DE HITLERIANEN EN DE
ITALIAANSCHE FASCISTEN.
STADSNIEUWS
AGENDA
MAANDAG 11 JANUARI 1932
DE LE1DSCHE COURANT
EERSTE BLAD PAG. 2
De afgezant van Hitier bij Mussolini.
Duitsche stormtroepen in Rome.
(Van onzen Romeinschen correspondent).
De opmarsch van de Duitsche uationaal-
sopiaJisten kan niet meer aJs een beweging
beschouwd worden, waaraan men verder
geen aandacht meer hoeft te schenken, met
de toekomst van het nationaal-socialisme
hangt niet alleen het lot van Duitsofcland,
maar ook van heel Europa af. Het is dan
ook geen wonder, dat de Italiaansche pers
niet groote belangstelling de ontwikkeling
van de Hitler-beweging volgt. Dikwijls
wordt het krantenlezend publiek hier ver
gast op foto's van nationaal-socialistiscae
meetings, en die foto's moeten dan den
lezer duidelijk maken welk een overeen
komst er tusschen de beweging in Duitsch-
land en de fascistische beweging bestaar,
Beide bewegingen willen de diepste wor
tels van hun macht zien in de begeesterde
-toestemming van een breede volksmassa,,
een Xoestemming, die dan vooral door
grootsch volksmanifestaties duidelijk ge
maakt moet worden. De fascistische pers
heeft kolommenlange berichten over rle
overwinningen van het nationaal-socialisme
gepubliceerd en geeft zich ook hoe langer
zoo minder moeite, haar oprechte en groo-
blijdschap te verbergen over de „zeven-
mijlslaarsachtige" opmarsch van de Hithw-
beweging. Die blijdschap is anders niet be
langeloos; die houdt gelijken tred met de
groote verwachtingen, die het fascistische
Italië van het Hitlerdom heeft, als het
eenmaal Duitschland zal regeereu.
Een fascistisch Paneuropa.
De opkomst van het nationaal-socialis
me beteekent natuurlijk vanzelf de onder
gang van het „driekoppige monster" en het
„driekoppige" ongeluk van de moderne be-
scliaving, met welke waardeerende bena
ming de fascistische pers de democratie,
het parlementarisme en het marxisme beti
telt. Marxisme is het tegenwoordige woord
voor „communisme", dat sinds Italië de
verschillende handelsverdragen met Sovjet-
Rusland gesloten heeft, hier opvallend
weinig meer gebruikt wordt. Het zoo juist
omschreven driekoppige monster nu heeft
Italië in eigen land al verdelgd, wanneer
nn datzelfde' eens in Duitschland zou ge
beuren door het overwinnende nationaal
socialisme, dan zou dat natuurlijk in Italië
opgevat worden, dat de opmarsch van de
fascistische staatsopvatting, „het eenige
redmiddel voor Europa" over de heele we
reld niet meer tegen te houden zijn zou.
Heel Europa droomt tegenwoordig een
schooncn droom van: Paneuropa. Ook het
fascistische Italië heeft ingezien, dat do
sieehte economische toestand, waaronder
Italië al even hard als alle andere landen
gebukt gaat, alleen dan duurzaam verbe
terd kan worden, wanneer die droom op
een of andere manier werkelijkheid wordt.
Maar dat kan alleen gebeuren, als alle
Europeesche staten zich ten minste ecni-
germate vereenigd zullen hebben op eon
gemeenschappelijk ideaal en een gemeen
schappelijke staatsopvatting. Ook in
Is oord-Amerika zijn de vereenigde staten
tot stand gekomen, niet door de overwin
ning van de noordelijke staten op de zui
delijke, maar doordat na den burgeroorlog
beiden één gemeenschappelijk staalsideaal
hebben aangenomen. In onzen tijd vechten
er in Europa drie staatsidealen om de heer
schappij de democratie, het fascisme en het
bolsjewisme. Het nationaal socialisme
marcheert schouder aan schouder met het
fascisme, dat er natuurlijk het grootste be
lang bij heeft zijn trofee in het midden
van de Paneuropa-vlag te zien.
De Zuid-Tirol kwestie.
Italië verwacht ook veel van het Hitler
dom in betrekking tot de nog steeds scher
pe kwestie van Zuid-Tirol. Gelijk men weet
is een groot Duitseh-sprekend gebied na
den wereldoorlog aan Italië gekomen, in
dit gebied oefent Italië op de Duitsche be
volking een ware tyrannie uit, terwijl er
van Duitsche zijde nog steeds een geheime
maar intense propaganda gevoerd wordt.
Tijdens de laatste zomermaanden kwam
een Duitsche rijksdagafgevaardigde van de
nationaal-socialistische partij in Rome een
redevoering houden en sprak daarin over
de bevrijding van de onderdrukte Duitsoüe
volksstam in Zuid-Tirol. Deze uitlatingen
werden in Italië ntuurlijk zeer kwalijk ge
nomen, maar de geheime zaakgelastigde
van Titler bij Mussolini snelde direct naar
het ministerie van buitenlandsche zaken,
om daar in opdracht van de hoogste partij-
autoriteiten te verzekeren, dat de rijksdag
afgevaardigde niet in opdracht van de par
tij gesproken ha-d en dat de partijleidei s
ook niet- diens opvatting omtrent de deli
cate kwestie deelden. De Hitlerianen sohij-
nen bereid te zijn, de vriendschap van het
fascisme te koopen voor de prijsgave van
hun Zuid-Tiroler stambroeders.
Naar wij uit de beste bron vernemen
hebben dé Hitlerianen en de fascistische
partij over deze kwestie een geheim ver
drag gesloten. De Italiaansche regeering
houdt er zich tot nu toe officieel buiten,
om zieh niet tegenover de nog bestaande
Duitsche regeering te compromitteer,en.
Het fascisme zou beloofd hebben in Zuid-
Tirol weer toe te staan, dat het onder
richt in do Duitsche taal gegeven wordt,
en dat het volk de noodige vrijheid behoudt,
om le kunnen blijven voortbestaan. En van
zijn kant zou Hit Ier beloofd hebben de
Duitsche propaganda daar niet te steu
nen. Ook zouden de Zuid-Tirolers eigen
sport en schuttersvereenigingen mogen
stichten. Aan do oprechtheid van deze
laatste fascistische concessies twijfelen we
echter nog al iets, het is tenminste niet
waarschijnlijk dut Italië ooit zal toestaan,
dat er „gewapende" vereemgingen zijn, die
een niet honderd procent zwart hemd dra
gon.
Tegen Frankrijk.
De fascistische en de nationaal socialis
tische buitenlandsche politiek streeft naar
een gemeenschappelijk hoofddoel: Frank-
rijks oischen te dwarsboomen. Dit moet
vooral gebeuren door de herziening van de
verdragen en door een werkelijke ontwa
pening. Als deze twee verlangens bereikt
werden, zou dat, gelijk men in Italië en
Duitschland gelooft, Frankrijk beduidend
zwakker niaken, en zouden ook enkele bij
zondere wenschen van.de beide landen in
vervulling kunnen gaan. Het zou in ieder
geval de Italiaansche staatskas zeer geie-
gen komen, om minder voor oorlogsuitrus-
tingen te moeten uitgeven, en ook de Duit
sche staatskas, zelfs wanneeer zij door H.t-
ler beheerd zou worden ,zou de kosten van
een nieuwe militaire uitrusting niet kunnen
bestrijden. Maar noch het fascisme, noch
het Hitlerianisme zijn als zoodanig rijp
voor ontwapening, ze hebben allebei veel
te veel plezier in soldaatje spelen, en alle
bei zwelgen ze veel te graag in de herinne
ring van vroegere met roem bevochten
overwinningen. Het fascisme heeft zijn mi-
litairistische jeugdopvoeding en zijn eigen
militie, de Hitlerianen hebben hun eigen
stormtroepen en de militaire dril van hun
jonge aanhangers. Het is ook wel, om je
oogen soms eens uit te wrijven, wanneer je
door Rome jochies van acht jaar met echre
geweren ziet roiidmarcheeren en wanneer
je toevallig buiten de stad op het oefen-
veld van de „avanguardisten (de jeugdaf-
deeling van 14 tot 17 jaar) terecht komt en
je ziet hoe daar die jongens aan hot oefe
nen zijn in het schieten metkanonnen.
Dan valt het je wel eens op, dat er eigen
lijk een tegenspraak bestaat, tusschen de
herhaalde verzekeringen van het fascisme
de vrede en de ontwapening te willen die
nen, en het in het oog loopend plezier dat
ze hebben in het soldaatje spelen.
Hitlerianen in Rome.
Ook onder de Duitsehers die in Italië
wonen, wordt een geweldige acne door do
nationaal socialisten, ontplooid, in verschil
lende steden van Italië zijn al afdeelingen
van de „stormtroepen" opgericht, en de af-
deeling van Rome, die 25 man sterk is staat
onder leiding van Hitiers afgezant, die den
laatsten tijd ook in dit functie al meer
openlijk is opgetreden. Rijksdagafgevaar
digden bereizen Italië en houden overal
nationaal- socialistische propaganda-rede-
voeringen. De in Rome gehouden redevoe
ring gaf echter een niet bepaald gunstigen
indruk van hel Duitsche Hitlerdom, de
redevoering blonk uit door een schrikba
rende geestesarmoede, was totaal zonder
gedachte of program. De redenaar schold
op de tegenwoordige regèering in Duitsch
land, en zei letterlijk, dat een Duitsolier
tegenwoordig in het buitenland niet meer
met opgeheven hoofd kon gaan.
De „Stormtroepen" hebben in de Duit
sche kolonie van Rome dan ook een hefti-
gen tegenstand gevonden, vooral daar het
de eenige buitenlandsche politieke vereem
gingen zijn die in het fascistische Italië ge
duld worden. Tooh kan men ook niet de
middelen goedkeuren, waarmee sommigen
in Rome de Hitlerianen meenden te moeten
bestrijden. Als leugen en laster moeten
meehelpen, wordt het een bedenkelijk tee-
ken van zwakheid. Zoo werd er beweerd,
dat Hitiers afgevaardigde aan den secrota-
ris van het fascisme om een huis voor zijn
stormtroepen gevraagd had, en dat hij in
het Vaticaan tevergeefsche pogingen had
aangewend, den Paus te verzoeken om ae
Duitsche bisschoppen een wat vriendelijker
houding tegenover het nationaal-socialisme
te doen innemen. Deze beweringen, die ten
deele ook hun weg naar sommige Holland-
sche kranten gevonden hebben, zijn, gelijk
ons van ingewijde zijde werd verzekerd, als
onwaar en lasterlijk te beschouwen. De
waarheid blijkt toch al erg genoeg te
zijn
LEIDSCHE UNIVERSITEIT.
Assistenten Hooger Onderwijs.
Bij beschikking van den minister van
onderwijs, K. en VV. zijn voor 1932 benoemd
tot hoofdassistent aan de Rijksuniversiteit
te Leiden bij de anorganische scheikunde
J. P. Werre; bij de botanie mej. M. F. E.
Nicolaï, bij de geneeskunde VV. J. Brums
Slot; bij de geologie P. H. Kuenen; bij de
heelkunde C. J. van Houwenmge Graftdyk;
bij de natuurkunde J. Voogd; bij de oog
heelkunde C. F. M. Pieok; bij de pathologi
sche anatomie J. W. Boehmer; bij de psy
chiatrie A. M. van Stipnaan Luïscius; bij
de sterrekunde G. van Herk; bij de tro
pische hygiëne J. B. van den Boogert; bij
de verloskunde dr. H. van der Hoeven;
bij de histologie P. L. Stal en bij het phar-
maceutisch therapeutisch ins-t. dr. J. Booy.
MAATSCHAPPIJ DER
NEDERLANDSCHE LETTERKUNDE.
Belangrijke aanwinsten.
De bibliothecaris der Maatschappij der
Nederlandsche Letterkunde, dr. A. A. van
Rijnbach, deed aan het eind der j.l. Vrij
dag gehouden maandelijksche vergadering
nog eenige mededeehngen over belangrijke
aanwinsten der Bibliotheek.
De bekende Bilderchjk-biograaf, dr. li.
A. Rollewijn te Helmond heeft aan de Bi
bliotheek der Maatschappij afgestaan zijn
verzameling handschriften van mr. Willem
Bildcrdijk. Spreker stelde er prijs op hem
voor die schenking hartelijk dank te bren
gen; ook na de Bilderdijk-herdenking was
het hem aangenaam in deze vergadering
der Maatschappij nog iets over Bilderdijk
te kunnen mededeelen. De verzameling om
vat. behalve een tweetal brieven, aan den
lateien Koning Willem 11 en aan Van Ki:is-
bergen, een l--tal autografen van gedich
ten van Bilderdijk, o.a. dc beroemde Ode
aan Napoleon, voorts „Koekeloer, of de
eerste April". Merkwaardig is een verza
meling van 30 fragmenten van tooneelspe-
len, vooral merkwaardig omdat Bilderdijk
slechts weinig tooneelspelen voltooide en
Uit deze fragmenten blijkt met welke zeer
uiteenloopende ontwerpen hij zich bezig
gehouden heeft. Ten slotte een reeks proz-i-
aanteekeningen over mathesis, perspectief,
bouwkunst, aesthetiek, declamatie enz.
Uit de verzameling Boekenoogen bracht
spr. nog ter tafel een merkwaardig frag
ment van een Fransoh handschrift uit het
begin der vijftiende eeuw, dat als omslag
gediend heeft van een volksboekje uit de
zeventiende eeuw. Het perkamenten blad
heeft deel uitgemaakt van het tot nu toe
onuitgegeven werk van Christine de Pis.ni,
la Cité des Dames. Ook toonde spr. een
17de eeuwseh handschrift, tot nu toe onuit
gegeven: „De vermaakelijke Morgen-Wek
ker voor Swaerhoofdige Geesten', blijkbaar
een vertaling van de zeldzame Fransche
verzameling kluchtige verhalen: Le faoó-
tieux Réveille-matin des Esprits melancllo-
lique-s", waarvan verschillende uitgaven
bestaan, doch waarvan hij in Nederland
geen enkel exemplaar aangetroffen heeft.
TUINIERS. EN BLOEMISTENVER.
„DOOR EENDRACHT VERBONDEN".
In de uitstekend bezette zaal van „Con
cordia" heeft bovenge oemde vereeniging
Zaterdagavond op opgewekte wijze haar
42ste jaarfeest gevierd.
.De voorzitter de M. Galjaard sprak aan
I het begin van den avond een hartelijk wel
komstwoord, in het bijzonder tot den eere
voorzitter, den heer Kriest, 'vvien dank
werd gebracht voor alles, wat hij in het af-
geloopen jaar voor de vereeniging deed,
tot den beer Jonker, die o.a. als jury-lid
bij den kweekwedstrijd wederom voor
treffelijke diensten bewees en verder tot
de vertegenwoordigers van zustervereni
gingen, de Woningbouwvereeniging „De
Eendracht", „Westerkwartier" en „Ons
Beiang" en 'van den Bond van oud-leer
lingen.
Spr. sprak er vervolgens zijn groote
vreugde over uit op dezen avond drie van
de oprichters aanwezig te zien, n.l. de
heeren G. J. van der Berg, P. Horstman
en H. Reneé. Uit dankbaarheid voor alles,
wat zij in den loop van vele jaren voor
„D. E. V." hebben gedaan bood spr. hun
het eere-lid maat schap aan en stelde hen
onder daverend bijvalsbetuigingen het
fraaie insigne op de borst, er daarbij op
wijzend, dat de groote waarde dezer on
derscheiding legt in haar zeldzaamheid.
De vereeniging heeft n.l. gedurende haar
geheele bestaan slechts drie eere-leden ge
kend, de heeren E. Th. Witte, G. F. Heme-
rik en P. J. van Staveren.
Tenslotte wekte spr. op om toe te tre
den als lid of donateur en wenschte allen
een genoeglijken avond toe.
Haarlem's klein cabaret en de uitste
kende jazzband „Gelück Auf" onder lei
ding van den heer G. Hof enk hebben er
voor gezorgd, dat die wensch in alle op
zichten in vervul.ling is gegaan. Zij slaag
den erin de talrijke aanwezigen den ge-
heelen avond prettig bezig te houden, zoo
dat, toen het bal onder leiding van den
heer Ant. de Groot aanving, de stemming
er terdege inzat. En het bestuur zorgde er
wel voor, dat deze niet verloren ging
Een gehouden collecte ten bate van de
Ver. „Sehoolkindervocding en -kleeding"
bracht 12.80 op.
DE KALKZANDSTEENFABRIEK
STOPGEZET.
Het personeel ontslagen.
Zaterdag j.l. is de Leidscbe Kalkzand-
steenfabriek gevestigd aan de Rijnkade
stopgezet en het geheele personeel ontsia-
1 gen. Naar wij vernemen zijn deze maatre
gelen genomen in verband met de zeer
groote voorraden, waarvoor op het oogen-
blik geen afzetgebied te vinden is door de
credietmoeilijkheden bij het bouwen.
GEMEENTERAAD.
De eerste Raadszitting van het Nieuwe
jaar.
Voorzitter de burgemeester mr. A. v. d.
Sande Bakhuijzen.
Afwezig met kennisgeving de heeren
Huurman, Bosman en van Rosmalen.
Als inleiding van het Nieuwe Jaar
spreekt de voorzitter de volgende nieuw
jaarsrede uit:
NIEUWJAARSREDE BURGE
MEESTER.
Bij den aanvang van onze samenkomsten
in dit jaar zou ik gaarne tot U Dames en
Heeren leden van den Raad en tot U,
Mijne Heeren, die in verschillende func
ties onze bijeenkomsten bijwoont, met U
aller gezinnen het beste willen toewen-
schen voor 1931 en daarbij de bede uit
spreken dat God ons werk ten bate der
gemeente moge zegenen en ons in de
moeilijke taak, die ons wacht, moge lei
den en bezielen.
De laak die ons wacht is er eene die dit
jaar wel dubbel zwaar weegt en die ons
allen zal doen beseffen, dat onze verant
woordelijkheid groot is. Want hiervan zijn
wij wel overtuigd, dat het in deze zorge
lijke tijden niet gemakkelijk is den juisten
weg te kiezen en te vinden. Achteruitgang
der volkswelvaart is in vollen gang en het
schijnt wel alsof gemeentebesturen en zelfs
'a Lands Regeering machteloos staan te
genover de faktoren, die, toenemend als
in geometrischen reeks dien achteruitgang
in alle lagen der bevolking steeds dieper
doen doordringen.
De inzinking tooh is niet een plaatselij
ke, zooals Leiden die wel eens gekend
heeft toen de eene helft der bevolking,
door de andere helft moest worden ge
steund en toen bepaalde industrieën, waar
op onze bevolking leefde, geen levensvat
baarheid meer hadden, doch toen door
grooter toewijding en verbetering van me
thoden de te felle concurrentie van andere
plaatsen of landen opnieuw kon worden
weerstaan en overwonnen. De inzinking is
ook niet nationaal in dien zin, dat men
kan donken aan een tekort van economisch
inzicht van Hollanders in vergelijking met
andere volken. Geen land ter wereld
vergelijkbaar in cultuur en levensstandaard
met het onze wordt verschoond.
Ja, wanneer wij ons vergelijken met an
dere landen mogen wij met dankbaarheid
erkennen, dat ons veel gespaard is geble
ven en dat ons volk deze wereldcrisis in
gaat met een krachtig gestel en met een
financieele en politieko gezondheid, die
ons heel wat veerkracht geven.
Wanneer men zich eens in denkt met
welken slakkengang de ontwikkeling van
de krachten die in de volken rustten, zich
bewoog in voorgaande eeuwen, hoe men
bijvoorbeeld zich tevreden stelde met ver
voer met ossen, paarden, postwagens, zeil
en trekschuiten, hoeveel eeuwen de ver
spreiding van wetenschap en nieuws ge
schiedde door langzaam werkende hand
persen, hoe naast elkaar wonende volken
onbekenden voor elkaar bleven en men
daarnaast eens bedenkt met welk een rela
tief duizelingwekkende vaart in den tijd
dien wij doorloofden de eene ontdekking
zich op de andere stapelde en in nauwelijks
50 jaren het aanzien van de bewoonde
w ereld en samenleving der volkeren
daarop, kaleidoscopisch veranderde en bo
ven alle droomen verrijkte.
De meesten onzer hebben het hoogte
punt van de ontwikkeling van den stoom
als beweegkracht mede gemaakt en nage
noeg allen zagen wij de intrede van elec-
triciteit, telegraaf, telefoon, motoren, radio
pronie, röntgenstralen, cinematografie,
en de geweldige ontdekkingen op medisch
en technisch gebied. Inderdaad mag het
niet te zeer verwonderen dat de wagen in
zijn bijna dolle vaart wel eens ontspoort,
dat wij in de dwaling verzeild geraakten
van te geiooven dat alles kan en wij alles
kunnen en dat wij van tijd tot tijd eens
oen ontgoocheling ervaren.
Vooral in het zakenleven moest de ón
rustige, ongeduldige, drang naar verdere
uitbreiding van productie, zooveel woeling
teweegbrengen, dat er voor het bepalen
en volgen van een bezonken economische
politieke tijd, ervaring en gegevens ont
breken gingen.
Enkele factoren van de, econnomiscbe
ontwrichting zijn gelukkig duidelijk herken
en aanwijsbaar en voor zoover .nationale
kortzichtigheid tot internationale domhe
den mochten blijven leiden, zullen de har
de lessen der practijk, zullen feiten deze
verstorende factoren toch doen verdwijnen.
En, vooi zoover er nog andere oorzaken
bestaan voor het uitslaan der machine,
leert de ervaring ons dat binnen korter of
langer tijd deze tooh weer op gang ge
bracht. wordt.
Wanhoop noch moedeloosheid zijn goe
de raadgeefsters, evenmin niag een bestu
rend college zich maar laten drijven op
den stroom. Het stuur dient stevig in de
hand gehouden le worden en de blik voor
uit, ook al verduisteren regen en hagel
vlagen den gezichtseinder.
Hoe lang dus deze maatregel zal duren,
is van te voren moeilijk te voorzien.
Een zekere geruststelling ten aanzien
van het economisch voortleven van Leiden
zonder ondragelijke onheilen vind ik en
ik geloof dat dit waarneembaar is hier
in, dat de bronnen van bestaan voor onze
gemeenschap wel veel minder rijk zullen
vloeien, doch zeker niet gansohelijk opdro
gen, gelijk dat in enkele industriesteden
en in de havensteden hei geval is. De Uni
versiteit verkeert in bloeienden toestand
en is eerder bevreesd voor een te grooten
toeloop van studeerenden, onze markten
en ons distributiebedrijf blijven ook in da
gen van achleruit.ioopende prijzen noodza
kelijk en de zwakste slêe in „Leiden's wel
varren". de fabrieken, vertoonen groote di
versiteit en gelukkig zijn er naast enkele
Gemeentelijke Aankondigingen
Afsluiting passage Janvossensteeg.
Burgemeester en Wethouders van Lei
den brengen ter algemeene kennis, dat de
Janvossensteeg wegens herstellingswerk
zaamheden op Dinsdag 12 en. Woensdag 13
Januari a.s., van des v.m. 7 uur tot des
n.m. 4 H uur» v°or alle landverkeer zal zijn
afgesloten.
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN,
Burgemeester.
VAN STRIJEN, Secretarie.
Leiden, 11 Januari 1932.
LEIDEN.
Dinsdag. Donderdag, Zaterdag. VincentiuB»
Bibliotheek, geopend 's avonds van
7.308.30 uur.
Dinsdag. Qntwikkelingsavond B. K. Volks
bond, Bondsgebouw, 8 uur.
Woensdag, R. K. Rijtuig- en Wagenmakers-
patroonsvereeniging „St. Joseph"
Kring Leiden, Concordia, 4 uur.
Woensdag. Ledenvergadering De Hanze,
„In den Vergulden Turk", 8.30 uur.
Woensdag, Jaarvergadering „St. Peter Ka
nis", Eigen Huis, 8.30 uur.
Donderdag. Genootschap van den Stillen
Omgang, Clubhuis St. Antonius.
Hazewindtsteeg, 8.15 uur.
Vrijdag. Mij. tot bevordering der Toon
kunst. „Die Schöpfung", Stadsge
hoorzaal 8 uur.
Vrijdag. R. K. Verzekeringspersoneel „St.
Donatus", Hotel „Central", Instal
latie Geestelijk Adviseur Weleervv.
Pater H. Mulder O.F.M., 8 uur.
De avond-, nacht- en Zondagsdienst der
apotheken wordt van Maandag 11 tot
en met Zondag 17 Jan. a.s. waargeno
men cloor de apobhegen: G. H. Blanken,
Hoogewoerd 171, telef. 502; en D. J. van
Driesum, Mare 76, telef. 406.
hard getroffen ondernemingen, verscheide
ne dio door verstandige leiding, zij het ten
koste van aanzienlijke offers, kunnen blij
ven werken, zijn er zelfs die nog een nor
maal bedrijf voeren.
Wat onze verantwoordelijkheid thans zoo
groot doet zijn is dat wij onder steeds
j slechter wordende omstandigheden ©en ge
meentelijke huishouding willen trachten
gaande te houden, die gebouwd is op steeds
toenemende mate voorradige middelen en
die stijgende uitgaven oplegt, terwijl de
inkomsten slinken. En toch zal de tering
naar de nering moéten worden gezet. Juist
dat „zetten" is een zoo moeilijk en ik
ontveins hét mij niet een zoo ondank
baar werk. Veel van wat wij ons voorstel
den te kunnen doen, zal nu achterwege
moeten blijven en dat wekt teleurstelling.
Toch mag men daarvoor niet terugdeinzen,
als het onze oyertuiging is dat de nood
©r toe dwingt.
De Leidsche Gemeenteraad kan geen op
lossing aan de economische crisis geven en
zal zich er toe moeten beperken te zorgen,
dat de economische krachten, waarover de
gemeentenaren beschikken, zoo goed moge
lijk in stand gehouden worden en zoo min
mogelijk belemmering ondervinden.
De Gemeenteraad zal moeten zorgen, dat
zooveel ©enigszins mogelijk is worde voor
zien in de nooden dergenen, die slachtof
fer werden of dreigen te worden van den
onspoed der tijden sn bovenal zal het onze
taak zijn te zorgen, dat wij de huishouding
der Gemeente gaande houden, zij het dan
ook op een wat lager peil.
Ik ben vol vertrouwen, dat wij dit alles
zullen kunnen volbrengen in' de zekere
overtuiging, dat het gezond verstand van
ons volk behoeden zal voor misstappen en
'wij ons zullen aanpassen ook aan ongunsti
ge omstandigheden voor zooverre het in
onze macht niet ligt die te veranderen.
De dagbladen hebben allen een zoo vol
ledige opsomming gegeven van de belang
rijke gebeurtenissen in het afgeloopen jaar
en van de vermeldenswaardige besluiten
van uwen Raad, dat ik daarover zwijgen
zal. Er is gestadig doorgewerkt aan de
verbetering van de stad; vele openbare
werken kwamen tot stand, onzichtbaar in
den vorm van een radiodistributienet en
een deel van de centrale riolepring, zicht
baar, in den vorm van verscheidene weg-
verbeteringen, groote bruggen, vooral ook
de Leidsche Hout.
De voornaamste bedrijven hebben ons in
1931 niet teleurgesteld en vertoonden op 31
December nog een merkbaren vooruitgang,
Helaas moet ditzelfde gezegd worden, doch
dan van de uitgaven voor Hulpbetoon en
Werkloozensteun. Tezamen vorderden die
niet minder dan ongeveer 450.000. Geen
wonder waar het aantal werkloozen op 31
December ongeveer 800 grooter was dan op
1 Januari d.a.v. Wij kunnen slechts hopen,
dat het hoogste punt bereikt is, doch ook
al wordt het niet erger dan nog zullen die
beide diensten ook weer in 1932 aanzien
lijke bedragen verslinden.
In dit verband mag ik ook nog vermel
den, hoe het in 1931 noodzakelijk werd een
crisis-comité uit de burgerij in het leven
te roepen. Het stemt tot groote dankbaar
heid, dat zooveel dames en heeren zich
aangegord hebben om daarin werkzaam te
zijn, en wij zullen nu met vertrouwen te
gemoet zien hot antwoord dat de burgerij
zal geven op de inmiddels tot haar gerich-
ten oproep om middelen, zonder welke dit
Comité tot onvruchtbaarheid gedoemd zou
blijven en dat willen wij toch niet van Lei
den gezegd hebben
Ik roep u dan op Dames en Heeren, om
in het komende jaar onze uiterste best te
doen om het welvaren van Leiden en zijn
burgerij te verzekeren. En daarop roep ik
Gods zegen in.
