23ste Jaargang
WOENSDAG 11 MEI 1932
No. 7198
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BINNENLAND
3)e Êeicbclie (Bou^aril
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cept per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per poet f 2.95 per kwar.taa)
Het Geïllustreerd Zondagsblad ia voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
▼ooruit betaling. Afzonderlijke nummers 5 oent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel.
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit drie bladen
Ons Onderwijs.
In 19-24 werden de openbare lagere scho
len te Leiden bezocht door 5416 leerlingen,
ijzondere door 4975.
In 1931 waren deze getallen resp. 4731
en 6099.
In deze cijfers bij het onderwijs-debat
in de Raadsvergadering te Leiden jl.
Maandag naar voren gebracht komt
tot uitdrukking het algemeen verschijnsel
in den lande, dat het openbaar onderwijs
achter- en het bijzonder onderwijs vooruit
gaat.
Dit verschijnsel willen de voorstanders
van het openbaar onderwijs gaarne toe
schrijven aan wat zij noemep een bevoor
rechting van het bijzonder onderwijs.
Doch deze „bevoorrechting" is een fictie,
een verzinsel, en kan dan ook met geen
enkel bewijs worden gedemonstreerd.
Deze vooruitgang van het bijzonder la
ger onderwijs kunnen velen niet aanvaar
den als een feit velen zijn in een stem
ming, dat zij de financieele -gelijkstelling
gaarne ongedaan zouden willen maken om
zoo door machtspositie de openbare school
weer omhoog te heffen, de bijzondere
school naar beneden te drukken.
De communist in den Leidschen Raad
komt er vierkant voor uit, dat, als hij
zijn zin kreeg, bijzonder, confessioneel on
derwijs verboden zou zijn. Deze tyran-
nieke overheersching steekt wèl scherp af
tegenover de verdraagzaamheid, gelijkbe
rechtigdheid onder het systeem, waarin wij
nu leven!
De sociaal-democraten gaan niet zoo ver,
doch ook bij hen is de gelijkstelling zeker
niet veilig. Ln het parlement laten zij zich
niet duidelijk uit, de voormannen zijn in
deze voorzichtig. Maar in den Leidschen
Raad worden er door hen verklaringen af
gelegd, die aan duidelijkheid niet veel te
wenschen overlaten; die wij móeten ver
staan, en die ons móeten overtuigen, dat
de vrijheid en veiligheid van het bijzonder
onderwijs, dat onze rechten op dit terrein,
onze gelijkgerechtigheid met anderen, ten
slotte niet veilig zouden zijn bij de S. D. A.
P.; dat een rechtsche meerderheid voor
de rechten en belangen van ons onderwijs
gewenscht en noodzakelijk is.
't Is goed ons daarvan zoo nu en dan te
doordringen.
Het gevaar is niet denkbeeldig, dat wij
vergeten, met hoe langen en grooten
strijd is verkregen, wat wij nu eindelijk
bezitten; en dat wij vergeten, dat dit toch
zoo kostbare bezit verloren kan en ver
loren zal gaan, als wij niet trachten en
werken, om het door de politiek, die wij
voeren alleen en met anderen te be
houden!
ALBERT THOMAS, t
Rouwbeklag van het R.-K. Werklieden-
verbond.
Het Internationaal Christelijk Vakver
bond heeft een telegram van deelneming
gezonden aan het Internationaal Arbeids
bureau.
Ook het bestuur van het R.-K. Werklie
denverbond in Nederland heeft een tele
gram van rouwbeklag gestuurd:
De tekst van dit telegram luidt:
Vernemen zoo juist plotseling overlijden
van directeur Thomas. Betuigen onze op
rechte deelneming met dit zware verlies,
hetwelk vooral met het oog op de positie
der arbeiders moeilijk kan worden over
schat. God loone hem voor zijn werk, dat
bij ons in dankbare herinnering zal blijven.
R.-K. Werkliedenverbond in Nederl.:
DE BRUIN, Voorzitter.
SCHUTTE, Secretaris.
Het schijnt in hei voornemen te liggen,
dat de heer Serrarens, secretaris van het
I.C.V., bij de begrafenis tegenwoordig zal
lijn.
TWEEDE KAMER
BEHANDELING VAN AMENDEMENTEN OP HET WETS
ONTWERP TOT INSTELLING VAN DEN
ECONOMISCHEN RAAD.
DE MOORD OP DEN PRESIDENT DER
FRANSCHE REPUBLIEK.
Bij de opening der zitting sprak de
Voorzitter een korte rede uit, waar
in hij de deelneming der Kamer vertolkr.e
met het overlijden van president Doumer.
Namens de Regeering sloot de Minister
van Buitenlandsche Zaken zich
bij de woorden van den voorzitter aan. In
behandeling kwamen daarna de amende
menten op art. 5 van het wetsontwerp tot
instelling van een Economischen Raad.
Zooals reeds uit de algemeene beschouwin
gen bleek, waren vooral drie amendemen
ten te verwachten, waarvan een betrekking
had op de vertegenwoordiging van werk
nemers en werkgevers, een op het brengen
van eenheid van advies in den Economi
schen Raad door de vaste commissies als
zelfstandige lichamen te doon vervallen,
en een derde, dat hetzelfde doel wilde be
reiken door voor te stellen, dat de commis
sies advies zouden uitbrengen niet aan den
minister, doch aan den Economischen Raad
zelf.
Het eerste amendement werd verdedigd
door den heer Kuiper (R.K.), die echter
afzag van een „evenredige" vertegenwoor
diging van werkgevers en werknemers en
tenslotte zijn amendement introk, nadat
de Minister verzekerd had, dat bij de aan
wijzing der leden van den Economischen
Raad zonder eenigen twijfel werknemers
en werkgevers zouden worden aangewezen.
Het amendement om den commissies van
advies haar zelfstandige karakter te doen
ontnemen en te doen benoemen door den
Economischen Raad zelf, werd uitvoerig
verdedigd door den heer Slotemakor
de Bruine (C.H.), op de reeds ontwik
kelde gronden van wenschelijkheid van
eenheid in het advies.
De heer B e u m e r (A.R.) kwam het
amendement van den heer Slotemaker
steunen, nadat de Minister van Eco
nomische Zaken en Arbeid zich
daartegen had verzet, en wel op grondwet
telijke motieven. De vaste commissies toch
zouden zelfstandige lichamen worden en
beantwoorden dus aan de vaste commissies
van advies waarop art. 78 der Grondwet
doelt. Daar dit art .eischt, dat bij dezelfde
wet, welke dergelijke commissies instelt,
oqk regelen zullen worden gegeven betref
fende hare samenstelling en hare bevoegd
heid en deze regelen in dit wetsontwerp
ontbreken, achtte de heer Beumer strijd
met de Grondwet aanwezig.
Het derde amendement om de adviezen
der vaste commissies te doen uitbrengen
aan den Economischen Raad werd verde
digd door den heer Van Braambeek
(S.D.A.P.).
De Minister vereenigde zich met dit
amendement en beriep zich hierop tegen
over den heer Beumer. Hij betoogde, dat
door dit amendement de zelfstandigheid
der vaste commissies zoodanig werd gemi
tigeerd, dat zij geen lichamen meer zouden
zijn in den zin van art. 78 der Grondwet.
Na re- en duplieken werden de verschil
lende amendementen in stemming ge
bracht.
Een sub-amendement-Kuiper op het
amendement Slotemaker de Bruine ten doel
hebbende, indien dit amendement we»d
aangenomen de vertegenwoordiging van
werkgevers en werknemers in de wet vast
te leggen wordt zonder hoofdelijke stem
ming aangenomen.
Een sub-amendement-Joekes om in dit
geval art. 5 en 8 samen te voegen wordt
verworpen met 68 tegen 9 stemmen.
Het amendement-Slotemaker de Bruine
wordt verworpen met 58 tegen 19 stemmen.
Een amendement-van Hellenberg Hubar,
beoogende zeker te stellen, dat leden van
den Economischen Raad zittmg zullen heo-
ben in de vaste commissies, wordt z. h. s.
aangenomen.
Het amendement-van Braambeek wordt
aangenomen met 72 tegen 4 stemmen.
Een tweede amendement-van Braambeek
om de bepaling te dpen vervallen, dat de
Economische Raad aanvragen om advies
welke een bepaalde commissie rogardee-
ren, naar de commissie moet verwijzen,
werd verworpen met 41 tegen 13 stemmen
Art. 5 wordt daarna z. h. s. aangenomen.
De meeste amendementen op art. 6.
I hetwelk betrekking heeft op erkenning
van den Nijverheidsraad en Middenstands-
raad als colleges van advies worden ofwel
ingetrokken ofwel door den Minister over
genomen. Gehandhaafd wordt slechts een
amendement-J o e k e s (V.D.), dat wil doen
vervallen de bepaling, dat de Economische
Raad aanvragen im advies welke deze
lichamen regardeeren, naar hen moet ver
wijzen; en een amendement van V oorst
tot Voorst (R.K.), dat de mogelijkheid
wil openen om thans nog niet bestaande
Raden als bijv. een landbouwraad als col
leges van advies te doen erkennen.
De heer Van Braambeek (S.D.A.P.)
wilde geheel art. 6 doen vervallen, daar
hij den Middenstandsraad en Nijverheids-
raad overbodig acht, nu er vaste ooileges
van advies worden ingesteld, wat de heer
Van Hellenberg Hubar (R.K.) aan
leiding gaf om er op te wijzen, dat deze
beide colleges reeds erkende colleges van
advies zijn, zoodat zij niet zouden verdwij
nen, al zou art. 6 uit het wetsontwerp wor
den genomen. Nadat de Minister van
Economische Zaken en Arbeid
op een vraag van den heer van D ij k
(A.R.) of de Economische Raad zelf nog
de zaken zou kunnen behandelen, welke hij
naar de erkende colleges van advies had
verwezen, bevestigend had beantwoord,
hield hij den heer van Braambeèk voor, dat
er ~wel degelijk verscnil ia tusschen de uit
de maatschappij opgekomen lichamen als
de Nijverheidsraad en de Middenstands-
raad en de vaste commissies die door de
Regeering in het leven worden geroepen.
Wat uit het maatschappelijk opkomt dient
behouden te blijven. Met het amendement
van Voorst tot Voorst kon spr. zich ver
eenigen.
Na re- en duplieken van de heeren Joe-
ke-a en van Dijk werd de stemming over
art. 6 gesteld op morgen bij den aanvang
der vergadering.
EERSTE KAMER
PRESIDENT DOUMER HERDACHT.
De V oorzitter, mr. W. L. baron
de Vos van Steenwijk, houdt, ter
wijl de Kamerleden zich van hun zetels
hebben verheven, een korte rede waarin
hij in naam van de geheele Kamer zijn
deelneming uitsprak in den zoo zwaren
slag, die Frankrijk en het Fransche volk
heeft getroffen in den dood van den
president der Fransche republiek, den
heer Doumer.
De Minister van Buitenland-
sche Zaken, de heer Beelaerte-
van Blokland, verklaarde dat de
regeering met die gevoelens van deel
neming in de smart, die een bevriende
natie heeft getroffen, ten volle instemt.
De V oorzitter deelt mede, dat de
centrale afeeling heeft besloten, in de af-
deelingen te doen onderzoeken, onmiddel-
lijijk na de openbare vergadering, de
wetsontwerpen dekking van het verlies
van de Nederlandsche Bank, geleden in
het boekjaar 1 April 193131 Maart 1932,
en wijziging van de Postspaarbankwet.
Voorts heeft de centrale af deeling beslo
ten, Woensdag na de openbare vergade
ring en na de vergadering in comité-
generaal in de afdeelingen te doen on
derzoeken eenige wetsontwerpen, onder
welke regeling van den invoer van rund
en kalfsvleesch; wering van den Colo
radokever bij in- en doorvoer van aard
appelen en versche grentenen verhoo
ging van de tijdelijke opcenten op de in
voerrechten in Nederlandsc-h-Indië.
Te 8.40 uur wordt de vergadering ge
sloten.
NATIONALE AUSPICATO-VIERING.
Aan de bruine legioenen!
Van de transen van den eeuwen trotsee-
renden, eenig schoonen Domtoren van
het Sticht klinkt een karoenstoot.
Op naar LTtrecht!
Op ter Pinksterwapenschouw
Over de beemden en landouwen, over de
polderlanden en heidevlakten van Oost
tot West en van Noord tot Zuid weer
galmt het signaal.
Hierop is gewacht en het wordt ge
hoord.
Door de bruine divisies.
Niet echter door hen, die zich met het
„Hakenkreuz" tooien. Doch wel door hen,
die zich als „milites Christi" lieten inlij
ven in het Vredesleger met het Kruis van
Christus en het banier.
Het vredesleger 7 eeuwen geleden ge
formeerd door den bruinen opperbevelheb
ber: St. Franciscus van Assisië. Zeven
eeuwen oud doch steeds verjongd en ver
nieuwd en nog steeds paraat.
Op naar Utrecht!
De Franciscaansche strijders met rid-
der-idealen gaan zich verzamelen en ma
ken zich op om in gesloten formaties op te
trekken naar de oude bisschopstad.
Op ter Pinksterschouw
Als ware het een tweede Pinksterkapit
tel eens te Assisië gehouden toen de groo-
te aanvoerder nog leefde
Bezield en verwarmd door het Pinkster
vuur dat zal uitlaaien uit de harten van
honderden en nog eens honderden om een
nieuw dadenproeram te beschouwen en te
ontvouwen, geschikt en aangepast aan
onzen modernen tijd.
Van Utrecht uit: nieu\v licht en nieuw
leven
Van Utrecht uit: nieuwe opbloei en
nieuwe actie
Thans zal gezamenlijk worden opgetrok
ken naar het gemeenschappelijk doel, on
der de tweehoofdige leiding van de Fran
ciscanen en van de Capucijnen.
Het hoogste kerkelijk gezag in Neder
land betuigt niet alleen instemming, doch
zal den dag aanvangen en sluiten met de
schoone liturgische plechtigheden.
Immers Z. H. Excellentie Mgr. J. H. G.
Jansen, Aartsbisschop van Utrecht, heeft
zich bereid verklaard een Pontificale
Hoogmis in de ruime kerk van O. L.
Vrouw ten Hemelopneming op te dragen,
opgeluisterd door den uitnemenden zang
van het parochiaal zangkoor.
Tijdens het Pontificaal Lof met H. Sa
cramentsprocessie. waarmede de Auspica-
to-viering zal worden besloten, zal Z. H.
Exc. Mgr. de Aartsbisschop een toespraak
houden.
In de groote vergaderingen, die onder
leiding zullen staan van pastoor G. F. v.
d. Meer uit Rotterdam, in stede van pas
toor G. W. Bolder uit Utrecht, die verhin
derd is wegens ziekte, zullen alleszins be
voegde sprekers het onderwerp van vele
zijden belichten.
Pater Richardus O.M.Cap.: „Onder de
pauselijke banier langs nieuwe wegen."
Dr. H. W. Moller: „De Derde Orde en
onze Maatschappij".
Pater Perpetuus Pallant O. F. M.: „Ons
Franciscaansch Dadenprogram".
Op naar Utrecht op den tweeden Pink-
Nieuwe Kamerleden.
Ds. J. Langman, pred. bij de Ned Herv.
gemeente te Wassenaar, heeft de benoe
ming tot lid van do Tweede Kamer in de
vacature-mr. Schokking aangenomen. Van
1925 tot 1929 is ds. Langman reeds lid van
de Tweede Kamer geweest.
Ook de heer B G Peereboom, le luit.
der artillerie, die tot Kamerlid is bencemd
in de vacature-ds Lingbeek, heeft zijn be
noeming aangenomen.
Op ter viering van den 50sten verjaar
dag der uitvaardiging van de Derde Orde
Encycliek „Auspicato" van den gróoten Ter
tiaris Paus Leo XIII roemrijker gedaohte-
DIRECTEUR-GENERAAL VAN DEN
LANDBOUW.
Ir. Th. Mansholt met waarneming van
de functie belast.
Bij Kon. besluit is ir. Th. J. Mansholt,
inspecteur van den landbouw, hoofd van
den buitenlandschen landbouwvoorlich-
tingsdienst, te rekenen van 1 Mei 1932 be
last met de waarneming van de functie van
directeur-generaal van den landbouw.
Prof. dr. W. J. Jongmans.
Benoemd is tot bijzonder hoogleeraar
aan de Rijijksuniversiteit te Groningen,
om onderwijs te geven in de palaeobota-
nie, dr. W. J. Jongmans, thans directeur
van het Geologisch Bureau van het Ne
derlandsche Mijngebied te Heerlen. Dr.
Jongmans werd in 1878 te Leiden gebo
ren en promoveerde in 1906 aan de Uni
versiteit te München. Hij werd conserva
tor aan het Rijksherbarium te Leiden,
en later gedetacheerd bij den Rijksop
sporingsdienst van Delfstoffen. In 1918
volgde zijn benoeming tot geoloog bij
den Rijkfgeologischen dienst te Haar
lem. In 1921 werd dc. Jongmans benoemd
tot leider van den Rijksgeologischen
Dienst te Heerlen en drie jaar later
volgde zijn benoeming tot directeur van
•et Geologisch Bureau.
Dr. Jongmaans is voornemens deze
laatste functie te blijven waarnemen
naast zijn professoraat.
VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Rumoer in den Rijksdag. (2e blad).
De verkiezing van Lebrun tot presided
der Fransche Republiek. (2e blad).
BINNENLAND.
Heiligscher.nende inbraak in de R.-K.
kerk te Bovenkerk. (Gem. Ber., 3de blad).
Twee vrouwen verbrand. (Gem. Ber.
3de blad).
DE TENTOONSTELLING
„KLANK EN BEELD" TE
AMSTERDAM Bladz. 9
ZIJN DE SLAGERS „DUUR" Bladz. 7
HET CONGRES DER
R. K. WERKGEVERSVEREEN.
Na de lunch werd om ongeveer half 3
het congres heropend.
Verschillende sprekers voerden het
woord over den toestand in hun speciale
industrieën.
De voorzitter sprak hierna het slot
woord. waarin hij verklaarde, dat het be
stuur door de opkomst en het enthousias
me der leden steun zal vinden om door
te gaan op den ingeslagen wog.
Moge de regeering, die helaas niet te
genwoordig was doch slechts vertegen
woordigd is geweest (applaus), begrijpen,
dat we niet tevreden zijn met zoethou
ders, maar dat noodig is actief optreden.
Zij zal daarbij op de eerste plaats steun
hebben van de bedrijtsleiders.
Spr. brengt vervolgens dank aan de
inleiders en aan de verfchillende spre
kers, die tot uiting hebben gebracht, wat
er in de hoofden der bedrijfsleiders
rondspookt. Vele ook officiecle personen
hebben er nog geen begrip van, hoe do
toestand is; het gaat niet om oen parti
culier belangetje, maar otn bet bestaan
van heel het Nederlandsche volk.
Elke Nederlander heeft den plicht
aan verbetering van den r/>estand mee
te werken. Wanneer de regecring maat
regelen neemt, moge men dan kleine cri-
tiek achterwege laten, waardoor zij vaak
teruggehouden wordt van hot nemen van
die doortastende maatregelen, welke in
het algemeen belang noodzakelijk zijn.
Wat de motie van den beer v. Heyst
betreft, wijst spr. er op, dat op de con
gressen der A. R. K. W. V. geen moties
in stemming worden gebracht,, maar dat
het bestuur deze motie, evenals hetgeen
hier gesproken is, tot richtsnoer zal no
men.
Onder dankzegging aan alle aanwezi
gen sloot de voorzitter daarna het twee
de crisiscongres mot den christelijken
groet.
„HELIOMARE" WIJK AAN ZEE.
Het Sanatorium „Heliomare'' te Wijk
aan Zee nadert zijn voltooiing. Dit is de
eerste K\ K. instelling in ons land voor hen
die lijder aan chronische beenziekten en
tubelculose in beenderen, gewrichten en
klieren.
Het zal misschien nog enkele weken du
ren voordat men met alles gereed zal zijn,
doch met vrij groote zekerheid kan worden
vastgesteld, dat de plechtige inwijding en
officieele opening in Juni a s. zal plaats
vinden.
Een gedeelte van de grootschc inrichting
is intusschen reeds eenigen tijd in gebruik.
Op 29 Augustus ontving de Geneesheer-
Directeur Dr. M. H. P. P. van Haeff de
eerste patiënt en sindsdien is dit aantal
steeds uitgebreid, zoodat er nu 47 patiën
ten verpleegd worden en enkelen de inrich
ting reeds genezen hebben verlaten.
Behalve over de uitstekend ingerichte
operatiezaal heeft het Sanatorium ook de
beschikking over een Röntgenkamer, die
uitmunt door practischen opzet.
De kapel, die in het Centrum van het
gebouw ligt is zoo goed als gereed. De
mooie architectuur doet zich ook hier even
als in de overige gedeelten van het gebouw
geldon. Voor de inrichting van do kapel en
het overige gedeelte van het gebouw ont
breken nog zeer veel noodzakelijke dingen.
De middelen van do Vereeniging zijn zeer
beperkt. Zij roept daarom ook met ver
trouwen de hulp van Katholiek Nederland
in tot steun aan deze zoo noodzakelijke in
stelling. Het adres is Vereeniging Roomsch-
Katholieke Herstellingsoorden voor Long
lijders en Zwakke Kinderen, Oosterpark
63, Amsterdam C. Postgiro 170910.