23ste Jaargang
WOENSDAG 8 JUNI 1932
No. 7221
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
HOLLANDSCHE PELGRIMS
IN ROME.
3)e£ek)be}ve(Bou#cwit
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 oent per week f 2.60 per kwartaal
Franoo per poEt f2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 oent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regeL
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Een krans op het graf der
„vreemde huurlingen"
Audiëntie bij den Paus.
(Van onzen Romeinsehen correspondent).
ROME, 3 Mei 1932.
Het is voor de Nederlandsche kolonie
in Rome altijd een gebeurtenis, wanneer
er een Nederlandsche bedevaart op
komst is; want behalve natuurlijk de
verschillende ooms en tantes, die mee
komen, geeft het steeds- een heele drukte,
om voor een audiëntie bij dén H. Va
der te zorgen en om verschillende gees
telijken te verzoeken, of ze hun Rome
kennis niet eens voor hun landgenooten
dienstbaar willen maken.
Zoo stond dan, den avond van den
31en Mei, een groepje van de Nederland
sche kolonie aan het Termini-station, om
de 108 Hollanders te verwelkomen, die
met de Franciscaansche bedevaart over
Padua naar de eeuwige stad kwamen.
Een beambte van het station vertelt
bhs, dat de trein aan het 14e perron zal
aankomen en zoo gaan we allen naar het
14e perron en turen langs de lange spoor
baan, totdat we eindelijk, om 8 uur in
de verte twee lichten zien van een aan
stormende locomotief. Enkele minuten
later is het heele perron vol van de
drukte en de herrie, die een groote inter
nationale trein altijd meebrengt, maar
de Hollanders zijn al vlug onder de me
nigte te herkennen. Velen zijn moe van
de lange en ongewone spoorreis en iet
wat nerveus van de vele emoties in de
laatste dagen opgedaan; anderen, meer
bereisd voelen zich beter „thuis" in de
drukte. Maar allen zijn ze opgewekt en
blij, dat ze nu in Rome zijn.
„Een mooie reis gehad?" vragen we.
„O ja heerlijk", klinkt het van alle
kanten opgetogen terug, „het Vierwoud-
stedenmeer, Lugano, en vooral Padua
met zijn luisterrijke feesten en het poë
tische Assisië, alles even prachtig". Al
leen was het „zonnige" Italië een beetje
in zijn reputatie te kort geschoten.
We hadden ook de gelegenheid even
den zeereerwaarden pater Roorda te be
groeten, den geestelijken leider van de
bedevaart. Ook deze was ten zeerste vol
daan over de mooie reis, de prettige
stemming onder de pelgrims en de tech
nische leiding van het reisbureau Rotala.
Buiten het station stonden al verschil
lende autocars te wachten, die het heele
gezelschap naar het Victoriahotel brach
ten, waar de pelgrims verblijven zouden.
Toespraak van Mgr. Smit.
Den eersten morgen werd de Sint Pie-
ter bezocht en daarna even een kort be
zoek gebracht aan het Duitsche kerkhof
naast de Sint Pieter, waar_ de groote
Dr. Sohaepman begraven ligt. Hier hield
Zijne Hoogwaardige Excellentie Mgr. dr.
Jan Olaf Smit een toespraak, waarin hij
de geestdrift van dr. Schaepman voor
Rome schilderde. In Rome vond hij
steeds de kracht voor zijn rusteloos wer
ken voor de Katholieke zaak en op het
eind van zijn leven riep hij bij een rede
voering een uit: Ik moet naar Rome, om
nieuwe geestdrift te halen, of om daar
te sterven.
Mgr. Smit besloot zijn toespraak, die
door allen met de diepste aandacht werd
bijgewoond met de woorden, dat van een
pelgrimsreis naar Rome meer liefde voor
Kerk en Paus moest meegenomen wor
den, dat een pelgrim als meer en beter
Christen naar Holland moest terugkeeren.
Een krans bij de zouaven.
's Middags had er ook een spontane en
sympathieke plechtigheid plaats. Dien dag
nL was de heele stad vol van de voor ons
Roomsche Nederlanders zoo hatelijke ver
schijning van de roodhemden, die allen
naar Rome waren gekomen, voor de Gari
baldifeesten en om mee te loopen in de
optocht met het lijk van Anita Garibaldi,
een van de vele vrouwen, waarvoor de
„held" aan een bepaalde hartzwakte leed.
Maar nu werd op spontaan aandringen
van de pelgrims een kleine herdenkings
plechtigheid georganiseerd bij het graf van
de Hollandsche zouaven op het groote
kerkhof. De hoogeerw. Pater Dr. P. Rut
ten, Procurator Generaal van de Kruishee-
ren hield een korte maar gloedvolle toe
spraak, waarna onder gebed een krans
werd neergelegd, versierd met de Neder
landsche kleuren. En die krans bedekt nu
de steenen plaat, die de regeering eertijds
eens aan heeft laten brengen, en waarop
onze Hollandsche helden, die alles over
hadden voor den Paus, gekwalificeerd
worden als „vreemde huurlingen".
De Paus-audiëntie.
Hedenmiddag oam twee uur werd de be
vaart door den H. Vader in audiëntie ont
vangen. Lang tevoren waren allen al pre
sent in de plechtige consistoriezaal van
het Vaticaan.
De H. Vader werd rondgeleid door den
geestelijken leider den Zeer Eeerwaarden
Pater Roorda en door den Hoog Eerwaar
den Pater Rutten.
Nadat de H. Vader de rijen Hollanders
langs gegaan was zette hij zich op den
Troonzetel neer en hield een korte toe
spraak.
Zijne Heiligheid zeide, dat hij zich steeds
gelukkig gevoelde Hollanders te kunnen
begroeten, want hij kende Holland goed,
niet omdat de H. Vader er zelf zou ge
weest zijn, maar omdat hij van jongsaf
aan al veel over Holland had gestudeerd,
en veel mooie dingen had gelezen over
ons land, zijn mooie natuur, zijn kunst en
zijn roemvolle geschiedenis.
Maar vooral was de H. Vader blij Hol
landers te kunnen begroeten omdat Hol
land door zijn religieuze geschiedenis en
vooral door zijn moderne religieuze ge>-
schiedenis een eereplaats inneemt onder
de landen van de wereld. Want het is
werkelijk bewonderenswaardig, zoo sprak
Zijne Heiligheid, wat het kleine Holland,
dat klein is door zijn geographisohe uitge
strektheid en door het feit, dat de katho
lieken er altijd toch maar een minderheid
vormen, wat dat kleine Holland voor de
missies werkt en offert, en hoeveel roepin
gen Holland aan. de missies geeft.
Daarom groet de H. Vader met Vader
lijke genegenheid en erkentelijkheid de
Hollanders, die nu hier zijn en zegent hen
allen, allen met al hun intenties, met al
hun dierbaren, die in het vaderland zijn
achtergebleven. Maar bijzonder zegent de
H. Vader de herders van het volk, de Bis
schoppen en de priesters, opdat in de her
ders ook geheel het Nederlandsche volk
gezegend zij.
Deze zoo sympathieke woorden van den
H. Vader werden door Pater Rutten in
het Nederlandsch vertaalt, en tijdens de
vertaling gaf Zijne Heiligheid herhaal
delijk blijk, het Nederlandsch te verstaan.
Toen voegde de H. Vader er nog in het
Duitsch aan toe, sprekend tot Pater Rut
ten: Pater, zeg hen ook nog, dat ik hen
van harte gelukwenach, dat de bedevaart
zoo talrijk is, en dat ik hoop, dat de pel
grims, nu zij de H.H. plaatsen van Padua
en Assisië bezocht hebben en hier zijn ge
komen, naar het middelpunt van het Ka
tholieke leven, dat deze bedevaart een
bron moge zijn voor inniger Christelijk
leven.
Hierna gaf de H. Vader aan allen zijn
Pauselijken zegen en werd door allen uit
volle borst het: „Aan U o Koning der
Eeuwen gezongen, welk lied de Paus staan
de aanhoorde.
Toen sprak de Paus nog: „Gelobt sei
Jezus Christus" waarop een daverend „In
alle eeuwigheid" volgde. De audiëntie was
afgeloopen en onder een begeesterd ge-
juitfh van „Leve de Paus", trok de H. Va
der zich terug in zijn particuliere vertrek
ken.
Iedereen was diep onder den indruk van
deze waarlijk mooie audiëntie. Het was
het hoogtepunt van de onder alle opzich
ten zeer goed geslaagde Franciscaansche
bedevaart naar de Eeuwige Stad.
Iedereen zal een onvergetelijken indruk
van Rome mee naar Holland nemen, dank
zij de goede leiding en zorgen van Pater
Rutten.
TWEEDE KAMER
ZEVEN CONCURREERENDE MOTIES.
Indien men bet debat van gisteren in een
korte omschrijving zou willen typeeren, zou
men kunnen zeggen, dat het zich bewoog
rond een vijftal overgebleven min of meer
demagogische moties, die geen andere
strekking hadden dan deze: dat de voor
stellers zich wilden aanbevelen in de gunst
en recommandatie van de bevoordeelden
met name de boeren. De redevoeringen,
welke tot toelichting en bestrijding dezer
moties werden gehouden, hadden op enkele
loffelijke uitzonderingen na, geen andere
bedoeling dan de motie zelf. Men kan het
den heer Duys (S.D.A.P.) kwalijk als een
verdienste aanrekenen, dat hij dit in de ge
geven omstandigheden beschaamd debat in
het Parlement heeft ontketend. Zoowel de
heer Schouten (A.R.) als de heer
Loerakker (R.K.) en de Minister,
hebben het karakter zijner motie voldoen
de duidelijk in het licht gesteld. Het was
niet mogelijk haar serieus op te vatten. Zij
wilde de z.g. patroons met een belastbaar
inkomen van f 1500 of minder vrijstellen
van de betaling der sociale verzekering.
Wat dat zou kosten, had de heer Duys, al
dus de Minister, voor het gemak maar niet
uitgerekend. Hij rekende voor, dat- het
minstens 11 millioen zou zijn. Ook had de
heer Duys soms gezegd, dat deze last op
de overige verzekerden moest- worden afge
wenteld, vooral de meer vermogenden,
soms, dat- hij door den Staat zou moeten
worden betaald. De Minister rekende ech
ter voor, dat in de gegeven omstandigheden
zeer vermogende personen van premie zou
den worden vrijgesteld en betrekkelijk
kleine baasjes de premie zouden moeten
■betalen. De heer Loerakker voegde
hieraan toe, dat de arbeiders de premie
zouden moeten blijven -betalen, met name
ook de reeds zoo zwaar beproefde landar
beiders. En nu moest men niet zeggen, al
dus deze spr., dat de landarbeider eigenlijk
meer verdient dan de boer zelf. Het is op
het oogenblik zeker waar, dat er boeren
zijn die niets verdienen, en dan verdient
een landarbeider, die f 300 per jaar maakt,
altijd nog meer dan een boer, die verlies
lijdt. Zoo echter mocht men niet rekenen,
men mocht niet uitsluitend letten op den
toestand van het oogenblik, doch ook het
verleden in aanmerking nemen, dat de boe
ren in staat had gesteld, mede uit den ar
beid der landarbeiders hun bezit vormen.
Daarom was deze vergelijking, die door den
heer van Rappard getrokken werd, volko
men onjuist. Evenzoo is de wijze waarop de
heer Kersten over de boeren spreekt, zon
der ooit zich van de landarbeiders iets aan
te trekken, niets anders dan een ophitserij,
waarover deze geachte afgevaardigde ver
volgens een zalfje van berusting strijkt.
Het is al evenmin juist, dat de kosten van
verzekering f 450 bedragen per boer en per
jaar. Hierbij zijn de grondbedrijven en de
tuinderijen en de boomkweekerijen en de
bollenkweekerijen inbegrepen. Maar met
den kleinen boer, waarover het hier gaat,
is het heel anders gesteld.
Het loont eigenlijk niet de moeite het
tot zes uur voortgezette debat verder te
ontleden. De eene spreker maakte den an
der af, en de Minister maakte alle voor
standers van moties af, met deze mededee-
ling dat de volgende begrooting de heeren
wel zou overtuigen, dat de Staat geen hal
ven oent kon missen, en dat alle reserves,
die van de verzekering inbegrepen, noodig
zouden zijn, om het gat in de financiën te
stoppen. De moties Wijnkoop en Dr
Vos zullen op een nader te bepalen dag
worden behandeld. De overige moties wer
den verworpen en met de volgende stem-
mencijfers
De motie Duys met 55 tegen 26 stemmen;
de motie Braat met 78 tegen 3; de motie
Weitkamp met 64 tegen 16; en de motie
met 77 tegen 3 stemmen. De stemmencijfers
toonen voldoende aan de volstrekte noode-
loosheid van dit debat, dat overigens van
wederzijdsche houwen, niet ontbloot was.
Zoo beantwoordde de heer Loerakker een
opmerking van den heer Duys als zou hij
namens de heeren v. Wijnbergen en Korten-
horst gesproken hebben, met de vraag of
de heer Duys van de federatie 's-Graven-
hage wel verlof had om zoo iets te zeggen
Wie kaatst!
BINNENLAND
DE RIJKSBEGROOTING
VOOR 1933.
HET RAPPORT WELTER.
Op allerlei gebied zal op de meest
drastische wijze moeten worden bezuinigd.
Minister Verschuur zei gisteren in de
Tweede Kamer:
Iedere goedgeefschheid uit de staatskas
is thans uit den booze. Als de Kamer ken
nis zal hebben genomen van het rapport-
Weiter, zal zij dit wel inzien. Het zal bui
tengewoon bezwaarlijk blijken om voor 1933
een sluitende begrooting te verkrijgen De
fiscus zal op zijn achtersten zolder worden
gejaagd, op allerlei gebied zal op de meest
drastische wijze moeten worden bezuinigd.
Een lid der regeering, dat zich met deze
vraagstukken heeft bezig te houden, ge
voelt zich dan ook bij een debat over goed-
geefsche moties niet op zijn plaats.
KONINKLIJKE BESLUITEN.
Burgemeesters.
Bij Kon. besluit is benoemd tot burge
meester van Wissekerke J. Geuzetot
burgemeester van Vlifdorp mr. H. J.
Boijenstot burgemeester van Melick en
Herkenbosch S. D. Rouven, met toekenning
van getijktijdig eervol ontslag als burge
meester der gemeente Nieuwstadt; tot
burgemeester van St. Odiliënberg P. H.
Houben.
DE EERSTE KAMERVERKIEZINGEN.
Candidatenlijsten der S.D.A.P.
Gistermiddag kwam naar het „Volk"
meldt de Partijraad van de S.D.A.P., in
besloten zitting bijeen, ter bespreking van
de aanstaande verkiezingen voor de Eersrte
Kamer.
Na eenige discussie zijn de candidaten
lijsten aldus vastgesteld:
Voor groep II (Groningen, Drente, Over
ijssel, Gelderland): 1. mr. M. Mendels (af
tredend); 2. E. Rugge (aftre Je.id); 3. L
M. Hermans (aftredend); 4. J. H. A. Scha
per; '5. mevr. SaundersBlauwboer; 6.
Bartels; 7. J. H. Anema.
Voor groep IV (Zuid-Holland): 1. A. B.
de Zeeuw (aftredend); 2. F. L. Ossendorp
(aftredend); 3. P. Danz (aftredend); 4. G.
F. Lindeyer; 5. L. v. d. Wal; 6. A. Kievit;
7. L. A. Donker; 8. I. G. Keesing.
De Partijraad hield zich bezig met het
verzoek van den Vrijzinnig Democratischen
Bond de verkiezing van den vrijzinnig-de-
mocratischen candidaat in groep IV te hel
pen bevorderen. Het partijbestuur kreeg
machtiging de zaak met de sociaal-demo
cratische fractie in de Provinciale Staten
van Zuid-Holland te regelen.
De voorzitter deelde mede, dat de Partij
raad voor den volgenden Zaterdag op
nieuw zal worden bijeengeroepen ter be
spreking van de actie, die tegenover de
crisispolitiek der regeering-Ruys zal moe
ten worden ontwikkeld mede in verband
met de interpellatie, die door den heer
Kupers in de Tweede Kamer is aange
vraagd.
NED. R. K. VOLKSBOND.
Centrale-raadsvergadering te
Haarlem.
In de Sociëteit „St. Bavo" te Haarlem
werd Maandag de Centrale Raadsverga
dering gehouden van den Ned. R.K. Volks
bond onder voorzitterschap van den heer
J. W. v. d. Akker.
In zijn openingswoord constateerde deze,
dat het ledental in 1931 van 29.347 is go-
stegen tot 33.235 en het aantal afdeelingen
van 111 tot 114.
Betreffende de actie, die gevoerd is om
te komen tot het oprichten van een Dio
cesaan R.-K. Ziekenfonds, deelde de voor
zitter mede, dat de Mij. tot bevordering
van de Geneeskunst aan deze oprichting
niet medewerkt, zoodat de actie nog geen
resultaat heeft kunnen afwerpen. Het leek
spr. mogelijk, dat nu via een bestaand er
kend R. K. ziekenfonds het doel bereikt
zal kunnen worden, als van dit fonds in
meer plaatsen afdeelingen of agentschap
pen zullen worden gesticht.
Na vaststelling der notulen kwam in
bespreking het verslag van den secreta
ris over de werkzaamheden van het Cen
traal Bestuur en werd tevens het beleid
van het Centraal Bestuur besproken.
Het verslag werd daarna goedgekeurd
en de vergadering geschorst.
In de peuze maakte men een excursie
naar de Kathedraal aan de Leidschevaart,
welke onder leiding van den plebaan be
zichtigd werd.
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Rijkskanselier von Papen intervenieert in
de Pruisische crisis. (2e blad).
De regeeringsverklaring van het kabinet-
Hl err iot. (2e blad).
Kerkvervolging in Chili? (2e blad).
BINNENLAND.
Minister Verschuur kondigt straffe be
zuinigingen aan. (1ste blad).
De Haagsche annexatie-plannen goedge
keurd. (1ste blad).
Aan Pasto# Hafkenscheidt te de Kwa-
kel is op diens verzoek eervol ontslag ver
leend. (Kerkn., 2de blad).
LEIDEN.
Uitvaart en begrafenis van pater dr. S.
Bernsen. (1ste blad).
NEDERLANDSCHE PEL
GRIMS IN ROME Bladz. 1
OP DE KAGERPLASSEN Bladz. 6
Na de pauze kwam het financieel ver
slag in behandeling. Zonder bespreking
werd hes goedgekeurd.
In behandeling kwamen dan de voor
stellen van de afdeelingen.
De afdeeling Goes stelde voor, het Cen
traal Bestuur op te dragen een onderzoek
in te stellen naar het aantal gepension-
neerden, die nog in andere betrekking
werkzaam zijn, met vermelding van het
pensioen en het salaris, dat genoten wordt.
Tevens stelde deze afdeeling voor, een on
derzoek in te stellen naar hot aantal ge
vallen, waarbij één persoon meer betrek
kingen vervult, en er bij de bevoogde in
stanties op aan te dringen, dat daaraan
een einde wordt gemaakt.
Hoewel de uitvoering zeer veel moei
lijkheden met zich medebrengt, werd be
sloten, dat het Centraal Bestuur, dat reeds
eerder een enquête ten deze instelde, wel
ke echter absoluut mislukte, opnieuw een
enquête zal instellen bij do afdeelingen on
het zich aan de hand van de door haar te
verstrekken gegevens weer in verbinding
zal stellen met het R.-K. Werkliedenver
bond om gezamenlijk het onderhavige
euvel te bestrijden.
Een voorstel-Rotterdam om in den ver
volge slechts één keer per jaar door den
Centralen Raad te doen vergaderen, werd
aangenomen. Deze vergadering zal eind
April of in Mei worden gehouden.
Bij de verkziezing van drie leden in hot
Centraal Bestuur werden de heeren P.
Dekker, Th. J. H. Mouwens en L. H. van
Rooyen herkozen.
De rondvraag leverde nog eenige bespre
king van verschillende organisatiebelan-
gen, welke een zeer geanimeerd verloop
had en tot slot waarvan de bond sad vi-
seur, rector Bots, een korte toespraak
hield, waarin hij de leden en vooral de be
stuursleden aanspoorde, zich van hun taak
wel bewust te zijn.
Nadat de oud oentraal-praeses de heer
Smit nog een kort woord gesproken had,
werd de vergadering gesloten.
De voorzitter van de afdeeling Schie
dam, de heer Th. J. H. Mouwens, maakt
een kwart eeuw deel uit van het Centraal
Bestuur en werd ter gelegenheid van dit
feit tijdens de vergadering onder aanbie
ding van een geschenk door den heer J.
Smit, oud-centraal-praescs, gehuldigd.
Ter vergadering werd nog medegedeeld,
dat het succes met het organiseeren van
de Sociale Studiedagen in 1931 het Cen
traal Bestuur er toe geleid heeft, ook in
1932 studiedagen te houden, ook weer in
het retraitehuis te Bergen (N.-H.) en wel
van 8 tot 11 October.
Op deze dagen zal behandeld worden
de encycliek „Quadragesimo Anno".
Een tiental vooraanstaande personen
w.o. Mgr. Aengenent, pater dr. D. Beau
fort, directeur van de Centrale Arbeiders
ontwikkeling van het R.-K. Werklieden
verbond, rector Bots, prof. W. Koenraadt,
en het Tweede Kamerlid H. Hermans, zul
len de beteekenis dezer encycliek uiteen
zetten. „Msbd."
