23ste Jaargang
DONDERDAG 31 MAART 1932
No. 7164
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
V
BINNENLAND
STADSNIEUWS
®e£cld^elie0ou^Gmt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal BuTeaUX! PAPENGRACHT 32, LEIDEN Gewone Advertentiën 30 cent per regel
Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal utwonc Advertenuen ou cent per regel.
Franco per poet f 2.95 per kwartaal n..IMICTt> 1TTI, Drn,rTIC c Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
Het geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver- TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I het dubbele van het tarief berekend,
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij r i d n w it m ril c d dactdi tc kt Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met GI R U N U M M E R 103003, POSTBUS No. 11 betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
Geïllustreerd Zondagsblad 9 oent. verhuur, koop en verkoop f 0.50.
NATIONAAL MARIA-CONGRES.
Op het Bureau van het Nationaal Ma-
ria-Congres, dat in Augustus te Nijmegen
zal worden gehouden, zegt men, dat er
deining komt in katholiek Nederland. Van
alle kanten komen teekenen van belang
stelling, verzoeken om inlichtingen en
aankondigingen van bezoek. Daar het
Congres is gebaseerd op de devotie tot
de H. Moeder Gods, welke devotie in
Congregaties, H. Families, Derde Orde's
en allerlei religieuse vereengingen als het
ware is georganiseerd, spreekt het van
zelf. dat vooral van deze zijde de belang
stelling komt, en ook, dat deze belangstel
ling massaal is.
Want de meeste godsdienstige vereend-
gingen zijn diocesaan, sommige zelfs na
tionaal verbonden en niet de leden afzon
derlijk melden zich aan, maar de groote
organisaties.
Zoo spreekt men op het Bureau van het
Maria-Congres van een deining, welke aan
't opkomen is.
Zij teekent zich ook af in de aanvragen
van ijverige Mariavereerd(st)ers om plaat
selijk voor het Congres wat te doen. Het
spreekt vanzelf, dat plaatselijke organisa
tie van de propaganda voor het Congres
het meest intensief zal werken, want daar
mee bereikt men de menschen stuk voor
stuk. Het Congres-bestuur wil dan ook
niets liever, dan de plaastelijke propa
ganda aanmoedigen en het heeft daarvan
reeds blijk gegeven door adviezen uit te
zenden aan wie er om vroegen.
Maar niet ieder vraagt om advies, ook
al draagt, hij of zij het verlangen naar
medewerkine in zich. Men komt er niet
gauw toe. Daarom heeft het bestuur re
gelen voor het oprichten van plaatselijke
comité's opgesteld, welke aan het Bureau
van het Congres, Mathonaingel 1, verkrijg
baar zijn. Zij zullen in de verschillende
religieuse tijdsohrften worden gepubli
ceerd. maar aan de meest ongeduldigen
zij de inhoud alvast meegedeeld.
De plaatselijke comité's moeten worden
samengesteld uit de godsdienstige vereeni-
gingen ter plaatse, H. Familie. Derde Or
de, Ma ra-congregatie e.d. Daarmee is niet
gezegd, dat op het Congres alleen leden
dezer godsdienstige vereenigngen worden
verwacht, alle kinderen van Maria zijn er
welkom, dus alle mensehen, voor wie Ma
ria de „Moeder der menschen" is. Dat is
de titel van het Congres: ..Maria, Moe
der der menschen", anders dan de titel
van het voorgaande Congres te Maas
tricht: Maria. Moeder van God.
Maar de religieuse vereenigingen hebben
uiteraard een bijzondere roeping voor dit
Congres; zij mogen het kader vormen, dat
een gansoh leger van geloovigen tot deze
bijzondere daad van Maria-vereering op
voert. Daarom mogen zij plaatselijk comi
té's vormen, die de propaganda voor dit
Congres ter hand nemen, opwekken tot
deelname, organiseeren van reisgelegen
heid, verkoop van kaarten, enz.
Dat is alles gauw gezegd, maar hoe
brengen wij de plaatselijke vereenigineen
bij elkaar Och, de een behoeft de andere
maar uit te noodigen tot een samenkomst.
Maar wie zal die ééne zijn? Zal de een
niet wachten op de andere, en zullen zij
zoo te zamen niets doen? Dat is mogelijk,
maar niet waarschijnlijk. Meer mogelijk
is, dat er twee tegelijk beginnen. En daar
om zal 't goed zijn even naar de geeste
lijke Overheid te loopen en daar te vra
gen, of er al één begonnen is. Men heeft
dan tegelijk deze overheid %p de hoogte
gesteld van wat er gebeuren gaat en haar
medewerking verzocht. In heel groote
plaatsen kan men parochieele sub-comité's
stichten, maar in de meeste gemeenten
zal men 't met een algemeen plaatselijk
comité af kunnen. Intusschen zal de eer
ste vergadering van directeuren en bestu
ren der godsdienstige vereenigingen vrij
talrijk kunnen zijn maar men houde het
comité zelf beperkt, om niet te zecgen
klein. Een klein, dapper troeoje, dat planW
selijk het hart weet te vinden van alle^
Maria-kinderen.
Nadere inlichtingen geeft gaarne het
Bureau van het Maria-Congres, Mafchon-
singel 1^ te Nijmegen. En zoodra er een
Plaatselijk comité 4s gesticht, geeft men
hiervan kennis aan dit Bureau.
ST. WILLI BR OR DUS-FEDERATIE.
Jaarvergadering te Utrecht.
In het gebouw van K. en W. te Utrecht
vergaderde gisteren de St. Willibrordus-
federatie voor het houden van de twaalfde
jaarvergadering. In zijn openingswoord
wees de voorzitter, de heer H. G. de Boer
op de publicaties omtrent de bezuinigings-
oommissie-Welter, terwijl hij met nadruk
vaststelde, dat, wanneer waar zou dreigen
te worden, wat de krantenberichten dien
aangaande doen vermoeden, de federatie
een actie zou ontplooien zooals nog nooit.
Tot voorzitter en secretaris van het fe
deratiebestuur werden herkozen de heeren
H. G. de Boer en E. J. Luyf.
Naar aanleiding van enkele vooretellen
werd vervolgens besloten den strijd tegen
de Massificatie met kracht voort te zet
ten. Een voorstel van de afdeeling Arnhem,
om de gelegenheid te doen openen (door
wijziging K. B.) om op vroegeren leeftijd
dan 65 jaar te worden gepensionneerd werd
na ampele discussie aangenomen.
Met algemeene stemmen werd een motie
aangenomen, waarin de federatie-vergade
ring als haar meening uitspreekt, dat het
ongewenscht is, dat de gehuwde onderwij
zeres, niet-kostwinster, in dienst is bij het
onderwijs.
Op voorstel van de afd. Leiden werd
besloten, dat het bestuur een enquête zou
instellen, omtrent de oorzaken van het
feit, dat bij het Katholiek bijzonder on
derwijs het percentage tijdelijke aanstel
lingen hooger is dan bij het openbaar of
Protestant-Christelijk onderwijs.
Besloten werd dat de federatie zou ijve
ren, dat de regeering de lagere school vrij
laat in het gebruik van de buigings-n.
Eenige huishoudelijke aangelegenheden
kwamen ten slotte aan de orde.
Uitvoering der Geldschieterswet.
Bij Kon. besluit is ingesteld een com
missie van advies en bijstand, bedoeld in
paiagraaf 5 der Geldsohieterwct en zijn
in die commisie benoemd:
tot lid en voorzitter mr. dr. G. van den
Bergh, lid der Tweede Kamer te Am
sterdam,
tot leden P. A. van Aggelen, directeur
der Gemeentelijke Bank van Leening te
Leiden, mr. J. Everts, secretaris van den
Armenraad te Amsterdam, J. Hoogeveen,
directeur vdn een betaalzegelonderneming
„De Eendracht" te Amsterdam, F. L. D.
Nivard, lid'der Eerste Kamer te Rotter
dam, Th. J. ,M. Rees van den Ende, di
recteur der Nationale Volksbank te Rot
terdam, en J. Schouten, lid der Tweede
Kamer te Rotterdam,
en tot secret&ms D. van Geel, referen
daris bij het Departement van Rinnen-
landsche Zaken dn Landbouw.
De Wethouderspensiopnen te Rotterdam.
Eenigen tijd geleden heeft de Rotter-
damsche Gemeenteraad een nieuwe pen
sioenverordening voor de wethouders
vastgesteld. Daarbij heeft hij de cumula
tie van pensioenen en inkomens uit de
openbare kas beperkt, zulks op verlangen
van Gedep. Staten van Zuid-Holland,
aan wier goedkeuring deze verordening
volgens de Gemeentewet onderworpen is.
In een overgangsbepaling heeft de raad
de beperking van de cumulatie echter
niet toepasselijk verklaard op de pensioe
nen, die op gronïH^fclmde oude verorde
ning, welke geen enkel^^esi^ictie bevat
te, zijn verleend.
Naar de „Tel." thans verneemt, heb
ben Gedep. St^Kpn, naar aanl^ding van
deze overgangsbepaling, de beslissing op
de verordening verdaagd.
Benoeming hoogleeraar.
De Gemeenteraad. van Amsterdam heeft
benoemd tot gewoon hoogleeraar in de
anthropologic en de prae-historie dr. J. P.
Kleiweg de Zwaan, thans buitengewoon
hoogleeraar.
)it nummer bestaat uit drie bladen
V De S.D.A.P. voorheen en thans.
Waarschijnlijk zullen er zijn, die veron
derstellen, dat wij, nu de oppositioneels lin
kerzijde uit de S. D. A. P. is getreden,
niet meer zóó principieel tegenover de S.
D. A. P. behoeven te blijven te staan.
Dat is een verkeerde opvatting 1
Wij schreven Dinsdag over de houding
der S. D. A. P. in de naaste toekomst:
Zal nu de leiding nóg blijven toege
ven aan haar tweeslachtige tactiek,
nóg van twee wallen blijven eten, nu
uit vrees voor de Onafhankelijk So
cialistische partij Als 't zoo gaat,
dan is het resultaat van het Paasch-
congres voor de S. D. A. P. alleen, dat
zij in ledental is geslonken en dat er
voorloopig niet zoo felle opposi
tie meer zal zijnverder niets.
Maar de leiding van de S. D. A. P.
kan ook nu klaren wijn gaan schenken,
consequent gaan worden in haar
program van parlementaire, evolutio
naire actie. En, als dat gebeurt, dan
zullen wij, de tegenstanders van de
S. D. A. P., beter dan tot nu toe we
ten, wat wij aan de S. D. A. P. heb
ben. En dan zal zij zelf in de politieke
verhoudingen een rechter figuur ma
ken.
De pers van de S. D. A. P. zet nu reeds
haar stem zoo ver mogelijk uit, om de le
zers er van te doordringen, dat de door
ons op de eerste plaats geopperde veron
derstelling juist isdat er in de politiek
der S. D. A. P. niets veranderd zal wor
den! Het „Volk" schreef Woensdag al met
vette letters boven een pers-overzicht be
treffende het Paasch-congres
„Vergeefsche hoop (bedoeld is: der niet-
socialistische pers Red. „L. Crt.") op
koersverandering."
Maar ook, i n d i e n de S. D. A. P. wer
kelijk van koers zou gaan veranderen,
waarnaar in onze tweede veronderstelling
wordt gewezen, ook dkn zou er tusschen
deze partij en onze beginselen nog een b e-
ginsel-klove zijn.
Om verschillende redenen.
Wij behoeven alleen te wijzen op
het feit, dat de S. D. A. P. in haar poli
tiek den Godsdienst buiten beschouwing
laat, zoo zij dezen niet bestrijdt; geen vas
te beginselen van zedenleer erkent.
Doch nogmaals de „gezuiverde"
S. D. A. P. zal hoogstwaarschijnlijk niet
haar koers wijzigen, niet van ka-Takter
veranderen.
EERSTE KAMER.
Na aanneming van eenige kleine wets
ontwerpen is de begrooting van buiten-
landeche zaken aan de orde.
Het was België, dat in het middenpunt
der besprekingen stond over de begroo
ting van Buitenlandsche Zaken. Men kon
dit verwachten na de duidelijke bewoordin
gen in de schriftelijke stukken en er waren
dan ook voldoende belangstellenden op de
gereserveerde tribune. Wij zagen er den
gezant van België.
Vooral de heer de Savornin Loh-
m a n (Chr.-Hist.) heeft den geestverwanten
Minister zeer scherp aangevallen.
De Minister zelf is nog niet aan het
woord gekomen.
KONINKLIJKE BESLUITEN.
Notariaat
Bij Kon. besl. i® benoemd tot notaris
binnen het arrondissement Zutphen, tot
standplaats Apeldoorn, J. G. A. Kuhlmann,
candidaat-notaris te 's-Gravenhage.
Burgemeesters.
Bij Kon. besl. is benoemd tot burgemees
ter der gemeente Kruiningen B. C. de Mul;
tot burgemeester der gemeente Baexem P.
M. J. S. Cremers; i® aan D. Laan op zijn
verzoek eervol ontslag verleend als burge
meester der gemeente Sohellinkhout en aan
E. G. Braak, als burgemeester der gemeen
te Scheemda.
SCHADELOOSSTELLING
KAMERLEDEN.
Vrijwillig met 4 pCt verminderd.
In „De Morgen" deelt het Tweede Ka
merlid, de heer Max van Poll, mede, dat
een zéér groot aantal Kamerleden (met uit
zondering van een bepaalde fractie) den
Minister van Financiën hebben te kermen
gegeven, dat zij hun, door de Grondwet
vastgestelde en dus voor korting door de
Regeering niet in aanmerking komende
schadeloosstelling, met ingang van den
zelfden datum waarop de ambtelijke sala
rissen met gemiddeld 3 pCt. worden ver
minderd, wenschen verminderd te zien met
4 pCt.
De fractie die niet mee doet, is de S.
D. A. P.
Er zijn intusschen nog enkele andere
Kamerleden, die ook niet aan deze vrijwil
lige korting meedoen.
DE WINKELSLUITING.
De volkswinkeltjes bedreigd.
Vele zakenlieden in de put?
Aan den minister van arbeid, handel en
nijverheid is het volgende telegram gezon
den:
Het bestuur van de Nederlandsche ver-
eendging van suikerwerk- en chocoladefa
brikanten doet een dringend beroep op
Uwe Excellentie om de wet op de winkel
sluiting niet in werking te doen treden,
speciaal wat betreft de voedings- en ge
notmiddelenzaken, die door de nieuwe wet
het meest getroffen worden.
Het bestuur betreurt, dat in deze hui
dige crisis, die vooral in 1932 veel scher
pere vormen heeft aangenomen, een wet in
werking treedt, die zal leiden tot de alge-
heele economische ontwrichting van den
winkelstand, speciaal in de volksbuurten,
waar vele winkeliers een bestaan vinden.
Inkrimping van de verkooptijden i® vooral
in dezen tijd een zeer gevaarlijk experi
ment, waardoor de credietverleening van
de industrie aan den winkelstand in groot
gevaar komt. Reeds nu is de toestand zeer
ernstig. De inwerkingtreding van de wet
op de winkelsluiting zal den toestand in
belangrijke mate verergeren, zoodat de
nadeelen, voortvloeiende uit deze wet,
weer naar de industrie afvloeien,
HET TWENTSCHE TEXTIEL-
CONFLICT.
Overeenstemming tusschen werk
geversorganisaties en St Lan>
bertus en Unitas.
Op 29 en 30 Maart zijn te Arnhem, onder
leiding van den heer A. C. de Bruyn, voor
zitter van het R. K. Werkliedenverbond in
Nederland, de onderhandelingen over het
Twentsche Textielconflict voortgezet, wel
ke onder leiding van burgemeester Edo
Bergsma een aanvang genomen hadden,
maar gestrand waren door de houding van
den modernen textielarbeidersbond )rDe
Eendracht".
Het R'. K. Werkliedenverbond, het Chris
telijk Nationaal Vakverbond, de textielar
beidersbond St. Lambertus en de textiel-
arbeidersorganisatie Unitas, benevens de
Enschedesche- en Twentsch-Geldersche
fabrikanten vereenigingen waren vertegen
woordigd. Zij kwamen tot een overeenkomst
gebaseerd op den brief der fabrikanten van
18 Februari, welke indertijd gepubliceerd
is.
De leden der bovengenoemde organisa
ties zullen het werk hervatten tegen loo-
nen, waarop voorloopig alleen de verla
ging van vijf procent, welke op 16 Novem
ber 1931 werd aanvaard, is toegepast. Zes
weken na beëindiging van het conflict zal
een tweede verlaging van vijf procent in
werking treden. Deze verlaging zal echter
niet toegepast worden op kostwinners in
uurloon, welke voor de eerste verlaging een
loon van f 18 of minder hadden terwijl zij
wier loon toen tusschen f 1820 bedroeg
een tweeden aftrek zullen krijgen, die naar
evenredigheid van het vroegere loon tus
schen nul of vijf procent ligt. Deze limieten
van 18 en 29 gulden gelden voor de kost
winners, werkzaam in de gemeenten En
schedé, Lonneker, Hengelo, Almelo en Bor
ne; voor de arbeiders in andere gemeenten
zijn zij f 2.lager.
De arbitrage over het loon der geratio
naliseerde wevers bij Jannink, zooals die
in de afgebroken onderhandelingen afge
zet was, gaat door, onder voorwaarde dat
het conflict op een behoorlijke wijze tot een
oplossing komt. Weliswaar waren zoowel
de firma G. Jannink en Zonen zelf, als de
andere leden van de betrokken werkge-
versvereenigingen principieel tegenstander
van arbitrage in loonconflioten, maar waar
het hier een arbitrage betreft van zuiver
incidenteel karakter, zijn zij bereid om ter
wille van het algemeen belang en den vrede
in de industrie, aan deze arbitrage mede
te werken.
Verder hebben partijen een regeling ge
maakt, waardoor in den vervolge het on
derling contact verbeterd zal worden.
BLOEMBOLLEN EN
CONTINGENTEERING VAN
DEENSCH VLEESCH.
De groepen Bloembollen, bloemisterij en
boomkweekerij uit den Nederlandschen
Tuinbouwraad hebben aan den Minister
van Binnenlandsohe Zaken en Landbouw
een telegram gezonden, waarin adhaesie
betuigd wordt met het adres van den Bon
den van Bloembollenhandelaren, Planten-
handelaren en den Aalsmeerschen Tuin-
bouwbond en dringend verzocht wordt re
kening te houden met de exportbelangen
ten aanzien van de vaststelling van een
nieuwen termijn van het contingent
Deensch vleesch.
Sportvelden te Heemstede.
B. en W. van Heemstede stellen den
gemeenteraad voor, hun een crediet van
58.000 te verleenen voor den bouw van
vier staantribunes, twee zittribune? en
een overdekte tribune met kleedkamer
voor de nieuwe sportterreinen in deze
gemeente. Zij vragen verder machtiging,
met ingang van 1 September aan de Ra
cing Club Haarlem te verhuren voor een
tijdvak van vijf jaar, met vijf optiejaren,
een hoofdveld met drie bijvelden met een
opervlakte van ongeveer 4 H.A., tegen
een jaarlijkschen huurprijs gelijk aan 50
pet. van de netto recette van de compe
titiewedstrijden, waaronder ook begrepen
zijn kampioenswedstrijden, promotie- en
degradatiewedstrijden.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Woelingen in Noord-Bohemen. (2e blad).
Het wonder van den H. Doorn te Andria.
(2e blad).
Vliegramp in de woestijn. (Luchtvaart 2e
blad).
BINNENLAND.
Het textielconflict in Twente in een
nieuw stadium; overeenstemming tusschen
fabrikanten de arbeidersorganisaties „Uni
tas" en „St. Lambertus" (1ste blad).
Bij een brand te Zuid Beijerland werden
de Ned. Herv. Kerk en drie woningen door
het vuur verwoest (Gem. Berichten, 3de
blad).
Nadere berichten over de ontdekking
van het valsche munterscomplot te Rot
terdam. (Gem. Berichten, 3de blad).
Hotel te Dieverbrug afgebrand. (Laatste
Berichten).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
Het Nederiandsch proefelftal te Rotter
dam door Sparta (Praag) met 53 gesla
gen. (2de blad).
HET STADHUIS-VRAAGSTUK.
Het Stadhuie-vraagstuk. Wij kunnen
nóg niets mededeelen omtrent een verder
stadium van dit vraagstuk, omtrent een
nieuwe phase, waarin het zou verkeeren.
Nóg niets; wel verluidt, dat we nü spoe
dig iets naders zullen vernemen.
„Eindelijk" zullen de eventueel nog be
langstellende lezers verzuchten, of, waar
schijnlijk juister gezegd: oonstateeren.
„Waarom duurt 't toch zoo lang, voordat
we weer een stap verder komen?"
Op deze vraag kunnen wij met den
beste^ wil ter wereld geen antwoord ge
ven! Wij kunnen de oorzaken van den
lang zamen gang van zaken niet vaststel
len, zelfs niet veronderstellen.
Wij willen hiér even den stand, waarin
het vraagstuk zich nu bevindt, in de her
innering roepen.
De gemeenteraad heeft besloten, dat
le aan meerdere architecten een op
dracht zal worden gegeven, om
2e een plan te maken voor een stadhuis
met den ouden gevel,
3e op de oude plaats, de Breestraat.
En nu wacht de gemeenteraad al maan-
dcn-lang op een voorstel, een advies van
B. en W., wat zal inhouden:
le aanwijzing van bepaalde architecten,
2e nadere aanduiding van de plaats,
waar het stadhuis zal moeten worden ge
bouwd. (Er bestond, indertijd meeningsver-
schil in den Raad over de vraag, of moet
aangewezen blijven de terreinoppervlakte
van het reeds ingediende plan-Dudok of
een grooter terrein);
3e eventueel nadere concrete bepa
lingen, waaraan de architecten zich zullen
moeten houden, welke bepalingen natuur
lijk moeten blijven binnen het kader vau
wat de Raad reeds heeft besloten.
Als de Raad van meening is en dat
schijnt inderdaad zoo te zijn dat di>
voorstel of advies van B. en W. te Lang/
uitblijft, kan hij dan niet een besluit ne
men; moet hij blijven wachten? Deze
vraag werd ons onlangs gesteld.
Natuurlijk, de Raad is volkomen be
voegd, om een besluit te nemen, zonder
dat hem een desbetreffend voorstel of ad
vies van B. en W. is voorgelegd. Maar
't is in gemeenteraden geen gewoonte, om
belangrijke aangelegenheden te onttrek
ken aan de adviseerende leiding van B. en
W. En dat de Leidsclie Gemeenteraad
zulks in dit geval met heeft gedaan, zal
niemand verwonderen.
Zóóurgent is het Stadhuis-vraagstuk
niet! Indien niet de ruïne op de Bree
straat het oog ergerde, dan zouden wij mis
schien het gemis van een stadhuis niet
meer gevoelen! Er zijn misschien volbloed
Leidenaars, met heel veel liefde voor hun
stad, die zijn gaan twijfelen aan de nood
zakelijkheid van een stadhuis....
Maar ten 9lotte zullen wij toch niet
zonder stadhuis willen blijven. En, om dan
de oplos-sing van het Stad huis-vraagstuk op
de lange baan te schuiven, is o.i. niet ge
motiveerd en niet te verdedigen.
Daarom hopen we, dat het gerucht, waar
op wij reeds wezen, waar is, dat n.l. nil
spoedig het Stadhuis-vraagstuk een stap
verder ter oplossing zal worden gebracht
1 in de door ons aangeduide richting.
