KERSTTIJD IN HET H. LAND. BUITENLAND DINSDAG 26 JANUARI 1932 DE LEIDSCHE COURANT TWEEDE BLAD PAG. 5 EEN REIS NAAR PALESTINA. door DR. FELIX RTJTTEN. Maannacht in Bethlehem. Morgen is het Driekoningen, en mijn eer ste plan was: naar Bethlehem te gaan, wederom naar Bethlehem voor de plechtig heden der Geboortekerk. Maar ik zal wel niet gaan. Het regent en waait. Het is koud geworden. Zonder den zonneschijn van Kerstmis zal Bethle hem nu wel droef en grauw en treurig we zen. De plechtigheden zelf zijn er als in den Kerstnacht. Maar de nacht zal er nu zonder glorie en sohoonheid zijn. De maan is in haar laatste kwartier getreden. De laatste nachten waren rauw en guur. Hoe zou ik er mij nü met weemoed de stemmin gen herinneren, die den Kerstnacht in de Davidsbad verheerlijkten tot iets wonder baarlijks, waarvan mij de herinnering wel nooit meer ontgaat! Was het dien nacht niet, alsof het Kindje werkelijk opnie.iw ging geboren worden! Maar hoe kan ik u duidelijk maken, hoe het was? De maan was vol. Boven Bethlehem hing de nacht, vol sterren. Maar het was geen nacht als bij ons, donker en zwaar van duis ternis. Die nachthemel was blauw, als met licht doorschenen; en de glans der voile maan doofde daarin de sterren niet. Het waren dezelfde sterrenbeelden, die ook over Nederland geklonken staan aan deo nachthemel: de Groote Beer, de Waag, OrionMaar hun sterren brandden fel ler; zij fonkelen met meer glans; zij zijn luisterrijker. Onder dien blauwen hemel, blauw als satijn, met al zijn gulden sterren beslagen, lag Bethlehem, blank, wonderbaarlijk blank, xn een boog gebouwd, op den berg gestapeld met al zijn witte, strak omlijn de huizen, waarin de nachtelijke lichten fonkelden. En zooals het daar, tooverachtig en wit beschenen, in boogvorm gebouwd om den bergrug, gespreid stond, was het als of 't er Lag met open armen: met beide armen den open hemel toegewend, naar het oosten toe, waar de maan stond boven de bergen van Noab. En met zijn pinkelen de lichtjes lag het er, als waren sterren in zijn witten schoot geregend. Het was er stil, en toeft zoo luid van allerlei geruchten. Door den zwijgenden nacht rolden de auto's van Jerusalem aan, die aldoor vreemdelingen brachten voor de late plechtigheden. Hun lichten fonkelden en stralenbundels flitsten ove-r de verre wegen. Honden blaften om de ongewone luidruchtigheid, en het gegons der feeste lijke' menigte, in de drukke hoofdstraat, was van verre hoorbaar. Maar ging men éven verder, buiten de stad, langs den berg rand, waar vergeten huizen met hun witte stippeling den boog der bergstad voortzet ten, als verbrokkelend tusschen de open heid van hun leege wintertuinen en het wilde rotsgesteente, dan hoorde men boven alle geluid, dat nu van verder kwam, toch vooral de stilte, vooral het mysterieuze van den diepen, blauwen, wijd doorf on keiden, maanlichthelderen hemel. En wat als sprookjesachtig om ons heen stond, wit in de blankheid van het licht, verhelderd in de maanklaarte, als was het èlles, veld en weg en woningen, stad en berg gebeeldhouwd uit wit marmer, werd bij het zwijgen van den blauwen nacht, zooals die over de bergen van Noab leunde en.de pateen der maan omhoog hief tegen den besterden hemel, neg wonderbaarlijker. Dit was een heilige nacht, zooals ik hem nog nooit beleefde. Wij waagden het niet te fluisteren, hielden den adem in én smoorden het geluid onzer schreden. De nachtwind, die door overzilverde olijven gleed, bracht een geheimzinnige boodschap over, en daarbij was het als fluisterde de wereld „EmmanuëPJ. Het was weer ieder oogenblik, alsof de stilte zou openbloeien in louter Engelenzang. Het ruischen van een vlucht van Engelen zou mij niet ver baasd hebben. Het was een nacht wa'ann men wonderen verwachtte, waarin won deren niet bevreemden konden. De hemel glans lag als een wijding op het witte Bethlehem Zóó moet de nacht geweest zijn, waarin de Zoon des Menschen werd geboren en verkondigd. Glorie in den hooge Driekoningen in de stad van David. Nu is het koud en guur en grillig. Het regent, regent. En Bethlehem mist den glans dier schoone, gouden Kerstmisdagen. Maar ook zijn de Driekoningenplechtighe den er niet fantastisch als in den dijden nacht, toen zij om half elï aanvin gen en tot half twee in den morgen duur den. Pontificale mis met eindelooze koor gezangen. Die plechtigheid had drie gewichtige momenten. Het eerst was, tegen het begin der eigenlijke mis, het binnentreden van de consuls der katholieke mogendheden, in Jerusalem gevestigd. Door dienaars wa ren zij voorafgegaan; ik had dezen graag ook pedellen genoemd, zooals ze daar aan stapten, in antieke gewaden, rood en blauw, met gouden tressen beladen, met krom zwaarden en zware staven met zilveren knop. De staven botsten tegen de steenen vloer bij eiken stap dien zij deden. Daar achter kwamen de oosuls-generaal, alsof het gezanten waren, in ambtsgewaad, met goud op hun statiejassen en alle ordelinten op de borst; hen volgden de secretarissen en medewerkers, hun dames en familiele den. Voor de hooge heeren stonden bid- stoelen opgesteld, overtrokken met rood laken, belegd met fluweelen kussens. Voor al de overigen waren stoelen gereserveerd vlak achter de Communiebank. En het was een heele opschudding toen die stoet bin nenkwam, die elf mogendheden vertegen woordigde bij de Kribbe. Het tweede moment was de aanhef van het „Gloria". Toen vingen de klokken aan te luiden; de altaarschellen rinkelden als bij het Gloria op Paasch-Zaterdag. Maun op hetzelfde oogenblik schoot boven iet altaar, tegen het gewelf der kerk gehau- gen, de g'roote ster in vlam, die het symbool is van het Kerstfeest, een ster met zes punten, bezet met electrische peertjes. En alle oogen keken omhoog: de vrouwen van Bethlehem die er waren in haar feestelijke, met rood beslikte gewaden en de hooge huiven, waar an de witte sluiers neerhan gen, en haar mannen, bruingebronsd en zwartharig, herder® als hun voorzaten van vóór twee eeuwen, de gelukkige getuigen van het ontzaglijke wonder. Het derde groote moment der lange plechtigheid was de slotprocessie die zich bij den aanhef van het Te Deum in bewo ging zette. Daarin gingen alle semina risten mee, die van Jerusalem gekomen waren, met de hoogste kerkelijke waardig heidsbekleders; alle priesters en monni ken die de diensten hadden bijgewoond; da n de consuls der vreemde landen met hun schitterend uitgedoste pedellen. Eindelijk de assisteerende geestelijkheid, met de wie- satijnen koorkappen, waarop het Kerst kindje was geborduurd. En allen droegen brandende kaarsen. Toen kwam de pa triarch, omhangen met den gouden man tel, omgeven door de dragers van zijn staf en .mijter. Maar zijne zaligheid zelf, be vend en oud, eerbiedwaardig met den lan gen, witten baard, droeg in zijn handen het Kindje, blond en rozig, bestemd voor de Kribbe. Zij droegen het aldus, en geleidden het, terwijl het orgel dreunde en de klokken daverden, door de Franciskaansche Kerk, dan door de gangen van het klooster, dan dwars door de Grieksch-orthodoxe kerk, om daar in de krypte af te dalen, die „de Grot van Bethlehem" is. Hier werd het Kindje neergelegd op de gouden ster, die de plek aanduidt, waar Jezus werd geboren. Maar dan werd het weer opgekomen en gedragen naar de twee de grotkapel, d.i. de plaats waar Maria Haar Zoon zou hebben neergelegd in de kribbe der dieren. Daar rust het Kerst kindje van Bethlehem tot Driekoningen dag. En nu op Driekoningendag heeft een der gelijke plechtigheid plaats om twee aur 's middags. Weer is er dan de patriarch van Jerusalem, en weer zijn er de consuls der vreemde mogendheden en talrijke priesters. Maar nu is het Kerstkindje ver dwenen uit de Geboortgrot: nu draagt de patriarch er een beeld heen van den klei nen Jezusknaap, gezeten op een gouden troontje. En wanneer de witgebaarde grijsaard met den gouden koormantel daar voor knielt en het wierookvat houdt opge heven, is het alsof een der Wijzen uit bet Oosten weerom, als in de dagen van He rodes, den nieuwgeboren Koning der Jo den zijn geschenken bood. Een Grieksch-Katholieke Hoogmis. In plaats van naar Bethlehem te gaan op den dag van Driekoningen, heb ik hier BETHLEHEMSCHE VROUWEN VOOR DE BASILIEK DER GEBOORTE. Zijne Zaligheid Mgr. LUIG1 BARLASsINA, patriarch van Jerusalem. in Jerusalem de plechtigheden bijgewoond in het S. Annaklóoster, waar o.a. ook twee Hollandsohe Paters zijn. Hier had een H. Mis plaats naar den Griekschen ritus, Grieksch-Katholiek aldus: een hoogmis met vierstemmige gezangen. Het is een der vele aspecten van de Hei lige Stad, dat God er vereerd wordt door zóóveel verschillende kerken, en de Naam des Heeren geprezen door alle tongen en in alle talen de rnaties en volkeren, die gelooveu in Zijn Godheid. En niet de Chris tenen aheen, maar ook de Mahomedanen vereeren den Heiland, zij het dan ook niet in gelijkgestemdheid met ons, voor wie Ohriscus de Eeuwige Zoon des Vaders is, maar als proleet en uitverkorene naast Mahomed, Het eigenaardige nu der Grieksch-Katho lieke Kerk op dezen dag is wel, dat ?ij mei ue auuuiuUing uet koningen her denkt, die den God-Mensch zochten in Sum en Hem uit hét verre Dosten hun gaven braenten, maar uen Doop van Christus in de Jordaan, door Zijn Voorlooper Jo hannes uen Boetgezant. Verwacht nu niet, dat ik u over Ooster- sche liturgie en de vreemde riten dezer ons haast onbekende kerken zal spreken. Grijze wijzen hebben er dikke boeken over geschreven, die men in geen tien dagen tijds doorleest. Maar is het niet geoorlooid om er, over een Mis als deze, ook zonuer kennis van zaken, een indruk van weer te geven? En de eerste indruk is dan zeker wel deze, dat het u gegaan zou zgn als mij, toen ik na alloop vroeg: „heb ik nu wel degelijk aan mijn Zondagsverplioii- ting voldaan?" Want deze Driekoningen dag is voor het Uosten een geboden. Zoa- da-g; en dit officie is zoo vreemd, zoo ver van onze opvattingen verwijderd. Het deed mij alles zoo heel wel denkon aan de orthodoxen, waarvan ik verleden jaar de riten zag in Joegoslavië en Grieken land. De ïkouen aan wer-szijden van net altaar herinnerden genoeg aan hun* ïko- nostasi®, den z.g. beeldenwand, die het heiligdom voor de blikken der geloovigen verbergt. De tekst der gezaügei is afwis selend Arabisch en Grieksch, en dit laat ste uitgesproken naar het moderne gebruik waardoor het voor ons nagenoeg onver staanbaar wordt. Er is maar een woord, Jat wij daarbij duidelijk opvangen: „Kyrië elei- son". Door dit „Kyrië", in onze Latijnsohe liturgie opgenomen, wordt dan ook een band gelegd tusschen den Roomschen ri tus en het Oosten. Maar ditzelfde klagende „Kyrie" be- heersoht bijna de geheele plechtigheid. Het komt er tallooze malen terug, en besluit e-r telkens allerlei aanroepingen. Eén keer hoorde ik ook een „allelouia Maar de ju belende gullslag van ons Roonische Glo-.ia en de prachtige geestdrift van een steige rend Credo ontbreken hier. Ook de hemsl- sche verrukkingen van een Sanctus dat alle knieën doet buigen, waarbij de Serafs hun gelaat met de vleugelen als met een sluier dekken.... Het doet alles aan als een boetedienst en een droeve rouwpiechtigheid, ondanks de schitterende roodzijden gewaden, die voor diakens en dienaars dezelfde zijn. moeten de christenen gebeden hebben in de eerste tijden, toen de, Kerk nog in haar lijdensperiode verkeerde en smachtte in de duisternis der Catacomben. Deze liturgie heeft sinds dien tijd geen ontwikkeling ge kend. Zij is .op de eerste trede stil blijven staan. Vreemd klinkt op een gegeven oogenblik dan ook het woord van den offi ciant tot de Catechumenen: „verwijdert u van hier, verwijdert u". Het is alles onver anderd gebleven in Oostersche verstar ring, zonder leven en dcor geen dramatisch rhythme gestuwd; en zeker doet net vreemd aan te vernemen, dat deze litur gie het bij de Oosterlingen wint van de onze, de Roomsche, die openbloeit als een dramatisch gedicht. Er is een mooi moment in deze Mis der Grieken, en wel dit: wanneer vóór de offerande de priesters en acolyten naar de sacristie gaan en vandaar terugkeeren, processietrekkend door de kerk, met net brood en den wijn die geconsacreerd zul len worden, en als de offeraar daarbij den kelk hoog opgeheven houdt, terwijl aij door de rijen der geloovigen schrijdt. Dan is de aandacht gewekt en de gedachten conoentreeren zich op het altaar. Na de H. Mis werd een draagaltaar in het koor gebracht en hierop werd water gewijd ter eere van Sint Jan en tex ge dachtenis van Christus' doopsel. Het was wonderlijk, hoe alle aanwezenden daarna naar het koor opgingen en met twee daar voor bestemde bekertjes van dit water dronken: naï.eteit, die teekenend mag hee- ten voor dit onveranderbaar-primitieve Oosten. HERSTELVRAAGSTUK DE FRANSCH-BRITSCHE GEDACHTEN- WISSELING. Een belangrijke conferentie. Naar Reuter verneemt, heeft gistermid dag te Parijs een belangrijke conferentie plaats gehad tusschen Laval, den Brit- schen ambassadeur, minister Flandin en eenige Fransche en Engelsche deskundi gen. Inlichtingen over het onderwerp van be spreking in deze conferentie werden niet verstrekt, doch klaarblijkelijk was zij ge wijd aan een onderzoek van hét herstel probleem, waarbij de Fransche vertegen woordigers den Britschen ambassadeur tot in bijzonderheden de zienswijze der Fran sche regeering inzake de tegenover Duitschland te volgen gedragslijn hebben kunnen mededeelen. Men kan gevoegelijk aannemen, dat Lon den hierover onverwijld zal worden inge licht. Indien, zooals verondersteld mag worden, op dezen voorloopigen grondslag een accoórd wordt bereikt, blijft slechts over, om plaats en tijd voor een ontmoe ting tusschen Laval en Mac Donald te be palen. Volgens de „Temps" is tijdens de confe rentie van Laval met den Engelschen am- basadeur de mogelijkheid besproken van een bijeenroepen der internationale her stelconferentie in Juni a.s. De her'stelonderhandelingen werden gis teravond in diplomatieke kringen te Lon den zeer pessimistisch beoordeeld De hoop, dat Maandag de beslissing zou val len nopens de ontmoeting Laval MacDo- nald, is niet vervuld. De pessimistische stemming is naar het schijnt het gevolg van de bespreking tusschen Lava) en den Engelschen ambassadeur te Parijs, Lord Tyrrell. Sinds de laatste bepreking van den Duitschen ambassadeur, freiherr v. Neu- rath met den Britschen onderstaatssecre taris, op Vrijdag j.l. heeft de Engelsche re- gcering geen nieuwe voorstellen gedaan aan de Duitsche ambassade. Het zwaarte punt der onderhandelingen ligt thans veel eer te Parijs. Hierbij heeft de Engelsche regeering opnieuw te kennen gegeven, dat zij de herstelconferentie wenschelijk acht. Hiervan moet het doel zijn, een zoo moge lijk definitieve regeling van het herstel- vraagstuk. Met deze gedachte heeft, naar te Londen verluidt Laval zich nog niet ac- coord verklaard. Caillaux pleit voor een compromis. In een artikel over het herstel-vraagstuk schrijft Caillaux in de „Oeuvre" dat de wereld slechts door een annuleeren der schulden van .volk tot volk gered kan wor den. Hij vertrouwt, dat het Engeland wel zal gelukken Amerika van zijn zwakke stelling te overtuigen. Opdat Engeland met goed gevolg te Washington kan pleiten, zal het van Frankrijk vorderen, dat het afstand doet van de herstelbetalingen. Frankrijk kan dit wel weigeren, aangezien het het recht aan zijn zijde heeft, doch het moet ook ver standig zijnhet belang van Frankrijk verbonden met Europa, schrijft Frankrijk voor een compromis te sluiten. Wel acht Caillaux het nuttig, dat als compensatie voordeelige handelsverdragen worden ge sloten. na, om er bij hun regeeringen op aam* te dringen alles in het werk te stellen, om hieraan een einde te maken. Wordt Charbin door Japan bezet? Volgens Russische berichten nit Pe king hebben de troepen van de nieuwe Mandsjoerijsche regeering, ouder leiding van generaal Sisja, de stad Joeschoei, wel ke op 5p K.M. van Charbin is gelegen, be reikt. De troepen zijn voortgerukt in de rich ting Charbin. Vliegtuigen van generaal Sisja hebben Zondag boven Charbin bom men neergeworpen. Generaal Sisja heeft verklaard, dat hij van de Chineesche troepen zal eischen, dat zij zonder strijd Charbin zullen ontrui men. Volgens een Russisch bericht uit Pe king heeft een bataljon Japansche infante rie, dat verscheidene pantserwagens mede- voert. Tsangtsjoen verlaten in de richting Charbin. Van Japansche zijde wordt verklaard, dat de troepen hun opmarsch naar Char bin zullen voortzetten. VOLKENBOND DE V.B. RAAD BIJEEN. Het Japansch-Chineesch conflict besproken. De raad van den Volkenbond heeft gis termiddag in een openbare vergadering het Japansch-Chineesche conflict behandeld. Te voren was een geheime vergadering ge houden, waarin het verzoek van sir Eric Drummond om af te treden als secretaris- j generaal van den Volkenbond behandeld j werd. De raad besloot sir Eric Drummond uit te noodigen zijn verzoek .in te trekken I of in ieder geval zijn ambt te blijven be- I kleeden tot na afloop van de ontwape- ningsconferent.ie. I In de openbare vergadering gaf de voor zitter, Paul Boncour, eerst een overzicht van de tot nu toe door don raad gevoerde beraadslagingen over het Chineesch-Ja- J pansche conflict. Daarna verleende hij het I woord aan den vertegenwoordiger van China Yen, die de Japansche maatregelen j scherp veroordeelde en verklaarde, dat Ja pan op onrechtvaardige wijze een vrede- I lievend land heeft aangevallen. Hij ver weet Japan woordbreuk. Japan heeft zijn troepen niet in de spoorwegzone terugge trokken, integendeel nog ver buiten de spoorwegzone- is nog gebied door de Ja pansche troepen bezet. De poging van den i Volkenbond, om oorlogshandelingen te verhinderen, zijn mislukt. I De vertegenwoordiger van Japan, Sato, wees er op, dat geheel Mandsjoerije onrao- I gelijk met 25.000 man troepen kan worden 1 bezet. De stad Tsintsao moest worden bë- 1 zet, teneinde de gevaarlijke Chineesche troepenconcentraties uiteen te jagen. De toestand te Shanghai is zeer critiek, doch i van een bezetting van deze stad door de I Japanners is geen sprake. Japan kan ech ter wegens de anti-Japansche stemming in China zijn oorlogsschepen voor Shanghai niet terugtrekken. Japan heeft herhaalde lijk met China willen onderhandelen, doch de voorstellen daartoe zijn steeds afgewe zen. De keizer van Japan heeft een vermin dering van het aantal troepen in Mandsjoe rije goedgekeurd. De vertegenwoordiger van China be- i hield zich het recht voor nader op de ver klaringen van Sato terug te komen. De voorzitter wees in zijn slotwoord nog op de ernstige gebeurtenissen der laatste dagen te Shanghai en deed een beroep op de vertegenwoordigers van Japan en Chi SPANJE DE VERDRIJVING DER JEZUÏETEN. Meer dan 3000 ordeleden door het decreet getroffen. Naar uit den tekst van het ontbindings decreet blijktf, zullen de leden der Je zuïetenorde zich als particulieren in het land mogen ophouden. Het is hun echter niet geoorloofd als ordes-geestelijken werk- zaain te zijn. De staat zal in totaal tachtig gebouwen, die eigendom zijn der orde, confiskeeren. Door het decreet worden 3090 Jezuieten getroffen. Groote opschudding. Volgens berichten uit Barcelona heeft de opheffing van de Jezuïetenorde in Cata- lonië groote opschudding verwekt. In Cataloniè worden ongeveer 450 leden der orde door het decreet getroffen. De pauselijke nuntius te Madrid heeft den plaatselijken vertegenwoordiger van Jlavas verklaard, dat het door het decreet aangerichte nadeel grooter ia dan men ge looven zou. De Paus over de Jezuieten-vervolging. In zijn Zondag in de Consistoriezaal gehouden rede heeft Z. H. de Paus, over de Jezuieten vervolging in Spanje spreken de, met leedwezen geconstateerd, hoe hun kloosters en instituten overal worden op geheven, waartegen de H. Vader plechtig protesteerde. Het Gezelschap van Jesus wordt ver volgd, zoo zeide Z. H., omdat zijn leden ware strijders van Christus zijn, die thans weer om den naam van Christus ernstig lijden. De Jezuieten zijn de roem dèr Kerk, de roem van het pausdom en martelaren van hun trouw aair den stedehouder van, Chris tus op aarde. Aan de geheele wereld houdt thans de Paus hun lijden en vervolgingen ter open baarmaking voor. Slechts in naam van Christus is redding uit allen nood en hoop voor de toekomst. Ten slotte spoorde de H. Vader nog aan tot meer geloofsijver door de mede werking der leeken aan de Katholieke actie. ALGEMEENE STAKING TE. SEVILLA. Te Sevilla is gistervoormiddag een al- gemeene staking uitgebroken. De stad is door militairen bezet. Er boven cirkelen vliegtuigen. Op eemge punten hebben reeds schietpartijen plaats gehad, waarbij twee politie-beainbten werden gëwond; tal van personen zijn gearresteerd. Tc Barcelona duurt de staking nog steeds voort; de stad heeft echter over het algemeen haar gewone aanzien herkregen. In de universiteit van Barcelona zijn verscheidene oummunistische studenten in hechtenis genomen. Te Valencia is een po ging om een algemeene werkstaking uit te roepen, mislukt. Van de in den laatsten tijd gearresteer de personen zijn er 76 gedeporteerd. AMERIKA DE COMMUNISTISCHE PUTSCH IN SAN SALVADOR. Vrees voor een aanval op de hoofdstad. Volgens de laatste uit San Salvador ont vangen berichten is de regeering bevreesd voor een aanval der communisten op de hoofdstad. Men gelooft, dat een vroegere aanhan ger van Sandino, kolonel Augusino Marti, de leider der communisten is. Marti moet een aanhanger van de derde internationale zijn en is verleden jaar uit de gevangenis ontslagen. Verscheidene plantages zijn bij de ge vechten met de opstandelingen verwoest, daaronder ook eenige, die eigendom van buitenlanders zijn. Een Italiaan moet gedood zijn. Generaal Martiner verklaarde, dat de regeering den toestand meester is. De re geering heeft de bewapening van de bur gerlijke bevolking van de hoofdstad ge last. Duizend dooden in Salvador? Volgens een onbevestigd particulier be richt van de „Evening Sun" zouden bij de communistische onlusten in Salvador meer dan duizend menschen zijn gedood en zou den op openbare gebouwen talrijke bom aanslagen zijn gepleegd. Door de slechte verbindingen met het binnenland zijn sleohts weinig bijzonderheden bekend, doch de regeering moet de macht in han den Lebben.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1932 | | pagina 5