23ste Jaargang DONDERDAG 16 JUNI 1932 No. 7228 DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN DE NOOD IN DUITSOHLAND BINNENLAND S)e£cidóciie0ou/taiiyt DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Voor Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal BUTeaUX! PAPENGRACHT 32, LEIDEN Gewone Advertentiën 3fl rent nor renel Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal Auvertenuen OU cent per regel. Franco per port f2.95 per kwartaal nMIWISTR A TIF ooe PFnAPTIF IK II Toor ln86z0nden Mededeelingen wordt Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver- AUM1NIS 1 KA 1 It, 935, KLDAC, 1 It 15 II het dubbele van het tarief berekend, krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij r 1 R fl N 11 M IMF D nnCTOIIC M 11 Kleine advertentiën, van ten hoogite 30 woorden, waarin vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met JjIKUINUIVIIVIIlK IUoUUo, fUMdUj lNo. 11 betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent. verhuur, koop en verkoop f 0.50. Dit nummer bestaat uit drie bladen V Het mooie en het lagere. „Dit staat voor mij vast (maar mis schien kan. de kunstenaar dit niet begrij pen omdat hij kunstenaar is, en ik daar entegen wel, omdat ik dat niet ben): Het schoonste boek, dat onder het kleed der kunst ook lager leven laat kloppen, ver liest in de schatting der massa zijn kunst waarde, omdat het oor der meesten dan te zeer door dat minder mooie kloppen wordt afgeleid. Een kunstenaar kan misschien ik weet het niet het minder-mooie vergeten, als het mooie zijn oog treft: de massa doet helaas omgekeerd; zij ver zuimt het mooie te zien en te smaken, als oog en hart door iets lagers wordt afge leid." Dit citaat ontleenen we aan de „Week end-gedachten" van prof. dr. Feron, van Boermond, in het jongste Zondagochtend blad van de „Maasbode". En we veroorloven ons graag, dat oor deel te onderstreepen, en naar aan leiding daarvan ook nog iets anders te zeggen. Zooals in de lectuur het mooie ..niet wordt gezien, als oog en hart door iets lagers worden afgeleid zoo is het ook met tooneel, bioscoop en vele andere vor men van genot, waarin goed en kwaad vermengd is. Zoo is 't: althans voor de massa, voor wat we zouden kunnen noemen: de ge wone menschen. Niet voor buitengewone menschen. En tot die buitengewone menschen schij nen heden te behooren heel veel jongere personenHet jongere geslacht schijnt geestelijk héél sterk te zijn, in vergelijking met de ouderen, die zich vroeger en ook nu nog veel ontzeggen als slecht, als gevaar lijk voor hun geestelijk leven, wat voor de jongeren, naar him beweren, héélemaal geen kwaad kanwaar dezen bést tegen kunnen Zoo beweren zij. Maar zou die groote vrijheid, die zij zich in hun lectuur, conversatie en aller lei vermaken veroorloven,-niet feitelijk hun geestelijk leven verslappen? Him gees telijk leven, in godsdienstigen zijn, maar ook hun geestelijk leven, als bron van frissche werkkracht en energieke activiteit? Wij beantwoorden deze vraag zonder aarzelen bevestigend. De wenk, door prof. Feron gegeven aan de schrijvers, kan ook gericht worden tot de lezers en kan ook tot op ander ter rein worden uitgestrekt! LOTING DIENSTPLICHT. Op 17 Juni a.s. De loting voor den dienstplicht heeft dit jaar plaats op Vrijdag 17 Juni a.s. 's namid dags om 2 uur. Zij wordt in het openbaar gehouden in de Weeskamer, Binnenhof 8 te 's-Gravenhage. Deze Weeskamer is één van de vertrekken van het gebouw, algemeen •bekend als „de Bidderzaal". De ingang is aan de zijde van de Hofstraat. In de Wees kamer is een goote ruimte voor het publiek. De loting, welke thans zal worden gehou den, dient voor de lichting 1934, waartoe komen te behooren de mannelijke personen voor het meerendeel geboren in 1914. Deze worden in het algemeen in Januari 1933 voor den dienstplicht ingeschreven. DE SPOORWEGLIJN GOUDA— BOSKOOP. Zal zij rendabel zijn? Het Tweede Kamerlid Braat heeft den minister van waterstaat gevraagd: Is de minister bereid een onderzoek in te stellen of de in aanbouw zijnde spoor- weglijn GoudaBoskoop, in verband met de verbetering van ons wegennet en het daardoor toenemende vervoer per vracht auto, eenige perspectieven beeft voor de rentabiliteit daarvan? Indien het tegendeel zich laat aanzien, zou de minister dan dien aanleg niet stop zetten Hoe de schooljeugd leeft Von Papen zegt, dat de Staat geen „liefdadigheids- inrichting" is (Van onzen Berlijnsohen correspondent). BERLIJN, 12 Juni. „Liefdadigheidsinrichting" noemt Von Papen in zijn regeeringsverklai'ing den Duitsc-hen Staat; een liefdadigheidsinrich ting, welke „demoraliseerend" moet werken op het volk, omdat het zijn verantwoorde lijkheidsgevoel ondermijnt. Deze woorden klinken bepaald heel flink en paedagogisch in den mond van mannen, die vooreerst nog niet bevreesd behoeven te zijn, dat zij geen enkele mogelijkheid meer zullen vin den om verder te bestaan, en aan de ge nade van het stempelgeld overgeleverd zul len worden. Maar hoe moeten zij klinken in de ooren van ruim vijf en een half mil- lioen werkloozen, die zelfs op het oogen blik, in het gunstigste seizoen, er niet in slagen arbeid te vinden? En welke vooruit zichten opent deze kordate uitspraak der nieuwe regeering voor het leger van stem pelaars Wat er te besnoeien viel op openbare uitgaven, heeft Von Papen's voorganger Brünirtg, de man van het groot blauwe potlood, reeds lang geschrapt. Odk den steun aan de werkloozen heeft hij danig in gekort, en op elk ander gebied van open bare zorg zooveel gelden gespaard-, dat de uiterste grens bereikt werd niet alleen, doch dat hij haar reeds hier en daar over schreed. Om meer speciaal te blijven bij de werkloozenverzekering, op dit terrein werd- in anderhalf jaar tijds ongeveer een 2325 pCt. der uitgaven ingekort. Perso nen, die in de jaren 1929 tot '30 maandelijks 80 mark ontvingen (niet geheel in baar, dooh ook in den vorm van natura of cou pons voor goedkooper levensmiddelen) kre gen in de jaren 1931 tot '32 nog maar G3 mark. En dit zijn degenen, die zooeven werkloos geworden en er dus het gunstig ste aan toe zijn want na een aantal we ken heeft de werklooze geen recht meer op uitkeering der verzekering en wordt hij overgelaten aan de crisis-zorg, die minder betaalt. Maar ook de crisiszorg blijft niet lang duren; na een zeker aantal maanden keert zij geen ondersteuning meer uit en mingen. Zij verwierp de motie Bongaerts- van Dijk om een commissie van deskundi gen te benoemen bij de toekenning eener laatste schadeloosstelling aan de firma van der Velde met 65 tegen 12 stemmen, en een voorstel van den heer Duys om een adres der Noord-Hollandsche kippenhouders aan de Begeering te sturen met verzoek om inlichtingen met 42 tegen 34 stemmen. Bij de daarop volgende behandeling van het wetsontwerp tot toekenning van vol ledige tandheelkundige bevoegdheid aan de 80 tandheelkundigen, die thans nog de gevoegdheid hebben tot volledige tandpro these, bleek weer eens, dat Minister R u y s de Beerenbrouck weinig gelukkig is met de wetsontwerpen, welke hij, bij de overdracht der afdeeling Volksgezondheid, die vroeger tot Minister Verschuur behoor de, aan zijn Departement, heeft te verde digen gekregen. Het gold hier een in den grond zeer eenvoudige zaak. Er zijn in het land een 80-tal tandheelkundigen die krach tens de wet van 1925 bevoegd zijn de vol ledige tandprothese uit te oefenen. In een arrest van den Hoogen Baad van 1920 is uitgesproken, dat tot de volledige tandpro these ook behoort de geheele voor-bewer king van een gebit, trekken van tanden incluis, welke noodig is om een patiënt van een nieuw gebit te voorzien. Wettelijk ge nomen is de toestand nu zoo, dat de be voegde tandheelkundigen wel een mond vol zieke kiezen mogen trekken, wanneer zij deze door een nieuw gebit vervangen; maar dat zij zelfs geen kies of tand of melktandje van een kind mogen trekken, wanneer zij geen nieuw gebit inzetten. Om verwijst haar klanten aan de openbare ar menzorg. Meer dan tweederde der werk loozen, ruim vier millioen op het oogenblik dus, worden door de beide laatste lichamen ondersteund. De toestand, waarin deze millioenen verkeeren die hun arbeids kracht niet kunnen verkoopen, en met de aalmoes van den Staat slechts hun honger kunnen stillen, doch natuurlijk niet hun woning of kleeren of cultuurbehoeften on derhouden is dus meer dan miserabel. Men moet ook niet denken, dat het hier enkel gaat om arbeiders. Natuurlijk bestaat het gros der werkloozen uit arbeiders, doch er zijn ook groote groepen onder, die uit den middenstand en uit de betere standen komen. Het Duitsche volk is bezig te ver-' proletariseeren. Wie den geweldigen nood het aller- drukkendst voelen, dat zijn de kinderen, de kinderen en de jonge mensehen. Wie eens door de klassen der scholen wandelt, in Berlijn of in de provincie overal vallen de magere, ondervoede gezichtjes van de leer lingen op; in de steden erger dan op het land, waar tenminste nog frissche lucht en ruimte om te spelen zijn. De enquêtes ko men met de treurigste resultaten. De Prui sische Minister voor Volkswelvaart heeft voor eenigen tijd- aan den Pruisdschen Landdag een memorandum overgelegd over den gezondheidstoestand der kinderen in de Pruisische Lagere scholen. Hieruit bleek, dat in 1929 en 1930 de voeding der meeste kinderen er nog wel mee door kon; twaalf en een half procent van de ruim 900.000 kinderen waren absoluut ondervoed-, acht en dertig procent leek behoorlijk gevoed en de bijna vijftig procent, die daartusschen liggen, waren matig gevoed. Sinds den herfst van 1931 nu is hierin verandering gekomen. Van 35 Pruisische regeerings arrondissementen, waar navraag gedaan werd, komt bijna eenstemmig het bericht, dat sinds den herfst van het vorig jaar de gezondheidstoestand- der schoolkin deren zeer veel slechter is geworden en dat dit in de eerste plaats te wijten is aan ondervoeding. In Berlijn zoowel als in de andere Pruisische industriesteden werd een toename der tuberculose geconstateerd. De kinderen, wier gezondheid tengevolge van de armoede der ouders lijdt, komen voor het grootste deel uit families met werklooze vaders; verder zijn er veel kinderen van kleine boeren bij, benevens van de laagste beambten-categorie en van de sociale ren tetrekkers. Behalve klachten over de ge zondheid der schoolkinderen, kwamen er ook klachten in over hun kleeding. Vijftien regeeringsarrondissementen deelden mede, dat op hun lagere scholen sommige kinde- TWEEDE KAMER aan dezen dwazen toestand een einde te maken, stelde het wetsontwerp voor, nu maar de geheele bevoegdheid van den tandarts ook toe te kennen aan deze 80 tandheelkundigen. Daartegen echter rees groot verzet bij een aantal leden der Ka mer, die van zulk een gelijkstelling van niet-academisch en wetenschappelijk ge vormde menschen met hen, die een voor studie aan de Universiteit of een daarmede gelijkstaand instituut hebben genoten, niets willen weten. Dr. Vos (V.B.), die tot de mee-st verbe ten tegenstanders behoorde, riep zelfs uit, dat het onverantwoordelijk was, dergelijke onbevoegden toe te laten tot de behande ling van tandvleeschziekteu, die bijv. met geslachtsziekten in verband kunnen staan, waartegenover de tegenpartij, o-a. Mr. Oud (V.D.) weer stelde, dat zij dit ook nu mogen doen, mits zij maar overgaan tot het inzetten van een nieuw gebit. Er ligt zelfs een aansporing voor hen in, aldus de heer Duys (S.D.A.P.) om, als het eigen lijk in het geheel niet noodig is, toch maar de noodige tanden en kiezen uit te trek ken teneinde den patiënt een gebit in te kunnen zetten en zoodoende te vermijden, dat zij buiten hunne bevoegdheid treden. Rond deze tegenstellingen bewoog zich het geheele debat, waarbij de heer Bak ker (C.H.) en Mr. Boon (V.B.) zich aan de zijde der'voorstanders van het wetsont werp schaarden, mevr deVriesBruins (S.D.A.P.), mevr» Bakk'er Xort (V.D.) en de heer Floris Vos (M.P.) zich on der de tegenstanders rangschikten. Een afzonderlijk standpunt nam mr. ren geen schoenen meer hadden; voor ve len, die ver van de school wonen, is dit her haaldelijk de reden, dat zij niet naar school kunnen gaan. In de meeste arrondissemen ten -hadden tot 40 procent der kinderen geen eigen bed. Het ergste zijn echter de kinderen uit de industriesteden re aan toe. In Dortmund in het Rijnland heeft A-dolf Deuster ma teriaal over de schoolkinderen aldaar ver zameld en in een brochure „Unsere Kin der" gepubliceerd (Verslag der Bonifacius- druckerei, Paderborn). Hij kwam tot de vol gende resultaten: Een vierde gedeelte der kinderen, in som mige scholen zelfs een derde, behoort tot families, waar de vader geen werk heeft, of slechts van tijd tot tijd eens werk heeft. In de scholen van het centrum kregen de meeste kinderen 's morgens een ontbijt; in de overige waren er verscheidene, die het zonder ontbijt moesten stellen. Enkele kin deren kregen twee maaltijden per dag en de meesten aten zelden of nooit vleesch. Een vierde gedeelte hunner kreeg enkel op Zondag vleesch. De kinderen zagen er bleek en slap uit en hadden doorgaans honger. Bij navraag aan de leveranciers in de stad bleek, dat de klanten van de hand in den tand leefden en de levensmiddelen 6teeds in de kleinst mogelijke hoeveelheid koch ten en liefst die van de slechtste kwaliteit. De woontoestanden bleken meer dan treurig. Bijna in elke klas van de scholen, welke Deuster inspecteerde, hoorde hij, dat twee families met vier of vijf kinderen in één kamer woonden. Een derde gedeelte der kinderen, in sommige klassen de helft-, woonde met dnie tot elf andere personen in twee kamers. In elk bed slapen door gaan-s minstens twee personen, maar ook komt het dikwijls voor, dat acht of negen personen in drie bedden slapen. In elke klas kwam het driemaal voor, dat broertjes en zusjes in één bed sliepen. Er waren ook gevallen, waarin een sofa of tafel dienst moest doen als bed. Gebrek aan plaatsruimte belet mij meer te citeeren. Dooh ieder, die er zich voor interesseert, kan de brochure zelf bestellen en nalezen, hoe erbarmelijk de schoolkin deren der industriestad Dortmund moeten leven. Natuurlijk is Dortmund een stad als een andere. Zij heeft geen armere bevol king dan elders ook woont, terwijl het evenmin enkel de kinderen zijn, die honger lijden, al is het bij hen dubbel treurig en gevaarlijk, daar „de jeugd van heden het volk van morgen" is. Men kan dus als buitenstaander slechts hoogst benieuwd zijn, hoe zich het nieuwe kabinet tegenover dergelijke troostelooze feiten zal handhaven, en of het werkelijk het hart zal hebben, die volkslagen, die thans al nauwelijks meer bestaan kunnen, nog meer af te nemen, omdat de Duitsche Staat geen liefdadigheidsinrichting is. B e u m e r (A.R.) in, die tegen het wets ontwerp was, omdat was verzuimd de be palingen van het medisch tuchtrecht aan te passen bij de nieuwe bevoegdheid, die aan de tandheelkundigen zou worden ver leend. Minister Ruys leverde een korte verdediging, waarbij hij zich stelde op act standpunt van mr. Oud, dat men hier te doen heeft met een zeer eenvoudig wets ontwerp, dat geen andere bedoeling heeft, dan de wettelijke regeling te doen beant woorden aan den practischen toestand. De Minister slaagde er echter blijkbaar niet in ook maar de aarzelaars te overtuigen, want met 44 tegen 30 stemmen werd het wetsontwerp verworpen. Tegen: de leden Ketelaar, Van der Hou- ven, Hiemstra, BakkérNort, Snoeck Hen- kernans, Zijlstra, Van Itallie, Van Dijk, IJzerman, De VriesBruins, Rutgers van Rozenburg, Floris Vos, Van der Waerden, Van Rappard, Tilanus, Van Boetzelaer, I/O- vink, Braat, Slotemaker, Katz, Knottenbelt, Schaper, Aurent, Teulings, Cramer, Kupers, Drop, Albarda, Beumer, J. ter Laan, Van Braambeek, Smeenk, Van Zadelhoff, Meijer, Van den Bergli, Faber, dr. Vos, De Jong, Groeneweg, Van Dis, Schouten, Wester man, Visscher en Bierema. VOORNAAMSTE NIEUWS. BUITENLAND. De conferentie van Lausanne begonnen. (2e blad). Een revolver-aanslag in de Belgische Ka mer. (2e blad). Het proces-Matuschka gisteren begonnen. (Buitenl. Berichten 2e blad). De invloed van de crisis in Ned. 0. Indië. (2e blad). BINNENLAND. De Tweede Kamer heeft met 40—33 stem men verworpen het wetsontwerp „regelen betreffende de bevoegdheid der tandheel kundigen." .(1ste blda). Twee jongelui bij het zwemmen in zee te Scheveningen verdronken. (Laatste Be richten). Valsche muntersbende te Amsterdam ge arresteerd. (Laatste Berichten). OMGEVING. Te Oogstgeest is een jongeman bij het varen in een kano verdronken, (late blad). DE AANKOMST VAN DE ZEP PELIN A.S. ZATERDAG TE ROTTERDAM Bladz. 5 ONZE BERLIJNSCHE COR RESPONDENT OVER DEN NOODTOESTAND IN DUITSCH LAND Bladz. 1 op zijn beurt weer tot een zeer groote uit breiding van de teelt aanleiding zou kun nen geven, ontstaat, is het gewenscht, dat de alsdan te maken winsten worden gere serveerd voor de later ook weer automa tisch volgende tijden van overproductie met zeer lage prijzen. Het blijft op die wijze mo gelijk, dat in ons land een meer stabiele varkensprijs blijft gelden, welke nu eens hooger en dan weer lager zal zijn, dan zon der ingrijpen van de regeering. Een rege ling dus, welke het voordeel heeft, dat, an ders dan tegenwoordig, de groote massa onder de varkenshouders ook profiteert van de hoogere prijzen. Een snel effect. De steun aan de varkenshouderij, op deze wijze aangevat, heeft het groote voordeel, dat hij zeer snel effect zal kunnen sortee- ren. Zoodra de Centrale tot stand is geko men en zij over de noodige fondsen be schikt, welke haar in den aanvang zoo noo dig door een rentedragend voorschot zullen kunnen worden verstrekt, zal zij den prijs der exportvarkens kunnen steunen. De prijs van voor de binnenlandsche markt bestemde varkens zal daarbij moeten vol gen. Zooals uitdrukkelijk is vastgesteld, ligt het in de bedoeling, door het verleenen van steun met verder op den prijs in te werken dan tot het bedrag dat strekt om de nood zakelijke productiekosten te dekken. Aan genomen mag worden, dat men bij een prijs van 10 cent, plus viermaal den voermeel- prijs ter plaatse, per pond levend gewicht niet ver van de werkelijke productiekosten is verwijderd. Beperking uitbreiding var kensteelt. DE STEUN AAN DE VARKENS HOUDERIJ. Aan de bepalingen van het wetsontwerp inzake steun aan de varkenshouderij ont leenen we nog het volgende: Stabiele prijzen. Zoolang de export niet loonend is, zal uit den aard der zaak iedere export haar mede werking vereischen om het verlies daarop te dekken. Bij de inkrimping van den var kensstapel, zoowel hier als in andere lan den, welke een noodwendig gevolg moet zijn van de tegenwoordig zeer lage prijzen, zal het oogenblik komen, waarop de export weinig verlies, ja zelfs winst zal kunnen opleveren. Ten einde te voorkomen, dat dan tijdelijk een zeer hooge varkensprijs, welke Een zeer moeilijk punt is het voorkomen eener te groote uitbreiding van de varkens teelt. Zoodanig ingrijpen zal bezwaarlijk uit een centraal punt geregeld kunnen worden. Wil men het doel, loonende varkensteelt, gepaard aan behoorlijke vleeschvoorziening, dus ook niet te hooge prijzen, bereiken, dan zal men een individueele beperking moeten nastreven. Hoewel moeilijk, is een derge lijke regeling niet onuitvoerbaar. Dc cen trale organisatie heeft aan de hand van de door haar te verzamelen gegevens, onder goedkeuring van den minister, te bepalen het aantal varkens, hetwelk in een bepaald tijdsverloop, bijv. in een jaar zal mogen worden aangeboden. Zij bepaalt echter ook, hoe deze varkens moeten worden verdeeld over de verschillende gebieden. Voor een verdere verdeeling binnen de provincie* TANDARTSEN EN TANDHEELKUNDIGEN. WETSONT WERP TOT TOEKENNING VAN MEERDERE BEVOEGDHEID AAN TANDHEELKUNDIGEN VERWORPEN.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1932 | | pagina 1