zjste Jaargang MAANDAG 4 APRIL 1932 No. 7167 DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN BINNENLAND ST. CLEMENS-RETRAITENHUIS DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal Bij onze Agenten 20 cent per week MM f 2.60 per kwartaal Franco per post f2.95 per kwartaal Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 oent. TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone Advertentiën 30 cent per regel. Voor Ingezonden Mededeelingen wordt 'het dubbele van het tarief berekend. Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur, koop en verkoop f 0.50. V „Onverdraagzaam" tegenover beginselen. Het liberale „Vaderland" herdenkt op zeer waardeerende wijze het overleden Kamerlid den heer A. C. A. van Vuuren. En het blad schrijft o.m.: „Hij gaf het bewijs, hoe men onver draagzaam kan wezen, niet tegenover personen, maar tegenover beginselen wel te verstaan, en toch aller achting kan wegdragen. Want al had hij den vollen moed zijner overtuiging, en, al kon hij die zelfs fel naar voren brengen, ieder was overtuigd van zijn volkomen eerlijk heid. R. I. P. Een bekwaam en goed man is aan de Kamer ontvallen; moge ook deze overweging zijne trouwe gade troost schenken". Deze getuigenis drukken wij af op deze plaats ter leering. De liberale schrijver betuigt zijn ach ting voor wat hij noemt onverdraagzaam heid tegenover beginselen en hij her denkt het overleden Kamerlid, dat deze „onverdraagzaamheid" betrachtte, air een volkomen eerlijk, een bekwaam en goed man. Daar zijn er, die zulk een „onverdraag zaamheid" in een Katholiek niet zóó waardeeren althans in de practijk van het leven vaak van het tegenovergesteldé doen blijken En de hier bedoelde personen treft men aan in liberale èn in andere kringen! Maar ten slotte moeten toch alle weidenkenden, a 1 s zij eerlijk hun overtui ging laten spreken, die „onverdraagzaam heid" waardeeren, in tegenstelling met de halfslachtigheid; zullen zij hooger opzien naar den katholiek die den vollen moed zijner overtuiging openbaart, dan naar den- gene, die anderen naar den mond praat. Al zal deze laatste dan ook vaak om z.g. „breed- denkendheid" in gezelschapskringen veel meer de gevierde persoon zijn en daar, in tegenstelling met andere katholieken, ge rekend worden onder de katholieken „li beraal" van opvatting! Wat het „Vaderland" onverdraagzaam heid tegenover beginselen noemt kan ver keerd worden begrepen; in een zin, zoo- als de katholieken deze niet betrachten en zooals ook de heer v. Vuuren z.g. deze niet heeft beleefd. Als n.l. wij, katholieken, beoordeelen een samenstel van beginselen, als zoodanig in strijd met onze beginselen, dan staan wij daar tegenover niet a priori geheel „on verdraagzaam"; wij bezien, of in dit sa menstel niet een. of ander apart beginsel is, niet een of ander element kan worden ontdekt, waarmede wij ons wel kunnen vereenigen. En, wij verheugen ons er over als wij inderdaad vinden wat ons met menschen van andere beginselen ver- eenigt Tegenover beginselen, die werkelijk met onze eerlijke en zeker gegronde over tuiging in Etrijd zijn, staan wij echter „on verdraagzaam", wat wil zeggen: dat wij daarmede niet transigeeren, het daarmede niet op een accoordje trachten te gooien. Op deze houding is echter de kwalificatie „onverdraagzaam", die feite lijk een waar-onsympathieke beteekenis heeft gekregen, o.i. niet heel passend. En van zulke „onverdraagzame" Katho lieken zal ieder eerlijk mensch moeten getuigen, dat zij goed zijn goed nidl alleen in hun eigen Katholieke om geving, maar goed ook in elke sociaal of maatschappelijk milieu, waarin hun bekwaamheid hen brengen kan.... TE N00RDWIJKERH0UT Dinsdag 19—22 April Jonge Dames f 10.— Zaterd. 23—26 April Geh. Mannen 6.50 Dinsd. 26—29 Apr. Meisjes bov. 17 j. 6.50 Zaterdag 30 April—3 Mei Leden Voetbalbond 6.50 Dinsd. 36 Mei Meisjes 15-17 j. 6.50 Zaterdag 14—17 Mei (Pinksteren) Mannen 6.50 Zaterdag 28—31 Mei Jonge Mannen 6.50 Dinsdag 31 Mei3 Juni Gehuwde Vrouwen 6.50 PATER HENDRICHS 70 JAAR. NOG VEEL GEESTDRIFTIGE PLANNEN VOOR DE TOEKOMST. Het geheele Katholieke Nederlandsche volk uit alle deelen des lands en uit alle standen was gistermiddag samengekomen in hotel „Wittebrug" te Den Haag, om Pater Hendriohs te huldigen op zijn zeven tigsten verjaardag. Een groot aantal bloem stukken en een heele zwerm telegrammen getuigde van de belangstelling van hen, die niet aanwezig konden zijn. Onder de aanwezigen merkten wij op den Deken van Den Haag, den hoogeerwaarden heer Van Dam, Pastoor Beukers uit Leiden, pater dr. Borret S.J. van het St. Aloy si us-college, pater Esser S.J. van Huize „Katwijk", prif. mr. Aalberse, prof dr. Keesom, prof. dr. Alf. Steger, het lid der Tweede Kamer Henri Hermans, het lid van Ged. Staten den heer Borghols en vele anderen. Toespraak van Staatsraad Kooien. Namens het Huldigingscomité heeft Staatsraad mr. dr. D. A. P. N. Kooien een rede gehouden, waarin hij de groote ver diensten van Pater Hendrichs heeft getee- kend. De vrienden van den jubilaris zijn vele, zeide spr., en zijn werkzaamheden zijn velerlei. Het ligt voor de hand, dat de waardeering voor dit werk zich uiten moest in even zooveel schakeeringen. Spr. heeft zich afgevraagd, wat juist datgene is, dat allen tot Pater Hendrichs getrokken heeft gevoeld. Eén groote trek in zijn karakter is het, zijn vurig enthousiasme. Of het was als leeraar in Sittard en Oudenbosch, of de stichting van dagbladen, of zijn werkzaam heden in Amsterdam, of de oprichting van vereenigingen „Geloof en Wetenschap", of op de preekstoel, of in vergaderingen, of in tragedies en comedies alles wat hij aan pakte, deed hij met vurig enthousiasme en dat heeft hem vele vrienden gemaakt. Veel heeft hij van zijn krachten gevor derd te veel zelfs, zoodat de Pater eeni- gen tijd rust moest nemen. Na die rust heeft Pater Hendriohs zich erop bezonnen iets geheel anders te be ginnen. Als ware zoon der Orde, wier sieraad hij is, heeft hij steeds één ding voor oogen gehouden: de uitbreiding en versterking van de Kerk van Christus. In 't leven van Pater Hendrichs ziet spr. echter een scheidingslijn: de eene periode was gewijd aan zorg voor de Katholieken, de latere periode aan de zorg voor de an deren. In de eerste periode heeft hij gewerkt om het leven zijner Katholieke langenoo- ten op hooger peil te brengen Hij zag dui delijk in het verschil in omstandigheden, waarin de Katholieken waren gekomen na de grondwetsherziening van 1848 en het hcrstpl der Hiërarchie in 1853. „Concordia res parvae crescunt". De krachten der Kath. waren klein; daarom moesten zij wor den samengebonden en organisaties worden gesticht, zoowel van boeren, onderwijzers of studenten. In zijn latere levensperiode heeft zijn mededoogen zich ook uitgestrekt over het andere gedeelte van de schare, over hen die dwalen en zoeken, voor wie toch ook Christus op aarde is gekomen, In wijd- openstaande kerken heeft hij in magistrale conferenties de hoofdzaken der Kath. leer op welsprekende wijze uiteengezet. Hij heeft andersdenkenden bijgebracht onder scheid te maken tusschen het essentieele en accidenteele door erop te wijzen, dat de praktijk van sommige Katholieken geen af breuk doet aan de waardigheid der over- schoone Bruid van Christus. Men kan zich voorstellen wat in de harten der hoorders moet zijn omgegaan, als Patër Hendrichs van de gouden keten der Waarheid" de schakels een voor een samenbond. Hij heeft er niet tegenopgezien in verschillende ste den van ons land zijn conferenties te hou den. Naar 'Ebme reisde hij verscheidene malen om uit eigen aanschouwing te leeren hoe de Kath. Kerk is gegrondvest in het be gin der eeuwen van Christendom. Een geridderde Jesuiet Allen, die hem hoog in 't hart dragen hebben dezen gedenkdag willen maken tot een feestdag. Zij hebben hem ook willen geven het geschenk, dat hij zoo gaarne had een fonds voor de stichting van gezellige interieurs voor hen, die zich „eenzaam voe len". Namens het comité bood spr. den ju bilaris een album met de namen der schen kers aan en tevens deelde hij onder dave rend applaus mede, dat Pater Hendriohs benoemd was tot Ridder in de Orde van Oranje Nassau. Wat hem beven het hoofd hing. v Pater Hendrichs sprak vervolgens een dankwoord. Zooveel heeft spr. reeds gele zen van de hand van goede vrienden, die zijn verdiensten naar voren wilden bren gen. Gelukkig heeft hij die kranten op zijn kamer kunnen lezen, want hij zou niet graag gehad hebben, dat iemand erbij was, toen hij sommige passages las. De jubilaris dankte den heer Kooien voor zijn toespraak, die duidelijk heeft gezegd, wat hem, den jubilaris, steeds voor den geest heeft gestaan. Wat St. Paul us schrijft aan de Colossers moet ieder aanvoelen, die de Kath. Kerk begrijpt: „dat wij allen ge roepen zijn tot één lichaam". Dit is hij St. Paulus de inzet van den waren vrede. Daar om moeten wij dankbaar zijn, dien vrede te kunnen vinden in het mystiek lichaam van Christus. In dezen tijd is de Kath. Kerk de hou-vast voor de volken temidden van de tegenstellingen in de mensohheid. Spr. gewaagde vervolgens van een brief, hem gezonden door Minister Ruys de Bee- renbrouck, waarin deze schreef, dat het werk van Pater Hendrichs van nationale beteekenis was. Wat zal me nu boven het hoofd hangen, had spr. gedacht„En wat me toen boven 't hoofd hing, hangt me nu op de borst!" Velen zullen het diepzinnig woord van Pascal wel begrijpen: „Le ooeur a des raisons que le raison ne comprend pas". Het moeten redenen van het hart geweest zijn, die mijn vrienden naar de pen heeft doen grijpen en die allen hier heeft samen gebracht. Als spr. echter niet zulk heerlijk „mate riaal" had gehad, zou hij nooit bereikt heb ben, wat hij nu met Gods hulp heeft tot stand gebracht. Men ,a:ag aannemen: het zijn de besten, die komen luisteren, maar onder die besten zijn ook verbazend goeden. Dank bracht spr. aan de Katholieke Ge- loofsgenooten voor de gebeden en offers ten bate van zijn werk verricht. Spr. is slechts het werktuig geweest. Een grief tegen zichzelf. Pater Hendriks vertelde daarop maar een grief tegen zichzelf te hebben, namelijk dat hij nog niet dood wasIn vroeger jaren was hij maar een „sprietje", zeer zwak van ge zondheid en daarom zeide hij steeds: „ik heb geen tijd om te wachten met werken, want ik word geen 40 jaar; ik moet dus 6 maal zoo hard werken". „Nu, blijkbaar heb ik niet hard genoeg gewerkt Vondel is zijn beste tijd ingegaan na zijn 70sten jaardag. Dat voorbeeld hoopt spr. na te volgen, maar dan moeten niet alleen de convertieten, maar ook alle Katholieken liem helpen door hun gebed. Moge dit feest zijn een bevestiging van wat Tertulliaan eens schreef: „wij zijn één lichaam van liefde". Het verheugt spr. dat een begin is ge maakt met een fonds voor tehuizen voor bekeerlingen. Het geeft Haarlems Bisschop veel zorg, dat de nazorg voor de bekeerlin- lingen goed wordt verricht. (Dankbaar ver meldde spr. 'n telegram van den Bisschop van Breda en 'n schrijven van den Bisschop van Haarlem). Het behoeven geen luxueuse huizen te zijn, maar geschikte zaaltjes, waar de bekeerlingen elkaar kunnen vinden. En als U mensohen weet, besloot Pater Hendrichs, die nog iets voor dit werk over hebben, houdt ze er dan niet van terug! Hierna werd gelegenheid gegeven pater Hendrichs de hand te drukken. Tot half 6 duurde de receptie. We ver moeden, dat Pater Hendrichs' hand wel moe geweest zal zijn.... DE TWEEDE KAMER. Komt op 12 April bijeen. Behandeling van het voorstel- Ebels inzake loopende pach ten. De Tweede Kamer is overeenkomstig het aanvankelijk voornemen van den voor zitter, medegedeeld in de vergadering van 18 Maart jJ., bijeengeroepen tegen Dins dag 12 April a.s. te één uur. De voorzitter zal voorstellen, in deze ver gadering een aanvang te maken met de be handeling van o.a. het voorstel-Ebels c.s. houdende bijzondere maatregelen ten aan zien van loopende pachtovereenkomsten, en de motie-Knottenbelt c.s. betreffende het nemen van tijdelijke maatregelen inza ke burgerrechtelijke overeenkomsten in ver band met verlaging van productiekosten en 1 van de kosten van levensonderhoud. PATER DR. GERLACH ROYEN O. F. M. BUITENGEWOON HOOGLEERAAR AAN DE RIJKS-UNIVERSITEIT TE UTRECHT. Dit nummer bestaat uit drie bladen Pater dr. Gerlach Royen O.F.M., leeraar aan de R.K. H.B.S. te Heerlen, is bij Kou. Besluit benoemd tot buitengewoon hooglee raar in de faculteit der letteren en wijsbe geerte aan de Rijksuniversiteit te Utrecht, om onderwijs te geven in de vergelijkende en algemeene taalwetenschap. Pater Royen werd geboren te Valken burg (L.), studeerde aan het destijds door de Jesuieten geleide college te Sittard. en trad daarna in de orde der Franciscanen. Na zijn priesterwijding in 1905 te Weert, gaf pater Royen les aan de gymnasia van zijn Orde, legde staatsexamen af en stu deerde taalwetenschap aan de Rijksuniver siteit te Leiden, waar hij onder prof. C. C. Ulhlenbeck op 22 Juni 1926 cum laude doc toreerde op het proefschrift: „De jongere veranderingen van het indogermaanse no minale drieklassensysteem". „Uw proefschrift", zei toen de promotor, prof. Uhlenbeck ojn.: „is maar een klein deeltje van uw groot werk; uw groot werk is een standaardwerk en met dat werk zult gij uw naam vestigen". In 1929 verscheen „Die Nominale klassi- fikationssysteme in den Spraohen der Er- de", een werk van ruim duizend bladzijden. In Mei van het vorig jaar werd pater Royen gekozen tot hoofdbestuurslid van de vereeniging tot vereenvoudiging van de spelling. Zijn eerste studie over het woordgeslacht schreef pater Royen in „De Katholiek" wan 1914 en 1915. In „Ons Eigen Blad", het Tijd schrift voor Taal en Letteren" en „De Nieu we Taalgids" en in de „Maasbode" schreef pater Royen artikelen over taalkunde. Pa ter Royen hield referaten op het interna- j tionaal Amerikanistencongres in 1924, op het elfde filologencongres in 1925, op het j eerste linguistencongres in 1928, op den zes- I den Duitschen Oriëntalistendag te Weenen in 1930, op het tiende Zuid-Nederlandsone Philologencongres te Antwerpen in 1930 en op talrijke andere bijeenkomsten. Op 4 Mei 1931 werd pater Royen be noemd tot gewoon lid der Koninklijke Aca demie van Wetenschappen te Amsterdam. Aan de Utrechtsche Universiteit zijn nu twee paters Franciscanen hoogleeraar en in dezelfde faculteit. Prof. dr. R. Ligten- berg, O.F.M. is al jarenlang hoogleeraar aan de Utrechtsche universiteit, waar hij de geschiedenis der kerkelijke kunst do ceert, en hij was de eerste priester, die aan een Rijksuniversiteit dit ambt ver vulde. Aan den nieuwen hoogleeraar die door zijn studie aan de Leidsche Universi teit speciaal in Leiden geen onbekende is onze welgemeende gelukwenschen. Moge 't hem zijn gegeven, vele jaren de wetenschap te dienen, mede ten bewijze, dat Wetenschap en Geloof niet met elkaar in strijd zijn, evenmin als weten schappelijke eruditie met Franciscaanschen eenvoud. R. K. WERKGEVERS. Tweede crisiscongres. De Alg. R. K. Werkgevers vereeniging en het R. K. Verbond van Werkgeversvakver- eenigingen houden op Dinsdag 10 Mei in Den Haag een tweede crisiscongres met als sprekers mr. M. P. L. Steenberghe, dr. L. G. Kortenhorst en mr. B. J. M. van Spaendonck. VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. Het einde van den godsvrede in Duitsch- land. (2e blad). Overeenstemming tusschen de Chinee- zen en Japanners te Sjanghai? Nu zijn de Chineezen onderling slaags geraakt (2de blad). Verscherping van den Kulturkampf in Mexico. (2de blad). BINNENLAND. Benoeming van pater dr. G. Royen O.F.M. tot buitengewoon hoogleeraar aan de Uni versiteit te Utrecht (1ste blad). Huldiging van pater Fr. Hendrichs S.J. te 's-Gravenhage. (1ste blad). De Tweede Kamer in haar Vooiiooplf Verslag over contingenteering. (lste blad). OMGEVING. Nieuwe Kerk te Wassenaar. (2de blad). Doodelijk auto-ongeval te Zegwaart (lste blad). SPORT EN WEDSTRIJDEN. Holland wint den hockey- en scherm- wedstrijd van België. Het Ned. dames-hockey-elftal slaat het West-Duitsche met 10. Mej. Jenny Kastein vestigt een nieuw wereld- en een nieuw Ned. record resp. op 400 en 200 M. schoolslag. Ajax verplettert Veendam in de kam pioenscompetitie. Feijenoord speelt ge lijk tegen P. S. V. Het koperen jubileum van den D.H.V.B. Poensgen wereldkampioen biljarten. De Finsche athleet Nurmi gediskwali ficeerd. A. C. A. VAN VUUREN t Nadat de „Residentiebode" heeft gewe zen op de groote verdiensten van het over leden Kamerlid v. Vuuren voor het open bare leven, vervolgt het blad: „Ten slotte willen we hier ook nog wij zen op het diep godsdienstig leven van dezen overleden politicus. Hij was katho liek in merg en been, zijn katholieke be ginselen waren zijn eenige richtsnoer voor heel zijn openbaar leven. Als hij ook maar vermoedde, dat iels tegen het kath. begin sel in zou gaan, dan viel er met hem niet te transigeeren. Eiken morgen, winter en zomer, al was het 's avonds te voren nog zoo laat gewor den, kon men hem aantreffen in de kerk aan de Elandstraat, waar hij door de da- gelijksche H. Communie kracht putte voor zijn dagelijksch werk. Daardoor kon hij naast zijn drukke po litieke werkzaamheden nog zooveel tijd vinden voor allerlei charitatief-sociaal werk in onze stad, waar zijn heengaan ook een geweldige leemte achterlaat. Zoo was heel het leven van dezen man katholiek in woord en daad. Helaas, persoonlijkheden als de thans ontslapene worden steeds zeldzamer. Er wordt wel eens gekleegd, dat de politiek karakters neerhaalt, maar dat dit ver schijnsel niet inhaerent is aan de politiek heeft het illustre .voorbeeld van deze fijne figuur bewezen". In ©en „in memoriam" in de „Maasbo de" schrijft het Kamerlid mr. A. baron van Wijnbergen o.m.: „Wie nagaat zijn plichtsgetrouwe, met taaie volharding doorgezette werkzaamheid op politiek en op sociaal terrein, zal moe ten erkennen, dat van Vuuren was chris ten-democraat in den vollen, waren zin des woords, verafschuwend alles, wat maar zweemt naar demagogie. Zijn hoogstaand, rechtschapen karakter, zijn voelbare belan geloosheid, zijn weerzin van alles, wat maar kon doen vermoeden de zucht naar popula riteit, maakten hem wij aarzelen niet het neer te schrijven tot de geziene per soonlijkheid bij alle partijen".

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1932 | | pagina 1