DE PRESIDENTSVERKIEZING
23ste Jaargang
MAANDAG 14 MAART 1932
No. 7150
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
DE STRIJD NOG ONBESLIST
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal
Franoo per post f 2.95 per kwartaal
liet Geïllustreerd Zondagsblad is roor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 oent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 oent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regeL
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
Kleins advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huor en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
EEN BETREKKELIJK KALME DAG MET SLECHTS ONBEDUIDENDE INCIDENTEN
DE UITSLAG.
Hindenburg heeft het niet gehaald.
Maar het scheelde niet veel.
Onze lezers hebben het vanmorgen in het
uitvoerige bulletin, dat hen is thuis be
zorgd, kunnen lezen.
De grijze Rijkspresident heeft bijna 50
pet van het aantal geldige stemmen op zich
vereenigd. doch bleef met ruim 150 000 stem
men beneden de absolute meerderheid.
Had hij de stemmen, welke op den
Stahlhelmleider Düsterberg zijn uitge
bracht, en 2.557.876 bedragen (d.i. 6.811 pet.
van het totaal aantal geldige stemmen), er
bii gehad, dan was hii herkozen geweest.
Doch dat was juist de opzet van Hugen-
berg geweestmet de candidatuur Düster
berg wilde deze leider der Duitsch-natio
nalen precies zooveel stemmen aan - Hin
denburg onttrekken, dat een herstemming
noodzakeliik zou worden. Deze ópzet is ge
lukt. Een herstemmincr is noodzakelijk en
deze zal gehouden worden od 10 Anril a.s.
Dan zal. zooals bekend, gekozen zijn de
gene, die de meeste stemmen op zich zal
verzameld hebben (dus de z.g. relatieve
meerderheid).
Wie hepft dan de meeste kans: Hinden
burg of Hitier?
On Adolf Hitler zijn een kleine 11 1/2
millioen stemmen uitgebracht, on den com
munist Thalmann ee Veine 5 millioen en
op den onmoffeliiken Winter (wat doet de
man in de kou?) ruim 111.000.
Hitler of Hindeburg?
Uit den uitslag valt de conclusie te trek
ken, dat.de tegenstanders van Hindenburg
iets sterker zijn dan diens voorstanders
Wanneer het gelukken zou Hitier als eeni-
ge tevencandidaat tegenover Hindenburg
te stellen, dan is het niet uitgesloten, dat
Adolf Hitler op 10 April de overwinning
op den grijzen veldmaarschalk zal beha
len.
Maar dan moeten ook alle stemmen,
zoowel die der communisten als die uitge
bracht op Düsterberg en Winter zich ver
zamelen on den „znigelavfen" pas genatura-
liseerden Oostenrijker Hitier.
Dat is o.i nauwelijks te verwachten, zoo
dat ons voorloopig de kansen van von Hin
denburg de beste toeschijnen.
Intusschen bli'kt uit het aantal stem
men, dat Adolf Hitler thans reeds heeft
verkregen. hoe onrustbarend de toestand in
Duitschland is.
Waren deze verkiezingen in plaats van
voor het presidentschap bestemd geweest
voor den Riiksdac dan zou Hitler's partij,
de nationaal-socilistische partji. van 107 ze
tels geklommen zijn tot 190 zetels.
Een geruststellende gedachte is dat niet.
Berlijn optimistisch.
Het resultaat van de verkiezingen wordt
in Berlijnsche receerinsskringen evenwel
als een groote overwinning van den rijks-
president, von Hindenbure beschouwd. De
beslissing is reeds eevallen, meent men.
Von Hindenburg bliift rijkspresïdent. Er
wordt verder op gewezen, dat Hitier be-
langriik minder stemmen heeft gekregen
dan hij zelf tegenover buitenlandsche jour
nalisten heeft durven hopen De op Düster
berg uitgebracht stemmen hebben op de
presidentsverkiezing practisch geen invloed
gehad Er wordt met nadruk op gewezen,
dat de achter Hindenburg staande partiien
hun kiezers allen naar de stembus hebben
gebracht.
Het uur der afrekening voor
korten tijd verschoven!
De president van de rijksleiding der Na-
tïonaal-socialisten deelt in verband met
den uitslag der
het volgende mede:
„Door verhindering van propaganda,
door het verbieden van kranten, het ver
bieden van redevoeringen en het in beslag
nemen van verkiezingsgeschriften van al
lerlei soort, is het den huidigen machtheb
bers nog eenmaal gelukt, een deel van het
Duitsche volk in een bedriegelijke hoop te
verstrikken en het uur der afrekening voor
korten tijd te verschuiven. Desondanks
heeft reeds deze verkiezing duidelijk bewijs
geleverd, dat de dagen van het „systeem"
geteld zijn. De regeering-Brüning is voor
de geheel wereld duidelijk een minderheids-
regeering geworden, die volgens de gelden
de democratische grondwet onmiddellijk
moet aftreden. Het stemmenaantal van
ht zwart-roode front is van 24.4 tot 18.6
millioen verminderd, terwijl de stemmen
van de nationaal-socialistische beweging
van 6.4 tot 11.3 millioen zijn gestegen. De
nationaal-socialistische beweging is uit
deze verkiezing als verreweg de grootste
partij te voorschijn gekomen en heeft zich
hiermede het recht op de politieke leiding
van het Rijk veroverd. Haar parool luidt
evenals voorheen: „Aanval."
HET VERLOOP VAN DEN
VERKIEZINGSDAG.
Enkele incidenten.
Volgens de uit alle deelen van het Rijk
ontvangen berichten is de verkiezingsdag
betrekkelijk rustig verloopen Algemeen
wordt een buitengewone deelname aan de
verkiezing gemeld. Tot de middaguren had
den misschien reeds 50 pet. des kiesgerech
tigden hun stem uitgebracht. In tegenstel-
lying met vroegere verkiezingen heeft de
Schupo, welke geconsigneerd was, betrek
kelijk weinig aanleiding gehad in te grij
pen. Tot Zondagmiddag waren 150 perso
nen gearresteerd waarbij het in de meeste
gevallen lieden betrcrf die de politievoor-
schriften hadden overtreden. Een incident
van meer ernstigen aard heeft evenwel
nlaats gehad in de ochtenduren, n.l. in de
.Tahnstrasse in het Zuiden van Berlijn.
Daar werd een Schupo-patrouille bescho
ten. Een der beambten werd gewond en
moest naar een ziekenhuis worden overge
bracht. Hierbij werden 5 personen gearres
teerd, die allen tot de communisiscbe par
tij behooren. De verkiezingsstrijd te Ham
burg was kort doch hevig, verliep evenwel
zonder bijzondere incidenten. Te Burg in
het district Dithmar heeft in den nacht
van Zaterdag op Zondag een ernstige bot
sing plaats gehad t-usschen leden van de
Rijksbanier en nationaal-socialisten. Bij
deze botsing werden drie personen zwaar
gewond Een rijksbanierman kreeg een le
vensgevaarlijk schot in de borst, terwijl
een ander in het bovendijbeen werd ge
schoten. Een nationaal-socialist werd door
verscheidene messteken zwaar gewond.
Zondagmorgen tegen half tien is het te
Hückeswagen tot ernstige botsingen geko
men tusschen communisten en nationaal-
socialisten. Tijdens het gevecht werd een
communist door een schot in het hoofd ge
dood door een der nazi's. De dader is in
het huis van een partijgenoot gevlucht.
Toen hij door een communist werd nagezet
werd uit het huis met een legerpistool vuui
gegeven, waarbij twee communisten wer
den gedood. De dader is gearresteerd. Aan
gezien zich een groote opwinding van de
bevolking meester maakte, werd uit Wup-
oerthal een detachement Schupo ontbo
den, dat spoedig ter plaatse verscheen. De
moordcommissie heeft in den middag een
onderzoek ingesteld.
In de miinstreek Waldenburg is het Za
terdag en Zondag tot botsingen gekomen
waarbij talrijke personen werden gewond
en één persoon werd gedood. Bij een vecht
partij tusschen propagandisten der natio
naal-socialisten. communisten en rijksba-
nierleden te Weisstein werden Zondagmor
gen 8 personen gewond. Te Fellhammer is
het Zaterdag bij een optocht van het IJze
ren Front tot een botsing met nationaal-
socialisten gekomen, waarbij 3 personen
werden gewond. Een werkelooze mijnwer
ker. die niet aan de vechtpartij had deelge
nomen, werd later dood gevonden. Zicht
bare verwondingen waren niet te consta-
teerena Door sectie op het lijk zal worden
nagegaan of de man. naar aangenomen
wordt, een hartaanval heeft gehad dan wel
bij de botsing om het leven is gekomen.
In een dorp bij Wetzlar is de 27-jarige
Karl Heinz, lid van de nationaal-socialisti
sche partij, door zijn jongeren broer, die
lid is van den Reichsbanner, tijdens een
politieke gedachtenwisseling met een mes
steek in de hartstreek levensgevaarlijk ge
wond.
De uitspraak van de stembus.
De presidentsverkiezing, welke gisteren
in Duitschland heeft plaats geha<l, is van
groot belang.
Van groot belang voor het Duitsohe Rijk
en het Duitsche volt zelf. Maar óók van
groot belang voor de wereld omdat de
geest en de stemming, welke in Duitsch
land overheerschench zijn, hun invloed uit
oefenen ook buiten Duitschland.
En wat zijn de geest en de stemming
van de meerderheid van het Duitsche volk,
zooals wij die uit de stemming van giste
ren mogen constateeren?
Het Duitsohe volk is in meerderheid
vóór een b e wi nd-Hindenburg; wel
beeft de candi d.a tuur-Hinden-
burg niet de meerderheid behaald, maar
't scheelde niet veel, en degenen, die heb
ben gestemd op Düsterberg (de man,
die vrije bewapening als program
punt heeft) mogen tot zéker niet allen tot
de tegenstanders van het bewind-Hinden
burg worden gerekend.
Tegenstanders van dat bewind zijn wel
de fascistisch-gezinde Hifclerianen,
de nationaal-socialisten,
Principieele tegenstanders van Hitier
zijn ook degenen, die aan den leider van
de communisten, Thalmann hun stem
hebben gegeven.
De candidatuur-W inter heeft
op zich vereenigd een groep tegenstanders
van v. Hindenburg, die het ook onderling
niet eens zijn.
Zooals men weet hadden de sociaal-de
mocratische leiders aan hun volgelingen
order gegeven te Btemmen op Hindenburg,
die ook de candidaat is van de Katholie
ken en het Centrum!
Beide partijen hebben begrepen, dat hun
samengaan aan de stembus alleen in
staat is, het land te behoeden voor een
nationaal-socialistisch bewind dat voor
binnen- en buitenland niet minder dan
een catastrophe zou beteekenen.
Men schreef vóór de verkiezing aan de
„Maasbode" uit Berlijn:
Millioenen van arbeiders vóelen
tenslotte meer voor thuis blijven of
Thalmann dan voor von Hindenburg.
Een paar millioen andere menschen
kunnen Briining maar niet verteren,
want in zulke kritieke oogenblikken
herinnert men zich toch, dat deze
man tot het Centrum behoort en ka-
tholiek is. Curieus: indertijd had von
Hindenburg zijn uitverkiezing daar
aan te danken, dat Marx, zijn tegen-
candidaat, katholiek was; maar nu is
de katholiciteit van Hindenburgs
voornaamsten mede-arbeider, een hin
derpaal voor zijh herverkiezing. Men
doet goed deze Confessioneele tegen
stellingen niet te overschatten, maar
zij spelen toch een rol, die ook al weer
niet genegeerd kan worden.
Ten slotte is tooh gebleken, dat er is een
meerderheid in het Duitsche volk, dat zich
plaatst op het standpunt, dat:
op democratischen grondslag, krachtig
maar geleidel ij k, zonder revolutie,
naar verandering en verbetering moet wor
den gestreefd.
Dat is o. i. de uitspraak van de stembus
van gisteren.
DE STILLE OMGANG,
De tweede nacht.
In den nacht van Zaterdag op Zondag
is de tweede Stille Omgang te Amster
dam gehouden. Het aantal deelnemers
was weer veel grooter dan het vorige
jaar. Dezen nacht waren het de Katho
lieke Amsterdammers en de pelgrims uit»
de provincies Noord-Holland en Utrecht.
In den stoet liepen mede de Aartsbis
schop van Utrecht, mgr. J. H. G. Jansen,
mgr. J. D. J. Aengenent, bisschop van
Haarlem dr. G. C. van Noord, Deken
van Amsterdam en talrijke pastoors en
kapelaans. Ook een zeer groote groep
Volendammers nam aan den omgang
deel. Op het Spui heeft een colportrice
en een aantal colporteurs, die in de
hoofdstad een soort van anti-Katholieke
actie voeren, getracht de pelgrims te
hinderen. De politie greep echter spoedig
en doortastend in en wist de personen te
verwijderen. Incidenten deden zich verder
niet voor. Het aantal deelnemers bedroeg
dezen nacht 50.000.
UIT HET MEUBELMAKERSBEDRIJF.
De bond van meubelfabrikan
ten en de bond van behan
gers- en meubelmakers-pa
troons kondigen een loons
verlaging aan, welke de
gezellenorganisaties met een
dreigement tot staking be
antwoorden.
De onderhandelingen, dde tusschen de
vertegenwoordigers van werkgevers- en
werknemers-organisaties in het meubel- en
behangersbedrijf zijn gevoerd over een
nieuwe collectieve arbeidsovereenkomst,
hebben niet tot overeenstemming geleid.
De bond van meubelfabrikanten in Neder
land heeft thans aan alle personeelen, die
bij zijn leden in dienst zijn, doen weten
dat, met ingang van 21 Maart a.s., de loo-
nen der gezellen met drie oent per uur
zullen worden verlaagd en dat met 23
Maart en 4 April de loonen opnieuw met
één oent per uur verlaagd zullen worden.
De bond van meubelfabrikanten wenscht
dus de uurioonen in totaal met vijf oent te
verlagen.
Voorts is den gezellen medegedeeld, dat,
met ingang van 21 Maart, de helft van de
premie voor de ziekengeldverzekering op de
werknemers zal worden verhaald.
De bond van behangers- en meubelma
kerspatroons heeft eveneens een loonsver
laging aangekondigd. Laatstgenoemde or
ganisatie wil de loonen van de gezellen met
10 pet. verlagen. Voor de drie groote plaat
sen beteekent dit een loonsverlaging van
zeven oent per uur, voor de provincie
plaatsen een van zes oent per uur.
De drie samenwerkende gezellen-orga
nisaties zijn naar aanleiding van de aange
kondigde maatregelen met haar leden in
overleg getreden, met het gevolg, dat aan
negen firma's in Den Haag, twaalf te
Haarlem en negen te Amsterdam, allen lid
van den behangerspatroonsbond, een ulti
matum is gesteld. De staking zal ingaan
per 21 Maart aa., indien aan de gestelde
eischen niet wordt voldaan.
Heden en morgen zullen de besturen van
de samenwerkende gezellenorganisaties in
overleg treden met de personeelen van de
leden van den Bond van meubelfabrikan
ten in Nederland. Zij zullen adviseeren, de
aangekondigde loonsverlaging niet te aan
vaarden en, indien de patroons op hun
standpunt blijven staan, op 21 Maart a.s.
eveneens in staking te gaan.
HET PONDENVERLIES VAN DE
NEDERLANDSCHE BANK.
Bij de Tweede Kamer is ingediend een
wetsontwerp tot dekking van het verlies
van de Nederlandsche Bank, geleden in
het boekjaar 1 April 193131 Maart 1932.
De regeering deelt in de memorie van
toelichting mede, dat het door de Bank
geleden ponden verlies, in verband met da
pondentransactie, welke met Neder-
landsoh-Indië is gesloten, zich zal be
wegen tusschen 28.5 millioen en 30
millioen. Dit verlies zal in de eerste
plaats gedekt worden uit het bedrijfs-
overschot, dat, afgezien van het ponden-
verlies te verwachten is. Voorts zullen
de algemeene en de bijzondere reserven
tot bepaalde bedragen worden vermin
derd. Het daarna nog resteerende verlies
van ruim 20 millioen zal, volgens een
stelsel van geleidelijke afschrijving, wor
den gedekt. In verband met een en ander
wordt een tijdelijke nieuwe winstverdee-
ling voorgesteld.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De presidentsverkiezingen in Duitsch
land hebben gisteren geen absolute meer
derheid voor von Hindenburg opgeleverd.
10 April nieuwe stemming. (Ie pagina).
De nationale begrafenis van BriandL
(Buitenl. 2e blad).
De Zweedsche luciferskoning Kreuger
pleegt zelfmoord. Terugslag op de Stock-
mclmsche beurs gevreesd. (Buitenl. Berich
ten 2e blad).
BINNENLAND.
Een moordaanslag te Haarlem. (Gem.
Berichten, 3de blad).
Brand in een mode-magazijn te Apel
doorn. (Gem. Berichten, 3de blad).
Tweede slachtoffer van het auto-onge
luk te Utrecht overleden. (Gem. Berichten
3de blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
De wedstrijd R. K. NederlandR. K.
Duitschland wo^dt 5 Juni te Arnhem ge
speeld. (Sportblad).
De Westelijke kampioensploegen van den
K. N. V. B. winnen. Haarlem vprslaat
E. D. 0. D. H. C. wint van H. F. C.
(Sportblad).
De jaarvp-^rferlng van don Nederi.
Zwembond. (Sportblad).
HOE IN AMERIKA KINDE
REN WORDEN ONTVOERD Bladz. 11
EEN PAGINA VOOR DE
DAMES Bladz. 12
UIT HET MIJNBEDRIJF.
De onderhandelingen.
Zaterdagmiddag is de contactcommis
sie voor het mijnbedrijf opnieuw bijeen
gekomen, ter bespreking van de voorstel
len van de mijndirecties om de arbeiders-
loonen op 1 April met tien prooent te
verminderen. Ingekomen was een brief,
waarbij de vertegenwoordigers van de
drie samenwerkende organisaties zich be
reid verklaren, de te houden besturenoon-
ferentie te adviseeren 'n verlaging der loo
nen met vijf prooent te accepteeren, in
dien de directies bereid zouden worden
gevonden de verlofregeling en kinderbij
slag ongewijzigd te handhaven. De ver
tegenwoordiger van den Nederlandsohen
mijnwerkersbond heeft medegedeeld, dat
zijn organisatie ook thans geen loonsver
mindering kan aanvaarden en van oor
deel blijft, dat langs anderen weg naar
verbetering van den toestand moet wor
den gestreefd.
Nadat de directies zich over den brief
van de samenwerkende organisaties on
derling hadden beraden, deelen zij mede
bereid te zijn, de verlofregeling te be-
stendigèn en den gezinsbijslag ongewij
zigd te laten, mits de organisaties do
voorgestelde loonsverlaging van tien pro
cent zouden aanvaarden. Op verzoek
van de samenwerkende bonden schorste
de voorzitter na het afleggen van deze
verklaring de vergadering.
Na heropening van de vergadering heb
ben de vertegenwoordigers van de sa
menwerkende organisaties medegedeeld,
dat zij niet accoord konden gaan met een
verlaging van tien procent in eens, doch
bereid waren, op de reeds gisteren te
houden besturenconferenties, het voorstel
te doen een verlaging van 5 pet. op 1
April en een tweede van vijf procent op
I 1 Juni te aanvaarden. Naar aanleiding
van deze mededeeling is besloten op he-
I den alsnog een laatste bijeenkomst te
j houden. Dan zullen de vertegenwoordi-
gers van de samenwerkende bonden me-
dedeelen, of hun besturen het laatstge
noemde voorstel kunnen aanvaarden en
zullen de directies verklaren, welk stand
punt zij tegenover dit besluit innemen.
Ir. J. Romein overleden.
Te Genève is in den nacht van Vrijdag
op Zaterdag na een kortstondige onge
steldheid overleden de waarnemende di
recteur der Verkeersafdeeling van den
Volkenbond, onze landgenoot ir. J. Ro-
1 mein.