KALENDER DER WEEK
ZATERDAG 9 JANUARI 1932
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD PAG. 7
Wassing, Anna van Zanten, Johanna, van
Z wieten.
Voege men hier nog bij degenen welke
later aan hun wonden (er waren om
trent twee duizend gewonden), of aan de
gevolgen van den schrik zijn omgekomen.
(Leidsche Courant 30 4 1807. Zie adverten
tie Ds. Joan Franc. Moltjes, wiens echtge
noot© door schrik op 23-jarigen leeftijd
stierf).
Maar hoe groot het getal der verwon
den en omgekomenen ook ia, moet men
zioh tooli verwonderen, over het behoud van
zooveel ingezetenen, bij zulk een schrikke
lijk dreigend gevaar.
Overal tooh, zoo binnen als buitenshuis
vielen steenen, vloog het glas en ploften
zware stukken hout, ijzer en lood neder.
Brokken van ongemeene zwaarte van hot
schip vlogen brandend door de lucht en
zijn door de daken op de zolders, in tuinen
of binnenplaatsen nedergevallen. Het an
ker van het schip is zonder ring op een
bleek buiten de Hoogewoerdspoort gevon
den. Het lood, dat onder aan de mast
van het schip voor de zwenkkraoht door
gaans met ijzeren banden vastgenageld
werd, was diep in den grond van het bosch
aan de plaats Groenhoven op de Singel
tusschen de Koe- en Wittepoorten gesla
gen. (Dit stuk lood is nog in de Lakenhal
aanwezig). Vele huizen werden ran binnen
geheel verwoest. Het Logement „de Zon"
en het Logement „de Gouden Leeuw",
thans de Pastorie van de Petruskerk, en
het winkelhuis van de firma D. A. Kelder,
wareu voor gebruik ongeschikt geworden.
Dit blijkt ook uit de volgende adverten
ties voorkomende in de Le^sche Courant
van 1807 en 1808.
Hendrik Coebergh, Casteleyn in het
logement de Zon, op de Breedestraat,
maakt aan het geëerd publiek bekend, dat
hij bijkans een rond jaar zonder broodwin
ning heeft moeten doorbrengen, nu weder
zijn gezegd Logement heeft mogen betrek
ken onf daarmede een aanvang te maken
op den len Januari eerstkomend. Het is
niet alleen aan de bekende verwoesting
onttrokken, maar zelfs tot meerder gemak
van zijn begunstigers ingericht en naar de
heerschende smaak geapproprieert.
De ondergeteekende adverteert daar de
zelve genoodzaakt was door den ramp van
12 Januari 1.1. zijn woning te verlaten en
zijn winkel van Byouteriën, Parfumerieën
en Kruidenierswaren te verplaatsen op den
Nieuwen Rijn over de Heerengracht, nu
door herstelling zijner woning wederom op
de Breedestraat is geplaatst en verzoekt
een ieders gunst en recommandatie.
D. A. KELDER.
(Leidsohe Courant 17 Sept. 1807.)
Vooral ook de St. Pieters- en Hoogl.
kerk werden gehavend. Van de eerste
heeft men de steenen pilaren boven den
ingang moeten omverhalen, waardoor dit
gebouw van een groot sieraad beroofd is.
De Lodewijkskapel werd ook bijna ge
heel verwoest, alleen de boren bleef nage
noeg onbeschadigd.
De Stedelijke Bank van Leening in de
Nieuwsteeg had het harder te verantwoor
den. Het grootste gebouw, waarin meer
dan twintigduizend groote panden waren
ondergebracht, stortte in een oogenblik
omver. Van de zes klerken, konden zich
direot 3 personen, de kassier, boekhouder
en beleener, bergen, doch de drie andere
ambtenaren waren zoo bekneld geraakt,
dat zij zichzelve niet konden bevrijden,
doch betrekkelijk spoedig konden worden
verlost. De derde, C. v. d. Post, moest
evenwel geheel worden uitgezaagd.
Met bekwamen spoed werden deze pan
den verzorgd en op last van de Commissa
rissen der Bank van Leening, overge
bracht naar de Gasthuis- of St. Lodewijks-
kerk.
Van alle zijden kwam de liefdadigheid
los. Lodewijk Napoleon stelde uit eigen
kas 30.000 en bovendien nog 100.000 van
regeeringswege beschikbaar, terwijl do
Koningin volgde met 10.000. Predikanten,
Studenten, Vereenigingen, Kostscholen, het
garnizoen van Leiden, de gewapende
Burgerwacht, Zanggezelschappen, Too-
neelisten schonken bijdragen en zelfs het
werkvolk gaf één dagloon. Uit Londen
kwam een gift van ruim 35.000 door inza
meling bijeengebracht.
Tot slot zij nog meegedeeld, dat precies
een jaar later op 12 Januari 1808 op de
ruïne (waar thans het beeld van v. d. Werff
staat) een gedenknaald werd geplaatst,
waarin een koperen plaat werd gemet
seld, met de volgende oorkonde er in ge
graveerd
TER GEDACHTENIS
van de ongelukkige slachtoffers, door den
ramp van 12 Januari 1807 te Leydon om
gekomen, is op het weldadig bevel van
den Menschlievenden eersten Koning van
Holland Lodewijk Napoleon in het derde
jaar zijner regeering, deze naald opge
richt, waarvan de eerste steen is gelegd
door zijner Majesteits Minister ran Bin-
nenlandsche Zaken, den heer Mr. J. II.
Mollerus, op 12 Januari des jaars 1808.
Le Francq Berkhey schrijft bij een por
tret van Koning Lodewijk Napoleon in zijn
uitgave „Oud Hollands vriendschap":
Door hulp van Jehova
heeft
Lodewijk Napoleon
De Majestueuze Koning van
Holland
de rampzalige noodlottigheden,
de doodelijke vloed dér verwoesting
van Leyden
„De Stad der Batavieren" overwonnen.
MDCCCVIII
L. V.
Afbeelding der Ruïnes te Leiden gezien vanaf de Nieuwsteegbrug naar den Saaihal, op het Rapenburg.
INTERPAROCHIEELE
ADOLF KOLPING
XXIII
Toen in het jaar 1849 de cholera in Keulen
uitbrak werd de toestand steeds bedenkelij
ker, want de ziekte woedde met zulk een
kracht en eischte zoo menig slachtoffer.
Hoogst bedenkelijk was de toestand in het
hospitaal, waar rector Marcus den arbeid niet
alleen kon doen. De geestelijke overheid dacht
er lang over, maar alle geestelijken waren
dag en nacht m de weer. Kolping bood zich
vrijwillig aan om den rector behulpzaam te
zijn. Van dezen daad schreef Mgr. Schüffer:
„Dat was een echt priesterlijk besluit, een
waarlijk groothartige daad, die Kolping's wer
ken in Keulen op de schoonste wijze inwijdde
en zeer zeker Gods zegen op hem en zijn
werk deed nederdalen. Was hij meestentijds
zelf ongesteld in het hospitaal, zoo stond hij
tcch menigen hangen nacht aan het bed der
met kramppijnen worstelende zieken en ster
venden, achtte geen moeilijkheden, overwon
manmoedig den natuurlijken afkeer, dien cho-
Uralijd«ra den biecht-boorenden prieatert ver
oorzaken. In het aanschijn des doods werd
van vele zondaren het hart verteederd en
daaruit volgden vaak treffende bekeeringen".
De vereeniging in Keulen groeide sterk en
het schoolgebouw, waar nien zoo simpel was
begonnen, bleek spoedig te klein. Een tweede
lokaal werd ook te klein, toen kocht Kolping,
na nog enkele gebouwen „doorloopen" te heb
ben, huize Lender in de Breitestrasze, een
statig gebouw met grooten tuin, waarin hij
het hospitium bouwde. Kolping nam den be
delstaf op en, bedelen is nu eenmaal niet ge
makkelijk, het veroorzaakte Kolping niet al
tijd genoegen. Maar volhouden zou hij en als
bedelaar voor Christus wist hij vele rijke gif
ten te bekomen. In het archief van de Keul-
sche vereeniging bevindt zich een lijst, waar
op de volgende corporaties en maatschappijen
als weldoeners voorkomen. De vereenigingen
„Colonia" en „Agrippina" en de Rheinische
Dampschifffahrts-Gesellschaft met de Engli-
sche Gas-Compagnie.
De belangstelling in Kolping's onderneming
groeide met den dag en de gezellen zorgden,
dat Kolping zich over hen niet had te bekla
gen. De heeren, die den Raad van Bestuur
vormden, bewerkten den vruchtbaren akker in
den trant van Kolping en aldus werd het in
nen der aalmoezen, maar vooral het vragen
erom, een door vele handen verrichte ar
beid. Concerten werden gegeven en de katho
lieke adel van Keulen kwam luisteren en....
brengen .Was het enkel muziek, dat men gaf?
Neen, want zang en voordracht waren de on
misbare cultureele middelen. Men aarzelde
niet stukken uit 's lands beste literatuur ten
gehoore te brengen en zelfs eigen werk te
geven. Vooral de gelukkige dichter, Wilh. Ef
fenberger, gaf zich veel moeite den gezellen
te leeren en in de Keulsche vereeniging be
waart men nog velen van zijn werken.
Het aanzien der Gez. Ver. naar buiten werd
sterk beïnvloed door mannen, die Kolping aan
zijn werk wist te binden. De regeerings-secre-
taris Maller wordt dikwijls genoemd en hij
heeft zich voor de jonge organisatie buiten
gewoon verdienstelijk gemaakt als secretaris
van den Raad van Bestuur.
Feesten alleen droegen dus wel iets bij tot
den groei, maar het werk in de vereeniging
was het voornaamste. Daar wist de gezel na
zijn arbeid zijn vrienden in de weldoende hui
selijke sfeer; daar wist hij aangename ont
spanning in goede saamhoorigheid, daar wist
hij vooral zijn praeses. En zooals Kolping ten
voeten is uitgebeeld op den Kolping-Platz,
zoo heeft hij meegeleefd met zijn gezellen in
Keulen, hand in hand, oog in oog, hart bij
hart.
S. M.
WAT 1931 GAF.
Wel ja, laten we nog eens omkeeren en
kijken naar het crisis- en malaise-jaar. Dat
was het in heel de wereld en in onze Gez.
Ver. ook?. Pardon, niet, 't Begon al, om eerst
de voornaamste dingen te noemen, met de
Vastenavondfeesten, 't Verliep best en beter
kan 't niet! In April vierde de Retraiteclub
„St. Clemens" haar eerste lustrum. Gezien het
prachtige werk van deze club een feit dat
mocht worden herdacht en in Lodewijkskerk
en Gezellenhuis keurig werd gevierd.
1 Mei opende pastoor Vijverberg onze Huis-
vlijt- en Vaktentoonstelling, de eerste na ja
ren van voor den oorlog. Zeer goed in opzet
en uitvoering en met een flink saldo voor het
Kempermanfonds. Het 44ste Stichtingsfeest J
bracht alle gezellen weer tezaam bij Altaar
en Communiebank, alsmede aan het ontbijt.
Dat was in October.. En December spande de
kroon met den cursus over „Quadragesimo
Anno" en de, lest best, Kerstretraite. (De Pro-
paganda-vergadering in Nov. was „buitenge-
De onderafdeelingen hebben, de een meer,
de ander minder, goed werk geleverd. Er zijn
clubs, die lijden aan de chronische kwaal n.l.
te weing leden. Dat kwam wel eens tot uiting
en toch is 't wel te verhelpen. Meer in een
dracht aanpakken en volhouden, 't laatste
vooral! Een afd. voetbal werd opgericht en
onder den naam „Kolping Boys" ingeburgerd.
Spaarkas, Ziekenfonds en Bibliotheek gingen
crescendo, de laatste gaf een goed uitgevoerde
catalogus uit.
Si
Gorgel eens tijdens
het Concert I
Natuurlijk droog
met,
Da» is prettiger en
gaat overal.
Doozen A 25. 45 en 65 ets.
Ik zou nog kunnen verhalen van de practi-
sche verbeteringen in ons Gezellenhuis, van
den goeden geest onder de leden bij ontspan
ning en inspanning, voor de toewijding van
Praeses, Raad van Bestuur, Commissariaat,
bestuurders en leiders der clubs en instellin
gen. En vergeten mogen wij niet onze opvoed
kundige maandvergaderingen, waar de belang
stelling nog steeds voor groeit.
1931 tabé, 1932 welkom! En ook dit
jaar in eendracht vooruit!
Trouw aan Kolping. Aan Kolping trouw!
SEVERUS.
VOORWAARTS.
Voorbij is het oude jaar, achter den rug de
vreugd en moeilijkheden, het lief en leed
daarin beleefd.
Van blijvenden aard echter zijn de vruchten,
die wij er in geplukt hebben, zoowel in de
vereeniging als daarbuiten. Wij willen het hier
slechts over de eerste hebben. Met vreugd en
voldoening gedenken wij onze algemeene H.H.
Communies en de lessen van onzen geachten
Gezellenvader, die er zeker toe hebben mede
gewerkt ons karakter te helpen vormen en ver
edelen. Dit zijn er maar enkele, iedere gezel
weet de profijten voor zich het best. Dank
baar herinneren wij ons deze feiten.
Wij staan nu op den drempel van 't nieuwe
jaar. Optimistisch als wij allen gestemd zijn,
vol verwachting en illusies.
Stellen wij dan ieder naar vermogen en
kunnen onze daden en wij gaan een nieuw en
voorspoedig jaar tegemoet. Vooreerst moeten
wij in innerlijke bloei en ledenaantal, want
stilstand is achteruitgang. In onze eensgezind
heid schuilt onze kracht, treffend illustreerde
ons dit den heer Engels op den soc. cursus.Hij
zeide o.a., dat de Kath. Partij hier te lande in
de Kamer goed vertegenwoordigd is, ofschoon
wij ongeveer een derde van de bevolking uit
maken.
Een nieuw jaar ligt voor ons, al is het hu
nog als een gesloten boek, van dag tot dag
zal de inhoud zich oan ons kenbaar maken.
Laten wij ons sterk voelen in het groote
Kolpingsverband. Klaarder komt dit tot ons,
als wij bedenken, dat de Kolpingsvlag niet
slechts in ons kleine landje wapoert, maar óók
in Duitschland, Oostenrijk en Hongarije zoo
wel als in Zwitserland en Amerika, enz. Be
schouwen we de vereen, toch niet als 'n amu-
sements-gelegenheid. Dat op 't Kolpingswerk
Gods zegen rust blijkt overduidelijk uit haar
ontwikkeling.
Kolpingsbroeders helpt mede, dat het nieu
we jaar zich weer tot een succesvol zal mogen
ontplooien.
A. KOLTRO.
WAT NU?
Blijde en hoogst voldaan zijn we weer terug
gekeerd in onze familiekringen, in onze werk
zaamheden, in onze vereeniging. Blijde en
hoogst voldaan, want onze retraite is uitne
mend geslaagd, dank zij aller medewerking.
Bovenal echter dank aan God! Want het
slagen van de retraite, we hebben 't Hem af
gebeden in onze noveen en Hij heeft onze
bede verhoord.
Het is voor de nieuwelingen een openba
ring geworden; zij stonden, begrijpelijk, wel
wat vreemd tegenover dit werk, maar voor hen
vooral zijn het onvergetelijke dagen geworden
en menig retraitant verzekerde ons dat het
tip-top-dagen waren. Ook wij zijn hoogst vol
daan dat, na veel werk weliswaar, toch iets
bizonders is verkregen met, naar wij vertrou
wen, rijke vruchten.
Nu is het zaak de retraite te propageeren
en gij, oud-retraitanten, zijt daarvoor de aange
vezen propagandisten. Laat uw invloed gel
den bij uw medegezellen, trekt het door uw
voorbeeld, begeestert hen door uw woord.
Vertelt hen van uw genoegens in recreatie- en
biljartzaal, bij wandelingen voetbal; vertelt
hen ook van uw ziele-geluk, dat gij -er vond
bij en door God. Zet alles op alles en praat
maar gerust van het goede eten en drinken,
als dat soms het middel is om invloed uit te
oefenen. De rest, en dat is veel, krijgen ze ca
deau! Propageert zooveel ge kunt, wij zullen
gaarne helpen.
Tenslotte, daar waren gezellen niet in staat,
door werkzaamheden, aan de retraite deel te
nemen. Voor hen is er gelegenheid in lente en
zomer. Dan daarvan profiteeren! Het gaat om
je geestelijke goederen, dus.... denkt na en
handelt. Wij geven gaarne alle inlichtingen.
Het Bestuur van „St. Clemens".
ZIEKENFONDS
Door samenloop van omstandigheden kon
het gebruikelijke jaarverslag op de maand
vergadering der afd. Gehuwden van Januari
nog niet worden uitgebracht. Dit zal nu ge
beuren op de maandvergadering van Februari,
Tevens zal de volgende week het nieuwe re
glement gedrukt wordeA en aan de leden van
ons Ziekenfonds worden toegezonden.
MAANDVERGADERING AFD. GEZELLEN.
Dinsdarf a,s. heeft de maandvergadering van
de Afd. L .zeilen plaats. Aanvang te kwartier
voor negen. Op het einde van deze bijeen
komst zal onder de welwillende leiding van
den directeur van Sebastian Schaffer een
ocgenblik worden gerepeteerd voor onze H.
Mis op het Vastenavondfeest.
Het is namelijk de bedoeling, dat ditmaal
de antwoorden op den priester in de H. Mis
door alle aanwezigen zullen worden gezongen
De tekst zal daartoe aan allen worden ver
strekt en Dinsdag zullen deze eenvoudige ge
zangen worden gerepeteerd.
N.B. Als niet anders wordt aangege
ven dagelijks Gloria en Credo. De Prefa
tie en het Gebed „Communicantes" van
Driekoningen. Kleur. Wit.
ZONDAG 10 Jan. Feest van de H. Fa
milie. Mis: Exsultet. 2e gebed v. d. Zondag
(onder het octaaf van Driekoningen)8e
v. h. Driekoningenoctaaf.
De H. Kerk stelt vandaag aan de Ka
tholieke huisgezinnen tot voorbeeld de H.
Familie: Jezus, Maria en Joseph. Met de
woorden van den H. Paulus wijst zij de
echtgenooten er op, hoe zij in liefde met
elkander móeten leven, in liefde voor el
kander de kracht moeten vinden elkanders
gebreken te verdragen en gaarne te ver
geten. Die liefde is de grondslag en voor
waarde voor den waren vrede van Chris
tus in de huisgezinnen. Naar het voorbeeld
van de H. Familie moet in ieder Katholiek
huisgezin heerschen oprechte godsdienst
zin en moet er naar gestreefd worden al
les, wat in het huisgezin wordt gedaan,
te doen in den Naam van Jezus Christus
tot dankbare eer aan God. (Epistel). Bij
de offerande worden de ouders er aan
herinnerd, hunne kinderen iederen dag,
voor zoover het van hen afhangt, beter
aan God op te dragen door een echt de
gelijke Katholieke opvoeding. De kinde
ren, zonder uitzondering, dus ook de groo
teren, zoolang zij bij vader en moeder thuis
zijn worden gewezen op het verheven
voorbeeld van Jezus, Die, ofschoon God,
nederig gehoorzaamde gedurende geheel
Zijn verborgen leven (dus ook toen Hij
twintig jaar was en ouder) aan twee men
schel: Maria en Joseph. „Heer Jezus
Christus, geef toch, dat in onzen tijd van
verslapping der huiselijke tucht en van op
stand tegen het ouderlijk gezag onze
Roomsche vaders en moeders en kinderen
mogen leeren uit het verheven voorbeeld
van het H. Huisgezin." (Gebed).
MAANDAG 11 Jan. Mis v. d. 6en dag
onder het Driekoningenoctaaf: Ecce ad-
venit (als op 6 Jan.). 2e gebed v. d. Zon
dag onder het octaaf van Driekoningen
3e v. d. H. Hyginus, Paus en Martelaar.
Ook is geoorloofd de H. Mis van den
Zondag onder het Driekoningenoctaaf: In
excelso. 2e gebed v. d. octaaf3e v. d. H.
Hyginus.
DINSDAG 12 Jan. Mis v. d. 7en dag on
der het Driekoningenoctaaf: Ecce advenit.
2o gebed ter eere van Maria (Deus, qui sa-
lutis); 3e voor Kerk of Paus.
WOENSDAG 13 Jan. Octaaf van Drie
koningen. Mis: Ecce adve.nit. (als op 6 Jan.,
maar eigen gebeden en Evangelie).
Wat de heilige drie Koningen onB leer
den door hun nederig neerknielen in de stal
van Bethlehem zegt de H. Johannes de
Evangelist ons op dezen da'g duidelijk:
„Deze (het Pïnd van Bethlehem) is de
Zoon van God. Hij beroept zich op het
wonder bij den doop van Christus, toen de
H. Geest nederdaalde en de Vader open
lijk getuigde: Deze is Mijn welbeminde
Zoon".
DONDERDAG, 14 Jan. Mis v. d. H. Hi
larius, Bisschop, Belijder en Kerkleeraar:
In medio. 2e gebed v. d. H. Felix, Marte
laar. Vanaf dezen dag de gewone Prefa
tie en de gewone „Communicantes".
Met vele andere bisschoppen bestreed de
H. Hilarius, Bisschop van Poitier vooral
door zijne geschriften, den ketter Arius,
hetgeen zijne verbanning tengevolge had.
Hilarius behoort ook tot de voornaamste
kerkelijke Hymnedichters.
VRIJDAG 15 Jan. Mis v. d. H. Paulus,
eerste kluizenaar: Justus. 2e gebed v. d.
H. Maurus, Abt. Geen Credo.
Op vijftienjarigen leeftijd vluchtend voor
de kerkvervolgers Decius en Valerianus
verborg de H. Paulus zich in de woestijn,
waar hij tot het einde van zijn leven (hij
word 113 jaar) het eenzame kluizenaarsle
ven beoefende op heldhaftige wijze in ge
bed en versterving. De palmboom verschaf
te hem kleeding en voedsel en God spijzig
de hem wonderlijk door dagelijks een raaf
brood te laten brenngen.
ZATERDAG 16 .Tnn. Mis. v. d. H. Marcel
lus I, Paus en Martelaar: Statuit. 2e ge
bed ter eere van Maria; 3e voor de Kerk;
4e voor den Paus. Geen Credo. Kleur:
Rood.
IN DE KERKEN DER E.E. P.P.
FRANCISCANEN.
Alles als in bovenstaande kalender van
het Bisdom, behalve:
ZATERDAG. Mis v. d. H.H. Berardus en
Gezellen, Martelaren: Multae tribulationes
2e gebed v. d. H. Marcellus 3e voor den
Paus.
ALB. M. KOK,
Amsterdam. Pr.
BROEDERS CDNURECATIE
O.L.VROUW VAN VII SMARTEN
NOVICIAAT JUVENAAT
VOORHOUT
MISSIE IN CHINA
Opleiding vanaf 12 jaar voor jongens die
neiging gevoelen om Broeder te worden in
verschillende ambachten bij het Lager On
derwijs en Nijverheidsonderwijs.
Kost- en leergeld nader overeen te komen.
Prospectus wordt gratis op aanvrage toe
gezonden.