23ste Jaargang
WOENSDAG 18 MEI 1932
No. 7203
DAGBLAD VOOR LEDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BINNENLAND
HET WERKTIJDENBESLUIT
VOOR WINKELS
UIT DE OMGEVING
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per post f2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEl„ INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 L
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel.
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
bet dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit drie bladen
V Een „verrassende cultuur
daad".
„Tienduizend jonge mensclien tot
een zóó eenstemmige en gave uitvoe
ring van een uitgebeeld geloofsdenk
beeld te brengen is zeker niet moge
lijk, wanneer dat centrale denkbeeld
niet sterk in de harten der-leidsters
en leiders leeft, en alleen al daarom is
een spel als dit een verrassende cul
tuur-daad van dezen tijd."
Zoo besluit de recensent van het liberale
„Handelsblad" zijn beschouwing over het
Pinksterfeest van de Graal, jl. Maandag
in het Stadion te Amsterdam opgevoerd.
Inderdaad, deze opvoering was een:
cultuur-c! .d van dezen tijd!
't Verblijdt, dat ook buiten onzen kring
zulk een waardeering wordt gevoeld en tot
uitdrukking komt.
Althans hier en daar.
De schrijver van „Oproerige Krabbels"
in „Vooruit" weet zich niet tot die waar
deering op tr werken en quasi-geestig
merkt hij op
„Ik had ter aanvuring en navolging
mijn eigen, menschen graag iets beters
voorgehouden. M r in het land der
Febc 3, Van Polls en andere Guiten
is kreupelrijm koning!"
Ongetwijfeld, wij mogen ons niet door
wat waarlijk mooi is laten verleiden om
ook wat minder of niet mooi is te gaan
prijzen! Or' - litt "oht was in
werkelijkheid niet bereikt, wat wij graag
bereikt hadden gezien.
De „Maasbode'-recensent schrijft o.m.:
„Evenals 't. vorig jaar, meenen wij,
dat tekst en verzen van „Pinks*""».e-
gen" een zwak punt zijn. Thans nu
sterker naar dynamische elementen in
het spel werd gestreefd was dit te
kort niet zóó storend als 't vorig jaar,
dook storend was het."
Maar hij is toch enthousiast over het
spel en besluit:
„En wie aan 't slot even uit de hoog
te neerzag op die nu overvolle Sta
dionruimte, een tuin vol wuivende
bloemperken nu, met de Bewaarenge
len als een krans van gele narcissen
rond dezen glanzenden Pinksterzegen,
bracht van de schoonste in
drukken mee, ooit door een ma
nifestatie in dezen trant gebracht.
„De Graal" heeft ons op dezen mid
dag waarlijk weer rijk gemaakt.
Rijk gemaakt door de vertolking der
Pinkstergedaohten, dat de liefde en
altoos weer de liefde deze wereld red
den zal".
Wie katholiek of niet-katholiek ob
jectief kan en wil oordeelen, zal het Pink
sterspel van de Graal toejuichen als een
„cultuur-daad van dezen tijd" al zal,
vanzelfsprekend, de katholiek lichter tot
een bewonderende en geestdriftige stem
ming bij dit oordeel komen. Deze stem
ming moge dan echter niet een louter ge-
voelswerking zijn, doch een diep en
werkdadig verstandelijk inzicht, „dat de
liefde en altoos weer de liefde deze wereld
redden kan!"
.Het Pinksterspel van de Graal was, zoo-
als gisteren in onze courant getuigd werd:
een grootsch stuk werk!
De eerste nieuwe Hollandsche haring.
Gisteren werden te Vlaardingen de eer
ste nieuwe Hollandsche kolmaatjes aange
voerd.
Eerste kooper was de firma W. Kwakkel-
steim aldaar.
DE NIEUWE REGELING.
tiet Bureau van den Ned R. K Midden
standsbond schrijft ons:
Tegelijk met de Winkelsluitingswet is op
1 Mei j.l. een nieuw Werktijdenbesluit voor
de winkels en kapperszaken in werking ge
treden.
Het nieuwe besluit paste de werktijdre
geling aan aan de Winkelsluitingswet, maar
het bracht ook verschillende wijzigingen,
die los van deze wet staan.
Wij meenen goed te doen, hier een be
knopt overzicht van de aangebrachte wij
zigingen te laten volgen.
Op Zondag.
Bedienden beneden 18 jaar mogen vol
gens de Arbeidswet op Zondag nooit in
den winkel werken.
In aansluiting aan de Winkelsluitingswet
is thans ook aan de bedienden van 18 jaar
en ouder in het algemeen op Zondag
de arbeid in winkels verboden.
Dit verbod geldt niet als en voor zoolang
de winkel krachtens art. 3 of art. 4, le lid,
der Winkelsluitingswet of krachtens een
gemeentelijke bepaling, voortvloeiend uit
art. 9 der Winkelsluitingswet, geopend mag
zijn. Hierop zijn echter weer enkele uit
zonderingen.
Voor den verkoop en de aflevering van
rouw kleeding en voor het verrichten van
herstellingen en de aflevering van in her
stelling gegeven voorwerpen mag een win
kel op Zondag en trouwens altijd ge
opend zijn, maar het personeel mag hier
voor op Zondag niet in den winkel wer
ken. Voorts vallen geheel buiten de Win
kelsluitingswet de verkoop van dag- en
weekbladen en de verkoop en aflevering
van ijs Maar het winkelpersoneel mag op
Zondag dag- en weekbladen alleen verkoo-
pen tot 1 uur 's middags en het mag op
Zondag alleen ruw ijs verkoopen of afleve
ren, dus geen consumptieijs.
Ook in de banketbakkerszaken, geduren
de de vier uren, dat deze geopend mogen
zijn, mag dus op Zondag door het perso
neel, dat onder het werktijdenbesluit valt,
geen consumptie-ijs worden verkocht.
De banketbakkersbediende enz.
op Zondag.
Het winkelpersoneel moet behalve zijn
vrijen middag of morgen eens in de week
een heele vrijen „dag" hebben van 32 uren.
En die vrije dag moet minstens eens in de
drie weken een geheel vrije Zondag zijn.
Op de twee andere Zondagen echter mag
de wekelijksche rustdag door 4 uren arbeid
aaneen worden onderbroken, zonder dat
daardoor de dag als wekelijksche rustdag
nietig wordt, mits de bediende in totaal,
buiten de 4 arbeidsuren, maar 32 rusturen
overhoudt. Met de 4 arbeidsuren inbegre
pen, moet er dus een tijdsruimte van 36
uren liggen tusschen het einde van den ar
beid op Zaterdagavond en het begin van
het werk op Maandagmorgen.
Deze bepaling is ruimer gesteld en rui
mer geldend, maar zij heeft practisch voor
al beteekenis voor de banketbakkersbedien
den.
De banketbakkersbedienden moeten dus
behalve hun vrijen middag of morgen
minstens eens in de 3 weken een geheel
vrijen Zondag hebben.
Maar op de twee andere Zondagen mogen
zij 4 uren in den winkel werken, mits er
36 uur ligt tusschen het einde van het werk
op /^aterdag en het begin op Maandag (Za
terdagavond 10 uur Maandagmorgen 10
uur). Dan geldt dus deze Zondag ondanks
de onderbreking van 4 uren, voor den we-
kelijkschen vrijen dag, zoodat men niet nog
eens in de week een heelen dag vrij moet
geven, zooals men volgens het oude werk
tijdenbesluit verplicht zou zijn geweest.
Al wat hierboven t.a.v. den Zondag is
vermeld, vindt voor de bedienden, die tot
een Kerkgenootschap be'nooren, dat den we-
kelijkschen rustdag op den Sabbath of op
den Zevendedag viert, overeenkomstige toe
passing, t.a.v, den Sabbath of den Zeven
dag, als de betreffende personen een daar
toe strekkend verzoek tot het hoofd of den
bestuurder der onderneming hebben gericht
Door de week.
Ook voor de werkdagen is het Werktij
denbesluit aangepast aan de Winkelslui-
i tingswet.
Bedienden beneden IS jaar mogen krach
tens de Arbeidswet door de week nooit na
8 uur werken.
Het nieuwe Werktijdenbesluit verbiedt
thans aan de oudere bedienden in het
algemeen den arbeid na 8.30 uur. Op
de dagen echter, waarop volgens de Win
kelsluitingswet de winkel langer open mag
zijn, dus in het algemeen op Zaterdag, in
de twee weken voor St. Nicolaas en in de
Kerstweek en op de andere dagen, waarop
of alle of bepaalde winkels volgens rat. 4,
2e lid der wet, volgens art. 5, 3e lid der wet
(Israëlitische winkels) of krachtens gemeen
telijke bepaling op grond van art 9 der wet,
langer open mogen zijn, mag ook het per
soneel van 18 jaar en ouder later werken
en wel tot een half uur na het tijdstip van
inkelsluiting. Zelfs staat het besluit toe,
dat het personeel van 18 jaar en ouder in
alle winkels op a-lle dagen, dat deze krach
tens een gemeentelijke bepaling op grond
van art. 9 der wet later open mogen zijn,
tot ten hoogste elf uren per dag werkt, ech
ter met uitsluiting van winkels, die gere
geld na 8 uur open mogen zijn. Bij een en
ander is wel te verstaan, dat het week-
maximum van 53 uren in het algemeen ge
handhaafd blijft.
Bedienden van 18 jaar en ouder mogen
derhalve werken tot 8.30 uur of, als de win
kel na 8 uur open mag zijn, tot een half uur
na sluiting van den winkel. Bij de beoor
deeling van deze regeling dient men voor
een goed begrip der zaak mede het z.g.
afhelp-halfuurtje in oogenschouw te nemen,
dat precies als onder het oude werktijden
besluit ook onder het nieuwe blijft bestaan.
Het afhelp-halfuurtje geldt niet als wette
lijke werktijd en behoeft niet op de ar
beidslijst te zijn ingevuld. Maar het mag
dan ook alleen gebruikt worden, indien en
voor zoolang er nog klanten vallen te be
dienen, die op het tijdstip van winkelslui
ting reeds aanwezig waren. Wil men het
personeel van 18 jaar of ouder, onafhanke
lijk van het afhelpen van klanten, nog ge
durende een half uur na het tijdstip van
winkelsluiting te werk stellen voor andere
bezigheden in den winkel, dan geeft het
werktijdenbesluit daartoe de gelegenheid,
doch dan geldt dit half uur wel als wette
lijke arbeidstijd en dan dient het tijdstip
van een halt uur na sluitingstijd als tijd
stip van einde van den arbeidstijd op de
arbeidslijst te zijn ingevuld. Populair ge
zegd dus: de winkelier, die om 8 uur sluit,
mag het personeel van 18 jaar en ouder
hoogstens een half uur laten afhelpen, zon
der dat het op de arbeidslijst staat. Dit
personeel mag ook geregeld een half uur na
sluitingstijd blijven werken, onverschillig
waaraan, maar dan zal het wel op de ar
beidslijst moeten staan.
In de uitzonderingsgevallen, die wij in
de voor-vorige alinea vermeldden, behoeft
voor het personeel van 18 jaar en ouder de
„nachtrust'* de tijd tusschen het einde
en het begin van den werktijd niet 11,
doch slechts 9 uur te bedragen.
Verder bepaalt het besluit, dat personeel
van 18 jaar en ouder na 8.30 uur in winkels
a-rbeid mag verrichten, bestaande in of on
middellijk verband houdende met:
a. den verkoop en de aflevering van
brandstof en smeermiddelen voor en van
onderdeelen voor spoedeischende herstel
lingen aan voer- en vaartuigen en rijwielen;
b. den verkoop en de aflevering van win
kelwaren, ten behoeve van binnenkomende,
uitgaande en doorgaande schepen,
werken in winkels, die ingevolge gemeente-
werkne in winkels, die ingevolge gemeente
lijke bepaling krachtens art. 9 der Winkel
sluitingswet geregeld na 8 uur des namid
dags geopend mogen zijn, echter dan na
tuurlijk zonder verlenging van den totalen
arbeidsduur per dag.
Overigens handhaaft het nieuwe werk
tijdenbesluit uit den aard der zaak in het
algemeen de reeds bestaande verruiming
van werktijd voor bedienden van 18 jaar en
ouder op Zaterdag, in de Kerstweek en an
derszins voor bepaalde dagen of zaken. De
bestaande verruiming tot 11 uur voor per
soneel van 18 jaar en ouder in vischwin-
kels, die tot dusver op Vrijdag was toege
staan, mag volgens het nieuwe besluit óf
op Vrijdag óf op Donderdag worden geno
men.
Het nieuwe besluit brengt ook een, ver
moedelijk nu als definitief bedoelde, rege
ling voor den St. Nicolaastijd.
Het personeel van 18 jaar en ouder mag
in alle winkels in het tijdvak van 25 No
vember tot en met 5 December gedurende
ten hoogste elf uren per dag en zes en zes
tig uren per week werken, onder voor
waarde, dat de betrokken bedienden in het
tijdvak van drie weken, aanvangende den
Zondag vóór 25 November, in totaal niet
lander dan honderd twee en zeventig uren
arbeid verrichten.
Het personeel tusschen 16 en 18 jaar mag
in alle winkels in het tijdvak van 25 No
vember tot en met 5 December gedurende
ten hoogste 10 uren per dag en zestig uren
per week arbeid verrichten, onder voor
waarde, dat het in het tijdvak van drie
weken, aanvangende den Zondag vóór 25
November, in totaal niet langer dan hon
derd zes en zestig uren arbeid verricht.
Tenslotte mag men in de twee weken
vóór St. Nicolaas voor het geheele perso
neel éénmaal den vrijen middag of morgen
laten vervallen, met dien verstande, dat
voor het personeel van 14 of 15 jaar het
weekmaximum blijft bepaald op 53 uren.
Wil men dus ook voor deze groep den vrij
en middag of morgen éénmaal laten ver
vallen, dan zal men in dezelfde week op
andere tijdstippen in totaal een zelfde aan
tal uren vrij moeten geven.
Rusttijden.
In de regeling van de rusttijden is een
wijziging gekomen, die de moeite waard is.
Volgens het oude besluit moest na 5 1/2
uur arbeid dit blijft natuurlijk gelden
1/2 uur rust worden gegeven. Indien de ar
beid na 6 uur 's avonds eindigde, moest
minstens één rusttijd gegeven worden van
1 1/2 uur, gelegen tusschen 11 1/2 en
3 1/2 uur. Die rust van 1 1/2 uur moest ook
gegeven worden als het personeel om 1 uur
in dienst kwam, zoodra het na 7 uur
's avonds worken bleef.
Volgens de bepalingen van het nieuwe
besluit moet een rusttijd van 1 1/2 uur ge
geven worden, als de arbeidstijd vóór 1 uur
des namiddags aanvangt, en tevens later
dan 61/2 uur des namiddags eindigt. En
de rust van 1 1/2 uur kan dan liggen óf tus
schen 11 1/2 en 2 1/2 uur óf tusschen 4 en 7
uur des namiddags.
Uit het nieuwe besluit, volgt dus, dat
met een rust van 1/2 uur volstaan kan
worden als het personeel om 1 uur in dienst
komt. Dan behoeft dus niet meer een rust
van 11/2 uur gegeven te worden.
Evenzoo behoeft geen rust van 1 1/2 uur
gegeven te worden op dagen waarop in een
gemeente een jaarmarkt wordt gehouden
en in de gemeenten Alkmaar, Bolsward,
Deventer, Goes, Groningen, Hoorn, Kam
pen, Leeuwarden, Meppel, Middelburg,
Nijmegen, Sneek, Steenwijk, Zierikzee en
Zwolle op dagen, waarop daar weekmarkt
wordt gehouden.
SPOORWEGPLANNEN.
Nieuwe stations in de Maasstad.
KOSTEN 120 MILLIOEN.
B. en W. van Rotterdam stellen don Raad
voor in beginsel de spoorwegplannen, in
overleg tusschen de Ned. Spoorwegen en
Rotterdam gemaakt, goed te keuren.
Het gaat hier om plannen waarvan de
uitvoering in totaal 120 millioen gulden zal
kosten.
Zij omvatten den bouw van een nieuw
D.P.-station, een nieuw reizigersstation op
den linker-Maasoever, splitsing van het
goederen- en reizigersverkeer en den bouw
van een spoorbrug over de Maas ter hoog
te van den Stormpolder, die het Zuidev-
Station met de lijn naar Gouda zal verbin
den.
De spoorwegen zouden een kleine 90 mil
lioen gulden voor hun rekening nemen, an
dere belanghebbenden 34 millioen gulden.
BOTER NAAR DUITSCHLAND.
Geen wijziging contingent.
Het Comité voor Economisch Verweer
heeft het volgende telegram aan den mi
nister van Buitenlandsche Zaken gezon
den:
Van betrouwbare zijde vernemen wij, dat
aan het Landwirtschaftsministerium te
Berlijn niets bekend is van voorstellen on
zer regeering tot wijziging botercontingent
overeenkomstig onz evoorstellen van 20 Fe
bruari aan minister van Binncnlandsche
Zaken en Landbouw waarvan U afschrift
werd gezonden.
Wij schreven over deze aangelegenheid
tevens op 21 Maart, 15 April en 6 Mei en
verzoeken Uwe Excellentie dringend mede
te doelen welke voorstellen gedaan zijn en
in welk stadium de onderhandelingen vcr-
keeren.
Onze boterexport naar Duitschland
wordt volgens het thans geldende systeem
vernietigd.
Comité voor Economisch Verweer:
(w.g.) POSTHUMA, voorzitter,
(w.g.) GELUK, secretaris.
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Nieuwe Pauselijke Encycliek in verband
met den nood der tijden (2e blad).
Kabinetscrisis in België om de taal
kwestie. (2e blad.).
Een ultimatum van het Japansche leger.
(2e blad).
Nederlanders aan boord van de bran
dende „Philippar" gered. (Buitenl. Ber. 2e
blad).
Schandelijk bedrog in de Lindbergh-zaa*.
(Buitenl. Ber. 2e blad).
LEIDEN.
De „opening" van de nieuwe Rijnzicht-
brug. (2de blad).
HET GEWIJZIGDE WERKTIJ
DENBESLUIT Btadz. 1
DE ANGST VOOR HET BOEK Bladz. 6
DE RIJKSMIDDELEN.
Do Rijksmiddelen hebben in April
3.622.225 en in de eerste 4 maanden
15.299.232 minder opgebracht.
Prof. dr. G. C. Nijhoff. f
Na oen langdurige ongesteldheid is in
het Diaconossenhui» te Groningen op 7B-ja-
rigen leeftijd overleden prof. dr. G. C. Nij
hoff, oud-hoogleeraar in de verloskunde aan
de Rijksuniversiteit, aldaar.
HILLEGOM.
Zweminrichting. De gemeentelijke
Zweminrichting is gisteren voor 't eerst
voor het publiek opengesteld in dit soi-
zoon.
Raadsvergadering. De Raad dezer
gemeente komt Vrijdag 27 dezer in open
bare vergadering bijeen. Na afdoening dor
agenda zal afscheid genomen worden van
Mr. J. B. Hens, secretaris dezer gemeente,
die per 1 Juni te Nijmegen als Chof-Grif-
fier in functie treedt.
Ouden van dagen. Dc gratis auto
tocht voor de ouden van dagen zal gehou
den worden op Donderdag 2 Juni. Uiter
lijk half twee vertrekken de auto's van de
Van den Endelaan. Langs een omweg
wordt gereden naar Groenendaal, waar
thee gedronken wordt. Verder gaat de
tocht langs verschillende mooie wegen
naar IJmuiden, waar de inwendige menech
zal worden versterkt. Niet minder,-dan 80
automobielen zijn voor dit mooie doel be
langloos beschikbaar gesteld. Hopen we
dat mooi weer de gezelligheid verhoogt.
Radio-distributie. De jogingen van
zekere zijde om de radio-cenl rale te doen
overgaan in gemeentelijke distributie zul
len geen succes hebben. Aan den Baad
zal worden voorgesteld voor het tijdvak
19321938 concessie te verleenen aan do
Hill. Radio Centrale alhier. Wij juichen
dit voorstel toe, al wordt con vergoeding
aan de gemeente van 750 per jaar ge-
ëischt. De ondernemendo mannen der
Hill. adio-Centrale toch hebben zeer hoo-
ge kosten gemaakt, enorme risico geloopen
en verliezen geleden. Thans is er uitzicht
op een kleine vergoeding daarvoor. Bo
vendien begrijpt het bestuur den tijd,
doordat het de tarieven ongevraagd zeer
beduidend verlaagde.
STOMPWIJK.
Volksbond. Op Vrijdag 2q Mei a.r.
zal de R. K. Volksbond afd. Stompwijk
des n.m. 8 uur haar ledenvergadering
houden in het café „de Nieuwe Sohenk-
kan".
Geboren: Maria Cornolia Tlieresia,
d. van H. van Dorp en A. A. v. Meurs.
Ondertrouwd: II. Vogelaar en J.
Hogevorst. G. G. Kooijman en A. M.
Bolleboom.
Gehuwd: G. J. J. Vurens cn A. J. van
Rijn.
Overleden: Neeltje v. d. "Kijk, 39 j.
Sophia Johanna Arnolda Muusers, 3
weken.