ST.-CLEMENSRETRAITENHIIIS
23ste Jaargang
ZATERDAG 20 FEBRUARI 1932
No. 7132
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
EEN FEESTDAG
SPAANSCHE REPUBLIEK
BINNENLAND
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
V oor Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal
Franco per pott f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is roor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
regeL
het dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur ea
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
DER
MAAR GEEN FEESTELIJKE STEMMING.
(Van onzen bijzonderen Spaanschen correspondent).
MADRID, 11 Febr. 1932.
Ingevolge besluit van den Ministerraad,
d.d. 9 dezer, is de 11de Februari tot natio-
na.en feestdag verheven, onder den naam
van „Feest der Republiek".
De geschiedenis is een krachtig troost
middel in uren van politieke zwaarmoedig
heid. Zij doet hopen en vertrouwen, mits
men de bladzijden naslaat, die op den hul
digen toestand van toepassing kunnen zijn.
De geschiedenis bevat van alles, en voor
allen. Omwentelingen, gevolgd door perio
des van ka.mte; tronen omvergestooten en
wederom in eerë hersteld; kerkvervolging
en vrijheid van godsdienst; militaire dicta
tuur en souvereiniteit van het volt; vrijheid
in woord en pers en perioden van onder
drukking. De geschiedenis van Spanje her
haalt zich. Er was eens een zitting van de
Cortes, nu bijna honderd jaar geleden. Den
22sten Maart 1836 sprak de toenmalige
Koningin-Regentes bij de plechtige opening
der Kamer tot de verzamelden grooten des
Rijks o.a. deze woorden: „Er is geen twijfel
aan, dat de Katholieke instellingen in an
dere tijden groote diensten aan Kerk en
Staat bewezen hebben. Maar nu zij niet
meer in overeenstemming zijn met de be
ginselen der beschaving en de behoeften
van dezen tijd, heeft de „stem van het
volk" gevraagd, dat zij ontbonden zouden
worden; en het zou niet rechtvaardig en
niet verstandig geweest zijn, om naar die
stem niet te luisteren". Met deze lakonieke
woorden gaf de Regeering rekenschap aan
parlement en volk van de ontbinding van
alle Orden. En zulk een belangrijke maat
regel werd nauwelijks in de volksvertegen
woordiging behandeld hij bracht ternau
wernood eenige ontroering onder de massa
teweeg men kan vrijwel zeggen, dat hij
onopgemerkt voorbijging. Geen klooster
bleet er open. Alle k oosterlingen werden
uit hun huizen gezet en het leven in
Spanje ging zijn gewonen gang. Maar er
waren nog niet vele jaren voorbij gegaan,
of de kloosterlingen kwamen terug, in nóg
sterkeren getale, en hun invloed was weldra
grooter, dan hij ooit geweest was.
De Spaansche Regeering viert feest, na
een reeks van hatelijke maatregelen tegen-
de Kerk en Haar bedienaren. Met de tra
ditie heeft men afgerekend, om de deur
open te zetten voor de Russische revolu-
tionnairen. Men vervolgt de Katholieken,
in de hoop, dat men de communistische drij
vers tevreden kan stellen. De etalages der
groote boekwinkels en de handkarren der
straatverkoopers liggen vol drukwerk ter
aanbeveling van de.Sovjets. De Russische
communisten zijn in Spanje nog meer be
kend dan de Spap"sche machthebbers ze f
Hun portretten prijken overal." Nadat de
verantwoordelijke Spaansche leiders gehoor
hebben gegeven aan hun buitenlandsche
vrienden, om de Jezuïeten te verdrijven, is
het gevaar evenwel met denkbeeldig, dat zij
nu zelf onder de voet worden geloopen.
11 Februari feest, zulks ter gedachtenis
aan de oprichting der eerste Spaansche re
publiek. nu jaren geleden. Het zou wel eens
de moeite waard zijn te vragen, hoeveel
re-den tot feestvreugde er in leidende krin
gen alhier bestaat. Men leze slechts de op
schriften in de couranten. „Algemeene sta
king in Sevil'la en omgeving" Crisis in
de industrie" „Ontslag op groote schaal"
„Rustverstoring in verschillende provin
cies" „Daling van de peseta", enz.
11 Februari is ook de dag, dat de heer
Lerroux zijn groote redevoering zou houden
in Barcelona. Een extra-trein was inge-
Iascht, om zijn vrienden van hier naar de
Oatalaansche hoofdstad te brengen. Maar
er was iets gebeurd. Dinsdag was de heer
Lerroux „ongesteld". Tegen den avond
werd bekend, dat de Regeering hem ver
zocht had, met het oog op den toestand in
Barcelona, zijn redevoernig uit te stellen.
De heer i.enoux heeft daarop toestemmend
geantwoord, daar hij „nooit of te nimmer
een aanleiding tot incidenten wil wezen".
Tevens is hem bij die gelegenheid aange
boden, zijn redevoering in Madrid te hou
den, of in een andere stad, als het maar
niet b...c-jna is! De heer Lerroux is thans
aan het nadenken over plaats en datum.
11 Februari. Merkw.-aidi: er wijze valt
deze datum samen met den derden verjaar
dag van het verdrag van Lateranen, waar
bij een andere machthebber, in een ander
land, den Paus als souverein erkende. On
willekeurig gaan op der - dag de gedach
ten der Spaansche Katholieken uit naar
den Va-der der Christenheid, Die zelf, als
zoovelen van Zijn Voorgangers vóór Hem,
er een levend' voorbeeld van is. dat de dag
van vervolging tevens is een dag van zege
praal
De leidende staatslieden in Italië hebben
ingezien, dat een goede verstandhouding
tusschen Kerk en Staat nooit in het nadeel
van den laatsten uitvalt. Mogen er al wol
ken aan den fascistischen hemel opgekomen
zijn een bekwaam staatsman als Benito
Mussolini heeft den dag der verzoening
tusschen Kerk en Staat verheven tot na-
tionalen feesdag. De premier van Spanje
verkiest een anderen weg. Hij moet nog be
ginnen
Aan de Carrera de San Jeronimo verrijst
in kloeke lijnen 't Huis van Afgevaardigden,
een waardig monument uit het verleden. De
bronzen leeuwen aan den voet der breede
trappen, die naar de zuilengalerij omhoog
voeren, zijn gegoten uit het brons van de
wapenen, die de Spaansche krijgslieden in
Afrika hebben uitgemaakt In dit Huis is
het besluit gevallen tot verbanning van een
aantal mannen, die hun beste krachten heb
ben gegeven aan de opheffing van hun va
derland. Tal van negatieve besluiten zijn er
genomen. En thans nog het besluit, om den
llen Februari tot een nationalen feestdag
te maken den llen Februari, die niet
eens de "^denkd"!? is van de stichting van
deze Republiek. Niet eens een feest tot her
denking van eigen werk. Een merkwaardig
gebrek aan zelfvertrouwen 1 Maar het is
meermalen in de ge chie enis geblete -, dat
men niet ongestraft een deel van zijn eigen
leven kan verdoezelen, dat de huidige be
windslieden van Spanje ongetwijfeld trach
ten te doen, door de jaren tusschen de
eerste Republiek en de Republiek van nu
als het ware te schrappen.
Is er feest vandaag? O ja, ongetwijfeld is
er uiterlijk vertoon, om den schijn te wek
ken. Maar in de harten is er geen feest
zelfs niet bij de leiders van dit ongelukkige
land.
TWEEDE KAMER
NOG EEN RADIO-INTERPELLATIE.
De tweede radio-interpellatie, die van
den anti-rev. Van Dijk heeft gisteren al
even min eenig practisch effect gehad als
die van den heer Boon daags te voren.
Wij zullen de wijdloopige debatten onzen
lezers vandaag niet voorzetten, maar ons
veroorloven hier over te nemen een samen
vatting van het voornaamste in het debat,
zooals de Kameroverzichtschrijver van de
„Tijd" het vanmorgen geeft.
Men weet, dat de radio-omroepvereeni-
•gingen en de radio-luisteraars zonder uit
zondering snakken naar een verbetering
van de Nedrlandsche zendapparatuur, met
name naar versterking van den ook wel
zéér slechten 298 Meter zender. De gelden
zijn er, doch ook ten aanzien van deze
kwestie bokt alles op den onwil van de A.
V.R.O., die alle samenwerking afwijst en
apart een zender bouwen wil. Zij
heeft een verzoek tot de Regeering gericht,
om een eigen zendapparaat te mogen bou
wen. Kan Minister Reijmer deze machti
ging weigeren?
Over deze vraag is het debat dezen mid
dag in hoofdzaak gegaan. Een meerderheid
van den Radioraad heeft het betreffend ar
tikel 3e ter lid 7, van de Radiowet van 1928
in dien zin geïnterpreteerd, dat aan de
A.V.R.O. krachtens dit artikel de zendver
gunning niet kan worden onthouden en de
verdedigers van de A.V.R.O. sluiten zich bij
dit judicium natuurlijk van harte aan, ter
wijl de groepen van Huizen en de V.A R.A,
de tegenovergestelde meening zijn toege
daan. Wat zegt het artikel? „Een machti
ging kan, behoudens uit hoofde van be
zwaren van techniek en uitvoering, slechts
wegens gevaar voor de veiligheid van den
Staat, de openbare of de goede zeden
worden geweigerd." Welnu, redeneeren A.
V.R.O. en meerderheid van den Radioraad,
als wij een vergunning tot zenderbouw
aanvragen, kan de Minister haar onmoge
lijk weigeren. Neen, antwoorden de ande
ren, de machtiging, waarvan het artikel
rept, beteekent logisch en ook, als men
historisch de bepaling uitlegt, machtiging
tot gebruik van een zender, machtiging dus
tot uitzending, niet machtiging tot zender-
bouw.
De man, die deze zinsnede van het ar
tikel bij amendement in de wet heeft ge
bracht de anti-revolutionnair oud-Minister
Van Dijk, heeft nu. omdat men van de zijde
der rechtsche en socialistische obroeporga-
nisaties de grootst mogelijke geldverspil
ling vreest, indien de A.V.R.O. de vergun
ning krijgen zou, den Minister van Water
staat eens gepolst, wat zijn standpunt te
dezer zake is.
Maar de heele middag, waarop natuur
lijk weder de gebruikelijke radio-kampioe
nen in het strijdperk traden, kwam eigen
lijk hierop neer, dat niet de interpellant
den Minister, doch dat omgekeerd de Mi
nister de Kamer polste.
Welke interpretatie de voorkeur ver
dient, heeft mr. Reymer voor zichzelf nog
niet uitgemaakt. Maar wel ziet hij ook in,
dat, zoo hij zou moeten besluiten in een
zin, die leidt tot een inwilligen van het ver-
zoek van de A.V.R.O., groote sommen zou
den worden weggesmeten, omdat dan
noodgedwongen ook de andere omroepver-
eenigingen tot zenderbouw zouden moeten
overgaan. Om hieraan te ontkomen, zou
eigenlijk in dat geval wijziging van de
wet noodig zijn. En al kon hij in
derde instantie, nadat de nleitvoerders
van K.R.O., V.A.R.A. en N.CR.V., zoo dit
dan noodig was. op wetswijziging hadden
aangedrongen, dan ook geen toezegging
doen, omdat hij het ten slotte over de in-
ternretatie van het huidige artikel met
zichzelf nog niet eens is, hij heeft in ieder
geval op nuttige wijze kennis genomen van
wat in dit opzicht in de Kamer leeft.
Nieuwe griffier.
In het begin van de vergadering had de
Kamer een nieuwen griffier benoemd, als
opvolger van mr. J. J. L. Wery, die recht
ga° t spreken.
Mr. Wery wordt opgevolgd door mr. A.
F. Schepel, wien een goede roep vooruit
gaat en die den kiesgerechtigden leeftijd
nog niet ten volle bereikt heeft. Er waren
vier stemmingen noodig om tot een keuze
te komen; de benoemde liep gedurende
deze stemmingen van 32, 35. 37 tot 38 stem
men op, zoodat hij het slechts met één
stem won van zijn ernstigsten tegencandi-
daat mr. Bruins Slot, die van 28 stemmen
tot 37 stemmen steeg. De benoemde zal
de plaats innemen, welke zijn vader, de
raadsheer in den Hoogen Raad, mr. dr.
Schepel, vroeger eenige jaren heeft ingeno
men.
Ingediend is een wetsvoorstel-Albarda,
houdende verbod van particuliere gewa
pende corpsen.
De volgende week wordt het debat over
de Kortingswet voortgezet. Dan komt de
Surinaamsche begrooting aan de orde.
Waarop dan weer een paar interpellatieij
zullen volgen.
HET KORTINGSWETJE.
EEN SUB-AMENDEMENT INGEDIEND.
Op het amendement-v. Vuuren op het z.g.
Kortingswetje heeft de heer Suring een
sub-amendement ingediend, waarvan de be
doeling is inplaats van 6 procent 4 procent
uniform te korten en de korting achter
wege te laten, indien een gemeente meer
dan 80 opcenten op de gemeentefondsbe
lasting heft. De rest van het amendement-
v. Vuuren vervalt.
TE NOORDWIJKERHOUT.
2427 Febr. Gehuwde Vrouwen
28 Febr.2 Mrt Heeren Middenst.
58 Mrt Goh. en ongeh. mannen
2023 Mrt. Heeren gegoede stand
2326 Mrt. Dames onderwijzeressen
2529 Mrt. St. Jozefsgez. en andere
Jonge Mannen
j 1922 April Jonge Dames
I 2326 April Gehuwde Mannen
j *2629 April Meisjes
I
6.50
10.—
6.50
15.—
10.—
6.50
10.—
6.50
6.50
VERBINDING
AMSTERDAM—DEN HAAG
NIEUWE WEG VOOR SNELVERKEER.
Onteigeningsontwerp ingediend.
Ingediend ia een wetsontwerp tot ver
klaring van het algemeen nut der onteige
ning, noodig voor aanleg van het in de pro
vincie Noord-Holland gelegen gedee.te
van den Rijksweg van Amsterdam in de
richting van Sassenheim.
Het verkeer op de Rijkswegen tusschen
Amsterdam en 's-Gravenhage is in de laat
ste jaren sterktoegenomen.
Verschillende gedeelten van deze ver
binding werden van Rijkswege reeds ver
beterd, ten einde het tracé en het dwars
profiel in overeenstemming te brengen
met de daaraan door het verkeer gestel
de eischen. Het is echter ten gevolge van
de ter weerszijden van den weg voorko
mende, over groote afstanden aaneenge
sloten bebouwen, niet mogelijk den weg
HaarlemSassenheim afdoende te veroo-
teren.
Ten einde aan de misstanden tegemoet
tekomen, is een plan opgemaakt voor den
aanleg van een nieuwen weg van Amster
dam naar 's-Gravenhage, welke bij Sas
senheim op den verbeterden bestaanden
Rijksweg naar 's-Gravenhage zal aanslui
ten.
Aangezien herhaaldelijk de meening ge
uit is, dat deze weg niet naar Sassenheim
zou moeten zijn gericht, maar Oostelijk
langs Leiden en 's-Gravenhage aansluiting
zou behooren te geven op den weg van
's-Gravenhage naar Rotterdam, rijst de
vraag, waarom nochtans aan de thaas
voorgestelde oplossing de voorkeur moet
worden gegeven. En dan moge allereerst
worden opgemerkt, dat in de verbinding
van Amsterdam naar Rotterdam zal wor
den voorzien door den op het Rijkswegen-
plan 1932 voorkomenden weg no. 3 (over
Bodegraven), en dat een tweede reclit-
streebsche verbinding tusschen Amster
dam en Rotterdam nog niet noodig is.
De thans aan te leggen weg van Am
sterdam door de Haarlemmermeer naar
Sassenheim beoogt het verkrijgen van een
rechtstreeksche verbinding van Amsterdam
met 's-Gravenhage en het geheele woon
gebied tusschen die plaats en Oegstgeesb.
Zulks behoort naar de meening van den
Minister op zoodanige wijze te geschie
den, dat de groote kosten, die aan de ver
betering van den weg tusschen 's-Graven
hage en de Haagsohe Schouw (Oegstgeest)
zijn besteed, eerst volledig tot haar recht
moeten zijn gekomen, voordat men aan an
dere oplossingen kan denken.
De weg zal daarna den Riekerpolder
doorsnijden en na kruising van de ring
vaart van den Haarlemmermeerpolder in
dien polder grootendeels den Sloterbocht
volgen. In het Zuidelijk gedeelte van dien
polder zal hij den Slotertocht verlaten in
de richting van Sassenheim. Door den weg
aldus te traoeeren kan worden bereikt,
dat de aanwezige bebouwingen behoudens
eenige kleinere gebouwen in de nabijheid
van het beginpunt te Amsterdam en op
den Ringdijk van den Haarlemmermeer-
polder, worden vermeden.
De weg zal in de eerste plaats voor het
snelverkeer met motorrijtuigen worden in
gericht en bestemd. Daartoe zal hij een
verkeersbaan krijgen, die aanvankelijk >p
6 meter breedte wordt aangelegd, om la
ter naar behoefte bot 8,5 M. en 11 M. te
worden verbreed.. Ten gehoeve van de wiel
rijders worden vrijliggende rijwielpaden
gemaakt.
Hoewel het uitermate gewenscht is om
uitwegen op dezen weg te beperken en be
bouwing langs of aan den weg tegen te
gaan, moet onder de bestaande omstandig
heden er rekening mede worden gehouden,
dat landelijk rij verkeer en in de toekomst
ook langzaam plaatselijk verkeer zich aan
den weg ontwikkelt in verband met de
snijding van perceelen en met bewoning
in de streek. Om de nadeelen hiervan voor
het snelverkeer te ontgaan, moet de moge-
worden opengehouden.
Terwijl de kosten voor den geheelen
weg in eersten aanleg, worden geraamd op
ongeveer 8 millioen gulden, zullen de daar
in begrepen hoogere kosten voor breedere
onteigening, die voor de toekomst noodig
wordt geacht, ongeveer 75.000 bedragen.
In overeenstemming met de eischen,
welke aan den weg voor snelverkeer moe
ten worden gesteld, zal de voor dit ver
keer bestemde rijweg de kruisende wa-
I gen, voor zoover daarop verkeer van be-
teekenis voorkomt, door middel van via
ducten overbruggen. Ook de het tracé
kruisende spoorwegen zullen deri weg niet
gelijkvloers kruisen dooh door middel van
bruggen daaroverheen worden geleid.
De terreinstrook voor den weg zal een
kruinsbreedte van ten hoogste 43 M. ver
krijgen.
Ten einde de terreinen, welke voor den
ontworpen wegaanleg noodig zijn, in eigen
dom te verkrijgen, is dit ontwerp inge
diend.
Dit nummer bestaat uit vijf bladen
waaronder geïllustreerd Zondags
blad.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Zal Painlevé vandaag met zijn kabinet
klaar komen? (Buitenl., 3de blad).
Een laatste poging van den Volken-
bondsraad om het groote offensief der Ja
panners tegen Sanghai te voorkomen. De
aanval zou evenwel reeds begonnen zijn.
(Buitenl., 3de blad).
BINNENLAND.
De nieuwe Rijksweg AmsterdamSas
senheim. (1ste blad).
Sub-amienidiemient op de Kortingswet.
(lste blad).
Interpellatie-Van Dijk over de radio
apparatuur (lste blad).
VAN ONZEN SPAANSCHEN
CORRESPONDENT Bladz. 1
HILLEGOM IN VROEGER
DAGEN Bladz. 15
GEÏLLUSTREERDE PAGINA
VOOR DE DAMES Bladz. 7
ALPHEN AAN DEN RIJN.
JUBILEUM.
Maandag herdenkt Cornelis van Frank-
foort den dag dat hij gedurende 50 jaren
onafgebroken als loodgieter en kopersla
ger werkzaam is bij de Firma Ponsioen
Zoon te Alphen a. d. Rijn.
Ais bijzonderheid kan worden vermeld,
dat zijn beide zoons Cornelis en Johannes
van Frankfoort ook reeds respect. 20 en
19 jaar bij dezelfde Firma als electro-mon-
teur en verwarming-monteur werkzaam
zijn, en dat zijn zuster mej. Heintje van
Frankfoort alsdan 43 jaren bij de familie
Ponsioen dienstbode is.
Terzelfder tijd bestaat de zaak der Fa.
Ponsioen Zoon dan 95 jaar, waarvan de
leiding nu berust bij de kleinzoon van den
oprichter Gerardus Stekelenburg Ponsioen,
die tevens ook oprichter was van de eerste
Gasfabriek hier ter plaatse op 17 Augus
tus 1858.
HET BR00DBESLUIT.
Gesneden brood moet verpakt worden
afgeleverd.
Bij Kon. Besluit is in heb Broodbesluit
o.m. een nieuwe bepaling opgenomen, vol
gens welke gesneden brood uitsluitend in
een verpakking, waarin het aan de ver
bruikers kan worden afgeleverd en die het
geheel omhult, mag worden vervoerd, of in
winkels of werkplaatsen, bij winkeliers of
bakkers in gebruik, teu verkoop in voor
raad worden gehouden of afgeleverd.
De Geldschieterswet.
In het Staatsblad is opgenomen de door
het Kamerlid mr. dr. G. van den Bergh ont
worpen en door de Tweede Kamer aange
nomen Geldschieterswet, die tegengaat den
woeker met leeningen en voorschotten aan
particulieren.
Intusschen dient nog een door de regee
ring op te stellen algemeene maatregel
van bestuur uitgevaardigd te worden, voor
dat de wet in werking kan treden.