GEMEENTERAAD VAN LEIDEN
DINSDAG 10 MEI 1932
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD PAG. S
Een avondzitting bijna geheel gevuld met een
schooldebat. Belangrijke bezuinigingsmaatregelen
aangenomen.
Een noviteit, een
ginnende om 8 uur 's avonds, zonder mid
dagzitting.
Voorzitter de burgemeester mr. A. v. d.
Sande Bakbuyzen.
Onder de Ingekomen Stukken bevindt
zich weinig vermeldenswaardigs, zoodat
direct kon worden ^overgegaan tot de be
handeling der agenda.
De schoolkwestie.
lo. Voorstel in zake de opheffing van
bestaande- en de stichting van nieuwe
scholen.
De heer Vos is van meening, dat de
overheid maatregelen t.a.v. het openbaar
onderwijs slechts met de uiterste omzich
tigheid behoort te nemen. De voorgestelde
maatregelen beoogen bezuiniging, doch spr.
vraagt zich af of er wel bezuiniging wordt
verkregen en of het onderwijs er niet te
zeer door geschaad wordt. De eerste vraag
beantwoordt spr. ontkennend, de tweede
bevestigend. Het aantal boventallige on
derwijzers zal niet verminderen, zeker
niet als de wet-ïerpstra inzake het
leerlingenaantal zal worden aangenomen.
Spr. levert vervolgens critiek op de voor
gestelde regeling, mode op practisohe gron
den. De leerlingen van de school Haver
straat A. en Duivenbodestraat B. zullen
nooit naar de nieuwe school aan de Duiven
bodestraat gaan wegens den afstand. Hij
stelt voor, de scholen Haverstraat A. en B.
op te heffen en de nieuwe lagere school te
plaatsen in het gebouw van de school Ha
verstraat.
Met de opheffing der school Schutters
veld kaai spr. meegaan.
Tegen de voorgestelde opheffing van de
meisjes-opleidingsschool voor U.L.O. aan de
Boommarkt moet spr. zich ten sterkste
verzetten. Hij verwacht van deze groote
verschuiving van leerlingen een groot na
deel voor leerlingen en onderwijs. De zui
nigheid zou hier de wijsheid deerlijk be
driegen.
De stichting van een school aan de Thor-
beckestraat juicht spr. van harte toe, doch
van een splitsing van de opleidingsschool
aan de Aalmarkt gevoelt spr. niets. Spr.
stelt voor deze school intact te laten t>ot
de school aan de Thorbeckestraat-gereed
zal zijn.
Al dat gereorganiseer
De heer Groeneveld ziet in het voor
stel een streven van B. en W. om het over
heidspersoneel in te krimpen. Volgens spr.
komt het onderwijs wel op de laatste plaats
in aanmerking voor bezuiniging. Spr. is
geen voorstander van bijzonder onderwijs,
maar als het er is, moet het goed zijn, al
was het alleen maar, dat deze kinderen
goed onderlegd zijn, als zij later eens in
onze rijen komen.
De heer Knuttel: Dan bestaan jullie
rijen niet meer. (Gelach).
De heer Groeneveld meent, dat het
openbaar onderwijs maar niet tot rust kan
komen. Men werpt de kinderen van dat
onderwijs als knikkers door elkander. Aan
dat gereorganiseer moet eens een eind ko
men. De school Haverstraat B. komt zeker
voor opheffing in aanmerking, als er maar
een geschikte oplossing te vinden was;
doch de voorgestelde oplossing acht spr.
niet gunstig. Ook spr. kant zich niet tegen
de opheffing der school aan het Schutters
veld, wel tegen de opheffing van de meis
jesschool aan de Boommarkt. Deze school
is nog een bloeiende school. Over de Aal-
marktschool kan z.i. niet gesproken wor
den, omdat dit afhangt van de aanneming
of verwerping van het vorige punt. De bouw
van een school aan de Thorbeckestraat
juicht ook spr. toe.
Toch wel bezuiniging.
De heer v. E e c k e geeft eenige cijfers
waaruit blijkt, dat de voorgestelde reorga
nisatie wel degelijk een belangrijke bezui
niging beteekent, ook al wordt de wet-
Terpstra aangenomen. De heer Vos vergist
zich. Spr. stelt verder voor, met den bouw
van de school aan de Thorbeckestraat on
middellijk te beginnen zoodra een aan
draag zou binnenkomen voor den bouw van
een bijzondere school. In dezen geest dient
spr. een amendement in.
Afbraak der kapitalistische
cultuur.
De heer Knuttel noemt dit voorstel
van B. en W. van zeer verstrekkende be-
teekenis, hoewel het den schijn heeft van
een gewone administratieve maatregel. Spr.
ziet daarin een symptoom van de afbraak
van de kapitalistische cultuur. Bovendien
is het een opleggen van een belangrijke
verslechtering van het openbaar onderwijs,
waaraan het. bijzonder onderwijs zich kan
onttrekken. Speciaal de Katholieke scholen
worden al zeer weinig getroffen door het
systeem der boventallige onderwijzers, om
dat vele leerkrachten daar tot den geeste
lijken stand behooren. Dat de lagere klas
sen van de school Haverstraat B. ontvolkt
zijn, is z.i. te danken aan de kunstmatige
overbevolking van de school Haverstraat
A. Hetzelfde is het geval met de scholen
aan het Schuttersveld. Spr. kan de ver
slechtering van het onderwijs door de vor
ming van veel te groote klassen nooit aan
vaarden. Z.i. is er niet de minste reden
tot opheffing van de meisjesschool aan de
Boommarkt. Ook de Aalmarkt-school
wensoht spr. gehandhaafd te zien. Spr.
meent, dat B. en W. het bijzonder onder
wijs te veel bevoordeelen, de nieuwe school
aan de Thorbeckestraat zal wel tot in
lengte van dagen verschoven worden.
De tering naar de nering.
De heer M e y n e n vindt weinig aantrek
kelijks in de voorstellen van B. en W., in
tegendeel ziet spr. veel bezwaren. Dat de
Boommarktsohool in aanmerking komt voor
opheffing, betreurt spr. zeer. Oschoon spr.
de bezwaren niet onderschat, gelooft spr.
niet, dat de mogelijkheid bestaat om aan
de voorstellen van B. en W. te ontkomen.
Deze voorstellen zijn noodzakelijk. De som,
welke de gemeente jaarlijks voor de boven
tallige onderwijzers betaalt, is veel te hoog.
Niet het feit, dat deze scholen op het punt
zouden staan om dood te gaan, maar het
feit, dat op de uitgaven bezuinigd moet
worden, is de oorzaak van deze voorstel
len. De tering moet nu eenmaal naar de
nering worden gezet. Het bezwaar, dat de
leerlingen van de Haverstraat-sebool niet
naar de Duivenbodestraat zullen gaan,
heeft spr. laten varen, nu ook het hoofd
der school Haverstraat dit bezwaar niet
deelt. Ook de andere geopperde bezwaren
ontleedt spr. uitvoerig, waarbij hij tot de
conclusie kómt, dat de voorstellen van B.
en W. dienen aanvaard te worden. Spr.
vraagt B. en W. of zij bij gelegenheid de
school aan het Schuttersveld willen om
zetten in een opleidingsschool voor UX.O.
Waarom gaat de openbare
school achteruit.
De heer v. E s meent, dat de oorzaak
van het niet tot rust komen van het open
baar onderwijs (waarover de heer Groe
neveld klaagde) gelegen is in de minde
rende aantrekkingskracht van dat onder
wijs. Het bijzonder onderwijs komt even
min tot rust, want het groeit gestadig. Het
verminderen van het aantal kindereu
schrijft spr. voornamelijk toe aan de min
dere gezinsvorming.
Het doet spr. genoegen, dat B. en W.
de voorgestelde veranderingen willen doen
ingaan op 27 Juni a.s., nog vóór de groote
vacantie.
Spr. zal zich niet verzetten tegen een
schoolbouw in de Thorbeckestraat, hoewel
hij aanmaant tot voorzichtigheid.
Geen bevoordeeling van het
bijzonder onderwijs.
De heer de B e e d e sluit zicih aan bij
den heer Meynen. Hij verzet zich tegen de
bewering, dat het bijzonder onderwijs be
voordeeld wordt t.o.v. het openbaar onder
wijs. Het openbaar onderwijs gaat nu een
maal overal achteruit. In verband daarmee
zijn de voorgestelde maatregelen noodzake
lijk, ook afgezien van den financieelen
toestand-. De opmerking van den heer Knut
tel, dat het bijzonder onderwijs in het voor
deel is, noemt spr. belachelijk. Integen
deel, van de gelijkstelling komt dikwijls
in de practijk bitter weinig terecht, door
de trage verrekening der voorschotten
waardoor jaarlijks rente-verlies ontstaat.
Ook de voorgestelde maatregelen maken
het voor de bijzondere scholen weer moei
lijker, doordat de openbare scholen nu weer
voordeeliger zullen gaan werken.
Spr. verklaart zich een tegenstander van
een school in de Thorbeckestraat; daaraan
is za. geen behoefte in die buurt.
Verslechtering is overdreven.
De heer Donders is het eens met de
bezwaren, welke de heer Meynen naar vo
ren heeft gebracht. De strekking der voor
stellen is ébhter geen andere dan het klas
sen-gemiddelde iets op te voeren; dit een
belangrijke verslechtering te noemen acht
spr. overdreven. De voorstellen zijn we
gens de huidige economische verhoudingen
noodzakelijk. Tegen opheffing der Haver-
straatsohool heeft spr. geen bezwaar, hoe
wel spr. betrwijfelt, of de leerlingen naar
de Duivenbodestraat zullen gaan. Of spr.
hel voorstel-Vos zal steunen, zal afhangen
van het antwoord van den wethouder. De
opheffing van de Boommarktschool acht
spr. het minst gelukkige gedeelte der voor
stellen. Daaraan zal spr. zijn stem niet
kunnen geven. De splitsing van de Aal-
marktschool acht spr. ook niet gelukkig.
Wanneer deze school overbevolkt is, moet
er een nieuwe komen en het bezwaar van
de ligging dezer school aan de Thorbecke
straat deelt spr. niet.
De heer V erwey meent, dat er wel
degelijk sprake is van bevoorrechting van
het bijzonder onderwijs. De groote bloei
van dat onderwijs schrijft spr. toe niet aau
den wil der bevolking, maar aan het feit,
dat de bijzondere scholen zoo gunstig
gelegen zijn. Het is spr een raadsel, hoe B.
en W. kunnen voorstellen, de school aan de
Boommarkt op te heffen, en spr. kan zich
daarmee dan ook niet vereenigen.
Het voorstel-v. Eecke vindt spr. een uit-
noodiging aan een schoolbestuur om direct
een aanvraag tot den bouw van een bijz.
school m te dienen. De zienswijze, dat een
school centraal gelegen moet zijn, acht spr
onjuist. In de Thorbeckestraat is een
nieuwe school alleszins op haar plaats.
De wethouder verdedigt zich.
Webhouder T e p e is dankbaar voor de
zakelijkheid der debatten, behoudens hier
en daar een enkel addertje onder het gras.
Doelbewuste benadeeling door B. en W. van
het openbaar onderwijs, is laster; het eeni
ge motief is de noodzakelijkheid om te be
zuinigen zoowel op het openbaar als op
het bijzonder onderwijs. Deze bezuiniging
zal moeten plaats vinden door het klasse
gemiddelde op te voeren. Men kan dat be
reiken door opheffing van scholen en ook
door klasse-combinaties. Dat laatste stel
sel hebben B. en W. zelfs niet in overwe
ging willen nemen. Wanneer men dus scho
len wil opheffen, gaat men zoeken naar
scholen, die daarvoor het eerst in aanmer
king komen, zoowel door slechte bezetting
als op andere gronden, zooals bijv. de lig
ging.
De heer Knuttel heeft zich verzet tegen
het opvoeren van den klasse-deeler. Is de
klasse-deeler in Rusland soms beter? Bij
de confessioneele scholen is het gemiddelde
nog hooger en in andere landen is het niet
lager dan nu door de voorstellen van B.
i W. bereikt wordt, integendeel.
Het is de bedoeling van B. en W. over
geheele linie te bezuinigen, ook op het
bijz. onderwijs en dan is de opvoering van
den klasse-deeler het eenige bezuinigings
middel.
De schade, door deze maatregelen te ver
oorzaken, kan niet groot genoemd worden
en voorzoover er schade wordt aangericht,
betreuren B. en W. het evenzeer, dat zij
daartoe gedwongen zijn.
Spr. verdedigt daarna zijn voorstellen
één voor één. De scholen aan de Haver
straat en het Schuttersveld behooren tot
de zwakst bezette scholen, hun opheffing
ligt voor de hand. De heer Vos wil de scho
len aan de Haverstraat samenvoegen, op
grond van de vrees, dat de leerlingen niet
naar de Duivenbodestraat zullen gaan, doch
deze vrees is volkomen ongegrond. Boven
dien behoeft de Duivenbodestraat dringend
versterking. De vrees, dat verschillende
leerlingen naar een bijzondere school zul
len overgaan, acht spr. al even ongemo
tiveerd. Spr. verwerpt derhalve het voor
stel-Vos.
Het hoofdpunt der voorstellen is de op
heffing der meisjesschool aan de Boom
markt, tegen welk voorstel de meeste op
positie is gerezen. Spr. verklaart, dat de
andere voorstellen slechts geringe bezui
niging zouden geven, indien dit voorstel
niet zou worden aanvaard. De Boommarkt
school is niet de slechtst bezette van dit
soort scholen, doch de andere scholen fco-
men door hun ligging minder voor ophef
fing in,aanmerking. Ondanks haar 176 leer
lingen op dit oogenblik, gaat. de levensvat
baarheid van de Boommarktschool toch
geducht achteruit. Wanneer deze school
een bijzondere was, zou het schoolbestuur
wel degelijk overwegen om de school op te
heffen en de kinderen tijdig onder te bren
gen bij andere soortgelijke scholen. Ieder
bijz. schoolbestuur zou het stelsel van klas
sen-combinatie toepassen; een maatregel,
die B. en W. nog niet eens willen voorstel
len.
Verschillenden hebben bezwaren ontwik
keld tegen de voorloopige onderbrenging
van een tweede opleidingsschool voor Gym
nasium en H.B.S. in de Boommarktschool.
Spr. begrijpt die bezwaren niet. Zij zijn ge
baseerd op het bezwaar tegen de splitsing
van de Aalmarktschool. De heer Kriest
heeft inderdaad zijn verdiensten, maar een
niet aannemen van het voorstel van B. en
W. komt de gemeente op twee leerkrachten
meer. De Aalmarktschool is overbevolkt en
een onderzoek naar de woonplaats der
leerlingen heeft uitgewezen, dat de besie
plaats voor een tweede nieuw te bouwen
school gelegen is in de buurt van de Thor
beckestraat. Wanneer die school er komt,
is niet te zeggen. Dat hangtr af van de
tijdsomstandigheden; B. en W. zijn evenwei
niet van plan den voorloopigen toestand
permanent te verklaren. De toevoeging,
welke de heer v. Eecke heeft voorgesteld,
kan spr. wel aanvaarden, mits de heer v.
Eecke zijn amendement wijzigt in dien
geest, dat direct tot de bouw zal worden
overgegaan, zoodra een aanvraag van een
bijz. schoolbestuur binnenkomt voor de
bouw van een bijz. school „in deze buurt''.
Spr. wijst nog op de dreigende verzwa
ring van*'de wet-Terpstra, zoodat er alle
reden is, om nu alvast reeds zooveel moge
lijk te bezuinigen.
De heeren Knuttel, do Roede,
Yerwey, Groeneveld en wethouder
T e p e voren nog het woord.
Daarna wordt overgegaan tot stemming
over de voorstellen van B. en W.
Stemmingen.
I. de o. 1. scholen aan de Haverstraat B
aan de Duivenbodestraat B op te hef
fen en over te gaan tot stichting van een
nieuwe o. 1. school in het gebouw aan de
Duivenbodestraat. 1ste deel (sohool Haver
straat).
lste deel aangenomen met 2213 stem
men, tegen S.D.A.P. en de heeren Vos en
Knuttel; nadat eerst een amendement-
Vos was verworpen met 332 stemmen.
(Voor de heeren Vos en Knuttel).
2de deel (sohool Duivenbodestraat) aan
genomen met 332 stemmen. (Tegen de
heeren Vos en Knuttel).
II. de o. 1. scholen op het Schuttersveld
en B op te heffen en over te gaan tot
de stichting van een nieuwe o. 1. school in
het gebouw op het Schuttersveld. Aange
nomen met 23 tegen 12 stemmen. (Tegen
S.D.A.P. en Knuttel).
III. de meisjcsopleidingsschool voor U.
L. O. aan de Boommarkt op te heffen. Aan
genomen met 19 tegen 16 stemmen. (Tegen
S.D.A.P. en de hoeren Knuttel, Vos, Don-
dors, Manders en Simonis).
IV. de opleidingsschool voor Gymnasium
en H. B. S. aan do Aalmarkt te splitsen in
twee afzonderlijke scholen, de nieuwe
school voorloopig te vestigen in het te ont
ruimen schoolgebouw aan de Boommarkt
en die nieuwe school voorloopig aan te dui
den als opleidingsschool voor Gymnasium
en H. B. S. aan de Boommarkt. Aangeno
men z. h. s., nadat is verworpen met 322
stemmen een amendement-Vos. (Voor de
heeren Vos en Coster).
V. tot stichting van een schoolgebouw
bestemd voor do sub IV bedoelde nieuwe
opleidingsschool voor Gymnasium en H. B.
S. op een gemeentelijk -terrein gelegen aan
de zuid-oostzijde van de geprojecteerde
verlenging van de Thorbeckestraat;
Dit punt wordt aangenomen met 31 te
gen 4 stemmen. (Tegen de heeren Meynen,
v. d. Reyden, Wilbrink en de Reede).
Een amendement-v. Eecke, om aanstonds
over te gaan tot den bouw, als in deze
buurt een bijzondere school zal worden ge
bouwd, wordt verworpen met 2312 stem
men. (Voor de heeren v. Eecke, v. Tol, Cos-
ter, Beekenkamp, v. d. Reyden, Bergers,
Eikerbout, Splinter, Romijn, Wilmer, Bos
man, Manders).
VI. den nieuwen toestand te doen ingaan
op 27 Juni 1932. Aangenomen z. h. s.
Een herstemming.
2o. Herstemming over het voorstel, in
zake de toepassing van een tijdelijke kor
ting op de wedden en loonen van het Go-
meentepersoneel, voor zooveel sub d en e
betreft.
Aangenomen met 1815 stemmen. (Tegen
de S.D.A.P. en de heeren Knuttel, Vos, Wil
mer en v. Tol; de heeren Donders en Man
ders waren niet meer aanwezig).
De pachters.
Ten slotte wordt nog z. h. s. aangenomen
een voorstel van B. en W., om hen te mach
tigen de pachtsommen van landerijen e.d.
te verlagen tot maximaal 25 pet. Een amen-
dementrKnuttel om tot 50 pet. te gaan
wordt ingetrokken, na toezegging van B.
en W., dat zij, als de noodzakelijkheid blijkt,
een dergelijk voorstel aan den Raad zullen
doen.
HET SCHEEPBOUWKUNDIG PROEFSTATION TE WAGENINGEN
is Maandag officieel door den heer M. C. Koning, directeur van de
Stoomvaart Mij. „Nederland" geopend in tegenwoordigheid van vele
autoriteiten. De heer Koning (links) met den directeur van het proef
station den heer Troost, bij een scheepsmodel geheel van parafine
vervaardigd.
Woensdagavond a.s. speelt JAN MUSCH voor den 150sten
keer Moliere's „Vrek" in den Stadsschouwburg te Amsterdam
DE CUNERATOREN TE RHENEN die op het oogenblik
hersteld wordt.
