23ste Jaargang
VRIJDAG 18 MAART 1932
No. 7154
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BINNENLAND
S)e£cidielxe6oii^ant
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij TooruitbetaCng
Voor Leiden 19 cent per week f 2J>0 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 oent per week f2.60 per kwartaal
Franco per poet f2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 oent per kwartaal, bq
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 oent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 oent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 1
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
regel.
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend-
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur ea
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit vijf bladen
V Allereerst: voor.
„Niet aan een negatief, maar aan een
positief program heeft het land en heeft
do volksgemeenschap behoefte" consta
teert het „Huisgezin" in een driestar,
waarin het blad bespreekt een uitnoodi-
ging, door het Verbond van Nationalisten
gericht aan de hoofdbesturen van de
„anti-roode" partijen om op 20 April te
Amsterdam in vergadering bijeen te ko
men ter bespreking van de mogelijkheid,
een anti-socialistisch en anti-communis
tisch front te vormen.
Genoemd blad vraagt ironisch, of het
Verbond van Nationalisten (onder leiding
van prof. dr. H. Blok) niet dringender werk
te doen heeft door: „allereerst van de
vier nationalistische groepen één partij te
maken; zulk een gedeeldheid voor een
nieuwe beweging met zoo geweldige aspi
raties en zoo hooge idealen is, reeds tac
tisch, een ernstige fout".
Het blad wijst er dan verder op, dat
onze partij aan de uitnoodiging geen ge
volg kan geven om de hierboven aange
geven reden: onze partij wenscht posi
tief, opbouwend te werken.
Bij dezen opbouwenden arbeid willen
wij samenwerking met anderen, zooveel
en zoo ver als mogelijk" is.
Natuurlijk wij moeten ook afwerend
en bestrijdend onze actie voeren. Dat kan
niet anders en het is daarom plicht.
Maar allereerst moet ons tóch zoo hel
der en klaar mogelijk voor oogen staan:
wat wij positief willen.
Afgezien nog van het feit, dat de invi
tatie van een zijde komt als het Verbond
van Nationalisten, is daarom de voorge
stelde samenwerking om een front te vor
men tegen de socialisten en de communis
ten voor ons onaanvaardbaar.
T IS HET KENMERK VAN ONZEN
TIJD, DAT ZIJ, DIE INVLOED OP DE
MENIGTE ZULLEN HEBBEN, COU
RANTEN EN BOEKEN ONDER HET
VOLK MOETEN BRENGEN.
PIUS X.
DE ZEKERSTE WEG, OM DE ZAKEN
GOED TE DOEN LOOPEN, IS VOORAL
IN DEZEN TIJD: RECLAME.
EN DE KRANT, DIE DAGELIJKS
ALS HUISVRIEND IN DUIZENDEN
GEZINNEN KOMT, EN DAAR BEKE
KEN EN GELEZEN WORDT, IS HET
BESTE MIDDEL VOOR RECLAME.
TWEEDE KAMER.
Vergadering van Donderdag 17 Maart
INDISCHE BEGROOTING.
Gisteren hebben versoheidene leden ge
klaagd over al te hardhandige bezuini
ging, met name bij het onderwijs.
De heeren Ketelaar, K. ter Laan, mej.
Westerman, baron van Boetzelaar en dr.
Moller vonden elkaar.
Volgens minister de Graaff over
schatten zij allen de financieele draag
kracht van het huidige Nederlandsch-In-
dië in niet geringe mate.
Heden was het de laatste vergadering
vóór het Paasohreces. Een belangrijke dag,
aangezien dan de beslissing zou vallen
over de aanvullende begrooting (bestuurs-
hervorming in de buitengewesten), waar
van minister De Graaff een portefeuille
kwestie heeft gemaakt.
EERSTE KAMER.
Vergadering van Donderdag 17 Maart
HET KORTINGSWETJE.
Aan de orde is het wetsontwerp „tijde
lijke korting op de uitkeeringen, bedoeld
in art. 3 sub b van de wet van 15 Juli
1929 (Stsbl. 388) en in art. 72 der wet van 17
Juni 1905 (Stsbl. 210)".
De heer v. d. Hoeven (Chr. H.) wil
zijn stem, die hij niet aan het ontwerp zal
onthouden, motiveeren. Spr. acht het niet
in strijd met de Grondwet. Hij kan de des
betreffende bezwaren niet deelen. Wil de
gemeente in haar salarieeringen geen ver
andering brengen, dan zal ze zich een kor
ting in Rijksuitkeeringen moeten getroos
ten, doch ze blijft vrij en kan zelfs, als ze
wil, de salarissen verhoogen, hoewel aan
een dergelijk besluit als in strijd met het
algemeen belang, goedkeuring zou kunnen
worden onthouden. Strijd met de Grondwet
is er niet
Spr. neemt het in dezen crisistijd met de
z.g. heilige autonomie der gemeenten, al
thans der groote gemeenten, zoo zwaar
niet. Spr. geeft een historische schets van
de ontwikkeling der steden, ten bewijze van
de juistheid dier opvatting. Terloops wil
spr. hiermede niet zeggen, zonder meer een
voorstander te zijn van de samenvoeging
van gemeenten.
De Voorzitter: Komt u spoedig tot
het wetsontwerp
De heer v. d. Hoeven betoogt, dat
ook de soe.-democraten niet altijd conse
quent zijn ten opzichte van de gemeente
lijke autonomie.
Hoewel spr. vele tegen het ontwerp aan
gevoerde. bezwaren niet deelen kan, had
spr. deze materie liever anders geregeld
gezien.
Vaak boort men dat deze wet overbodig
zou zijn als de Ged. Staten krachtiger van
hun vetorecht gebruik willen maken. Waar
een omweg in plaats van den koninklij
ken weg?
Zeker staat hier een groot landsbelang
op het spel En de tijd dringt. Spr. acht den
tegenwoordigen toestand een gevolg mede
van de tegenwoordige Kieswet, welke le
den naar den gemeenteraad doet afvaardi
gen, die niet met geld kunnen omgaan. En
de hoogere colleges hebben alles maar goed
gevonden.
Voor het stadhuis te Rotterdam, dat elf*
millioen kostte, is de gemeente Rotter
dam b.v. zestig jaren lang gebonden. Spr.
noemt meer voorbeelden van dergelijke ver
keerde gemeentepolitiek, speciaal van
leeningpolïtiek.
De heer Kranenburg (V. D.) heeft
overwegende bezwaren tegen het wetsont
werp. Een dergelijke staal van gekunstelde
wetgeving acht spr zeer bedenkelijk. Vol
gens de wet van 1929 hebben de gemeenten
recht op zekere uitkeeringen. Wat is de
rechtsgrond, dat het Rijk nu eventueele
korting gaat toepassen? Overma-cht? Of is
het Rijk failliet? A l'impossible nul est
tenu.'
Dat deze minister tot deze methode van
wetgeving is gekomen, begrijpt spr. niet.
Immers, deze minister is van christelijk-
historische beginselen, en Groen van Prin-
sterer was toch een groot voorstander van
gemeentelijke autonomie. De minister be-
roqpt zich op de pluriformiteit in de ge
meentelijke salarieerineen. Wat doet deze
er echter toe? Is ze niet een uiting juist
van de door Groen van Prinsterer verde
digde autonomie De minister daarente
gen wil de gemeenten laten dansen naar
het pij.pen van het hooger gezag.
Spr. betooet dat een Minister niet met
zijn portefuille mag rammelen, zooals met
die wet is geschied. Een departements
hoofd is geen dictatorhij mag het parle
ment niet dwineen tot heftige innerlijke
conflicten. De Minister had zóó zijn wil niet
mogen doorzetten. Parlementaire kracht-
toeren zijn geen toonbeeld van staatsman6-
beleid.
Spr. heeft alle waardeering voor de be
kwaamheid en werkkracht van dezen mi
nister, doch ze worden in dienst gesteld van
een bureaucratische politiek.
Spr. zal tegenstemmen.
De heer v. Citters (A.R.) herinnert
aan den overvloed van bezwaren, tegen dit
wetsontwerp aangevoerd. Doch het geldt
hier zuiver een crisismaatregel van tijdelij-
ken aard. Vele bestrijders van het ont
werp denken ten onrechte dat de gemeen
ten voor vijf jaar recht zouden hebben op
een bepaalde uitkeering.
De minister is er echter volkomen in
geslaagd, in de gewisselde stukken aan te
toonen, dat hier geen sprake is van inbreuk
op goede trouw. Wel is het ontwerp voor
vele gemeenten onaangenaam, maar de
autonomie is men moge het betreuren
of niet tot een rekbaar begrip geworden,
j Zou de rechtszekerheid der gemeenten niet
I veel meer aangetast zijn geworden als Rijk
en Gedep. Staten zuiver rechtstreeks zou
den ingrijpen in het gemeentelijk beheer?
Door de Rijksregeling ten opzichte van
de salarissen der Rijksambtenaren is een
basis gelegd voor die van provinciale- en
gemeenteambtenaren. Er moet nu eenmaal
over de gehèele linie bezuinigd worden; er
zijn er nog zoovelen, die van de crisis niets
bespeuren, en de ambtenaren hebben bo
vendien een groote mate van vastheid hun
ner positie, in tegenstelling met zoovele
particulieren.
Spr. beschouwt het ontwerp als crisis
maatregel aanvaardbaar.
De heer W i b a u t (S.D.) ziet in dit
wetsontwerp het doortrekken van de lijn,
aangegeven in de wet van 15 Juni 1929: be
perking van de bevoegdheid der gemeen
ten, haar zaken zellstandig te besturen.
Den gemeenten opleggen, de salarissen ba
rer ambtenaren te verminderen, is het
•doortrekken van die lijn.
De regeering heeft met dit wetsontwerp
een zware verantwoordelijkheid op zich ge
laden, en de Kamer zal dit doen door bet
aan te nemen. Spr. zal dus tegenstemmen.
De heer Koster (Vrijheidsbond) con
stateert, dat in vele gemeenten de salaris
sen en loonen niet onbelangrijk hooger Zijn
dan die van het Rijk en van particuliere,
onbescliutte bedrijven. Verkleining van net
verschil in levenspeil is geboden. De ver
mindering der uitkeering uit het gemeen
tefonds ontmoet bij spr. geen bezwaar. De
regeering wil haar invloed gebruiken ooi
in een bepaalde richting drang op de ge
meenten te leggen, daarbij zich mengende
in de huishoudingen der gemeenten, in de
zen tijd moet elke prikkel tot verhooging
van uitgaven vermeden worden. Doch er
zijn gevallen, waarin dit wetsontwerp hier
toe de neiging in het leven zou kunnen roe
pen, naar spr. uiteenzet; en daarom is spr.
geen bewonderaar van dit wetsontwerp.
Het doel der regeering ware anders te be
reiken: door hanteering van het vernieti
gingsrecht. Niettemin zal spr. in de gege
ven omstandigheden het wetsontwerp, een
crisismaatregel, steunen in de hoop, dat
het weldra overbodig zal zijn geworden.
De heer De V 1 u g t (A.R.) ziet in het
voorstel niet anders dan een inbreuk op de
moeizaam verkregen financieele regeling
tusschen Rijk en gemeenten.
De eventueel toe te passen korting komt
ten goede aan het Rijk, terwijl nagenoeg
alle gemeenten in een moeilijke financieeie
positie verkeeren. In de moeilijkheden der
gemeenten komt de regeering nu nog met
de thans voorgesteld bedreiging.
De loonen van overheidspersonen moe
ten worden verlaagd voor zooveel ze uit
gaan boven die in het particulier bedrijf.
Dat staat ook voor spr. vast. Doch het doel
is met normale rechtsmiddelen te berei
ken. Daarom kan spr. de regeering' in deze
niet volgen.
Minister De Geer spreekt.
De minister van Financiën, de heer D e
Geer, den heer Kranenburg bestrijdend,
betoogt, dat er terecht verschil is gemaakt
tusschen de autonomie als rechtsbegrip en
als politiek desideratum. Staatrechtelijk
is er in deze van strijd met de autonomie
der gemeenten geen sprake. Als het ont
werp om andere redenen minder welgeval
lig is, blijve de autonomie er buiten.
Het gaat er hier alleen om, dat de ver
laging van het indexcijfer evenzeer van
invloed zal zijn op de gemeente- als op de
Rijksambtenaren.
Dat de crisislasten voor verschillende ge
meenten zeer zwaar zijn, beaamt spr. vol
komen. Dit is juist een der redenen, dat
er geen uniforme korting op de uitkeerin
gen der wet van 1929 is voorgesteld. Dit
ontwerp wil voorkomen, dat gemeenten
royaler zijn dan het Rijk.
Spr. wijst er op, dat deze wet, als men
salarisverlaging toepast, geen vermindering
van inkomsten voor de gemeenten zal ter-
oorzaken. Er zijn ook gemeenten welke ho
pen, dat deze wel tot stand komt, omdat
ze het hun gemakkelijker maakt tot de be
oogde maatregelen te komen.
Spr. verklaart ten slotte, dat, als een de
partementshoofd een dictator ware, tuj
geen portefeuillekwestie zou stellen. Dit
was in deze niet een middel om forschen
druk toe te passen. Maar iemand, die zijn
verantwoordelijkheid voelt, kan niet anders
handelen. Er was voor spr. geen ander al
ternatief. Zonder dit ontwerp kan spr. ver
der niets doen in de richting, welke spr.
noodzakelijk acht. Vandaar zijn houding,
welke hij niet wijzigen kan.
De heer Serrarens (R.K.) motiveert
zijn stem tegen het ontwerp.
Het wetsontwerp wordt aangenomen
met 24 tegen 16 stemmen. Tegen de soc.-
dem., vrijz.-dem., de katholieken Serrarens,
Visser en de Bruyn en de a.r. de Vlugt.
De vergadering wordt te 4.30 verdaagd
tot heden elf uur.
ZAL DEFENSIE BEZUINIGEN?
Afvloeiing van beroepspersoneel.
Men meldt aan de „N. R. Crt.":
Binnenkort zal de regeering een beslis
sing moeten nemen in de vraag, in verband
met de noodzakelijke bezuiniging van
Rijks uitgaven, of de africhting van het
leger geheel in handen zal blijven van be
roepsofficieren en lager kader, of dat deze
zal geschieden door het verlofspersoneel,
m.a.w". in de richting zal gaan van het
Zwitsersche stelsel. Zou dit laatste stelsel
worden gekozen, dan zou geleidelijk een
zeer groote afvloeiing van beroepspersoneel
moeten plaats hebben.
IN HET MEUBELMAKERSBEDRIJF.
Het dreigende confict.
Hedenmorgen hebben aldus luidt een
communiqué van de drie samenwerkende
Gezellenorganisaties op het Ministerie
van Arbeid besprekingen plaats gehad tus
schen den Rijksbemiddelaar, mr. S. de
Vries en de vertegenwoordigers der werk
gevers- en werknemersorganisaties in het
meubel- en behangersbedrijf. De Rijksbe
middelaar had partijen opgeroepen met
het doel, inlichtingen te verkrijgen om
trent het dreigende conflict in het meu-
belmakersbedrijf en behangersbedrijf.
Eerst zijn de vertegenwoordigers der
werkgevers door den Rijksbemiddelaar ge
hoord, daarna de vertegenwoordigers van
de gezellenorganisaties.
Resultaat van een en ande is geweest
een mededeeling van den Rijksbemidde
laar, inhoudende, dat hij aan partijen zal
voorstellen om het collectief contract, dat
aangegaan tusschen de R.-K. Patroons
organisaties „St. R-einoldus" eenerzijds en
de R.-K. en Christelijke Gezellenorganisa
ties in het Meubel- en Behangersbedrijf an
derzijds ook te maken tot het collectief
contract van den Bond van Meubelfabri
kanten in Nederland, van den Nederland-
schen Bond van Behangers- en Meubelma
kerspatroons en van den Algemeenen No
de vlandsehen Bond van Meubelmakers.
Hiervan is de grondslag als volgt:
De minimum-loonen worden verlaagd,
tor de werknemers van 2425 jaar en
ouder 2 cent per uur2223 jaar met 3 ct.
per uur; 2021 jaar met 4 cent per uur;
1819 jaar met 5 cent per uur. De loonen
boven het minimum kunnen verlaagd wor
den met 3 cent per uur. Voor de behan
gers-naaisters zal dit kunnen zijn 2 cent per
uur. Het premievrije ziekengeld met be
houd van twee wachtdagen blijft behou
den. De contractduur wordt gesteld op één
iaar. Het vacantieartike^ hoewel dit, wat
betreft het aantal dagen, niet in de on
derhandelingen begrepen was, blijft ook ge
handhaafd. Overeengekomen is, dat de
nieuwe regeling zal ingaan Zaterdag 26
Maart a.s.
De Rijksbemiddelaar heeft voorts aan de
patroonsorganisaties in overweging gege
ven, om de aangekondigde verandering in
de arbeidsvoorwaarden nog een week op
te schorten, met het doel, voortzetting van
de onderhandelingen zonder overhaasting
en in rustige sfeer mogelijk te fnaken.
Den gezeilenorganisaties heeft hij in
overweging gegeven om, wanneer de werk
geversorganisaties genegen zijn de aange
kondigde loonsverlaging uit te stellen, het
'este'de ultimatum* met een week te ver
lengen.
De beide werkgeversbonden hebben beslo*
ten aan den wensch van den Rijksbemid
delaar te voldoen en de toepassing van
de aangekondigde maatregelen een week
uit te stellen.
Door de vertegenwoordigers der gezel
lenorganisaties is besloten om op de ver-
eaderineen. die deze week nog zullen wor
den gehouden met de personeelen, waar
mee het stakinesbesluit is genomen, te nd-
viseeren om het gestelde ultimatum niet
deze week Zaterdag, doch de volgende
week Zaterdag te doen afloonen. De gezel-
lenoreanisaites wenschen echteT een uit
zondering te maken voor de werkgevers,
die de loonsverlaging reeds hebben toege
past. Wanneer deze werkgevers de loons
verlaging niet oneedaan maken, gaat de
staking bij hen Maandag 21 Maart a.s. in.
OPHEFFING VAN SPOORWEGEN.
Bussen voorzien reeds in het verkeer.
Tot de bezuinigingen, die de directie
van de spoorwegen overweegt en die reeds
de goedkeuring der betrokken rijksinstan
ties moeten hebben verworven, behoort de
gedeeltelijke of algeheele stopzetting van
het reizigersverkeer op de navolgende
spoorlijnen
NijkerkEde, GoudaSchoonhoven,
GroningenWeiwerd (de z.g. Woltjer-
spoorweg), N'euwveenTer Aar, Tjumraa-
rumFraneker, WinsumZoutkamp, Stads-
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De huiszoekingen bij de Nationaal-so-
cialisten in Pruisen zouden geweld-plannen
der Nazi's onthuld hebben. (2de blad)
Voorloopig accoord in China. (2de blad).
BINNENLAND.
De Eerste Kamer heeft de korting op
de ambtenaarssalarissen aanvaard. (1ste
blad).
Besprekingen met den rijksbemiddelaar
over de moeilijkheden in het meubelma-
kersbedrijf. Naar een oplossing? (lste
blad).
Opheffing van het reizigersverkeer op
verscheidone lijnen der Nederlandsche
Spoorwegen, (lste blad).
Verscheidene ernstige boerderij-braiv
den. Wasscherij te Bloemendaal ver
brand. Twee étages te Rotterdam uit
gebrand. (Gem. Ber„ 5de blad).
Opniouw de dubbele moordzaak te Cu-
lemborg. (Gem. Berichten, 5de blad).
Valle de prognose-wedstrijden onder ha
zardspel? (Gem. Berichten, 5de blad).
Voorwerpen, uit den dom van Salzburg
gestolen, te Amsterdam teruggevonden.
BRIEF VAN ONZEN EN-
GELSCHEN CORRESPON
DENT Bladz. 13
EEN GEÏLLUSTREERDE PA
GINA VOOR DE DAMES Bladz. 14
LOS ANGELOS, DE STAD
DER OLYMPISCHE SPE
LEN 1932 Bladz. 18
EEN GEÏLLUSTREERDE PA
GINA OVER DE GOEDE
WEEK Bladz. 5
kanaalTer Apel, DeventerOmmen, Nee-
deHellendoorn, DinxperloVarsseveld,
DenekampOldenzaalGronau, Enschedé
Ahaus, HoornBovenkarspel, Kwadijk
EdamVolendam, Van EwijsksluisScha-
gen, EdeWageningen, Zwolle—Blokzijl
benevens de tramwegen op Zuid-Beveland
(Goes's Heer Arenskerke).
Tot de opheffing meent men te gereede
kunnen overgaan omdat op de genoemde
trajecten busdiensten reeds in het reizi
gersverkeer voorzien. „V ooruil".
AANVRAGEN OM INVOER
VERGUNNINGEN.
Uitzonderingen voor na de basisjaren
opgerichte zaken.
De Minister van Arbeid, Handel en Nij
verheid deelt in antwoord op vragen van
het Tweede Kamerlid den heer I. H. J.
Vos het volgende mede:
Inderdaad zijn vele aanvragen om ©en
invoervergunnning bij het Crisis In-- en
Uitvoerbureau binnengekomen. Op 19 Fe
bruari j.l. bedroeg het aantal aanvragen
voor textiel pl.m. 950 en voor schoeisel
2—200.
Uiteraard vordert de behandeling der
aanvragen, die bij de inwerkingtreding van
een contingenteeringsbesluit vrijwel tege
lijk binnenkomen, eenigen tijd, die voor bij
zondere vergunningen, een verder gaand
onderzoek vereischend, grootcr is dan voor
gewone vergunningen, indien althans de
aanvragers aan de gestelde eischen heb
ben voldaan.
Thans, nu de personeelbezetting vol
doende is en het personeel voldoende ge
oefend, behoeven geen bijzondere maat-re-
gele te worden getroffen.
Volgens de regeling in artikel 3 der con-
tingenteeringsbesluiten zijn zakenlieden,
die in 1931 een zaak hebben gesticht, uit
gesloten van het verkrijgen van een ge-
bevoegdheid bijzondere vergunningen te
verleenen, van welke bevoegdheid ten aan
zien van zaken, opgericht na de basisja
ren, thans volgens vaste regelen gebruik
wordt gemaakt, indien vaststaat, althans
deugdelijk aangetoond wordt, dat do zaak
niet is een golegenheidsz.aak, haar ont
staan gevonden hebbend in de mogelijkhe
den, geschapen door valutaval en uitver
koop ver boneden kostprijs, allerlei goede
ren uit het buitenland in te voeren tegen
abonrmaal la.ge prijzen.
