DE LEER DER VITAMINES
EEN ZAKENMAN
WILT U IETS WETEN?
VRIJDAG 24 JUNI 1932
DE LEIDSCHE COUR AN
VIERDE BLAD PAG. 13
Henri van Hoof, die te Washington DEN EERSTEN PRIJS VOOR WEL
SPREKENDHEID behaalde, arriveerde Donderdagavond aan het station te
Haarlem, alwaar hij door zijn familie hartelijk verwelkomd werd.
VAN HET INTERNATIONAAL EUCHARISTISCH CONGRES TE DU
BLIN. Een groote menigte was bij het tuinfeest in Black Rock College tegen
woordig. De aankomst van den Pauselijk Legaat op het feest
De in elk opzicht groote regisseur
FRANK LUNS tijdens de repetitie van
het openluchtspel „Scientia Lumen Fa-
cis", dat ter gelegenheid van de stu
dentenfeesten door de Amsterdamsche
burgerij in het Stadion uitgevoerd
zal worden
Is uw voedsel rijk of arm aan vitamine?
Hoe zij ontdekt werden en welken ro! zij spelen in de voeding
Zoo de ouden zongen piepen de jongen.
Vader op de groote motor en zoon op
miniatuur oefenen druk voor de T. T.-
wedstrijden welke Zaterdag te Assen
gehouden zullen worden
Vitamines waren tot voor korten tijd
raadselachige dingenzij spelen een groo
te rol in 's mensehen leven en men wist
niet, dat zij er warenlater wist men dat
zij er moesten zijn, maar waar was onbe
kend.
Thans hebben de geleerden ze ontdekt,
ze gerangschikt en geklassificeerd, en al
ia dat niet alles, wij weten er tenminste
iets van.
De rol, die zij spelen in de voeding,
beeft di. J. J. Hoff, scheikundige bij de con-
servenfabr. Tieleman en Dros te Leiden en
C. G. HoffVermegr, arts, aanleiding gege
ven er een handig boekje over te schrij
ven, dat een overzicht bedoeld te zijn ten
dienste van allen, die in onze voeding be
lang stellen. En dat doen wij vermoedelijk
allemaal.
Nieuws vertelt dit boekje niet, want het
is slechts een overzicht van hetgeen de
wetenschap in den loop der laatste 30 h 40
jaren bij stukjes en beetjes heeft ontdekt.
Maar er staat genoeg wetenswaardigs, om
den ontwikkelden leek, die in het vitami-
nevraagstuk vanzelfsprekend niet inge
schoten is, hier en daar wat te leeren, dat
hij nog niet wist.
Hoe de vitaminen ontdekt werden
vormt den inhoud van het eerste hoofd
stuk.
De geleerde heeren hadden nJ. haarfijn
uitgerekend dat menschen en dieren een
bepaalde hoeveelheid vet, eiwit, koolhydra
ten, zouten en water noodig hadden om te
blijven leven.
Men zou deze hoeveelheid in tabletten
vorm kunnen afpassen en zoo z'n diner in
zijn vestzakje kunnen meedragen. De hee
ren hadden in zooverre gelijk, dat mensch
en dier inderdaad de door hen berekende
hoeveelheid dezer stoffen noodig heeft,
maar toen zij hun theorie aan de practijk
gingen toetsen en er proeven me© gingen
nemen op dieren, bleek dat de proefdie
ren er het leven bij inschoten.
Waaraan was dat te wijten?
Aanvankelijk dacht men dat het toege
diende voedsel niet chemisch zuiver was
bereid of dat het menu te eentonig was
voor de beesten, doch langzamerhand
kwam men tot de conclie, dat er levens
middelen waren, die onmiddellijk beter
schap brachten en waarin dus stoffen zijn,
welke onontbeerlijk waren voor de in-stand-
houding en ontwikkeling van het dierlijk
leven, stoffen, welke men tot dusver niet
kende.
Die stoffen noemde men „vitamines".
Langs anderen weg kwamen anderen
tot een zelfde slotsom.
In OostrAzië kwam n.1. onder de rijst-
etende bevolking een ziekte voor, welke
beri-beri genoemd wordt. De patiënten krij
gen overal jeuk en gevoelen zich koud,
daarna treden gevoelsstoornissen en ver
lammingen op en ten slotte volgt de dood
door uitputting tengevolge van hevige
diarrheeën en waterzucht.
Gezocht werd naar de bacil, welke deze
ziekte moest veroorzaken, doch deze bacil
bleef onvindbaar. Door een toevallige om
standigheid werd de aandacht gevestigd
op de voeding en wat bleek? Dat degenen,
die z.g. „gepolijste" rijst aten, allen aan
beri-beri gingen lijden. Gepolijste rijst is
ontdaan van het zilvervliesje en daarna ge
glansd Het is de rijst, welke wij in Europa
kennen. Toen men in de tropen nog onge
polijste rijst at, kwam deze ziekte niet
voor, zoodat de oorzaak er van bleek te
zitten in het ontbreken van dat zilver
vliesje. Ook bier weer was het een onbe
kende stof, welke absoluut noodzakelijk
was voor het leven.
Een zelfde soort ziekte, welke ontstond
door eenzijdig voedsel, was de door schepe
lingen zoozeer gevreesde scheurbuik. De
naam is een verbastering van het woord
„scorbuut" en heeft met den buik niets te
maken. De scorbuut ontstaat langzamer
hand, er treedt gewichtsverlies op, bloed
armoede en kortademigheidvervolgens
ziet men bloedingen in de huid en de
slijmvliezen, de tanden gaan los zitten, de
amandelen beginnen te. zwellen en ten
slotte treedt de dood in. De doktoren von
den na moeizame onderzoekingen ook hier
Te Middelburg werd Donderdag de
JAARLIJKSCHE PAARDENMARKT
gehouden. Zeeuwsche schoonen bewon
deren de paarden
gebrek aan bepaalde onbekende stoffen
als oorzaak.
Zoo was dus het bestaan van verschil
lende stoffen bekend geworden, die de
eigenschappen hadden dat zij:
lo. absoluut onontbeerlijk waren bij de
voeding.
2o. slechts in uiterst geringe hoeveel
heden daarin noodig waren,
3o. niet waren koolhydraten, eiwit
ten, vetten, zouten of water,
4o. een geheel onbekende samenstel
ling hadden.
Al spoedig bleek, dat er verschillende
soorten van die vitamines waren, welke
men noemde: vitamine A, vitamine B, vi
tamine C, en vitamine E.
Naderhand bleek, dat vitamine B. nog
gesplitst moest worden in B. 1 en B. 2.
Het vitamine A. komt als zoodanig
slechts in dierlijke organismen voor en wel
het meest in de lever van verschillende
dieren, in 't bijzonder van visschen (le-
vertaan), maar ook in eierdooiers, room
en boter.
In het plantenrijk komt dit vitamine niet
voor, doch wel bezitten verschillende plan
ten een stof, waaruit het lichaam dit vi
tamine kan bereiden.
Het bevordert den groei, gaat door ko
ken niet verloren, maar is wel gevoelig
voor zuurstof, ma.w. wanneer men het
lang in de lucht laat staan, gaat de
kracht er af.
Vitamine B. 1 is een goedje, dat men
noodig heeft om bepaalde zenuwstoornis
sen te ontgaan. Het komt o.a. veel voor
in de melk, maar niet in boter en kaas.
Door koken gaat het niet verloren, wel
door toevoeging van water.
Vitamine B. 2 bevordert den groei en
voorkomt een ziekte, welke men pellagra
noemt en welke zich uit in oogontsteking,
tongbloedingen, haaruitval en uitslag. Dit
vitamientje schuilt o.a. ook in de melk.
Vitamine 0. voorkomt scheurbuik en
komt vooral voor in citroenen en sinaas
appelen, maar ook in rijpe tomaten en
bladgroenten. Het kan niet goed tegen
koken, lost in water op en is gevoelig
voor zuurstof. Gelukkig komen citroenen
en sinaasappelen niet voor koken in aan
merking.
Vitamine D. heeft vooral het kind noo
dig om Engelsche ziekte te vermijden
het wordt aangetroffen in de levertraan,
die dan ook een algemeen bekend mid
del is om de kinderen flink te krijgen.
Vitamine E. is noodig voor de voort
planting. Over gebrek aan deze E-soort
behoeft niemand zich ongerust te maken,
want dat komt in het menschelijk voedsel
algemeen voor, zoodat bij menschen nim
mer gebrek geconstateerd is.
Ons nationale volksvoedsel, de aardap
pel, bevat veel vitamine C., tamelijk veel
B. 1 en een klein beetje A., zoodat de veel
voorkomende meening, dat er in een aard
appel niks zit, toch niet heelemaal opgaat.
Men moet daarbij niet vergeten, dat aard
appelen in een tamelijk groot kwantum
worden gegeten, zoodat men op die manier
toch nog heel wat vitamine naar binnen
krijgt. Maarer is een groote maar.
Zooals gezegd, kan het O.-vitamine niet
goed tegen koken. Bij onderzoek valt het
echter nog al mee; het vitamine C. is zelfs
in gekookte aardappeljen nog in ruime
mate aanwezig. Bij het bakken of tot puré
maken van aardappelen gaat het echter na
genoeg geheel verloren (verhitting en in
werking van zuurstof). Daaruit moet men
nu weer niet concludeeren, dat gebakken
aardappelen of puré). Daaruit moet men
hebben, want het vitamine is wel onmis
baar voor de voeding, maar niet het eenig-
ste bestanddeel. Van vitamines alleen kan
een mensch ook niet leven. Men denke
aan de koolhydraten, eiwitten, vetten enz.
Aan het einde van het boekje van dr.
Hoff is een tabel opgenomen, welke het
vitamine-gehalte van de meest voorko
mende voedingsmiddelen aangeeft, zoodat
de lezer aan de hand van deze tabel kan
nagaan, of zijn menu wel beantwoordt aan
het vitamine-gehalte, dat hij zich toege
dacht heeft.
Erg benauwd behoeft een normaal
mensch zich niet te maken, want gewoon
lijk zorgt moeder de vrouw wel voor afwis
seling in het menu en dat is de beste
waarborg dat de huisgenooten hun portie
vitamine behoorlijk beet krijgen-
Het boekje is voor den prijs van 1.—
te krijgen bij de uitgeversfirma J. Noor-
duyn en Zoon te Gorinchem.
Mr. H. G.
zal vooral in dezen tijd de
kooplust trekken door doel
treffende reclame.
HET „ONZE VADER"
GEBEDEN AAN HET GRAF.
De litteraire medewerker van bet
„Vad.", die naar soaimige bladen bericht
hadden bij het graf van Fred, van Eed en
't woord zou voeren, schrijft in genoemd
blad, behalve een tegenspraak er was
o.m. vermeld dat Henri Borel door plot
selinge ongesteldheid verhinderd was te
spreken nog het volgende:
„Van ongesteldheid is geen sprake ge
weest, ik heb de begrafenisplechtigheid
tot het einde bijgewoond en was ook vau
plan, omdat men er op aangedrongen had,
hij het graf een en ander te memoreeren
over Van Eeden's beteekenis als dichter
en denker. Edoch, de begrafenis was er
een volgens den Katholieken ritus, met
de absoute en ander ceremoniën, en ein
digde met het uitspreken door den officiee
renden priester van het Onze Vader. Ik
ben geen Katholiek, maar voel daarom
toch wel de ontzaglijke wijding en beteeke
nis van een indrukwekkend gebed als het
Onze Vader. Het kwam mij toen volkomen
onnoodig voor, nog eens te gaan spreken
over Van Eeden's beteekenis in de litte
ratuur en dit is de eenige reden, waarom
ik het toen beter vond te zwijgen.
Wie, als ik, kort te voren, den overle
den dichter had zien liggen in zijn stu
deerkamer, die chapell© ardent© was ge
worden, met een uitdrukking van zóó ver
heven rust op zijn gelaat, in zulk een
sfeer van verlossing en bevrijding, die
alle geleden smart er van uitgewischt had,
dat men voelde hoe hij thans ganschelijk
ontstegen was van de aarde, zal begrijpen,
hoe weinig het er nu nog toe doen kon te
praten van litteraire verdiensten en der
gelijke onbelangrijk geworden dingen.
Eenmaal „der Welt abhanden gekommen"
zijnde, in zóó verheven serene rust en
Godsvrede, kon hier, vond ik, na het Onze
Vader, door mij moeilijk iets gesproken
zijn, dat reden van zeggen had."
VraagOp welk lot is de 100.000 ge
vallen van de lartst gehouden Staats
loterij
Antwoord Op no. 6321.
