DE PRESIDENTSVERKIEZING 23ste Jaargang MAANDAG 14 MAART 1932 No. 7150 DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN DE STRIJD NOG ONBESLIST DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal Franoo per post f 2.95 per kwartaal liet Geïllustreerd Zondagsblad is roor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 oent per kwartaal, bij vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 oent, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent. TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone Advertentiën 30 cent per regeL Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. Kleins advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huor en verhuur, koop en verkoop f 0.50. EEN BETREKKELIJK KALME DAG MET SLECHTS ONBEDUIDENDE INCIDENTEN DE UITSLAG. Hindenburg heeft het niet gehaald. Maar het scheelde niet veel. Onze lezers hebben het vanmorgen in het uitvoerige bulletin, dat hen is thuis be zorgd, kunnen lezen. De grijze Rijkspresident heeft bijna 50 pet van het aantal geldige stemmen op zich vereenigd. doch bleef met ruim 150 000 stem men beneden de absolute meerderheid. Had hij de stemmen, welke op den Stahlhelmleider Düsterberg zijn uitge bracht, en 2.557.876 bedragen (d.i. 6.811 pet. van het totaal aantal geldige stemmen), er bii gehad, dan was hii herkozen geweest. Doch dat was juist de opzet van Hugen- berg geweestmet de candidatuur Düster berg wilde deze leider der Duitsch-natio nalen precies zooveel stemmen aan - Hin denburg onttrekken, dat een herstemming noodzakeliik zou worden. Deze ópzet is ge lukt. Een herstemmincr is noodzakelijk en deze zal gehouden worden od 10 Anril a.s. Dan zal. zooals bekend, gekozen zijn de gene, die de meeste stemmen op zich zal verzameld hebben (dus de z.g. relatieve meerderheid). Wie hepft dan de meeste kans: Hinden burg of Hitier? On Adolf Hitler zijn een kleine 11 1/2 millioen stemmen uitgebracht, on den com munist Thalmann ee Veine 5 millioen en op den onmoffeliiken Winter (wat doet de man in de kou?) ruim 111.000. Hitler of Hindeburg? Uit den uitslag valt de conclusie te trek ken, dat.de tegenstanders van Hindenburg iets sterker zijn dan diens voorstanders Wanneer het gelukken zou Hitier als eeni- ge tevencandidaat tegenover Hindenburg te stellen, dan is het niet uitgesloten, dat Adolf Hitler op 10 April de overwinning op den grijzen veldmaarschalk zal beha len. Maar dan moeten ook alle stemmen, zoowel die der communisten als die uitge bracht op Düsterberg en Winter zich ver zamelen on den „znigelavfen" pas genatura- liseerden Oostenrijker Hitier. Dat is o.i nauwelijks te verwachten, zoo dat ons voorloopig de kansen van von Hin denburg de beste toeschijnen. Intusschen bli'kt uit het aantal stem men, dat Adolf Hitler thans reeds heeft verkregen. hoe onrustbarend de toestand in Duitschland is. Waren deze verkiezingen in plaats van voor het presidentschap bestemd geweest voor den Riiksdac dan zou Hitler's partij, de nationaal-socilistische partji. van 107 ze tels geklommen zijn tot 190 zetels. Een geruststellende gedachte is dat niet. Berlijn optimistisch. Het resultaat van de verkiezingen wordt in Berlijnsche receerinsskringen evenwel als een groote overwinning van den rijks- president, von Hindenbure beschouwd. De beslissing is reeds eevallen, meent men. Von Hindenburg bliift rijkspresïdent. Er wordt verder op gewezen, dat Hitier be- langriik minder stemmen heeft gekregen dan hij zelf tegenover buitenlandsche jour nalisten heeft durven hopen De op Düster berg uitgebracht stemmen hebben op de presidentsverkiezing practisch geen invloed gehad Er wordt met nadruk op gewezen, dat de achter Hindenburg staande partiien hun kiezers allen naar de stembus hebben gebracht. Het uur der afrekening voor korten tijd verschoven! De president van de rijksleiding der Na- tïonaal-socialisten deelt in verband met den uitslag der het volgende mede: „Door verhindering van propaganda, door het verbieden van kranten, het ver bieden van redevoeringen en het in beslag nemen van verkiezingsgeschriften van al lerlei soort, is het den huidigen machtheb bers nog eenmaal gelukt, een deel van het Duitsche volk in een bedriegelijke hoop te verstrikken en het uur der afrekening voor korten tijd te verschuiven. Desondanks heeft reeds deze verkiezing duidelijk bewijs geleverd, dat de dagen van het „systeem" geteld zijn. De regeering-Brüning is voor de geheel wereld duidelijk een minderheids- regeering geworden, die volgens de gelden de democratische grondwet onmiddellijk moet aftreden. Het stemmenaantal van ht zwart-roode front is van 24.4 tot 18.6 millioen verminderd, terwijl de stemmen van de nationaal-socialistische beweging van 6.4 tot 11.3 millioen zijn gestegen. De nationaal-socialistische beweging is uit deze verkiezing als verreweg de grootste partij te voorschijn gekomen en heeft zich hiermede het recht op de politieke leiding van het Rijk veroverd. Haar parool luidt evenals voorheen: „Aanval." HET VERLOOP VAN DEN VERKIEZINGSDAG. Enkele incidenten. Volgens de uit alle deelen van het Rijk ontvangen berichten is de verkiezingsdag betrekkelijk rustig verloopen Algemeen wordt een buitengewone deelname aan de verkiezing gemeld. Tot de middaguren had den misschien reeds 50 pet. des kiesgerech tigden hun stem uitgebracht. In tegenstel- lying met vroegere verkiezingen heeft de Schupo, welke geconsigneerd was, betrek kelijk weinig aanleiding gehad in te grij pen. Tot Zondagmiddag waren 150 perso nen gearresteerd waarbij het in de meeste gevallen lieden betrcrf die de politievoor- schriften hadden overtreden. Een incident van meer ernstigen aard heeft evenwel nlaats gehad in de ochtenduren, n.l. in de .Tahnstrasse in het Zuiden van Berlijn. Daar werd een Schupo-patrouille bescho ten. Een der beambten werd gewond en moest naar een ziekenhuis worden overge bracht. Hierbij werden 5 personen gearres teerd, die allen tot de communisiscbe par tij behooren. De verkiezingsstrijd te Ham burg was kort doch hevig, verliep evenwel zonder bijzondere incidenten. Te Burg in het district Dithmar heeft in den nacht van Zaterdag op Zondag een ernstige bot sing plaats gehad t-usschen leden van de Rijksbanier en nationaal-socialisten. Bij deze botsing werden drie personen zwaar gewond Een rijksbanierman kreeg een le vensgevaarlijk schot in de borst, terwijl een ander in het bovendijbeen werd ge schoten. Een nationaal-socialist werd door verscheidene messteken zwaar gewond. Zondagmorgen tegen half tien is het te Hückeswagen tot ernstige botsingen geko men tusschen communisten en nationaal- socialisten. Tijdens het gevecht werd een communist door een schot in het hoofd ge dood door een der nazi's. De dader is in het huis van een partijgenoot gevlucht. Toen hij door een communist werd nagezet werd uit het huis met een legerpistool vuui gegeven, waarbij twee communisten wer den gedood. De dader is gearresteerd. Aan gezien zich een groote opwinding van de bevolking meester maakte, werd uit Wup- oerthal een detachement Schupo ontbo den, dat spoedig ter plaatse verscheen. De moordcommissie heeft in den middag een onderzoek ingesteld. In de miinstreek Waldenburg is het Za terdag en Zondag tot botsingen gekomen waarbij talrijke personen werden gewond en één persoon werd gedood. Bij een vecht partij tusschen propagandisten der natio naal-socialisten. communisten en rijksba- nierleden te Weisstein werden Zondagmor gen 8 personen gewond. Te Fellhammer is het Zaterdag bij een optocht van het IJze ren Front tot een botsing met nationaal- socialisten gekomen, waarbij 3 personen werden gewond. Een werkelooze mijnwer ker. die niet aan de vechtpartij had deelge nomen, werd later dood gevonden. Zicht bare verwondingen waren niet te consta- teerena Door sectie op het lijk zal worden nagegaan of de man. naar aangenomen wordt, een hartaanval heeft gehad dan wel bij de botsing om het leven is gekomen. In een dorp bij Wetzlar is de 27-jarige Karl Heinz, lid van de nationaal-socialisti sche partij, door zijn jongeren broer, die lid is van den Reichsbanner, tijdens een politieke gedachtenwisseling met een mes steek in de hartstreek levensgevaarlijk ge wond. De uitspraak van de stembus. De presidentsverkiezing, welke gisteren in Duitschland heeft plaats geha<l, is van groot belang. Van groot belang voor het Duitsohe Rijk en het Duitsche volt zelf. Maar óók van groot belang voor de wereld omdat de geest en de stemming, welke in Duitsch land overheerschench zijn, hun invloed uit oefenen ook buiten Duitschland. En wat zijn de geest en de stemming van de meerderheid van het Duitsche volk, zooals wij die uit de stemming van giste ren mogen constateeren? Het Duitsohe volk is in meerderheid vóór een b e wi nd-Hindenburg; wel beeft de candi d.a tuur-Hinden- burg niet de meerderheid behaald, maar 't scheelde niet veel, en degenen, die heb ben gestemd op Düsterberg (de man, die vrije bewapening als program punt heeft) mogen tot zéker niet allen tot de tegenstanders van het bewind-Hinden burg worden gerekend. Tegenstanders van dat bewind zijn wel de fascistisch-gezinde Hifclerianen, de nationaal-socialisten, Principieele tegenstanders van Hitier zijn ook degenen, die aan den leider van de communisten, Thalmann hun stem hebben gegeven. De candidatuur-W inter heeft op zich vereenigd een groep tegenstanders van v. Hindenburg, die het ook onderling niet eens zijn. Zooals men weet hadden de sociaal-de mocratische leiders aan hun volgelingen order gegeven te Btemmen op Hindenburg, die ook de candidaat is van de Katholie ken en het Centrum! Beide partijen hebben begrepen, dat hun samengaan aan de stembus alleen in staat is, het land te behoeden voor een nationaal-socialistisch bewind dat voor binnen- en buitenland niet minder dan een catastrophe zou beteekenen. Men schreef vóór de verkiezing aan de „Maasbode" uit Berlijn: Millioenen van arbeiders vóelen tenslotte meer voor thuis blijven of Thalmann dan voor von Hindenburg. Een paar millioen andere menschen kunnen Briining maar niet verteren, want in zulke kritieke oogenblikken herinnert men zich toch, dat deze man tot het Centrum behoort en ka- tholiek is. Curieus: indertijd had von Hindenburg zijn uitverkiezing daar aan te danken, dat Marx, zijn tegen- candidaat, katholiek was; maar nu is de katholiciteit van Hindenburgs voornaamsten mede-arbeider, een hin derpaal voor zijh herverkiezing. Men doet goed deze Confessioneele tegen stellingen niet te overschatten, maar zij spelen toch een rol, die ook al weer niet genegeerd kan worden. Ten slotte is tooh gebleken, dat er is een meerderheid in het Duitsche volk, dat zich plaatst op het standpunt, dat: op democratischen grondslag, krachtig maar geleidel ij k, zonder revolutie, naar verandering en verbetering moet wor den gestreefd. Dat is o. i. de uitspraak van de stembus van gisteren. DE STILLE OMGANG, De tweede nacht. In den nacht van Zaterdag op Zondag is de tweede Stille Omgang te Amster dam gehouden. Het aantal deelnemers was weer veel grooter dan het vorige jaar. Dezen nacht waren het de Katho lieke Amsterdammers en de pelgrims uit» de provincies Noord-Holland en Utrecht. In den stoet liepen mede de Aartsbis schop van Utrecht, mgr. J. H. G. Jansen, mgr. J. D. J. Aengenent, bisschop van Haarlem dr. G. C. van Noord, Deken van Amsterdam en talrijke pastoors en kapelaans. Ook een zeer groote groep Volendammers nam aan den omgang deel. Op het Spui heeft een colportrice en een aantal colporteurs, die in de hoofdstad een soort van anti-Katholieke actie voeren, getracht de pelgrims te hinderen. De politie greep echter spoedig en doortastend in en wist de personen te verwijderen. Incidenten deden zich verder niet voor. Het aantal deelnemers bedroeg dezen nacht 50.000. UIT HET MEUBELMAKERSBEDRIJF. De bond van meubelfabrikan ten en de bond van behan gers- en meubelmakers-pa troons kondigen een loons verlaging aan, welke de gezellenorganisaties met een dreigement tot staking be antwoorden. De onderhandelingen, dde tusschen de vertegenwoordigers van werkgevers- en werknemers-organisaties in het meubel- en behangersbedrijf zijn gevoerd over een nieuwe collectieve arbeidsovereenkomst, hebben niet tot overeenstemming geleid. De bond van meubelfabrikanten in Neder land heeft thans aan alle personeelen, die bij zijn leden in dienst zijn, doen weten dat, met ingang van 21 Maart a.s., de loo- nen der gezellen met drie oent per uur zullen worden verlaagd en dat met 23 Maart en 4 April de loonen opnieuw met één oent per uur verlaagd zullen worden. De bond van meubelfabrikanten wenscht dus de uurioonen in totaal met vijf oent te verlagen. Voorts is den gezellen medegedeeld, dat, met ingang van 21 Maart, de helft van de premie voor de ziekengeldverzekering op de werknemers zal worden verhaald. De bond van behangers- en meubelma kerspatroons heeft eveneens een loonsver laging aangekondigd. Laatstgenoemde or ganisatie wil de loonen van de gezellen met 10 pet. verlagen. Voor de drie groote plaat sen beteekent dit een loonsverlaging van zeven oent per uur, voor de provincie plaatsen een van zes oent per uur. De drie samenwerkende gezellen-orga nisaties zijn naar aanleiding van de aange kondigde maatregelen met haar leden in overleg getreden, met het gevolg, dat aan negen firma's in Den Haag, twaalf te Haarlem en negen te Amsterdam, allen lid van den behangerspatroonsbond, een ulti matum is gesteld. De staking zal ingaan per 21 Maart aa., indien aan de gestelde eischen niet wordt voldaan. Heden en morgen zullen de besturen van de samenwerkende gezellenorganisaties in overleg treden met de personeelen van de leden van den Bond van meubelfabrikan ten in Nederland. Zij zullen adviseeren, de aangekondigde loonsverlaging niet te aan vaarden en, indien de patroons op hun standpunt blijven staan, op 21 Maart a.s. eveneens in staking te gaan. HET PONDENVERLIES VAN DE NEDERLANDSCHE BANK. Bij de Tweede Kamer is ingediend een wetsontwerp tot dekking van het verlies van de Nederlandsche Bank, geleden in het boekjaar 1 April 193131 Maart 1932. De regeering deelt in de memorie van toelichting mede, dat het door de Bank geleden ponden verlies, in verband met da pondentransactie, welke met Neder- landsoh-Indië is gesloten, zich zal be wegen tusschen 28.5 millioen en 30 millioen. Dit verlies zal in de eerste plaats gedekt worden uit het bedrijfs- overschot, dat, afgezien van het ponden- verlies te verwachten is. Voorts zullen de algemeene en de bijzondere reserven tot bepaalde bedragen worden vermin derd. Het daarna nog resteerende verlies van ruim 20 millioen zal, volgens een stelsel van geleidelijke afschrijving, wor den gedekt. In verband met een en ander wordt een tijdelijke nieuwe winstverdee- ling voorgesteld. VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. De presidentsverkiezingen in Duitsch land hebben gisteren geen absolute meer derheid voor von Hindenburg opgeleverd. 10 April nieuwe stemming. (Ie pagina). De nationale begrafenis van BriandL (Buitenl. 2e blad). De Zweedsche luciferskoning Kreuger pleegt zelfmoord. Terugslag op de Stock- mclmsche beurs gevreesd. (Buitenl. Berich ten 2e blad). BINNENLAND. Een moordaanslag te Haarlem. (Gem. Berichten, 3de blad). Brand in een mode-magazijn te Apel doorn. (Gem. Berichten, 3de blad). Tweede slachtoffer van het auto-onge luk te Utrecht overleden. (Gem. Berichten 3de blad). SPORT EN WEDSTRIJDEN. De wedstrijd R. K. NederlandR. K. Duitschland wo^dt 5 Juni te Arnhem ge speeld. (Sportblad). De Westelijke kampioensploegen van den K. N. V. B. winnen. Haarlem vprslaat E. D. 0. D. H. C. wint van H. F. C. (Sportblad). De jaarvp-^rferlng van don Nederi. Zwembond. (Sportblad). HOE IN AMERIKA KINDE REN WORDEN ONTVOERD Bladz. 11 EEN PAGINA VOOR DE DAMES Bladz. 12 UIT HET MIJNBEDRIJF. De onderhandelingen. Zaterdagmiddag is de contactcommis sie voor het mijnbedrijf opnieuw bijeen gekomen, ter bespreking van de voorstel len van de mijndirecties om de arbeiders- loonen op 1 April met tien prooent te verminderen. Ingekomen was een brief, waarbij de vertegenwoordigers van de drie samenwerkende organisaties zich be reid verklaren, de te houden besturenoon- ferentie te adviseeren 'n verlaging der loo nen met vijf prooent te accepteeren, in dien de directies bereid zouden worden gevonden de verlofregeling en kinderbij slag ongewijzigd te handhaven. De ver tegenwoordiger van den Nederlandsohen mijnwerkersbond heeft medegedeeld, dat zijn organisatie ook thans geen loonsver mindering kan aanvaarden en van oor deel blijft, dat langs anderen weg naar verbetering van den toestand moet wor den gestreefd. Nadat de directies zich over den brief van de samenwerkende organisaties on derling hadden beraden, deelen zij mede bereid te zijn, de verlofregeling te be- stendigèn en den gezinsbijslag ongewij zigd te laten, mits de organisaties do voorgestelde loonsverlaging van tien pro cent zouden aanvaarden. Op verzoek van de samenwerkende bonden schorste de voorzitter na het afleggen van deze verklaring de vergadering. Na heropening van de vergadering heb ben de vertegenwoordigers van de sa menwerkende organisaties medegedeeld, dat zij niet accoord konden gaan met een verlaging van tien procent in eens, doch bereid waren, op de reeds gisteren te houden besturenconferenties, het voorstel te doen een verlaging van 5 pet. op 1 April en een tweede van vijf procent op I 1 Juni te aanvaarden. Naar aanleiding van deze mededeeling is besloten op he- I den alsnog een laatste bijeenkomst te j houden. Dan zullen de vertegenwoordi- gers van de samenwerkende bonden me- dedeelen, of hun besturen het laatstge noemde voorstel kunnen aanvaarden en zullen de directies verklaren, welk stand punt zij tegenover dit besluit innemen. Ir. J. Romein overleden. Te Genève is in den nacht van Vrijdag op Zaterdag na een kortstondige onge steldheid overleden de waarnemende di recteur der Verkeersafdeeling van den Volkenbond, onze landgenoot ir. J. Ro- 1 mein.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1932 | | pagina 1