ZATERDAG 28 MEI 1932
No. 7212
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BINNENLAND
ST. CLEMENS RETRAITENHUIS
23ste Jaargang
2)e £eidóeli&(£ou/fca/nt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 oent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per port f2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 oent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 oent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 oent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangoboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit vijf bladen
waaronder geïllustreerd Zondags
blad.
V Een Katholiek kan niet
Socialist zijn.
„Als de Katholieken naar aanleiding van
deze moraal ver klaring tot luidruchtige
eigengerechtigheid vervallen"
Aldus prof. R. Kuyper in een artikel in
het „Volk", handelend over de marxistische
moraaltheorie.
Onmiddellijk moge bier met den groot
sten nadruk worden verklaard, dat eigen
gerechtigheid van den Katholiek verre ver
wijderd behoort te zijn, terwijl luidruchtige
eigengerechtigheid tegen de katholieke mo
raal aanbotst als een schreeuwende vloek
tegen de muren van een gewijde kerk.
De pharizeër staat niet vóór ons als een
donkere vlek tegenover de in zijn nederig
heid lichtende verschijning van den tolle
naar, omdat de eerste vroomheid huichelde,
maar omdat deze zijn vroomheid in
trotsche eigengerechtigheid uitstalde!
't Is echter geen „luidruchtige eigenge
rechtigheid", als wij de katholieke moraal
openlijk en fier aan de ménschiheid voor
houden als den weg naar persoonlijke ver
volmaking en geluk èn naar maatschappe
lijke gerechtigheid en redding.
En 't is geen „luidruchtige eigengerech
tigheid", 'als wij, als Katholieken, met de
grootst mogelijke beslistheid, verklaren, dat
het socialisme voor ons absoluut onaan
vaardbaar is, voor de regeling van ons per
soonlijk leven zoowel als voor die van maat
schappelijk leven, om de marxistische mo
raaltheorie
De marxistische moraaltheorie wordt
door prof. Kuyper aldus omschreven: de
moraal wordt beschouwd „als te zijn ont
staan in een onderbewust proces op
den grondslag van het maatschap-
pel ij k e belang, de maatschappelijke nood
zakelijkheid".
In deze socialistische moraaltheorie kan
niet worden erkend „een zedelijkheid, als
een uitvloeisel van een goddelijke Almacht
of van een bovenmenschelijke zedelij-fce
wereldorde" aldus de socialistische hoog
leeraar. En verder schrijft hij in hetzelfde
artikel: „De mensch zelf maakt, volgens
het Marxisme, de moraal...."
De mensch zelf maakt de moraalDus
zónder aanvaarding van onveranderlijke
natuurwetten, zonder voorlichting van de
geopenbaarde Waarheid, zonder leiding vaji
Godsdienst en Kerk. Wie bedoelde natuur
wetten en deze voorlichting en leiding wèl
aanvaardt, handelt in strijd met de maxis-
tisohe moraaltheorie.
En déze marxistische moraaltheorie is
niet een persoonlijk bezit of een eigen vin
ding van prof. Kuyper, maar het is dè mo
raaltheorie, welke het socialisme draagt en
bij zoo vele socialisten levensbeginsel is
beginsel van hun doen en laten.
En nu zeggen wij volstrekt niet, dat
daérom de moreele gedragingen van alle
socialisten door ons als moreel-slechb wor
den beschouwd. De moreele gedragingen
van alle katholieken worden door ons ook
niet als moreel-goed gewaardeerd! Wij
constateeren alleen, dat de marxistische
moraaltheorie in lijnrechten strijd
i 8 met de katholieke moraalleer; en dat
daarom het socialisme, hetwelk deze
marxistische moraal aanhangt of zeker niet
verwerpen kan, voor den katholiek onaan
vaardbaar is.
Allerduidelijkst en glashelder ligt in de
uitspraken van prof. Kuyper (al schrijft hij,
dat hij er persoonlijk voor verantwoorde
lijk is en niet de S-DjLP.) de onomstoote-
lijke waarheid uitgedrukt: een katholiek
kan niet socialist zijn!
Een katholiek kan niet socialist zijn
de diepte en meest-principieele reden daar
van ligt in het verschil in waardeering van
den Godsdienst, in het verschil in aanvaar
ding van de moraal.
Ook al zouden andere redenen kunnen
vervallen, dan bestaat toch nog deze oor
zaak van een diepe principieel© klove.
TWEEDE KAMER
KRENKING VAN GODSDIENSTIGE GEVOELENS.
Er bestaat reden om dit verslag te be
ginnen met de laatste redevoering, die in
de vergadering van heden werd uitgespro
ken; want deze redevoering vormt wellioht
een uniek feit in onze Parlementaire ge
schiedenis.
Er waren nog maar weinig leden in de
Kamer aanwezig. De laatste spr., die inge
schreven stond, de heer Krijger, was aan
het woord geweest, en reeds verwachtte
men, dat de minister enkele woorden zou
zeggen, waarna de vergadering zou wor
den gesloten, toen de nestor der Kamer, de
heer Heemskerk (A.R.), het spreekge-
toelte besteeg, met een bedoeling, die eerst
later duidelijk werd. Spr. begon met als zijn
meening uit te spreken, na alles wat over
het aanhangige wetsontwerp was gezegd,
dat dit op principieel zeer juiste gronden
berustte. De overheid is dienaresse Gods,
en juist daarom moet zij de godsdienstvrij
heid eerbiedigen, omdat zij ieders geweten
moet eerbiedigen. Zij moet zelfs de vrijheid
eerbiedigen van hem, die God niet dient.
Maar omdat zij geroepen is, de godsdienst
vrijheid te doen eerbiedigen, moet zij ook
zorgen, dat de vrijheid van hen, die God
wel willen dienen, niet wordt gekrenkt door
hen in hun heiligste gevoelens aan te tas
ten; en dit geschiedt, wanneer smalende
godslasteringen worden gebruikt. Terecht
wordt niet de godslastering zelve strafbaar
gesteld, omdat de overheid, dit doende,
zich in de plaats van God zou stellen. Maar
het aantasten van andere in hun edelste ge
voelens moet worden gestraft.
Deze inleiding vormde blijkbaar slechts
een aanloop voor hetgeen ging volgen, n.l.
een philippica tegen den nieuwen vertegen
woordiger der Herv. Ger. Staatspartij, den
heer Peereboom. Deze had in de heden
door hem gehouden maiden-speech, gezegd,
dat het gelijk stond met het spannen van
de paarden achter den wagen, wanneer
thans werd voorgesteld smalende godslas
teringen strafbaar te stellen, nadat men
eerst de jeugd had opgevoerd door haar op
de openbare school, zooals de Ant.-Rev. en
Ohr.-Hist. deden, den Bijbel te ontnemen.
Met verheffing van stem en zichtbare ver
ontwaardiging kwam de nestor der Kamer
tegen deze beweringen van het jongste lid
op. Zonderling, noemde hij ze, er bij voe
gend, geen ander woord te willen gebrui
ken, omdat het hier het jongste lid gold,
en hij hoopte dat de heer Peereboom
voortaan bij betere leermeesters te rade
zou gaan. Hoe was het mogelijk te zeggen,
dat de Ant.-Rev. en de Chr.-Hist. den Bij
bel aan de scholen hadden ontnomen!
De waarheid is, dat deze beide partijen
juist tegen de openbare school hebben ge
streden, omdat daar de jeugd zonder den
Bijbel werd opgevoerd; en wanneer thans
zoovele kinderen op eigen scholen met den
Bijbel worden grootgebracht, dan is dit te
danken aan den strijd mede van deze par
tijen. Spr. betreurde het, dat een zaak ah
deze door het jongste lid was aangewend
tot propaganda voor de eene partij en tot
bestrijding van andere partijen. Het gold
hier geen partij zaak, maar een zaak, die bo
ven de partijen staat. En wanneer de heer
Peereboom deze zaak wilde bestrijden op
grond van de overweging, dat ze had kun
nen voorkomen worden door in het verle
den anders te handelen, dan zou hij toch
moeten bedenken, of het wel christelijk is
en of men zich het monopolie van Christen
dom mag aanmatigen, wanneer men tegen
een maatregel zich keerde, ter beveiliging
van godsdienstige gevoelens, louter op
grond, dat deze een gevolg zou zijn van
vroeger verkeerd optreden. De verantwoor
ding daarvan zou de heer Peereboom zelf
te dragen hebben.
Het is waarlijk niet aangenaam als jong
ste lid in de Tweede Kamer op deze wijze
door den altijd vriendelijken en altijd wel-
willenden Nestor der Kamer te worden be
groet, maar niemand zal kunnen zeggen,
dat het onverdiend was. De heer Peere
boom had het er met zijn oppervlakkig
speechje naar gemaakt.
Er is overigens in de debatten van he
den weinig nieuws gezegd. Alles draaide
om de drie punten, welke wij vroeger heD-
ben genoemd. De heer Marchant (VJ).)
behoorde natuurlijk tot hen, die betoogden,
dat het onmogelijk was, in deze doeltref
fende wetsbepalingen te maken.
Natuurlijk anders genuanceerd stond de
heer Slotemaker de Bruine (C.H.)
toch ook op het standpunt, dat dit wets
ontwerp geen bevredigende oplossing
brengt. Stelt men de vraag, wie is de God,
die volgens dit wetsontwerp niet gelasterd
mag worden dan zou men moeten antwoor
den, dat alleen laster van den persoonlijken
God en van de H. Drievuldigheid strafbaar
wordt gesteld. Laster van het onpersoonlij
ke godsbegrip, bijv. van het Opperwezen
is niet strafbaar. Hoe zullen onze rechters
dit moeten onderzoeken? Een soortgelijke
moeilijkheid doet zich voor als men ant
woord zoekt op de vraag: wanneer wordt
God gelasterd? Ook dit is geen terrein
voor onderzoek door dein rechter. Het is al
precies eender gesteld met het antwoord
op de vraag. Wanneer zal de godslastering
smalend zijn en waarom wordt ze toege
laten als ze niet sma id is?
Dit standpunt van den heer Slotemaker
vond geen genade bij den heer Peere
boom. (H.G.).
De beer Van Wijnbergen (R.K.) zou
liever hebben gezien, dat de godslastering
als zoodanig strafbaar zou worden gesteld.
Maar bij nam toch genoegen met dit wets
ontwerp. Het verwonderde hem, dat de
heer Slotemaker de vraag stelde, wie voor
den wetgever God is, aangezien diens partij
aan de openbare Universiteit een faculteit
der godgeleerdheid wil op den grondslag
der Openbaring. Uit tal van punten onzer
wetgeving blijkt voldoende, dat God daar
in wordt erkend; en met de rechtspraak
zal het best losloopen. Spr. erkende oi
gens, dat dit wetsontwerp in hoofdzaak
een getuigend karakter heeft. Het is e€
betuiging van den goeden wil van het N
derlandsche volk jegens God, maar dit heeft
vooral in deze tijden op zichzelf reeds groo-
te beteekenis. Vermelden wij tenslotte, dat
natuurlijk ook de heer Zandt (S.G.P.) dit
wetsontwerp onvoldoende achtte.
Nadat de heer K r ij g e r (C.H.) nog wat
gepolemiseerd had tegen den heer Peere
boom en in afwijking van zijn partijgenoot,
den heer Slotemaker, het wetsontwerp had
toegejuicht, hield de heer Heemskerk
de in het begin van dit overzicht reeds ver
melde rede.
Dinsdag a.s. komt de Minister aan het
woord; maar eerst zal moeten worden be
slist op een verzoek van den heer K u-
pers (S.D.A.P.) om de Regeering te in-
terpelleeren over de loonen bij de werkver
schaffing, de verlaging der steunnormen
en den woningbouw, zoodat weer een nieuw
crisisdebat in zicht is.
DE ONDERHANDELINGEN MET
DU ITSCHLAND.
Een bedroevend resultaat voor ons land.
Van een zijde, die uitnemend geïnfor
meerd is omtrent het verloop der Duitsch-
Nederlandsche onderhandelingen, verneemt
het „Hbld.", dat het resultaat dezer onder
handelingen voor Nederalnd bedroevend
geweest is. De Duitsche regeering ia niet
geneigd gebleken op eenig principieel punt
concessie te doen, zoodat onze gedeleger-
den gistermiddag om 1 uur „met de kous
op den kop" naar Nederland zijn terugge
keerd. Zij zijn ©t niet in geslaagd ©eniger
lei verbetering noch in de deviezenregeling
noch in onze exportmogelijkheden te bren
gen.
De Onafh. Soc. Partij.
„De Fakkel" deelt mede, dat Edo Fim-
men een brief heeft gezonden aan het be
stuur van de O. S. P., waarin hij wegens
drukken bezigheden voor de I.T.F." be
dankt als voorzitter van de O.S.P.
J. de Kadt zal de functie van voorzitter
waarnemen.
TARWE-BESPREKINGEN.
Gistermiddag is op het departement een
bespreking gehouden van den Regeerings-
tarwe-commissaris cs. met vertegenwoor
digers van den landbouw.
Wij herinneren aan hetgeen minister
Verschuur op 25 Mei in de Tweede Kamer
heeft gezegd:
„Ik heb het vraagstuk van de uitbreiding
der tarwecultuur nog in geen van beide
opzichten beslist. Ik ben nog in dubio, of
het mogelijk zal zijn, voor onze Ned. land
bouw in de tarwecultuur een reserve aan
te treffen, of dat dat reeds zijn hoogtepunt
heeft bereikt".
De verpachting van de Stationsrestauraties
Naar de „Msb." verneemt, heeft de
directie der Nederiandsche Spoorwegen be
sloten bij afloop van de verpachting der
Stationsrestauraties aan de firina Goothem
en Noteboom en de N. V. „Ex pluribus
Unum", deze pacht niet meer te verlen
gen, doch de restauraties uitsluitend aan
particulieren te verpachten. Teneinde al
dus goedkoopere consumptie-prijzen voor
het reizend publiek te verkrijgen.
OOK EEN OPEN BRIEF!
Toen Posthuma nog minister was.
Onze lezers kennen de telegrammen
wisseling tusschen Posthuma en minister
Verschuur, gevolgd door een open brief
van den eerste aan den minister.
De „Rotterdammer" publiceert een
open brief in 1917 door den heer Kruse-
man tegen den toenmaligen minister
Posthuma gericht. De brief luidde als
volgt:
„U brengt het platteland van Neder
land tot wanhoop en daarmee tot verzet.
U veroordeelt de zandboeren om hun
rogge geheel af te staan zonder hun de
minste zekerheid te geven, dat zij voe
der voor hun vee en varkens terug kun
nen krijgen.
U veroordeelt de bouwboeren van Ne
derland om al hun haver af te staan, ter
wijl hun wellicht twee derden van hetgeen
zij dringend noodig hebben, zal worden ge
laten.
U veroordeelt de bouwboeren om al hun
producten af te staan en voor zaaigoed
andere waar te koopen tegen veel hooge-
ren prijs zonder de zekerheid hot op tijd
te zullen ontvangen.
U veroordeelt de varkenshouderij om
hun beesten te laten doodhongeren.
U veroordeelt de veehouders om al
hun weidevee zelf op stal te houden of zij
daartoe ruimte genoeg hebben of niet,
want de bouwboeren mogen geen eigen
geteelden producten voor vee behouden,
omdat zij dit niet op de vee-tel kaarten
van Juni hebben ingevuld. Zij hadden
toen geen vee en konden dus niets invul
len.
U veroordeelt de bonwboeren, die vol
gens hun pachtcontracten vee moeten
stallen, om dit vee te houden zonder voe
der te mogen houden, terwijl zij het zelf
geteeld hebben.
U heeft de varkenshouders verzocht
om door te gaan met hun bedrijf. Nu de
boel spaak loopt, laat U hen in den steek.
Excellentie ,de boeern nemen het U ii
zeer hooge mate kwalijk, dat u uwe toe
zeggingen niet nakomt en dat niemand er
op kan rekenen, dat uw beslissingien n
week nog geldig zijn.
U heeft den handel in erwten verleden
jaar rustig zijn gang laten gaan tot de
prijzen hoog opgejaagd werden, toen heeft
u ingegrepen, terwijl daarna haast niots
gedistribueerd werd.
U heeft het kanariezaad tot 41.la
ten oploopen en het voor 31.onteigend
U heeft officieel medegedeeld, dat u
het koolzaad niet zoudt vorderen en toen
de prijs, die normaal 18.per 100 K G.
is, tot 65.was gestegen, heeft U het
voor dien lijd onteigend.
U heeft medegedeeld, dat u de com
Birmptie winteraardappelen niet zoudt
distribueeren; nu men allerwege maatre
gelen treft om aardappelen op te gaan
doen, deelt u mede deze te gaan distribu-
U heeft j.l. voorjaar minimumprijzen
voor de voornaamste producten vastge
steld. Nu het op leveren aankomt, worden
deze minimumprijzen de maximumprijzen
voor de allerbeste kwaliteit, die er door
het slechte weer niet is.
Iedereen blijft daar dus ver onder.
U heeft in dezelfde week officieel be
kend gemaakt:
L dat een gedeelte van hun eigen ge
teelde granen en peulvruchten zal worden
verstrekt;
II. dat aan producenten geen voor
raad. voldoende voor eigen behoefte zal
worden gelaten;
III. dat eigen geteelde aardappelen en
greenten wel behouden mogen worden
voor eigen gebruik.
De boeren klagen uit den aard over
minder inkomsten dan zij meenden te
zullen hebben; dat is klein gedacht,
doch mensohelijk, doch zij keuren het
streng af, dat er geen vast vertrouwen op
uw regeling mogelijk is.
Noch de boeren, noch de handelaren,
nceh de koopers, kunnen op die wijze ver
trouwen in de leiding behouden-
De heer Posthuma heeft klaarblijkelijk,
toen hij minister Verschuur zoo fel aan
viel, zijn eigen verleden wel een beetje
uit het oog verloren".
Traangas bij* relletjes.
Naar de „Msbd.", is bij het wapen der
Marechaussee een traangasgumraistok «n-
gevoerd, te gebruiken bij relletjes en der
gelijke. Het wapen is een gewone gummi
stok, doch in het handvat is een kleine loop
waarin een traangaspatroon, die wordt af
geschoten door middel van een veer met
l een naald.
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Regeeringsverklaring van het nieuwe
Oostenrijksche kabinet. (2de blad).
Cycloon in Britsch-lndië. (Buitenl. Be
richten, 2de blad).
BINNENLAND.
Vergadering Partijraad R. K. Staats
partij. (1ste blad).
CORRESPONDENTIE UIT
BERLIJN Bladz. 5
PAGINA VOOR DE DAMES Bladz. 15
Mr. J. T. LINTHORST HOMAN
OVERLEDEN.
Oud-Commissaris der Koningin in Drente.
Op het buiten „Overcinge" is gisteren
na een langdurige ongesteldheid, op 58-ja-
rigen leeftijd overleden Mr. J. T. Linthorst
Homan, oud-Commissaris der Koningin in
de Provincie Drento.
Do teraardebestelling zal a.s. Dingdag
middag te Havelte geschieden.
Mr. Jan Tymens Linthorst werd te Assen
geboren op 2 October 1873, Na het Gymna
sium te Assen te hebben doorloopon, be
zocht bij de Universiteit te Groningen,
waar hij van 1893—1897 rechtswetenschap
pen studeorde.
Na zijn doctoraal examen te hebben afge
legd, vestigde Mr. Linthorst Honmn zich
als advocaat-procurour te Assen. Vele ja
ren was hij lid dor Provinciale Staten van
Drente. In 1917 werd hij tot Commissaris
der Koningin in die provincie benoemd.
De overledene was om. secretaris van
het genootschap van Landbouw in Drente,
voorzitter van hot Koninklijk Nodcrlandsch
Landbouw Comité, Commissaris van de
Centrale Landbouw Onderlinge. Tijdens
den oorlog was Mr. Linthorst Homan in
's-Gravenhage werkzaam als voorzitter der
commissie voor voeding van mensch en
dier, als uitvoerend lid voor do commissie
voor het handelsverkeer met het buiten
land (interdepartementale commissie) en
voorzitter van het Landbouw-exportbu-
reau.
Mr. Linthorst Homan was Radder der
orde van den Nedcrlandschen Leeuw,
Grootofficier der Oranje Nassau-orde,
Commandeur der Huisorde van Oranje.
Verleden jaar is Mr. Linthorst Homan
wegens gezondheidsredenen als Commissa
ris der Koningin afgetreden. 11 ij werd toon
als zoodanig opgevolgd door Mr. Dr. R. H.
baron de Vos van Stecnwijk.
A. T. 0. en Van Gend Loos-personeel.
Naar het „Handelsblad," verneemt, heeft,
do directie van het A. T. O. en Van Gend
cn Loos-bedrijf aan het hoofdbestuur van
den Centralen Bond van .Spoor-, Tram-, A.
T. O.- en Van Gend en Loos-personeel een
schrijven gezonden, waarin zij mededeelt,
dat zij naar aanleiding van do mot net
hoofdbestuur gehouden besprekingen over
do met ingang van 1 Juli a.s. voorgenomen
loonsverlaging van 10 pet. en de daartegen
aangevoerde bezwaren, besloten heeft om
de loonsverlaging van 10 pet. terug te bren
gen tot ten hoogste 7 pet., ingaande 1 Juli
voor de kantoorbedienden en 3 Juli voor
de arbeiders, die thans in het bedrijf werk
zaam zijn.
Voor eventueel nieuw in dienst to nemen
personeel is het minimumloon lager gesteld,
terwijl het maximumloon twee jaren later
bereikt wordt dan door het thans in dienst
zijnde personeel.
De directie merkt op, dat dit de uiterste
concessie is waartoe zij gaan kan.
TE NOORDWIJKERHOUT
31 Mei—3 Juni Gehuwde Vrouwen 6.50
69 Juni Overheidspersoneel 6.50
11—14 Juni Leiders Jeugdvereen. 6.50
2528 Juni Gehuwde .Mannen 6.50
28 Juni—1 Juli Heeren Middenst. 10.
2—5 Juli Meisjes boven 17 j. 6.50
5—8 Juli Geh. Dames Middenst. 10.—
9—12 Juli Ongeh. St. Josephgez. 6.50
12—15 Juli St. Josephgczellen en
andere jonge mannen 6.50
1619 Juli Mannen H. Familie 6.50
2326 Juli Gehuwde Mannen 6.50
