23ste Jaargang
ZATERDAG 9 APRIL 1932
No. 7172
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BINNENLAND
URC
ST. CLEMENS-RETRAITENHUIS
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bi] onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal
Franco per poEfc f2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné;s ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 oent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel.
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
[V Loonarbeid van de gehuwde
vrouw.
In een algemeene vergadering van den
National en Vrouwenraad van Nederland,
zijn praeadviezen uitgebracht door mej.
Anna Polak, mej. E. C. van Dorp en dr. L.
G. Kortenhorst over „Het voor en te
gen van arbeidsvrijheid voor de gehuwde
In tegenstelling met de beide
lij.ke praeadviseurs is de heer Kortenhorst
een tegenstander van het verrichten van
loonarbeid door den gehuwde vrouw. Al
wordt in het praeadvies gesproken over
fabrieksarbeid, 't is o.i. duidelijk, dat
alle loonarbeid is bedoeld.
De praeadviseur bepleit de systematische
vrijmaking van de gehuwde vrouw uit den
fabrieksstand niet op bijkomstige gronden,
alhoewel hij allerminst blind is voor de
heilzame gevolgen, welke afschaffing van
dien arbeid op velerlei gebied hebben zal.
Al geeft dr. Kortenhorst gaarne toe, dat
in vele, misschien zelfs in de meeste ge
vallen de gehuwde vrouw niet door een
man zal worden vervangen, er zullen toch
nog voldoende voorbeelden overblijven,
waarbij dit zeer gewenschte nevengevolg
wel intreedt. Hoe meer mannen in staat
worden gesteld een gezinsloon te verdie
nen, des te grooter zal ook de kans zijn,
dat een gezin wordt gesticht. De arbeid van
de gehuwde vrouw druisoht in tegen een
goede gezinspolitiek en dus ook tegen het
belang der gemeenschap. Het bezwaar van
den praeadviseur tegen dit soort arbeid
blijft onverkort aanwezig, ook wanneer
door verder mechanisme van het huishou
den door toepassing van electriciteit en
door moderne woninginrichting de gehuw
de vrouw meer armslag zou kunnen krij
gen. De vrijgekomen tijd kan en moet door
de huisvrouw besteed worden tot vervol
making van ziohzelf en tob heil van haar
gezin.
De praeadviseur meent vérder, dat een
van rijkswege verplichte kindertoeslag het
zijne er toe zal moeten bijdragen, om elk
motief voor de moeder om geld te verdie
nen, te vermijden. Verder wordt er in dit
praeadvies op gewezen, dat evengoed als
uit den „ziekenpot" van 75 jaar geleden de
vakbeweging en weer later de wettelijke
ziekteverzekering is gegroeid, zoo ook uit
de hier en daar reeds in de textielindus
trie en de schoenindustrie, de sigarenin-
dustrie en de steenindustrie bestaande
kindertoeslagfondsen de wettelijke gezins-
behoefteverzekering moet groeien.
Dr. Kortenhorst ?ou de overheid alleen
willen inschakelen om een verband te
leggen tusschen deze nieuwe taak der so
ciale verzekering en de noodzakelijkheid
het jónge arbeidersgeslaoht voor den huw
baren leeftijd te verplichten door spaar
zaamheid de financieele basis te leggen
voor zijn verder huwelijksleven. Het wil
den praeadviseur voorkomen, dat, bij toe
passing van dit stelsel van sociale verzeke
ring tegen de financieele gevolgen van ge
zinsvorming, de openlijke aanleiding, om
door getrouwde vrouwen arbeid te doen
verrichten, is komen te vervallen. In har
monie daarmee zouden ook de fiscale wet
ten en de schoolgeldregelingen meer dan
fchans geschiedt rekening dienen te hou
den met de belangen der gezinnen. Wel
licht zou een vrijgezellenbelasting daarbij
op haar plaats zijn, aJdus de praeadviseur.
Een wettel ij k verbod ziet de
praeadviseur ten slotte als het laatste
middel. Zou, zoo meent hij, een wettelijk
verbod mogelijk worden, dan zou toch re
kening moeten worden gehouden met de
bestaande persoonlijke omstandigheden.
En wij zijn dit volkomen met hem eens.
Hoe ongewenscht ook is, in het algemeen
gesproken, de loonarbeid van de gehuwde
vrouw, een wettelijk verbod, waarbij geen
uitzonderingen werden toegelaten en
dat dus daarom practisch zeer bezwaarlijk
zou kunnen tot stand komen zulk een
wettelijk verbod zou ook ons inziens in de
feitelijke omstandigheden niet gewensoht
zijn.
R. K. KAMER-CENTRALE LEIDEN.
De algemeene vergadering (tevens jaar
vergadering) wordt gehouden op Zater
dag 23 April 1932, des nam. 1.39 nar in
Cafe-Restaurant „Zomerzorg" te Leiden.
Do agenda vermeldt: Mededeelingen en
ingekomen stukken; Bepaling van de
plaats der volgende algemeene vergade
ring; Jaarverslag van den Secretaris;
Jaarverslag van den Pennnigmeester;
Verslag van de Commissie van verificatie
over het boekjaar 1931; Benoeming van
een Commissie van verificatie voor het
boekjaar 1932; Vaststelling der jaarlijk-
sche contributie; Verslag van den op 27
en 28 November 1931 gehouden Partij
raad; Bespreking van het voorstel tot
wijziging van het Kiesreglement 1927.
Op het Kiesreglement zijn de volgende
amendementen ingediend:
Op artikel 8.
Gouda: In al. 1 te lezen in plaats van:
tweede helft der maand October, „twee
de helft der maand September".
In al. 4 te lezen in plaats van: eerste
•helft der maand November, „tweede helft
der maand October".
In verband hiermede zou de datum, ge
noemd in art. 6, evenredig moeten worden
vervroegd.
Toelichting: Blijkens art. 7 is de ver-
kiezingsraad samengesteld uit personen,
verspreid wonend over ons land. Het ad-
viseerend 'gedeelte wordt b.ovendien groo-
tendeels gevormd door actief werkzame
leden der sociale oroganisaties. Het lijkt
ons daarom practisch ondoenlijk dat een
aldus samengesteld college in een ma-and
tijd driemaal vergadert. Tevens zal het
voor een arbeider door deze wijziging
makkelijker worden gemaakt, ook een lid-
maatschan van den verkiezingsraad te
aanvaarden.
Gouda: Al. 5 worde gelezen:/
Hij omschrijft duidelijk en concreet
vooropstellende enz. de eischen waar
aan ten hoogste tien candid aten zullen
moeten voldoen. Bij de bepaling van dit
aantal „omschreven zetels" mag voor elke
lijst van kieskringen of samengevoegde
kieskringen niet minder dan de he1 ft der
voor die lijst te verwachten zetels als
„niet omschreven zetels" overblijven.
Toelichting: Waar de practijk heeft
aangetoond, dat het stelsel der nu ge
noemde „omschreven zetels" neerkomt op
een onttrekken daarvan aan de zeggings
macht van den georganiseerden kiezer en
het reeds van te voren aanwijzen van be
paalde personen als kamerlid, nu door
een klein college, (politieke deel van
den verkiezingsraad) over welks samen
stelling de kiezer bijna niets heeft te
zeggen, is dit stelsel voor ons slechts
aanvaardbaar bij een beperkt aantal „om
schreven zetels".
Hoogmade-Woubrugge: Lid 5, laatste
volzin, worde aldus gelezen:
Dit aantal „omschreven zetels" mag
voor elke lijst van kieskringen of samen
gevoegde kieskringen niet meer dan 1/3
van het aantal zetels bedragen.
(Geen toelichting).
Wassenaar: le. In artikel 8 sub 5 in
den vijfden regel het woord ,mag" te ver
vangen door „zal".
2e. Achter het laatste woord van deze
alinea „overblijven", de punt te vervan
gen door een komma en dan aan deze
alinea het volgende toe te voegen: „ten
zij het bestuur van een kieskring of de
besturen van samengevoegde kieskringen
hiervan vermindering vraagt, resp. vra
gen".
3e. Verder aan artikel 8 sub 5 een
nieuwe alinea toe te voegen als volgt:
Indien door een kieskring of door sa
mengevoegde kieskringen vermindering
wordt gevraagd en deze vermindering
door den Verkeizingsraad wordt toege
staan, zal de Verkiezingsraad den kies
kring of de samengevoegde kieskringen
aan welke(n) het hoogste aantal „om
schreven zetels" moet worden toegewezen,
in de gelegenheid stellen, dit aantal „om
schreven zetels" met één of meer te ver
minderen, mits onder die „omschreven
zetels" er én of meer voorkomen met een
omschrijving, gelijk aan die, welke is of
zijn toegewezen aan den kieskring of de
samengevoegde kieskringen, welke ver
mindering van het aantal „niet omschre
ven zetels" heeft of hebben aangevraagd".
Toelichting: Het kan gebeuren, dat een
kieskring of een groep van samengevoeg
de kieskringen, om welke reden ook, vrij
willig een aantal „omschreven zetels" tot
zich wenscht te trekken..
In dit geval moet die kieskring of die
groep van kieskringen daartoe in de ge
legenheid kunnen worden gesteld en moet
hieraan tevens de mogelijkheid kunnen
worden verbonden, dat een andere kies
kring of groep van kieskringen met een
gelijk aantal „omschreven zetels" wordt
ontlast.
Deze mogelijkheid is bij de bestaande
redactie uitgesloten, doch wordt bij de
voorgestelde amendeering geboren.
DONKERSTEEG
Boenen
LEIDEN
Op artikel 10.
Hillegom: Bladz. 5, 5e regel.
„En hoeveel niet omschreven zetels er
zijn".
(Geen toelichting).
Op artikel 11.
Hillegom: In een Kieskring waar ver
wacht wordt dat er slechts één zetel is,
mag dit geen kwaliteitszetel zijrf:
(Geen toelichting).
Op artikel 22.
Gouda: Lid 3 worde gelezen:
„De geldigheid eener stem wordt voor
elk vak waarin gestemd wordt, afzonder
lijk beoordeeld. Elk vak, waarin meer of
minder witte stippen zijn zwart (of rood)
gemaakt, dan in de eerste twee leden van
dit artikel is omschreven, is van on
waarde".
Toelichting: Elk vak is te beschouwen
als een afzonderlijk stembiljet. In de eer
ste opzet van dit kiesreglement, waarvan
we nu een wijziging behandelen, was dan
ook het plan der toenmalige commissie
om aparte, verschillend gekleurde stem
biljetten te verstrekken voor elk soort
zetel. Het lijkt ons zeer onbillük, om een
goed ingevuld stembiljet ongeldig te ver
klaren, omdat een ander niet goed werd
ingevuld.
Inleidingen door de heeren Heemskerk
en Tobé, uit Leiden.
De heer P. Heemskerk zal spreken
over: „De taak der overheid ten opzichte
van het gezin".
De heer H. L. C. Tobé zal spreken
over: „Het gezin en het arbeidende
meisje".
UIT HET GRAFISCH BEDRIJF.
Overeenstemming van partijen in de
Lithografie.
De onderhandelingen tusschen den Ne-
derl. Bond van Steendrukkerijen en de
werknemersorganisaties in het lithogra-
fischbedrijf over een nieuwe collectieve ar
beidsovereenkomst hebben, naar wij ver
nemen, tot overeenstemming geleid.
De contractueele loonen worden met in
gang van 2 Mei a.s. met 2 gulden per week
verlaagd en met ingang van 1 Augustus
nogmaals 1 gulden.
Op het loon van hen, die meer dan het
contractueele minimum verdienen kan
eveneens dezelfde verlaging worden toe
gepast, doch in geen geval een grootere
verlaging.
Alle andere verlangens der werkgevers
zijn afgewezen, zooals: beperking van het
aantal vancantiedagen en een gewensch
te extra-verlaging van het loon der Offset-
drukkers.
Aan werkgeverszijde waren bij de on
derhandelingen betrokkènde Nederl.
Bond van Steendrukkerijen en aan werk
nemerszijde; de Nederl. Litho-, Foto- en
Cremigrafenbond. de Nederl. R. K. Grafi
sche Bond en de Nederl. Christelijke Gra
fische Bond.
Partijen zullen nu het resultaat der on
derhandelingen aan de leden voorleggen.
WERKLOOSHEID.
Ook onder onderwijzers.
Voor twee vacatures als onderwijzer bij
het openbaar lager onderwijs te Amers
foort hebben zich 107 sollicitanten aange
meld, onder wie 34 die sedert het behalen
van hun acte nog geen betrekking konden
vindon.
TE N00BDWIJKEBH0UT
2629 April Meisjes boven 17 jaar f 6.50
30 April3 Mei Leden Voetbalbond 6.50
3—6 Mei Meisjes 1517 jaar 6.50
1417 Mei Mannen 6.50
2124 Mei Mannen H. Familie 6.50
24—27 Mei Politiebond 6.50
28—31 Mei Jonge Mannen 6.50
31 Mei—3 Juni Gehuwde Vrouwen 6.50
6—9 Juni Overheidspersoneel 6.50
1114 Juni Leiders Jeugdvereen. 6.50
2528 Juni Gehuwde Mannen 6.50
28 Juni—1 Juli Heeren Middenst. 10.—
5—8 Juli Geh. Damers Middenst. 10.—
12—15 Juli St. Jozefsgezellen e.a.
Jonge Mannen 6.50
AANMELDING BIJ DE DIRECTIE
TELEFOON 6048. 2883
TEKORT VAN 15 20 MILLIOEN BIJ DE
SPOORWEGEN.
SALARISVERLAGING.
Met ingang van 1 Juli en 1 October a.s.
Naar wij vernemen, heeft de directie der
Nederlandsche Spoorwegen aan den Per-
soneelraad medegedeeld, dat zij in ver
band met het te verwachten tekort over
1932 van 1520 millioen gulden zich ver
plicht ziet tot loonsverlaging over te
gaan, welke, naar haar oordeel, bepaald
moet worden op 10 pet. van alle bezoldi
gingen, periodieke verhoogingen, premiën,
toelagen en verdere vergoedingen, waar
door over een geheel jaar een besparing
van ongeveer 9 millioen gulden zal worden
verkregen.
De loonsverlaging zal 1 Juli a.s. in wer
king treden.
De directie is echter bereid haar in de
eerste drie maanden slechts voor de helft
toe te passen, zoodat zij eerst op 1 October
a.s. uitvoerig in werking zal treden,
In een spoedvergadering van den Perso-
neelraad is Vrijdagmorgen deze kwestie
behandeld. De Raad sprak er zijn groote
verbazing over uit, dat in de conferentie
van 29 Maart j.l. de directie zelfs met geen
woord over deze verlaging heeft gespro
ken, hoewel teen reeds bezuinigingsmaat
regelen aan de orde zijn geweest.
De Personeelraad besloot deze zaak niet
in behandeling te nemen, doch haar voor
te leggen aan de verschillende organisa
ties.
DE „NEBO".
Belangwekkende tentoonstelling.
De Nederlandsohe Bouwtentoonstelling
1932, Kortweg „Nebo" genoemd, die giste
ren in de zalen en den tuin van het Kon.
Zoölogisch Botanisch genootschap (Die-
rentuiny in Den Haag is geopend, omvat
een 110-tal inzendingen, waarvan er ver
scheidene een geheel complex van stands
in beslag nemen.
Gistermiddag is de tentoonstelling of
ficieel geopend.
De voorzitter van het uitvoerend comi-
t', dr. Vinkhuizen, heette de talrijke aan
wezigen, waaronder waren directeuren van
gemeentelijke diensten en bedrijven, de
inspecteur van de Genie en de comman
dant van de legerdivisie le afdeeling, har
telijk welkom, memoreerde het plotseling
overlijden der secretaris van het uitvoe
rend comité, den heer Steenbeek, en zette
de bedoeling van de tentoonstelling, bouw
meester en industrie tot elkaar te bren
gen, nader uiteen. De voorzitter deelde
mee, dat 125 exposanten aan deze tentoon
stelling deelnemen en dat tijdens de ten
toonstelling voordrachten zullen gehouden
worden o.a. door Fransch en Duitsche ar
chitecten, waardoor de zaak een interna
tionaal karakter krijgt.
Hierna verkreeg de heer ir. P. Bakker
Schut, directeur van den Dienst van
Stadsontwikkeling en Volkshuisvesting, 't
woord tot opening van de tentoonstel
ling.
Het verwijt dat is gehoord, dat deze
tentoonstelling een winstgevend doel be
toogd, duldt spr. niet. Integendeel ziet hij
er een verdienste in, dat deze expositie
zonder eenige overheidssteun is tot stand
gekomen.
Na het overlijden van de heer Steen-
beek te hebben herdacht, wees spr. op de
voorname plaats, welke het bouwbedrijf
in de Nedrlandsche industrie inneemt ten
gevolge van de bevolkingstoeneming. Niet
alleen woningen waren daardoor noodig
maar ook winkels, magazijnen, fabrieken,
kerken en scholen. Er is een inzinking in
het bouwbedrijf gekomen door de crisis,
maar van een krachtige energie om tot
herstel te geraken, getuigt deze tentoon
stelling.
In bouwkundig opzicht neemt ons land
een bijzondere plaats in in Europa, merkt
spr. op.
Spr. gaat dan de verschillende groepen
der Nederlandsche bevolking na, die di
rect of indirect een bestaan vinden in het
bouwvak en wier aantal steeds groeien
de is.
Het is een gelukkige gedachte geweest
deze tentoonstelling in Den Haag te hou
den, omdat, dank zij de belangrijke bevol
kingstoeneming, het bouwbedrijf meer van
grocte beteekenis is.
Wil Den Haag zijn aantrekkelijkheid
blijven behouden, dan moet het blijven do
woonstad bij uitnemendheid en tegelijk de
werkstad, die gezocht wordt.
Deze tentoonstelling bevat niet alleen
bouwmaterialen, maar ook architectuur en
binnenhuis-architectuur, zoodat er zoowel
voor vaklieden als ook voor het groote
publiek heel wat belangwekkends te
zien is.
Spr., die de overzichtelijkheid van deze
tentoonsteling ten zeerste prees, sprak de
hoop uit dat zij een succes zou blijken te
zijn en door anderen zou worden gevolgd.
Dit nummer bestaat uit vijf bladen
waaronder geïllustreerd Zondags-
blad.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De Donau-conferentie mislukt. (3e blad).
Ernstige onlusten in Chili. (3e blad).
Nadere berichten van de bandjir op Java.
(Ned. Oost-Indië 3e blad).
BINNENLAND.
Salarisverlaging bij de Spoorwegen. (1ste
blad).
HET SPEL VAN DE GRAAL
OP PINKSTEREN Bladz. 5
BURGEMEESTER VAN
KATWIJK.
Bij Kon. Besluit is met ingang van 18
April benoemd tot burgemeester dor Ge
meente Katwijk Mr. W. J. Woldringih van
der Hoop, met toekenning van gelijktijdig
eervol ontslag als burgemeester der ge
meente West-Kapelle.
De nieuwe burgemeester, die 41 jaar
oud is en de Ohristelijk Historische rich
ting is toegedaan, is sinds 8 jaar burge
meester van West-Kapelle in Zeeland.
Hij werd geboren in Groningen, van
waar hij na het voleinden zijnor middel
bare studie naar Leiden vertrok, om aan
de Universiteit de colleges in de rechts
geleerdheid te gaan volgen.
Gedurende dien tijd woonde Mr. Wol-
dringh van der Hoop in Noordwijk, waar
hij ook, toen hij na het behalen van zijn
titel werkzaam werd gesteld aan de ge
meente-secretarie te Voorschoten, bleef
wonen.
In Voorschoten volgde zijn benoeming
tot burgemeester te West-Kapelle. waar
hij, zooals gezegd, 8 jaren het burgemees
tersambt vervulde, om dit nu met Kat
wijk te verwisselen.
Mr. Woldringh van der Hoop is gehuwd
en heeft twee kinderen.
Het bovenstaande is reeds geplaatst in
een gedeelte onzer vorige oplage.
Hier volgen nog eenige bizonderheden
over de persoon van den nieuwen burge
meester.
Mr. Wicher Jacob Wolderingh van der
Hoop, burgemeester van Westkapelle, be
noemd tot burgemeester van Katwijk als
opvolger van mr. J J. Schokking, werd 19
April 1891 te Groningen geboren. Hij be
zocht het gymnasium te Zutphen en werd
in 1911 aan de Leidsche universiteit als
student in de rechten ingeschreven. Hij
promoveerde aldaar in 1919 op stellingen
tot doctor in de rechtswetenschap.
Na zijn promotie maakte hij een reis om
de wereld. Bij zijn terugkeer iu 1921 werd
hij werkzaam gesteld aan de gemeente
secretarie to Voorschoten.
Van 1916 tot 1923 woonde hij te Noord-
wijk. In laatstgenoemd jaar werd hij lid
van den Raad dezer gemeente, als hoeda
nig hij de chr. hist, partij vertegenwoordig
de. In November 1923 werd hij benoemd tot
burgemeester van Westkapelle
Mr. Woldringh van der Hoop is een be
kend beoefenaar van het golfspel. Aan de
jaarlijksch te Noordwijk gehouden wedstrij
den nam hij tot dusver geregeld deel.
Zijn installatie te Katwijk zal plaats
vinden 18 April.