23ste Jaargang
VRIJDAG 24 JUNI 193*
No. 7235
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BINNENLAND
LANGS HET MEER VAN GENEVE
S)e£cid^elie0ou^amt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per port f2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad ia voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel.
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd; huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit vier bladen
V Onze sociale plicht.
Dezer dagen is een Congres gehouden
van de Fransche vrouwen-liga, waaraan
1500 afgevaardigden uit 60 bisdommen
deelnamen.
Op de slotvergadering van dat congres
«prak de Bisschop van Troyes over: De
aociale plicht:
„Niet alleen om der gerechtigheid wille,
is het noodzakelijk, de overal heerschende
zelfzucht te bestrijden, de sociale plicht om
vat ook de werkdadige naastenliefde, de
basis van alle christelijke deugden.
Het volbrengen van den socialen plicht
kan slechts geschieden door de studie en
de practische toepassing der pauselijke en
cyclieken en de sociale wetten, die er aan
ten grondslag liggen; door voortdurend
meeleven met den werkman en zijn gezin,
door in eigen leven zorg te dragen, dat niet
tegen de sociale rechtvaardigheid en naas
tenliefde door ons zelf wordt gezondigd.
Wij moeten beginnen zelf het voorbeeld te
geven, tegenover ons gezin en onze dienst
boden, die tot dit gezin behooren, en verder
naar de mate onzer krachten medearbei-
den tot heil van allen, die onze hulp vra
gen of noodig hebben.
In dezelfde mate, als we onzen socialen
plicht vervullen, dragen we bij tot de ver
wezenlijking van Christus' vrede in Chris
tus' rijk".
Op den laatsten zin willen wij even de
aandacht vestigen, 't Zijn slechts enkoie
woorden, maar deze hebben: een geweldi
gen inhoud!
In dezelfde mate, als we onzen socialen
plicht vervullen, dragen we bij tot de ver
wezenlijking van Christus' vrede in Chris
tus' rijk....
Maar óók, omgekeerd: In dezelfde mate,
als we onzen socialen plicht verwaarloozen,
werken we mede, om den onchristelijken,
chaotischen toestand in het leven der
menschheid te bestendigen.
Op de christenen, op elk individueel,
rusten vooral in dezen tijd heel ernstige
sociale verplichtingen.
V Waarom Christelijke deugden?
Het „Handelsblad" had zich verzet tegen
het toelaten van de Christelijke zending of
missie op Bali.
De „Tijd" reageert hierop en vraagt aan
het „Handelsblad" waarom de jeugd hier
dan wel mag worden opgevoed tot alle
„christelijke en maatschappelijke deug
den" zooals, naar het heet, de openbare
school hier zich ten doel stelt.
En hierop antwoordt het liberale blad:
„Omdat onze zeden nu eenmaal, histo
risch, van Christelijke huize zijn".
Ziehier de waarde der Christelijke be
ginselen naar liberale opvatting. Christe
lijke beginselen opgevat ook in liberalen
zin hebben waarde voor ons volk, met
om die beginselen zelf, niet in absoluten
zin, maar omdat ons volk „nu eenmaal,
historisch, van christelijke huize" is!
Hoogleeraars-benoemingen.
De gemeenteraad van Amsterdam heeft
benoemd tot gewoon hoogleeraar in de
theoretische wijsbegeerte en de geschiede
nis der wijsbegeerte prof. dr. H. J. Pos,
hoogleeraar aan de Vrije Uuniversiteit
met 32 stemmen (5 blanco); tot buitenge
woon hoogleeraar in de psychologie prof.
dr. Révész, privaat docent aan de Uni
versiteit van Amsterdam, met 29 stemmen,
tegen 8 stemmen op dr. H. C. Kümke, arts
te Amsterdam;
Loopende pachtovereenkomsten.
In het Staatsblad is gisteren afgekon
digd het. Kon. Besluit, waarbij de inwer
kingtreding van de wet, houdende bijzon
der maatregelen ten aanzien van loopen
de pachtovereenkomsten is bepaald op 1
Juli 1932.
Nieuw stadium in de herstel besprekingen.
Rechtstreeksche onderhandelingen tusschen
Frankrijk en Duitschland.
HERRIOT—VON PAPEN.
Te Lausanne zijn de besprekingen in zoo
verre in een nieuw stadium gekomen, dat
de onderhandelingen tusschen Herriot en
MacDonald tot een voorloopig einde zijn
gebracht en dat Herriot heden rechtstreeks
met den Duitschen rijkskanselier von Pa
pen de besprekingen over het herstelvraag-
stuk is begonnen.
In verband hiermede zijn de president
van de Duitsche bank, dr. Luther en de
voornaamste Duitsche ambtenaar voor het
vraastuk der economische betrekkingen, dr.
Posse, naar Lausanne ontboden om den
Duitschen rijkskanselier bij deze, thans
ernst wordende Fransch-Duitsche onder
handelingen van advies te dienen.
Over dit „ten einde brengen" van de be
sprekingen tusschen Engeland en Frank
rijk is men het te Lausanne niet geheel
eens. Men meent, dat de pogingen van
MaoDonald, om de Fransche regeering te
bewegen tot een definitieve regeling van
het vraagstuk der schadevergoeding in den
zin van de Engelsche regeering, mislukt
zijn.
MacDonald moet Herriot verklaard heb
ben. dat het laatste middel thans nog
slechts directe onderhandelingen tusschen
Duitschland ën Frankrijk zijp.
De kritieke boestand van de conferentie
die feitelijk reeds van den eersten dag af
aan heeft bestaan, is daardoor verder ver
scherpt. De Fransche verwachting, dat de
nieuwe Duitsche regeering tot concessies
in het vraagstuk der schadevergoeding be
reid zou zijn, is niet in vervulling gegaan
en men erkent, dat de Duitsche ministers,
ondanks den hoffelijken vorm van de onder
handelingen, het Duitsche standpunt met
den meesten ernst en de grootste beslist
heid onbeperkt handhaven.
Er duiken thans verschillende plannen op,
om een officieele mislukking van de confe
rentie te vermijden. Van Engelsche zijde
wordt het denkbeeld op den voorgrond ge
bracht om dezen herfst eerst een Europee-
sche conferentie te Lausanne te houden en
dan terstond daarop te Londen een econo
mische wereldconferentie, mits echter te
voren het vraagstuk der schadevergoeding
geregeld zal zijn.
De toestand schijnt steeds meer verward
te worden en steeds minder vooruitzichten
te bieden, terwijl nog niet te zien is op
welke wijze een uitweg kan worden gevon
den.
Het denkbeeld om de conferentie te ver
dagen door haar permanent te verklaren en
commissies van deskundigen te benoemen,
komt steeds meer op den voorgrond
Van de bespreking tusschen Herriot en
Von Papen heeft men geen groote ver
wachtingen.
Britsche voorwaarden.
Naar vernomen wordt, is MacDonald met
Herriot overeengekomen, dat de laatste
met de Duitschers zou gaan onderhandelen,
als hij zich maar hield aan de volgende
principieele voorwaarden.
In de eerste plaats moet er een defini
tieve oplossing worden gevonden. In de
tweede plaats moet deze oplossing leiden
tot een herstel van het vertrouwen in de
wereld. In de derde plaats mag van
Duitschland nóch op het oongeblik, nóch
tijdens zijn herstel eenigerlei betaling wor
den verlangd. In de vierde plaats moeten
de betalingen, wanneer zij hervat worden,
van dien aard zijn, dat zij het normale han
delsverkeer niet belemmeren.
WAT DUITSCHLAND BETAALDE.
Een van de tegenstellingen tusschen het
Fransche en Duitsche standpunt in zake de
herstelbetalingen is het verschil van opvat
ting omtrent het bedrag, dat Duitschland
tot nu toe heeft betaald. Terwijl de Duit
schers beweren, dat zij al een 30 milliard te
veel hebben betaald, zegt de Fransche re
geering, dat er minstens nog een 30 mil
liard moet worden betaald, alvorens men
kan zeggen, dat Duitschland aan zijn ver
plichtingen heeft voldaan.
„Les cahiers des droits de l'homme" pu
bliceert thans een door den inmiddels
overleden Franschen econoom Charles Gide
geschreven beschouwing, waarin de vraag
wordt beantwoord, hoe hei eigenlijk komt,
dat de schattingen met zulke ontzagwek
kende cijfers uiteenloopen
Over de betalingen, die Duitschland heeft
gedaan van September 1924 tot het mora
torium van 1 Juli 1931, dus overeenkomstig
het Dawes- en het Youngplan. bestaat na
genoeg geen verschil van meenmg. Volgens
officieele Fransche gegevens heeft Duitsch-
10.322 millioen mark gestort waarvan
Frankrijk iets meer dan de helft heeft ont
vangen, n.l. 5.485 millioen. Volgens een
schatting van prof. Keynes zou Duitschland
in dien tijd 10.700 milhoen mark hebben be
taald, waarvan Frankrijk 52 procent heeft
ontvangen. Deze beide cijfers loopen dus
niet zooveel uiteen.
Over de periode vóór de inwerkingtre
ding van het Dawesplan verschillen de ra
mingen echter op fantastische wijze. Vol
gens de Fransche schatting heeft Duitsch
land tot September 1924 10.426 millioen
mark betaald, waarvan Frankrijk slechts
2666 millioen mark heeft ontvangen.
Duitschland beweert echter, dat het 55 mil
liard heeft gestort en prof. Keynes schat
het bedrag der betalingen op. 25—26 mil
liard, terwijl een Amerikaansche statistiek
een bedrag van 23 milliard mark vaststelt.
Het Fransche aandeel in die betalingen
wordt op 1213 milliard geschat, zoodat
Frankrijk totaal circa 18 milliard mark zou
hebben ontvangen, waarmede de opbouw
van de verwoeste gebieden zou zijn gedekt.
Dit groote verschil tusschen de Fransche
en de buitenlandsche schattingen is een ge
volg van het feit, dat vóór September 1924
Duitschland niet alleen in natura en baar
heeft betaald, maar ook eigendommen heeft
uitgeleverd, zooals de koopvaardijvloot, de
aan Duitschers toebehoorende bezittingen
in het buitenland, onderzee-kabels, kolo
niën, spoorwegen in de afgestane gebieden,
requisites in het bezette Rijngebied enz.,
welker tegenwaarde afgeboekt moet wor
den van de door Duitschland te verrichten
betalinge.n Nu valt het te begrijpen, dat de
vroegere en de nieuwe eigenaar tot geheel
verschillende schattingen komen. Als voor
beeld kan dienen, dat de waarde van de
Duitsche vloot door de geallieerden op 350
millioen werd geschat en door de Duit
schers op het tienvoudige, n.l. 3 milliard.
De cijfers van vóór 1924 moeten dus na
der onderzocht worden en van dit onder
zoek hangt het antwoord op de vraag af:
Heeft Duitschland wel of niet genoeg be
taald? Dan blijft nog over de kwestie van
de rente der leeningen, die Frankrijk heeft
moeten opnemen, om de schadeloosstellin
gen aan de eigenaars der verwoeste gebie
den te betalen en de pensioenen aan de in
validen en oud-strijders, welke overeen
komstig het verdrag van Versailles ten las
te van Duitschland komen.
ONTWAPENINGSDISCUSSIES TE
GENèVE.
De Amerikanen verlangen grondige
bestudeering van Hoover's voorstellen.
In de gisteren te Genève gevoerde parti
culiere besprekingen tussohen de Ameri
kaansche, Britsche en Fransche delegaties
heeft de Fransche minister van Oorlog,
Paul-Boncour, het standpunt van Frankrijk
in zake een algemeene verlaging der mili
taire uitgaven uiteengezet. Naar verluidt
heeft hij echter nog geen nauwkeurige cij
fers genoemd.
Het Hoover-plan schijnt bij de besprekin
gen van gistermorgen niet behandeld te
zijn. De Amerikanen blijven eischen, dat
hun voorstellen, welke, naar de voorzitter
der ontwapeningsconferentie gisteren uit
drukkelijk verklaard heeft, beschouwd wor
den als te behooren tot het program, dat
behandeld moet worden, aan een grondige
bestudeering worden onderworpen. Van
Amerikaansche zijde geeft men te verstaan,
dat de Amerikaansche delegatie deze voor
stellen opnieuw bij de centrale commissie
der conferentie zal indienen, wanneer er
niet voldoende rekening mede wordt gehou
den bij de particuliere besprekingen.
De vertegenwoordigers der Britsche,
Amerikaansche en Fransche delegaties, die
tot dusver de officieele organen der confe
rentie herhaaldelijk ter zijde hadden ge
steld, hebben zich gistermiddag, in tegen
stelling met die gedragslijn, gezamenlijk
naar Henderson begeven, ten einde dezen,
naar in een communiqué wordt verklaard,
in te lichten omtrent de bij de besprekin
gen gemaakte vorderingèn. Met het oog op
de bezorgdheid, welke door andere deelne
mers aan de conferentie was geuit, hebben
zij nadrukkelijk verklaard, dat hun bespre
kingen uitsluitend ten doel hebben, de la
tere beraadslagingen der centrale commis
sie te vergemakkelijken en zoodoende bij te
dragen tot het welslagen der conferentie.
Japan en Hoover's voorstel.
De eerste indruk, welken het plan van
president» Hoover in Japansche officieele
kringen heeft gewekt, kan als volgt samen
gevat worden: de voorstellen zijn te dra
conisch om in hun geheel aanvaard te wor
den maar zij zijn zeer prijzenswaardig en
verdienen de allergrootste aandacht. Japan
kan echter geen vermindering met een der
de aanvaarden, omdat dit Japan nog in een
minderwaardige positie zal laten.
EERSTE KAMERVERKIEZINGEN.
De Kath. lijst in Gelderland
Overijssel Groningen
Drenthe.
Het schijnt met de samenwerking tus
schen de R.-K. Statenfracties van boven
genoemde Provincies ten aanzien van de
komende Eerste Kamerverkiezingen niet
te vlotten. Direct reeds na de adviesverga
dering te Utrecht verscheen een bericht,
dat Gelderland zich niet aan het Politiek
Advies (v. d. Lande, Ant. J. Schoemaker,
de Buiter) zoude houden. Blijkbaar wensch-
te Gelderland geen der drie aftredendon.
Zoo pas meldde het „Centrum" dat Gel
derland met een definitieve voordracht
is gekomen, waarop staan de heeren IJs-
selmuiden, Arnhem en de heer de Ruiter,
secretaris van den A. B. T. B. resp. als No.
2 en 3.
Het „Ov. Dagbl." zegt nu, dat deze me-
dedeeling wijziging behoeft en wel, dat
werd voorgedragen de heer IJsselmuiden
al No. 1 en de heer de Buiter als No. 3.
Inplaats van den heer van der Lande, die
als No.l op het Politiek Advies vooromt,
stelde dus Gelderland den heer IJssel
muiden.
Overijssel, Groningen en Drente hebben
nog geen definitief besluit genomen.
BOUW DERDE KRUISER.
Gegund aan WiltonFeyen-
oordde machine-installatie
grootendeels aan „De Schelde"
Omtrent de gunning van den bouw van
den derden kruiser wordt gemeld, dat het
geheel is gegund aan de firma Wilton
Feyenoord te Rotterdam. De machine-in
stallatie zal voor een belangrijk deel wor
den vervaardigd door de koninklijke maat
schappij „De Schelde" te Vlissingen en do
electrische installatie zal worden uitge
voerd door de firma H. Croon en Co. te
Rotterdam.
NATIONALE MOEDER EN KIND-DAG.
De tentoonstelling Moeder en Kind 1932,
welke te Amsterdam gehouden wordt, vol
doet volkomen aan den opzet van het voor-
bereidings-comitéte geven een overzicht
van alles wat in den loop der tijden gedaan
is voor de hygiënische verzorging van Moe
der en Kind, en van wat thans nog gedaan
wordt in dit opzicht. Streng-wetenschappe-
j lijk van opzet, wordt op populaire wijze
aanschouwelijk onderricht gegeven in de
verzorging van dit zoo gewichtig onderdeel
de<r volksgezondheidszorg. Er valt op deze
tentoonstelling veel te leeren, vooral ook
voor hen, die zich op het gebied der volks
gezondheid bewegen.
De R. K. Nationale Federatie organiseert
daarom op Woensdag 29 Juni te Amster
dam een kerndag voor diocesane, provin
ciale en gewestelijke bestuurderen, en voor
leidende personen in dienst van het Wifc-
I Gele Kruiswerk of zijn onderdeelen.
Om 11.45 wordt een vergadering gehou
den in het R.A.I.-gebouw, Ferdinand Bol
straat 155 Zuid, waarbij dr. J. Gribling,
I Delft, een inleiding houdt over: „De zorg
I voor Moeder en Kind en haar plaats in het
Wit-Gele Kruiswerk".
Na de pauze wordt onder deskundige
leding de tentoonstelling bezichtigd.
Door het Wit-Gele Kruis in de verschil
lende deelen van het land worden excursies
georganiseerd, om hen die in de praktische
verzorging van Moeder en Kind werkzaam
zijn in de gelegenheid te stellen, de ten
toonstelling te bezoeken.
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Rechtstreeksche Fransch-Duitsche on
derhandelingen over de Herstelbetalingen.
(lste blad).
De onlusten in Duitschland geweten aan
de politiek der nieuwe regeering. (2de
blad).
Wordt Turkije lid van den Volkenbond?
(2de blad).
BINNENLAND.
De Tweede Kamer heeft de wetsont
werpen betreffende behartiging van de
Nationale scheepvaartbelangen aangeno
men. (lste blad).
Ernstig auto-ongeluk onder de gemeente
Beemster. (Gem. Berichten, 3de blad).
LEIDEN.
Doodelijk ongeluk aan de Stedelijke
Lichtfabrieken, (lste blad).
HET INTERN. EUCH. CON
GRES Bladz. 5
EEN TOCHT DOOR WEST-
PHALEN Bladz. 10
DE VOEDINGSWAARDE
VAN ONZE LEVENSMID
DELEN Bladz. 13
EEN GEÏLLUSTREERDE PA
GINA VOOR DE VROUW Bladz. 15
R.-K. ALG. MIDDEN STAND S-
BEDRIJFSRAAD.
De R.-K. Alg. Middenstandsbedrijfsraad
hield dezer daen zijn jaarvergadering te
Utrecht onder voorzitterschap van dr. J.
van Beurden.
Vertegenwoordigd waren de R.-K. be-
drijfsraden in de meubelindustrie, in het
schilders-, schoenmakers-, slager-, stuca-
doorsbedrijf, den manufacturenhandel, het
burgersmeden-, loodgieters- en electro-
technisch bedrijf.
Het jaarverslag van het secretariaat
werd overeenkomstig het voorgelegde con
cept vastgesteld. Binnenkort zal dit ver
slag worden gepubliceerd.
Het financieel verslag van den penning
meester, den heer W. Boon, Den Haag,
werd op voorstel van de controle-commis
sie goedgekeurd.
Opnieuw werd gesproken over do uit
voering van de wettelijk geregelde werk
plaatsopleiding. Gegevens werden toege
zegd betreffende de resultaten van een
onderzoek, dat thans in 't buitenland met
betrekking tot de werkplaatsopleiding
wordt gehouden.
Een belangrijk gedeelte van de vergade
ring werd gewijd aan de behandeling van
het ontwerp: „De encycliek „Quadragesi-
mo Anno' en het wetsontwerp tot instel
ling van bedrijfsraden."
Over dit onderwerp werden inleidingen
gehouden door de heeren R. Dongelmans,
Den Haag en Fr. v. Welie, Utrecht.
De vergadering was van oordeel, dat
het wetsontwerp-Verschuur zeer wel past
in de ideeën, zooals die in de vijfde para
graaf van het tweede deel der encycliek
„Quadragesimo Anno" door Z. H. den Paus
zijn ontwikkeld.
Bij de verdere besprekingen werd alge
meen de wensoh uitgesproken dat de Ka
mers der Staten-Generaal ten aanzien van
het genoemde wetsontwerp spoedig een
gunstige beslissing zullen nemen.
15e Jaarcongres Ned. R. K. Smeden-
patroonsbond.
De R. K. Smedenpatroonsbon<f houdt zijn
15e Jaarvergadering op 9 en 10 Juli te Rot
terdam in het Gebouw van Kunsten en We
tenschappen.
Behalve een belangrijke agenda, die
's Zaterdags wordt afgedaan, staan er o.m
voor Zondag 10 Juli een boottocht door de
havens en naar Hoek van Holland, een
rondrit door Rotterdam met extra trams
en tot slot een feestdiner op het program
ma.
Den deelnemers wordt een fraai gedenk
boek uitgereikt met vele sociale en weten
schappelijke artikelen verlucht met foto's
Dit boek is samengesteld en uitgegeven
door den heer F. H. Weller te Rotterdam
en wordt den leden aangeboden door den
Kring 'Rtotterdam van den R.K.S.B.
