23ste Jaargang
VRIJDAG 12 FEBRUARI 1932
No. 7125
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
DE NOTA VAN Z. H DEN PAUS
AAN DE SPAANSCHE REGEERING
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f2-60 per kwartaal
Franco per port I2J5 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 I
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
regel.
Dit nummer bestaat uit drie bladen
V Ds moeielijke taak der
regeering.
De industrie heeft gevraagd en geroe
pen om bescherming tegen den invoer
De regeering werd laksheid verweten
om haar lang wachten en talmen, en
ook zij die buiten de industrie stonden
klaagden mee in het koor.
Maar n u zijn dan toch door de regeering
krachtens haar bij een desbetreffende wet
gegeven bevoegdheid besluiten genomen
ter beperking van den invoer van be
paalde artikelen. En er is tevreden
heidWeineen 1 Zooals men gisteren
heeft kunnen lezen, zijn te Amsterdam
winkeliers e.a. samengekomen om te pro
testeeren tegen de invoerbeperking van
textielgoederen.
Algemeen is de helaas zeer ware
- overtuiging, dat de oeconomisohe toe
stand voor de boeren slecht is en
vooral ook voor de „kleine" boeren. En
de regeering heeft om deze laatsten
eenigszins te helpen bepaald, dat door
het Nationaal Crisis-Comité gratis kunst
meststof, zwavelzure ammoniak, zal wor-
den gedistribueerd. En.... fee Utrecht
zijn gisteren fabrikanterj en handelaars
samengekomen om tegen dezen regeerings-
maatregel te protesteeren!
Inderdaad, de regeering kan het niet
ieder naar den zin maken dat ging
niet in normale omstandigheden maar
dat gaat nu in dezen crisistijd nog veel
minder.
Wij willen hiermede natuurlijk niet
suggereeren, dat men daarom maar moet
zien, wat de regeering doet of niet doet.
en tevreden moet zijn, wat er ook door
de regeering wordt gedaan of niet ge
daan.
Volstrekt niet.
Als men overtuigd is met
kennis van zaken dat een
maatregel ten voordeele van een bepaal
den groep personen door de regeering
kan worden genomen z o n de r dat
daardoor een ander groep of andere
groepen onevenredig zwaar wor
den benadeeld, dan is 't redelijk, dat
van uit eerstbedoelden groep op het
nemen van zulk een maatregel bij de re
geering wordt aangedrongen.
Langs den weg dér organisatie.
De eigen organisatie, die daartoe is
aangewezen.
En hier willen wij naar aanleiding
van een gisteren in den Haag gehouden
bijeenkomst van boeren vertrouwen
uitspreken in het principieel inzicht der
Katholieke landbouwers, die zich niet
buiten het verband hunner eigen orga
nisatie zullen laten lokken!
Hij, die heden ten dage nog in het le
ven gelooft, die thans zijn innerlijke zeker
heid bewaart, die tegen de hoop in blijft
hopen, die niet den ondergang, maar de
hergeboorte tegemoet ziet, die te midden
van de gruwelijke ellende van oorlog, re
volutie en armoede nog, gelijk St. Francis-
cus, het zonnelied zingen kan, hij is de
overwinnaar.
Frïedrïch Muckermann, S.J.
LEIDSCH CRISIS-COMITÉ.
B.-K. H. B. S3.75
Wij hopen en vertrouwen, dat velen, de
nuttige en noodzakelijke steun-actie va
Leidsch Crisis-Comité mogelijk zullen ma
ken door hun giften.
Onze bijzondere correspondent
te Madrid heeft een onderhoud
gehad met den pauselijken
gezant bij de regeering Mgr.
TedeschinL
HOE DE JEZUÏETEN NOG IN
SPANJE KUNNEN VERBLIJVEN
MADRID, 6 Febr. 1932.
Mijn weg voerde mij, door het ontzettend
drukke gewoel van de Puerta del Sol en
omliggende straten, voorbij de verlaten
redactie-bureaux van „El Debate", die
zwijgend het einde van de hun opgelegde
werkloosheid afwachten, naar de stille en
bescheiden Calle del Nuncio, naar het pa
leis van den pauselijken gezant bij de re
geering alhier, Mgr. Tedeschini, die mij
dezen morgen bereidwillig een onderhoud
heeft willen toestaan.
Ik werd aldra van de wachtkamer naar
de antichambre bevorderd. Den tijd even
wel, dien ik hier moest wachten, kon ik
op aangename wijze korton met toe te
zjen, hoe de dienstdoende Spaansche gees
telijke, 'n nog jonge man, met 'n ontzetten
de gladde tong, zich nu eens bij dezen,
d^n weer bij dien, neerzette, om een
praatje te maken en tegelijk zoo onge
veer het doel van ieders komst te weten
te komen. Ging de deur van de ontvang
kamer open, dan haastte hij zich naar
binnen om de wenschen van Z.Exc. te ver
nemen.
Daar kwam hij terug, èn wenkte mij al
van verre.
El sejinor periodista (mr. de journalist)
verzocht hij.
Z. Excellentie wachtte mij aan de deur.
Een rijzige verschijning, een ietwat streng
gelaat, scherpe oogen, het haar reeds
grijzend. Zoo had ik mij een kerkvorst
voorgesteld, minder een diplomaat. Nu
moet u weten, dat Z.Exc. mij den vorigen
dag had toegezegd, dat hij me gaarne wil
de ontvangen als katholieek, maar liever
niet als journalistMen had 'n beetje den
schrik gekregen van de journalisten. Ik
sprak daarover, zoodra de eerste begroe
ting voorbij was. maar Mgr. zette mij aan
stonds op mijn gemak.
Ik mag de journalisten graag, ver
klaarde hij, en vroeger, in Rome, heb ik
hen altijd met genoegen te woord gestaan.
Maar (met een lachje) toen was ik
géén diplomaat
Ik begrijp, Excellentie, dat het on
der de bestaande omstandigheden moeilijk
is, maar ik zou toch graag./..
Als u maar eens begon te vragen, zei
hij glimlachend. Ik zal u wel zeggen,
wanneer ik het antwoord schuldig moet
blijven.
Nu, dat valt mee, dacht ik bij me
zelf. Excellentie, zeide ik, ik heb gele
zen, dat U eqkele dagen geleden een nota
aan den minister van Justitie hebt over
handigd, namens Z. H. den Paus.
Dat is inderdaad het geval.
Kunt U mij misschien vertellen, wat
daarin stond?
Ik heb den minister overhandigd
een nota, en twee memorandums. Z.Exc.
sprak Snel, alsof hij dit onderwerp zoo
spoedig mogelijk wilde afhandelen.De
nota was een krachtig, maar beleefd pro
test tegen het decreet inzake de ontbinding
van de Jezuieten-orde. Het eerste memo
randum bevatte de nadrukkelijke verkla
ring, dat de universiteit van Cornilla, door
de Jezuieten tot dusver beheerd, eigen
dom van den H. Stoel is, zoodat de H.
Stoel moet protesteeren tegen het inbe-
slagnemen van z ij n instelling. Het twee
de memorandum verzoekt enkele verzach
tende bepalingen, om althans in den eer
sten noodtoestand te voorzien, met name:
eenige schadeloosstelling voor de Jezuie
ten, die in het land blijven, en nu vrijwel
op straat staan één huis in elke provin
cie, waar bejaarde en zieke leden der Or
de kunnen worden verzorgd en aanstel
ling van een aantal paters bij het onder
wijs, opdat zij zelf in hun onderhoud kun
nen voorzien.
Denkt U, dat de Staat hen als on
derwijskrachten zal toelaten
Waarom niet? Nu de Orde ontbonden
is, mogen de Jezuieten alleen niet in ge
meenschap leven. Voor do rest zijn ze
vrij. Ze zijn nu eigenlijk seculiere geestelij
ken geworden.
Zal de nota in het parlement behan
deld worden?
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur ea
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Waarschijnlijk niet. Het is meer een
zaak voor den ministerraad.
Hebt U eenig antwoord gekregen?
Op de nota in het geheel niet. Op de
memorandums ontwijkendmen zou eens
zien, men zou eens probeerenMgr.
glimlachte en gebaarde veelbeteekenend.
Hoe is de houding van de Regeering
ten opzichte van uw persoon, Excellen
tie?
Zeer correct. Van den beginne af.
Nu een ietwat moeilijke vraag. Z.
Eminentie Kardinaal Segura is thans in
Rome. naar men zegt, zoo ongeveer als
procurator van het Spaansche episcopaat.
Niets is minder het geval, zei Z.Exc.
met nadruk. Kardinaal Segura is in Rome
als Kardinaal, zooals iedere andere Emi
nentie in Rome kan vertoeven.
Men zei er bij, dat U thans de zaken
van het Spaansche episcopaat regelde, in-
plaats van Kardiaal Segura.
Dat heeft zelfs in katholieke bladen
gestaan, knikte Z.Excellentie. Maar u
kunt dat beslist tegenspreken. Zooals in
ieder ander land, is de titel van primaat,
dien Kardinaal Segura draagt, een eere-
titel, welke hem geen enkelen zakelijken
voorrang geeft over de andere bisschop
pen. Het zijn de gezamenlijke bisschoppen,
die het gezag uitoefenen, ook hier. Mijn
taak is geen andere, dan daarover een
wAakzaam oog te laten gaan.
Ik zon U nog iets willen vragen over
de gevolgen van het ontbindingsdecreet.
Het schijnt, dat de Jezuieten in volle ge
hoorzaamheid handelen?
In gehoorzaamheid aan wie?
Aan den Staat....
Ze kunnen niet anders
Ik bedoel: zijn er geen conflicten?
Die beletten de paters van te voren.
Het is ook tegen den geest van de Kerk.
Wat de bevolking zal doen. in het
Noorden b.v. is niet te zeggen. Maar dat
staat er buiten.
Hoe geschiedt over het algemeen de
overdracht van de goederen der Jezuieten
aan den Staat? Bij notarieele acte?
NatuurlijkZ.Excellentie lachte
eens hartelijk. Als ze u wat afnemen,
protesteert u immers, en tracht u zioh zoo
veel mogelijk te laten beschermen door de
wet. Daarom protesteeren de Jezuieten
thans ook, en verlangen zij een schriftelijk
en notarieel bewijs van de (gedwongen)
overdracht.
Hoe staat het nu met de zielzorg, die
de paters hier uitoefenen?
Zoover ze in het land blijven, kunnen
ze die ook verder uitoefenen. Ze staan
thans geheel gelijk met de seculiere gees
telijken. Zoolang ze op zichzelf leven, of
met tweeën of drieën, zal hun niets in den
weg worden gelegd.
Nu zou ik U nog gaarne één vraag stel
len, Mgr. U hebt mij reeds gezegd, dat de
Regeering een zeer correcte houding te
genover U blijft aannemen. Kan men daar
in een kleine aanduiding vinden, dat er
betere tijden op komst zijn
Neèn. Die houding beteekent niets
anders, dan de gewone beleefdheid jegens
een gezant, en in dit geval jegens den
deken van het diplomatieke korps. Niets
meer. Overigens, zei Z.Excellentie glim
lachend, ben ik geen profeet, die in de
toekomst kan zien. Ik kan O. L. Heer al
leen bidden, dat Hij dezen zwaren tijd lich
ter moge maken. Gebed vermag hier veel,
zoo niet alles.
Ik stond op en dankte Z.Excellentie
voor het toegestane onderhoud.
Ik begrijp, dat men u naar dit land
gezonden heeft, zei Z.Excellentie bij bet
afscheid. Het moet voor u moeilijk ge
noeg zijn, om den toestand te overzien.
In kringen buiten de Nuntiatuur vernam
ik nog, dat de heer Zamora indertijd,
evenals andere leden der regeering, bij
den pauselijken gezant op bezoek kwam,
en meer dan ééns. Thans verschijnt hij
niet meer....
TWEEDE KAMER.
ZUIDERZEEFONDS VOOR 1932.
De Minister van Waterstaat,
de hee*r R e ij in e r, zegt, dat niemand ont
kent, dat voortzetting van de inpoldering
aan de werkgelegenheid ten goede komt,
maar dat men de beteekenis daarvan met
moet overschatten. In een vraagstuk als
het onderhavige, moet de nuttigheid vau
het werk den doorslag geven en niet de
werkverruiming op zich zelf.
Ter zake van de overschrijding van de
raming neme men in aanmerking, dat men
de conjunctuurveranderingen met tevoren
kan kennen. Ondanks het feit, dat de Maat
schappij tot Uitvoering van Zuiderzeewer
ken wat duur is, heeft de samenwerking
met dat lichaam voor het rijk een voordeel
opgeleverd.
De kleinste arbeiderswoningen in den
Wieringermeerpolder zullen een huur van
2.50 doen, de grootste van 3.50, gemid
deld ƒ3.zoodat zij goedkooper komen
dan dr. Bierema meende.
Jegens den heer Zandt merkte spr. op,
dat het technisch volkomen onverdedigbaar
zou zijn, nu op te houden met de werk
zaamheden aan den afsluitdijk. Bij openla
ting van het Laatste sluitgat zou het bin-
neiifitroomende water zijn vermeiend wer*
met succes bekroond zien.
Over een goed jaar zullen de totale kos
ten van den afsluitdijk wel bekend zijn.
Te hoog is geweest de raming van de
kosten van het in cultuur breuken vau de
gronden van den Wieringermeerpolder. Zij
zijn minder dan 20 milLioen, zoodat spr.
den heer Krijger op dit punt gerust kan
stellen.
Natuurlijk is de regeoring het eens mot
wie meenen, dat verdere inpoldering van
nut kan zijn. Maar spr. heeft steeds op het
standpunt gestaan: „Voortzetting, maar
niet tot eiken prijs". De heer Golijn be
pleitte voortzetting van de inpoldering,
zoodanig dat hij eigenlijk zeide: „Ga voort
tot elkeu prijs". Dat is het verschil tus-
schen den heer Colijn en de regeering.
Spr. staat volkomen op het standpunt
van de heeren Biereina en Krijger ten op
zichte van het feit, dat het volkomen een
sprong in het duister zou zijn om nu te
besluiten, de inpoldering voort te zetten.
Van definitieve uitgifte van de gronden
van den Wieringermeerpolder is voorloopig
nog geen kwestie en de regeering is daar
omtrent aan mets gebonden. Ten aanzien
van de voorloopige uitgifte heeft de regee
ring in hoofdlijnen de adviezen van den
Zuiderzeeraad gev< lgd en in zake defini
tieve uitgifte is nog niets beslist. De heeren
Van der Waerden en Ebel hebben ge
daagd over een gebrek aan oontact tus-
schen Zuiderzeeraad en Wienngermeer-
directie en spr. ontkent met, dat hem
oen laatsten tijd klachten hebben bereikt.
Hij heeft de zaak besproken en hoopt, een
goede oplossing te verzekeren.
Spr. acht het ongewenscht en onnoodig
om het publiekrechtelijk en het privaat
rechtelijk beheer van den polder toe te
vertrouwen aan één lichaam. Bij de defi
nitieve uitgifte zal worden overwogen
stichting van een orgaan ex art. 1W der
Grondwet. De heer Van der Waerden be
toogde, dat in gemeenschappelijk overleg
moet worclen beslist over de wijze van uit
gifte van de Zuiderzeegronden, maar hij
heeft in dit verband zijn positie niet ver
sterkt, toen hij, staatsexploitatie aanbe
velende, erop wees, dat een vierde van ons
volk achter zijn partij staat. De politiek
staat er immers buiten, zegt hij zelf!
Geen maatregelen zullen worden geno
men, waardoor onmogelijk zou worden ge
maakt het nemen van een loyale proef met
Staatsexploitatie, waarover de Regeenug
met den Zuiderzeeraad overleg zal plegen.
Te zijner tijd zal de Kamer in de gelegen
heid worden gesteld, inzake de definitieve
uitgifte van de gronden een beslissing te
nemen.
De heer Van der Waerden (S.D.),
repliceerende, merkt op, dat het feit, dat
de landbouw reeds begint zich aan te pas
sen aan de veranderde omstandigheden,
pleit voor voortzetting van de inpoldering.
Als de in Amerika aangevangen campagne
tegen de slanke lijn gelukt, zullen vele
bushels meer tarwe gebruikt worden (Ge
lach). Het zal den lanubouw ten goede ko
men ala de vrouwen de driedimensionale
afmetingen weer aannemen. (Vroolijkheid).
„Verlos ons van de slanke lijn. Laat uw fi
guur natuurlijk zijn!" rijmt spr. (Hilariteit).
De heer Van der Waerden (S.D.)
dient een motie in, waarin de Kamer
de regeering uitnoodigt, met bekwamen
spoed voorstellen bij haar aanhangig te ma
ken betreffende uitgifte van de Wierin-
germeergronden en beheer van den Wie
ringermeerpolder en in afwachting daaur-
Mussolini*s bezoek aan den Paus. (Bui
tenland, 2e blad).
Vier uur wapenstilstand in Sjapei.
(Buitenland, 2de blad).
BINNENLAND.
De Tweede Kamer. Toch nog voort
zetting van de inpoldering der Zuiderzee.
Motie van den heer Colijn. (lste blad).
De ziekte van den Pauselijken Inter-
nuntius Mgr. Schioppa. (Kerkn. lste
blad).
De moord te Hemmen. De aangehou
den vischventer heeft bekend. (Gem. Ber.
3de blad).
Verschillende branden. (Gem. Ber. 3de
blad).
De voetbalwedstrijd Nederland—België
gaat in ieder geval door. (Sport 2de blad).
De drankwet tot regeling van dcn|
kleinhandel in alcoholhoudende dranken
zal 1 April a.s. in werking treden, (lste
blad).
SPORT EN WEDSTRIJD.
De Olympische Winterspelen te Lake
Plecid. Slecht weer eisch uitstel van
wedstrijden. (Sport 2de blad).
De heer M. Splinter, ambtenaar bij Ge
meentewerken, plotseling overleden. (1st©
blad).
ONZE SPAANSCHE COR
RESPONDENT HEEFT EEN
ONDERHOUD GEHAD MET
DEN SPAANSCHEN GE
ZANT TE MADRIDBladz. 1
EEN MEENING VAN DEN
BEKENDEN PROF. PIC-
CARD OVER DE LUCHT
VAART IN DE TOEKOMST Bladz. 7
van geen maatregelen te nomen, waardoor
bepaalde vormen van exploitatie, met nam®
de inrichting van een grootbedrijf vanwe
ge den Staat, uitgesloten zouden worden.
De beer C o 1 y h (A.R.) repliceeiende,
zegt, geen gelegenheid te hebben gehad
met zijn fractieleden over de motie-Van
der Waerden te spreken, en kan dus slechts
voor zichzelf verklaren, dat hij ervoor stem
men zal Maar het moet zijn een bedrijf
in den zm van het advies van den Zuider
zeeraad, d.w.z. boerderijen met zetboeren
en arbeiders, die niet behooren tot net
overheidspersoneel, maar gewone boeren
arbeiders zijn.
Volgens den minister wil spr. voortzet
ting van de inpoldering tot eiken prijs. Spr.
is voorstander van voortzetting, maar de
minister behoeft voor spr. nog geen plaala
te bestellen in Meer en Berg. (Beweging).
Spr. dient in een motie luidendè:
De Kamer, van oordeel, dat vertraging in
zake inpoldering van den Noordoostelijken
pokier, zoo eenigszins mogelijk, behoort
te worden vermeden, noodigt de regeering
uit, vóór de behandeling van de begroo
ting van het Zuiderzeefonds voor 1933 aan
de Kamer te doen toekomen een nauwkeu
rige berekening van de, aan den aanleg van
den polder verbonden, kosten zoomede een
overzicht van de wijze, waarop deze gefi
nancierd kunnen worden,
en gaat over tot de orde 'van den dag.
De heer W ij n k o o p (oommunist) zegt,
dat de motie-Van der Waerden feitelijk
niets om het lijf heeft, maar dat spr., zoo
als zij daar ligt, niet zou weten, waarom
hij ertegen zou stemmen. De heer Golijn
is vandaag overslag gegaan. Vroeger
noemde hij de moties gekkenwerk, maar au
steunt hij de moue-Van der Waerden en
dient hij zelf een motie in. En dio motie is
zoodanig, dat nu zelfs de liberalen ervoor
kunnen steinemn.
Spr. dient in een motie luidende:
De Kamer, van oordeel, dat opschorting
van de inpolderingswerken de werkeloos
heid zal doen toenemen en dat de Zuider
zeewerken voldoende reden geven om net
werk in krachtig tempo voort te zetten,
is van oordeel, dat inpoldering en droog
legging niet moeten worden opgeschort,
en gaat over tot de orde van den dag.
De minister van Waterstaat,
de heer Reymer, zegt, dat de Regeeriug
meegaat met de motie-Van der Waerden.
en Colijn, maar niet met de motie-Wijn
koop.
