 4. Mr. Dr. M.
M. G. Schumann, te ^s-Gravenhage, oud-
Voorzitter v. d. Volksraad in Ned. Indië;
5. Mej. Dr. E. C. van Dorp, te Bloemen-
daal, oud-lid van de Tweede Kamer der
Staten-Generaal; 6. Prof. Dr. G. M. Ver
rijn Stuart., te Rotterdam, Hoogleeraar aan
de Handelshoogesohool; 7. Mr. L. Touw, te
Brielle, lid van de Prov. Staten van Zuid-
Holland.
Door den Vrijzinnig Democratische Bond
in de provincie Zuid-Holland1. Mr. M.
Slingenberg, te Haarlem; 2. Jan Schilthuis
te 's-Gravenhage; 3. Mr. W. H. M. Werker
te 's-Gravenhage; 4. Mevr. W. A. L. Ros
Vrijman te 's-Gravenhage.
Door de Staatkundig Gereformeerde
Partij, in de provincies Zuid-Holland, Gel
derland en Overijsel: 1. J. W. van Houdt,
Rijssen; 2. Ir. C. N. van Dis, Rotterdam,
lid Tweede Kamer Staten-Generaal; 3. A.
J. Kersten, Rotterdam, lid Prov. Staten
Z. H.; 4. A. Hoogendijk, Zeist; 5. J. van
Boöhove, Zeist.
Door de Communistische Partij in de pro
vincie Zuid-Holland: 1. H. v. Weizen te
Leiden; 2. W. Reuderink te Rotterdam;
3. Schoutense, te Gouda.
Door de A. R. Partij, in de provincie
Zuid-Holland1. Prof. Mr. A. Anema te
Haarlem (aftr.); 2. Mr. P. E. Briët te
Leiden (aftr.); 3. S. J. Ruppert te Utrecht;
4. Prof. Dr. J. Severijn, Utrecht; 5. J. van
der Molen, Renbiun (burgemeester); 6.
W. Warnaar, Sassen'heim; 7. Prof. Mr. V.
H. Rutgers te Amsterdam; 8. Dr. J. F.
Reitsma te Rotterdam; 9. Mr. Dr. H. W.
Hovy te Amsterdam; 10. A. Baron van
Hekeren van Keil, Ede.
Door de Christelijk Historische Unie, in
de provincie Zuid-Holland: 1. Mr. A. van
der Hoeven te Rotterdam; 2. Jhr. Mr. Dr.
N. C. de Gijselaar te Wassenaar; 3. H. v.
Boeijen, te Voorburg; 4. Prof. Dr. J. R.
Slotemaker de Bruine te Wassenaar; 5.
J. M. Krijger Jr., te Vriezenveen; 6. Prof.
Dr. J. de Zwaan te Leiden; 7. B. van Ees
teren te 's-Gravenhage; 8. Mr. Dr. J. van
Bruggen, Dordrecht.
MARIA TER EERE.
Het Nationaal Congres te Nijmegen wordt
grootsch opgezet.
Te Nijmegen is een vergadering gehou
den van het Algemeen Bestuur van het Na
tionaal Maria-Congres, dat 6, 7 en 8 Augus
tus a.s. te Nijmegen zal plaats vinden.
Op deze vergadering waren vele reli
gieuze- en sociale organisaties, waarop het
Congres is opgebouwd, vertegenwoordigd.
Prof. Dr. R. Jansen O.P., de voorzitter
van het Dagelijksch Bestuur, hield ter in
leiding der besprekingen, een breede uit
eenzetting van den stand van zaken.
Reden tot optimisme.
Er is reden tot optimistische verwachtin
gen, maar toch wilde spr. enkele pessimisti
sche klanken laten hooren.
Cp de eerste plaats is het teleurstellend,
dat sommige religieuze en sociale organi
saties niet steeds die medewerking hebben
verleend, waarop men had. mogen rekenen.
Gelukkig zijn dit uitzonderingen, maar
niettemin heeft het 't Dag. bestuur zeer
pijnlijk aangedaan, dat enkele organisaties
waarvan men dit niet verwachten mocht,
zoo apathisch tegenover het Congres ston
den, dat zij verklaarden voor medewerking
niets te gevoelen.
Een tweede reden tot teleurstelling is ge
legen in de onvoldoende finantieele mede
werking. De opbrengst van de collecten in
de kerken is tot nu toe verre beneden de
verwachtingen gebleven. Het Dagelijksch
bestuur vertrouwt dat in de komende we
ken nog in tal van parochies oollecten zul
len worden gehouden en doet een dringend
beroep op de ZeerEerw. heeren pastoors
om de opbrengst dier collecten en even
tueel andere giften ten spoedigste op te
zenden aan het Bureau van het Maria-Con
gres, Van Sohaeck Mathonsingel 1 of te
storten op het giro-nummer van den pen
ningmeester, notaris Wolters, te Nijmegen,
No. 192962.
Men ziet hierboven het adres van het
Congresbureau en het gironummer van den
penningmeester. Verblijdt den penningmees
ter, die wel eens pessimistische buien heeft,
nu eens met 'n stroom van giften. Beseft
wel, er zijn duizenden guldens noodig om
het Nijmeegsoh congres den luister te ge
ven, dien wij aan de eere van onze Moeder
Maria, wier machtige voorspraak wij in
deze tijden zoozeer behoeven, verplicht zijn.
Met den kaartenverkoop loopt 't naar
wensch, althans er zijn duizenden kaarten
in depót. Er wordt door verschillende pro-
pagandacomité's en afdeelingen van na
tionale organisaties krachtig gewerkt. Maar
met nadruk wekte spr. de propagandacomi-
té's, die tot nu toe weinig of niets van
zich lieten hooren, op om met geestdrift
dit werk van leeken-apostolaat ter hand te
nemen.* Er moeten duizenden kaarten ver
kocht worden. Laat men die kaarten on
middellijk aanvragen aan het Congresbu
reau. Men krijgt er een handleiding bij. En
in plaatsen, waar nog geen propagandaco-
mité voor het Maria-congres mocht zijn,
laat daar een geestelijke of leek ten spoe
digste de zaak ter hand nemen. Het gaat
om de eer van onze Moeder; het gaat om
het heil van ons land en ons volk, om uit
komst uit de bittere geestelijke en stoffe
lijke nooden, die ons bedreigen.
Er moet de laatste weken 'een krachtige
propaganda gevoerd worden, door ieder in
eigen kring, in stad en dorp, om duizenden
op te wekken de massale hulde van het ka
tholieke volk aan Maria, de Moeder der
menscken, in Nijmegen bij te wonen. Er
moeten duizenden congres-kaarten ver
kocht worden.
Het programma.
Spr. gaf hierna een korte schets van het
programma-, zooals men dit over enkele da
gen in den breede uitgewerkt in het lijvige
Programmaboek zal kunnen vinden.
Er zullen vier groote vergaderingen ge
houden worden, een in de open lucht op het
terrein van de St. Radboudstiohting waar
bij het gesprokene door luidsprekers on
der het gehoor zal kunnen komen van tien
duizenden; en drie in de groote zaal van
„De Vereeniging". In de openluchtvergade
ring zal spreken mr. Kropman, wethouder
van Amsterdam, over: Maria, onze hulp
in den nood dezer dagen.
In de vergaderingen in „De Vereeniging"
zullen spreken Pastoor Th. J. van Noort
over: Maria in ons persoonlijk leven, dr.
Moller over: Maria in het gezinsleven en
dr. Féron over: Maria in het maatschappe
lijk leven.
Naast deze vier hoofdvergaderingen zul
len er ongeveer 20 sectievergaderingen wor
den gehouden.
Het Congres wordt geopend met klokge
lui in alle kerken. Zondagmorgen zullen
twee pontificale H.H. Missen worden opge
dragen, eene door Z. H. Exc. Mgr. J. H. G.
Jansen, Aartsbisschop van Utrecht, in de
St. Canisius kerk in de Molenstraat; en
eene door Z. H. Exc. Mgr. A. F. Diepen, bis
schop van 's-Hertogenbosch, in de kerk van
Maria Geboorte op het Maria-plein. Tevens
zal Zondagmorgen, omdat niet alle con
gressisten de pontificale H.H. Missen zul
len kunnen bijwonen, een H. Misoffer wor
den opgedragen in de openlucht, waarbij
de liturgische gezangen door het volk zul
len worden gezongen.
Zondagmiddag is het grandioze hoogte
punt van het congres: de plechtige histori
sche Maria-omdracht, gevolgd door de kro
ning van het oude Maria-beeld uit de St.
Canisiuskork en een kort Pontifikaal Lof
in de open lucht. Kosten nooh moeiten zijn
gespaard om dit hoogtepunt van het con
gres werkelijk te maken tot een huldebe-
tooging, zoo grootsch en indrukwekkend,
dat zij onvergetelijk zal blijven in het hart
van elk kind van Maria.
De kerkelijke plechtigheden worden be
sloten met een kindenbulde in de open
lucht, waarvoor thans, een maand voor het
oongres, reeds de volgaarne verleende me
dewerking van 5000 kinderen verzekerd is.
Naaat de vergaderingen en godsdiensti
ge plechtigheden komen op de eerste plaats
de opvoeringen van het Mariaspel: Die
Eerste Blisca-p van Maria. Het slagen van
deze opvoeringen is thans reeds absoluut
verzekerd. De kaarten vliegen weg.
Cp de tweede plaats moeten genoemd de
bijbelsche tafereelen uit het leven van de
H. Maagd, die tijdens den Zondag, en waar
schijnlijk ook den Maandag van het Con
gres, zullen te zien zijn op de H. Landstich
ting. Groote groepen congressisten zullen
telkens deze tafereelen, die vooral het in
tieme leven te Nazareth zullen betreffen,
kunnen gaan zien. Declamaties van bevat
telijke oud-Hollandsohe teksten zullen de
tafereelen verduidelijken.
Deze zullen tijdens de Congresdagen Ma
ria-voordrachten worden gehouden door
den declamator Theo de Witte, tot welke
voordrachten men op zijn congreskaart van
1.gratis toegang heeft.
Vervolgens organiseert het St. Bonifa-
ciushuis te Amsterdam in opdracht van het
Dag. Bestuur tijdens het Congres een
kunsttentoonstelling, die ook met de Con
greskaart gratis toegankelijk is.
En eindelijk zullen er tijdens de congres
dagen verschillende belangwekkende mu
ziekuitvoeringen en concerten worden ge
geven, zoodat de conclusie wel gewettigd
-is, dat er voor ruimschoots voldoende af
wisseling tijdens de Congresdagen ge
zorgd is.
Tot zoover de inleiding van Prof. Jansen
over de organisatie van het Congres, waar
aan, zooals te verwachten was, de vergade
ring gaarne en met volle vertrouwen haar
sanctie gaf. Men voelde: hier is met hei
lige geestdrift gewerkt, hier is iets
grootsch opgezet, een waardige nationale
Maria-huldiging, waaraan het kan niet
anders duizenden, tienduizenden katho
lieken zullen komen deelnemen.
Er werden nog verschillende besprekin
gen gevoerd, wenken gegeven voor de pro
paganda, waarvan het Dagelijksch Bestuur
gaarne nota zal nemen, maar in den groo-
ten opzet van het Congres werd geen wij
ziging gebracht.
KRUISTOCHT DER HELPENDE
LIEFDE.
Prachtig resultaat der Katholieke actie.
Nadat Zaterdagmiddag in grooten getale
de deelnemers aan den „kruistocht der hel
pende liefde" op straat en langs de huizen
in de stad Utrecht een collecte hadden ge
houden, heeft het hoofdoomité in den
avond aan de ten stadhuize zetelende lei
ding van het Crisiscomité kunnen afdra
gen een bedrag van f 11.758, zijnde het re
sultaat van de kerkcollecte op Woensdag
j.l. in de kathedrale kerk en de groote col
lecte op Zaterdag, terwijl daarin tevens is
begrepen een gift van f 1000 van den Aarts
bisschop van Utreoht.
DE TOESTAND IN DE TEXTIEL
INDUSTRIE.
Naar wij vernemen, heeft de burgemees
ter van Friezenveen, de heer J. M. Krijger,
het Christ. Hist. Tweede Kamerlid, zich
tot de burgemeesters der Twentsche ge
meenten en die van sommige plaatsen in
den Gelderschen Achterhoek, waar textiel
bedrijven zijn gevestigd, gewend., met de
uitnoodiging a.s. Maandag te Hengelo een
bespreking te houden in verband met de
toenemende verslechtering van den econo-
mischen toestand van Twente, vooral ten
gevolge van den treurigen toestand in het
textielbedrijf. Overwogen zal worden de
mogelijkheid van regeeringsmaatregelen ter
verbeterirng van de situatie of tenminste
ter voorkoming van doorgaande verslechte
ring van den toestand. Indien dergelijke
maatregelen reeds door derden aan de hand
zijn gedaan, zal worden onderzocht of men
die actie zal steunen.
R.-K. BOND VAN ZIEKEN-
VERPLEGENDEN.
Dezer dagen werd te Breda de jaarver
gadering gehouden van den Ned. R.-K.
Bond van Ziekenverplegenden.
Wegens aftreden van het heele bestuur
zou op deze vergadering een geheel nieuw
bestuur worden gekozen, dat evenwel niet
eerder geinstalleerd zal worden, dan na
dat koninklijke goedkeuring is verkregen.
Besloten werd het aantal hoofdbe
stuursleden uit te breiden tot twee. Door
de groepen waren reeds vier vertegenwoor
digers aangewezen, m.n. Zr. Caspers (Bre
da) voor de verplegenden in socialen werk
kring, Zr. Bakker (Breda) voor de parti
culiere verplegnden, Zr. Alexovit-z (Breda)
voor de verplegenden en verplegenden-in-
opleiding in de Ziekenhuizen en mr. C.
Zeyger (Amsterdam) voor de verplegenden-
in-overheidsdienst. Voor de overige te ver
vullen plaatsen in het hoofdbestuur waren
zes candidaten gesteld: t.w. dr. H. J. Da-
men, (Amsterdam), mr. P. van der Velden,
(Nijmegen), mevr. J. van Lent-van der
Schrieck, (Hees), Zr. M. Derksen, (Amster
dam), Zr. M. Nolet, (Nijmegen) en Zr. L.
Siebers, (Utrecht), die dus bij enkele can-
didaatstelling gekozen waren. Voor de 7e
vacature werd een vrije stemming gehou
den, waarvoor Zr. I. van den Abeelen
(Leiden) met groote meerderheid werd
aangewezen.
Bij acclamatie werd dr. Damen tot voor
zitter herkozen.
Tot slot werden eenige beschouwingen
gewijd aan het Rapport, datwas uitge
bracht ter verbetering van de positie der
particuliere verplegenden. Besluiten hier
omtrent konden evenwel nog niet worden
genomen, omdat nadere bespreking hier
van in de groep der particuliere verple
genden gewenscht werd geacht*
EERSTE TOEPASSING VAN DE
CRISISPACHTWET 1932.
De Amsterdamsche kantonrechter treft een
door pachter en verpachter aanvaarde
regeling over vermindering van de
pachtsom.
De op 17 Juni j.l. in het Staatsblad af
gekondigde en den eersten dezer maand in
werking getreden Crisispachtwet 1932 heeft
Zaterdag, zoo meldt het Hdbl., haar eerste
toepassing gevonden voor den Amsterdam-
schen kantonrechter mr. G. L. de Vries
Feyens, bij wien reeds vele verzoekschrif
ten van pachters, strekkende tot onthef
fing van betaling van een gedeelte van de
pacht, zijn binnengekomen.
De kantonrechter heeft bij het betreffen
de verzoekschrift pachter en verpachter ge
hoord. De pachter, die in Mei nog een half-
jaarlijkschen termijn ad f 439 ten volle had
betaald, zette uiteen dat hij door onguns
tige tijdsomstandigheden zijn bedrijf niet
loonend had kunnen maken en met verlies
had gewerkt, waartegen de verpachter aan
voerde dat hij ook zulke moeilijke tijden
had, dat hij een vermindering van de door
hem te ontvangen pachtsom moeilijk kon
toestaan.
Mr. de Vries Feyens stelde den pachter
vragen omtrent de uitkomsten van zijn be
drijf en informeerde naar de inkomstenn
van den verpachter, die pa-pieren over
grond- en polderlasten en hypotheken over
legde, waaruit moest blijken dat een ver
mindering van inkomsten voor hem niet te
dragen zou zijn.
Resultaat van dit alles was, dat de kan
tonrechter de partijen de z. i. billijke rege
ling voorstelde, dat op den in Mei verval
len (en reeds ten volle betaalden) termijn
en op den in October vervallenden termijn
telkens f 100 van de pachtsom in mindering
zouden worden gebracht, waarmee de pach
ter en de verpachter, de laatste niet dan
schoorvoetend en onder de verzuchting
„het zal wel moeten", genoegen namen. Dit
kwam dus hierop neer, dat de paohter een
vermindering kreeg van bijna 25 procent
van zijn in het contract vastgestelde pacht
en in October zal kunnen volstaan met
f 239 te betalen in plaats van f 439, waarbij
dan tevens de verlaging over den ten volle
betaalden Mei-termijn zal zijn verrekend.
Onmiddellijk nadat deze regeling wa-s
getroffen is ze op schrift gesteld en door
beide partijen geteekend. De regeling is
van kracht tot het volgend jaar; wanneer
dan de pachter nog van meening is dat
vermindering van de pacht billijk is, zal
hij opnieuw een verzoekschrift hebben in
te dienen en zal de kantonrechter zijn be
middeling verleenen met inachtneming van
de omstandigheden, die dan zullen gelden.
TWENTE EN INDIë.
De Textielarbeidersbonden dringen op
contingenteering aan.
De besturen van de Nederlandsche tex-
tielanbeklersbondem, St. Lambertua, De
Eendracht en Unitas, vertegenwoordigen-
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Een „gentlemens agreement" te Lausan
ne? Ontstemming in Amerika. (2e blad).
De Belgische koning onderbreekt zijn va
cantia wegens de stakingsonlusten. (2e
blad).
Voortdurende vechtpartijen met nazi's in
Duitschland. (2e blad).
BINNENLAND.
Mislukte aanslag op een veehouder te
Put-Schir»ne. (Gem. Ber., 3de blad.).
Twee Communisten uit den Arnhemschen
Raad gezet. (Gem. Ber., 3de blad).
LEIDEN.
De Leidsche Raad besloot 5 architecten
w. o. 2 Leidsche, uit te noodigen, plannen
te maken voor het nieuwe raadhuis, zonder
winkelgalerij. (2de blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
De inschrijvingen voor de zeilwedstrijden
van de „Braassemermeer". (3de blad).
DE HEER F. G. ROSIER,
referendaris ter Gemeentesecretarie, aan
wien door B. en W. van Leiden op zijn
verzoek met ingang van 1 Maart 1933 eer
vol ontslag is verleend.
de 40.000 leden, hebben, in verband met de
catastrophale werkloosheid in de Neder
landsche katoenindustrie, bij de Neder-
landsoh-Indisohe regeering telegrafisch
aangedrongen op tijdelijke contingentee
ring van den invoer van katoenen manu
facturen in Nederlandsch-Indië.
„Volkskr."
De werktijden van de bestuurders van
auto's.
De A.N.W.B. en de K.N A C. hebben zich
met een adres gewend tot den minister van
oeconomische zaken en arbeid, waarin zij
mededeelen, dat hunne veree'nigingen her
haaldelijk klachten, waaronder zeer erns
tige, bereiken over de onbehoorlijk en on
toelaatbaar lange werktijden van bestuur
ders van motorrijtuigen, vooral van groote
en kleine vrachtauto's, verhuisauto's enz.
De A.N.W.B. en de K.N.A.C. verzoeken
het daarheen te willen leiden, dat in het
belang van de veiligheid voor het verkeer
spoedig maatregelen zullen worden getrof
fen, waardoor een maximum rijtijd wordt
ingesteld voor bestuurders van die catego-
riën van motorrijtuigen.
De nieuwe parochiekerk te Pan-
n i n g e n gewijd aan O. L. Vrouw van
Zeven Smarten, is Maandagmorgen door
Z. H. Exc. Mgr. G. Lemmens, bisschop van
Roermond geconsacreerd.