23ste Jaargang
WOENSDAG 13 JANUARI 1932
No. 701
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
3)e £eicbelve (Bou/tamt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal
f2.60 per kwartaal
f 2.95 per kwartaal
voor de Abonné's ver-
Bi] onze Agenten 20 cent per
Franco per post
Het Gedlustreerd Zondagsblad is
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
5 cent, met
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regeL
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur «a
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit drie bladen
V Loonsverlaging en wat anders.
Blijkens het voorloopig verslag der Eer
ste Kamer over bet ontwerp van wet tot
vaststelling van een tijdelijke korting op
de jaarwedden van de leden van den Raad
vpn State, de Algemeene Rekenkamer, de
rechterlijke macht en de militair-rechter-
lijke macht, waren er leden, die de voor- j
genomen salarisverlaging der rijksambte- I
naren afkeurden, anderen, die haar onder
de gegeven omstandigheden alleszins te
billijken achtten.
Onder deze laatste waren er enkelen
zoo lezen we in het verslag die bezwa
ren opperden tegen de ongelijkheid der
korting, al naar gelang de jaarwedden
hooger of lager zijn.
Deze leden waren van oordeel, dat de
wedden der hoogere ambtenaren in ver
houding tot die der lagere in het alge
meen te gering nïoeten worden geacht, en
bepleitten heffing van een vast percentage
voor alle, namelijk 3 procent.
't Waren maar „enkele" leden, die er
zoo over dachten, er hun conclusie zal ook,
ongetwijfeld, niet door velen worden ge
deeld.
Wij ontkennen volstrekt niet, dat er
„hoogere" ambtenaren zijn, die te geringe
wedden hebben te gering nl. "„in ver
houding tot de lagere'', maar ook en
vooral te gering in verband met de ar
beidsprestatie, gëbaseerd op kennis, ge
schiktheid en toewijding, welke in het par
ticuliere bedrijf, met aller instemming, gel
delijk hooger worden gewaardeerd.
Zoo zijn er ook „lagere" ambtenaren, die,
sis men dezelfde vergelijking aanlegt, te
weinig verdienen.
Maar zulke wedden kunnen en moeten
worden herzien ook in dezen tijd. Men
kan en moet de bedoelde personen plaat
sen in een rang of klasse, waaraan een
hoogere bezoldiging is verbonden; zoo noo-
dig zal daarvoor eén herziening der sala
ris-regeling moeten plaats hebben.
In de gemeente Leiden is nog onlangs
de salarisregeling voor het verplegend
personeel in Endegeest enz. herzien en
verbeterd; en ook hebben er nog in den
laatsten lijd individueele gevallen van sa
laris-verhooging door rangs- of klasse-op-
schuiving plaats gehad.
Daartegen, op zich beschouwd, kan nie
mand. wiens objectieve kijk op wat billijk
moet heeten niet door een onredelijk ver
langen naar loons-verlaging is verduisterd,
bezwaar hebben.
Maar als, de wedden behoorlijk, hetzij
zeer hetzij vrijwel behoorlijk, zijn geregeld,
en er moeten offers worden gebracht
zooals het Rijk van zijn personeel door
een tijde'ijke salaris-korting verlangt
dan moeien de offers worden gebracht in
overeenstemming met de draagkracht der
betrokkenen 1
En die draagkracht is bij de hooger-be-
zoldigden grooter, clan bij hen. die lagere
wedden ontvangen in het algemeen be
schouwd; met de gezinsgrootte worde ook
hier, zooveel als mogeHjk is. rekening ge
houden.
De ..enkele'' leden uit het voorloopig
verslag der Eerste Kamer, die er anders
over denken, schijnen te staan op het
standpunt van den.... klassenstrijd, maar
dan in een anderen zin, dan wat altijd
onder het woord ..klassenstrijd" wordt ver
staan; zij zien, naar 't ons voorkomt, een
zijdig naar de belangen van één klasse, en
wel van die, welke niet het éérst in aan
merking komt voor "ïededoogen of be
scherming 1
BINNENLAND
Prov. Staten van Zuid-Holland
De Prov. Staten van Zuid-Holland heb
ben gisteren de behandeling van het amb
tenarenreglement voorgezet, maar nog
niet beëindigd.
PROF. J. KORS O. P
UIT BELGIë GEWEERD.
Over het niet toelaten van den Nijmeeg-
schen hoogleeraar pater Kors in België le
zen we nog in de „Tijd":
Naar wij vernemen, zou prof. dr. J. Kors
O.P. Maandagavond een spreekbeurt ver
vullen op de Vredesvergadering der Univer
siteitsstudenten te Leuven. Het was een bij
eenkomst, waarop mede pater S. Stratt-
mann O.P. in het Duitsch en nog een derde
spreker in het Fransch het woord zou voe
ren. De Nijmeegsche professor reisde naar
Essen. Bij de passencontrole aldaar werd
hem door den beambte de pas afgenomen
en hem medegedeeld, dat hem de toegang
van overheidsweg'e in België was ontzegd.
Den beambte scheen van hooger hand uit
Brussel instructies te zijn gegeven, welke
verband heeten te houden met vroegere uit
latingen van prof. Kors in verband met de
internationale vredesbeweging. Vermoede
lijk moet hier een der beruchte Brvssc'sche
politieke misverstanden in het spel zijn.
Na de aan de grens ondervonden rnheu-
sche behandeling bleef prof. Kors niet beter
over, dan den eersten den besten trein naar
Holland te nemen. Toen hij in dezen had
plaatsgenomen, werd hem de afgenomen
pas teruggegeven. Nog" des avonds kwam de
geleerde te Amsterdam aan.
In Leuven heerschte, met name onder de
Vlaamsche Hoog-Studenten, groote ont
stemming, toen het wegb'ijven van prof.
Kors tengevolge van het Belgische ingrijpen
bekend werd.
Men herinnert zich, dat ook de heer P.
W. de Koning en andere voor de Vlaamsche
beweging sympathiek gestemde Noord-Ne
derlanders. die in België spreekbeurten gin
gen vervullen, uit het land werden gezet of
aan de grens werden tegengehouden.
Uit Brussel wordt aan de „Tijd" nader ge
seind. dato 11 Jan.:
De voor hedenavond te Leuven aangekon
digde groote vergadering voor den vrede en
waarvoor veel toeloop bestond, is op het
laatste oogenblik afgelast van overheids-
De burgemeester van Leuven gaf voor,
d.-t fascisten en patriotten haar in de war
wilden sturen, gelijk onlangs het geval is
geweest bij het internationale congres te
Pariis. De „Nation Beige" en andere dpr-
gp'ijke nationalistische bladen hadden te
voren de reactionnaire studenten, die te
Leuven voornamelijk onder de Walen hui
zen, opgehitst.
Vermoedelijk heeft zich de burgemeester
als hoofd der pobtie vooraf met de regee
ring te Brussel in verbinding gesteld, om
zijn houding te bepalen. Dientengevolge
werd aan rle Be'cische grensbewaking last
gegeven om orof. dr Kors, indien hij zich
aan de paseontrole zou aanmelden, niet tot
het land toe te laten. Tegelijkertijd werd
aan de Dnniïnikaansehe overheid te Leuven
verzocht, aan Pater dr. S. Strattmann O.P.
die inmidde's was aangekomen, te verzoe
ken dien avond niet op te treden, aan welk
verzoek pater Strattmann natuurlijk vol-
dopcl.
Er heerschte groote verontwaardiging on
der de bc'ocgers van de meeting. Tooneelen
van protest speelden zich af op straat en
i" kleine bijenkomsten.
Men heeft besloten, om spoedig een groote
protest verga dering tegen het eigengereid
optreden der Belgische overheid te houden.
Het „Huisgezin" scrijft:
Professor dr. Kors is voor Bc!gië een on-
gewenseht vreemdeling gebleken.
Hij is daar uit het Imd ge-- r'f liever,
maar het komt op hetzelfde neer, hij is er
niet toegelaten.
De licoglec" was voornemens een vre-
desvergadering te Leuven bij te wonen en
daar hij is voorzitter van de R. K. Vre
debond ip Nedrrlmd het woord te voe
ren.
De Belgische regeering blijkbaar op de
hoogte van dat voornemen, heeft hem den
tnecang tnt haar land ontzegd.
Het is haar formeele recht, maar er is
zooveel formeel recht dat feite'ijk onrecht
is.
Wat heeft de Belgische regeering tot den
opzienbarenden stap bewogen?
Opzienbarendprofessor Kors staat in
heel ons land hoog aangeschreven bij vriend
en tegenstander.
Hij is hoog'eeraar aan de B. K. universi
teit te Nijmegen en voorzitter' van den
R. K. Vredesbond, niet wat men zou kun
nen noemen een drijver en dweper, maar
een rustige, bez> uen, verstandige figuur,
een man die zelfs tot een onvoorzichtig en
gewaagd woord niet in staat wordt geacht,
laten we zeggen die ook in een kring
van ministers en diplomaten niet uit den
toon zou vallen.
Waarom moest hij worden geweerd?
Men kan slechts gissen, en als men gist
staat men nog voor een vraagteeken en een
raadsel.
Het bijwonen van een vredesvergadering
kan het toch niet zijn.
De volgende maand wordt in Genève de
groote internationale vredesvergadering ge
houden waarop ook België zal zijn verte
genwoordigd.
De vergadering te Leuven was bedoeld
als een bijeenkomst met hetze f de oogmerk,
om het denkbeeld dat tot de conferentie
van Genève heeft geleid te ondersteunen.
Dat een vreemdeling die vergadering bij
woont, kan geen bezwaar worden geheeten:
het versterkt de internationale gedachte,
en de confe.entie te Genève zal trouwens
een vergadering van louter vreemdelingen
zijn, allen bezield, naar men mag hopen,
door d? i wil, de wereld van de per
manente oorlogsbedreising, in den geweldi
gen bewapeningsstrijd gelegen, te verlos
sen.
Heeft professor Kors ooit aanleiding ge
geven om door de Be'gische regeering als
een ongewenscht vreemdeling te worden be
schouwd; men kan dit-voor de Belgische
machthebbers spoedig zijn, b.v. door met
hen inzake Vlaamsche aange'egenheden
van meening te verschillen.
Voor zoover wij weten, heeft de Nijmeeg
sche hoogleeraar. wiens werkzaamheden op
een ander terrein liggen, zich nimmer met
Vlaamsche en andere min of meer netelige
kwesties bemoeid.
M?ar al ware dit zoo «"-•» een meenings-
versehil met de regeering aanleiding zijn
om een respectabel vreemdeling de deur
voor den neus dichtste gooien?
Heeft onze regeering er ooit aan gedacht,
Belgen van welke inzichten of overtuiging
ook te weren?
Professor Kors zal wat hem wedervaren
is wel te boven komen: hij met zijn placide
natuur eer dan een ander.
Maar hiefmee is de zaak niet af en mag
zij voor ome regeering niet uit zijn.
Zij beho'ort zich den smaad niet te laten
welgevallen, een hoogst achtenswaardig en
verdienstelijk landgenoot den toegang tot
een land, waarmee wij de meest vriend
schappelijke betrekkingen onderhouden, te
zweigeren.
Natuurlijk behoeft ze voor dif geval den
Be'gischen gezant niet zijn paspoort te ge
ven, maar hem en de regeering te Brussel
dient de ontstemming, welke do afwijzing
van professor Kors hier te land heeft ver
wekt ,niet te worden verheeld.
Het geval is te ergerlijk om met of zon
der een zucht in den doofpot te worden ge
stopt.
Gisteravond heeft, een* redacteur van de
„Msb." een kort onderhoud gehad met
prof. dr, Kors.
Prof. Kors zeide ons. dat hij in Esscben,
nadat zijn pas gecontroleerd was, verwe
zen werd naar bei- douane-bureau, waar
de aanwezige militairen verklaarden, op
dracht te hebben gekregen hem niet door
te laten.
Het onderwerp van Prof Kors was het
volgende: „at kunnen de intellectueelen
doen voor de vredesbeweging". Feitelijk
ging de rede van Prof Kors geheel buiten
iedere ontwapeningsactie om. Men schijnt
echter in Leuven bang *te zijn geweest
voor relletjes, weshalve de vergadering
verboden werd.
Het «blijft echter onverklaarbaar, aldus
besloot prof. Kors, waarom men mij d<an
niet in Nijmegen heeft gewaarschuwd of
althans aan de grens heeft meegedeeld,
dat ik niet in Leuven zou kunnen spreken.
Overigens heb ik, aldus prof. Kors, geen
enkel vermoeden, waarom men mij den
toegang aan de grens heeft ontzegd.
INWISSELING BUITEN OMLOOP
GESTELDE GULDENS.
Uitsluitend nog bij 's Rijks Munt te
Utrecht.
De Minister van Financiën brengt ter al
gemeene kennis, dat de inwisseling der bui
ten omloop gestelde guldens, welke een
vroeger jaartal dragen dan 1920, voortaan
uitsluitend mogelijk zal zijn bij 's Rijks
Munt te Utrecht, Leidsche weg 90.
De guldens kunnen, desverlangd, aange-
teekend aan bovenstaand adres worden ge
zonden, met duidelijke opgave van naam en
adres van den afzender; de- toezending
moet vrachtvrij geschieden. Ter bevordering
van eene spoedige afdoening zullen de in
zenders goed doen bij de munten te voe
gen een behoorlijk gefrankeerd en aan hen
zelf geadresseerd formulier van een post
wissel, ten beloope van het bedrag der door
hen ingezonden guldens, dan wel het num
mer van hunne rekening bij den postchèque-
en girodienst op te geven.
HAARLEMSCHE BROCKWAYBUS MIJ.
Aanvrage voor autobussen.
Een commissie uit Gedep. Staten heeft in
openbare zitting behandeld de aanvragen
van de N.V. Haarlemsche Brockway-Bus
Maatschappij te Heemstede, om vergunning
tot het in werking brengen van autobus
diensten van Haarlem over Oegstgeest naar
's-Gravenhage en terug, van Amsterdam
over Sloten en Heemstede naar Leiden en
terug, van Haarlem naar Heemstede en te
rug en tusschen Haarlem en Ovevreen
(kringlijn in beide richtingen).
Van het gemeentebestuur van Bloemen-
daal was een brief ingekomen, waarin ver
zocht werd de beslissing te verdagen totdat
de plannen, der N. Z. H. tot omzetting der
tramlijnen in autobuslijnen hun beslag heb
ben gekregen.
De Nederlandsche Spoorwegen hadden
ernstig bezwaar tegen de lijnen Haarlem
Den Haag en AmsterdamLeiden.
In een brief van de Noord-Zuid-Holland-
sche Tramwegmaatschappij werd uiteenge
zet, dat spoor en tram op ruim voldoende
wijze voorzien in de vervoergelegenheid op
de aangeyraagde trajecten, terwijl er boven
dien de aandacht op gevestigd werd, dat de
tramlijn Haarlem—Leiden begin 1933 ge-
electrificeerd zal zij'n. dat tusschen Haarlem
en Heemstede reeds een electrische tram
rijdt, en dat, wat betreft, de aanvrage voor
een autobuskringlijn HaarlemOverveen,
op dit traject een electrische tram rijdt,
welke, nadat overeenstemming tusschen de
gemeente Haarlem en de N.Z.H.T.M. is be
reikt, zal worden vervangen door een auto-
buslijn.
De fa. Maarse en Kroon te Aalsmeer had
verzocht rekening te willen houden met
haar diensten in de Haarlemmermeer.
Het gemeentebestuur van Amsterdam
had in beginsel tegen de aanvrage geen be
zwaar, doch wenschte als eindpunt te Am
sterdam niet de Nassaukade, doch het Su-
rinameplein aan te wijzen.
De heer Kors had bezwaar, omdat groo-
tendeels dezelfde route gevolgd wordt die
hij met den dienst Amsterdam—Zandvoort
berijdt.
Het gemeentebestuur van Haarlem acht
te inwilliging van de aanvrage onjuist met
het oog op de autobusplannen der N.Z.H.
T.M.
Ook de fa. Kalmthout, en Van Niel had
bezwaar tegen de aanvrage, omdat een
route gevolgd wordt, die ook door haar
diensten bereden wordt.
Namens het gemeentebestuur van Haar
lem verzocht de heer Meeusen de bes'issing
over de aanvrage van de Brockway Mij. aan
te houden tot de wijziging der tramlijnen te
Haarlem door Ged. Staten is behandeld.
De onderhandelingen tusschen het gemeen
tebestuur en de .N.Z.H. hebben nog niet tot
overeenstemming geleid er zijn nog enkele
open punten.
De heer Kraak Steeman, secretaris van
den Ned. Bond van Autofeushouders, merkte
op, dat de gebr. Robart te Apeldoorn ook
een aanvraag voor een dienst Amsterdam
Den Haag hadrlen intrediend, welke aan
vraag dus voorkeur heeft.
Voorts zeide.de heer Kraak Steeman, dat
het onbillijk zou zijn aan een ander toe te
staan, wat aan den heer Kors is geweigerd.
Ook merkte spr. op, dat de fa. Kal mt,hout
en Van Niel het voornameliik moet hebben
van het vervoer door de Haarlemmermeer
on Hoofddorp. Wanneer de Brockway Mij.
dit vervoer afsnoept, is er voor bovenge-
noemden ondernemer geen bestaansmoge
lijkheid meer.
Namens de Broekwaybus Mij. hield de
heer M. van der Wal een uitvoerig betoog,
waarin' hii uiteenzette, dat deze maatschap
pij over hét geheele land autobusdiensten
ex'Voiteert en de meeste ervaring op dit
gebied heeft, zoodat de vervoersbe'angen
door haar het best kunnen worden gediend,
althans niet in die mate als door de N.Z.
H.T.M. zou kunnen geschieden, welke van
hef autobusbedrüf geen ervaring heeft. Vol
gens snr zullen de financieele resultaten van
He geëlectrifieeerde tramlijn Haarlem
Heemstede bedroevend zijn.
De Broekwaybus Mij. exploiteert de
stadsautobusliinen in Haarlem en het is van
belang, dat de locale en interlocale lijnen
in één hand komen. Snr. meende, dat de
gemeenteraad van Haarlem zich verealon-
neerd had, door de plannen der N.Z.H.T.M
om de trams door autobussen te vervan-
gen, goed te keuren.
De raadsleden waren, volgens spr., blijk
baar niet met de concessie-voorwaarden
aan de Brockway Mij. op de hoogte. In deze
concessie-voorwaarden is bepaald, dat geen
andere concessies voor autobuslijnen in de
gemeente zullen worden gegeven en indien
dit wel het geval mocht zijn, dan zal de
Brockway Mij. in de eerste plaats voor die
concessie m aanmerking komen.
De directeur der N.Z.H.T.M., ir. W. J.
Burgersdijk, zeide, naar aanleiding van het
geen de heer Meeusen had opgemerkt, dat
er tusschen de N.Z.H.T.M. en de gemeente
Haarlem wèl volledige overeenstemming
was bereikt. Alleen is er verschil van in-
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Het Fransche ministerie afgetreden.
(Buibenl. 2e blad).
Nederland zendt geen nota naar Japan
inzake de Mandsjoerijsche kwestie. (Bui-
tenl. 2e blad).
Workloozenrelletjes te Groningen. (Gem.
Berichten, 3de blad).
BINNENLAND.
De niet-toelating van prof. dr. Kors O.P.
in België. (1ste blad).
Overleden is de weleerw. pater Aegidius
Verkleij O.F.M. te Wychen. (Kerkn. 2de
blad).
Auto nabij Deventer tegen de spoorboo-
men gereden. (Gem. Berichten, 3de blad).
De concessies voor de Haarlemsche
Broekwaybus Mij. voor Ged. Staten. (1ste
blad).
LEIDEN.
De muziekleeraar J. G. Striening plot
seling op straat overleden. (1ste blad).
OVERZICHT LEIDSCHE
GEMEENTERAAD Bladz. 5
STAND VAN HANDEL EN
INDUSTRIE IN RIJNLAND Bladz. 6
EEN BESCHRIJVING VAN
KERSTMIS IN BETHLEHEM Bladz. 5
zicht over enkele technische détails. Een
beslissing in deze zal men aan Ged. Staten
overlaten.
Wat de heer Van der Wal over de tram
had gezegd, wilde spr. buiten beschouwing
laten.
De heer Meeusen zeide naar aanleiding
van de opmerkingen van den heer'Van der
Wal over liet „vergaloppeeren" van den
raad, dat de gemeente niets te zeggen heeft
over de reorganisatieplannen der N.Z.H.T.
M. en dat van een concessieverleening dus
geen sprake is. Er is alleen overleg gepleegd
met*het gemeentebestuur over de routes en
over het opbreken der rails.
De heer Kraak Steeman wilde niet uitwei
den over de reorganisatieplannen van de
N.Z.H.T.M., omdat de aanvrage op 15 Fe
bruari a.s. voor Ged. Staten zal worden be
handeld en er dan gelegenheid zal zijn, tot
het maken van opmerkingen.
Voort-s zeide spr. dat toen de gebr. Ro
bart een aanvrage voor den dienst Amster
dam-Den Haas hadden ingediend, namens
de Brockway Mij. werd verklaard, dat deze
dienst niet noodig was. Spr. vond het
vreemd, dat de Brockway Mij. thans zelf
een dergelijke aanvrage doet.
Tenslotte verklaarde de heer M. van der
Wal geen bezwaar te hebben tegen een ver-
voerverbod in de Haarlemmermeer.
De commissie zal aan Ged. Staten ad
vies uitbrengen, die later zullen beslissen.
Tevens werd behandeld een aanvrage van
K. Bolhuis, te Noordwijk aan Zee, en J.
Heemskerk, te Vogelenzang, om vergunning
tot het in werking brengen van een auto
busdienst van Noordwijk aan Zee over Sas-
senheim en Haarlem naar Amsterdam en
terug.
Schriftelijke bezwaren waren ingekomen
van de N.Z.H.T.M.. van de Ned. Spoorwe
gen, van de Brockwaybusmaatsohappij en
van de gemeentebesturen van Amsterdam
en Haarlem.
Ged. Staten zullen hun beslissing later
bekend maken.
DE STRIJD IN DE TEXTIELNIJVER
HEID.
Maatregelen van de burge
meesters van Enschede en
Lonneker tegen verstoring
van de orde.
De burgemeester van Enschede, over
wegende, dat personen van buiten de ge
meente direct of indirect aansporen tot
baldadigheid en verstoring van de orde
en andere strafbare daden, heeft het be
vel uitgevaardigd, dat gedurende dezen
tijcl van stoornis van de openbare orde in
verband met geschillen in de industrie, het
verblijf binnen de gemeente Enschede
wordt ontzegd aan allen, niet-ingezetenen,
die hebben aangespoord of aansporen,
rechtstreeks of zijdelings, tot wanorde in
het openbaar of tot daden, die stoornis
vah de openbare orde tengevolge kunnen
hebben. Personen, die zich daaraan schul
dig hebben gemaakt of schuldig maken
worden bij bevinding voor den burgemees
ter of den door hem aangewezen hoofd
ambtenaar van politie gebracht en door
de politie over de gemeentegrens geleid.
De burgemeester van Lonneker heeft
voor die gemeente een dergelijk bevel uit-
zevaardizd.
