23ste Jaargang
WOENSDAG 23 DECEMBER 1931
No. 7U5ö
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BINNENLAND
e £cicbeHe Sou/fca/nt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal
Franco per post f2.95 per kwartaal
Het Ge-llustreerd Zondagsblad is voot de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel.
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van bet tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit drie bladen
In- ieder katholiek huisgezin
een katholiek dagblad I
Op voorschrift van den Bisschop van
Freiburg is in alle kerken van den kansel
een herderlijk schrijven voorgelezen waar
in o.m. gezegd werd: „Wij vragen aan onze
Diocesanen met den meesten aandrang,
dat zij ook in de moeilijke slechte tijdon
die we thans beleven, tooh trouw blijven
aan de katholieke pers; zij moeten zich
niet laten verleiden om het vertrouwen in
hun dagblad op te zeggen. In moeilijke
tijden heeft de katholieke pers steeds op
de bres gestaan voor de belangen der ka
tholieke Kerk en van het katholieke volk;
daarvoor heeft de katholieke pers vaak
groote offers gebracht. Ook in den tegen-
woordigen tijd en in de toekomst zal de
pers een machtig wapen blijken te zijn, dat
de Kerk niet kan ontberen zonder groote
schade te lijden en zonder nadeel toe te
brengen aan de gewichtige cultureele
eigendommen van staat en huisgezin".
Aldus de Bisschop van Freiburg.
In ons land is, meenen wij, niet noodig
een oproep, om niet het abonnement op het
katholieke dagblad op te zeggen.
Lezers van een katholiek dagblad blij
ven het gewoonlijk wel; willen hun krant
niet meer missen.
Maar wèl kan nog de lezerskring van de
katholieke dagbladen worden uitgebreid.
Dat kan en moet vooral in dezen tijd.
In dezen tijd, nu de on-christelijke en
anti-christelijke pers overal tracht door te
dringen, en, heiaas, met veel suoces.
Een peis, voor wie maar al te vaak, hot
doel de middelen heiligt, als het gaat tegen
Kerk en Gods-dienst.
Als een Katholiek het katholieke dag
blad brengt in een katholiek gezin, waarin
het tot nu toe niet werd toegelaten, dan
zal hij in vele gevallen dat gezin behouden
voor het katholieke leven, terwijl het an
ders groot gevaar loopt, dat door eenzijdige
en verkeerde anti-god sdienstige voorlich
ting de katholieke grondslagen van dat
gezinsleven meer en meer zouden worden
ondergraven en ondermijnd.
Het apostolaat van de katholieke pers
onderschatte toch niemand!
SALARIEERING HAARLEMSCH
GEMEENTEPERSONEEL.
Tijdelijk korting van 7%,
docht daardoor geen lagere
inkomens clan 30 gld. per
week.
De Raad van Haarlem zette gistermid
dag cle behandeling der begrooting voort.
Tot slot van de algemeene beschouwin
gen werd gestemd over de verschillende
voorstellen.
Een voorstel van den heer M. L. Klein,
om de eerste 1000 van de salariskorting
uit te sluiten, werd verworpen met 2315
stemmen.
Een voorstel van Kessel, om de eerste
500 buiben de korting te laten, werd,
na de verklaring der 8. D. A. P., dat zij
tegen zou stemmen, overgenomen door den
héér Peper (comm.) en verworpen met
37—1 stem.
Een voorstel van den heer Castricum ter
amendeering van het voorstel van B. en W.,
luidende als volgt: „Met ingang van 1 Ja
nuari 1932 .op ^lle salarissen en loonen, ou
der welke benaming en in welken vorm ook
genoten (met uitzondering van kinder- en
vaoantietoeslag) welke ten laste der ge
meente worden uitbetaald, een tijdelijken
aftrek toe te passen van 7 pet., met dien
verstande, dat geen lagere inkomens dan
30 per week worden genoten", werd door
B. en W. overgenomen en door den Raad
met 2414 stemmen aangenomen. Tegen
stemden de S. D. A. P. en de heeren Peper
(comm.) en Van Kessel (R.K.).
Wethouder Slingenbcrg had namens B.
en W. verklaard, dat zij de voorstellen-
Klein en Van Kessel niet konden aanvaar
den.
Het voorstel S0 opcenten te heffen op de
gemeentefondsbelasting werd aangenomen.
DE BROODPRIJS.
Niet te hoog.
Nu het verschijnsel zich voordoet, dat in
tal van p.aatsen in ons laud brood.everan-
ciers hun product ten verkoop aanbieden
voor een prijs welke aanzien lijk lager is,
dan de geldende vaste prijzen, en er van
vele kanten klachten opduiken over den
prijs van het brood, we ke in verband met
de goedkoopere aanbiedingen over het al
gemeen te hoog wordt geacht, hebben de
patroonsorganisaties het wenschelijk ge
acht om het broodetend pub iek in te lich
ten over de verhoudingen in het bakkersbe
drijf en uiteen te zetten, welke factoren den
kostprijs van- het brood bepalen.
Ten dien einde heeft Vrijdag te Utrecht
in een der bovenzalen van het Jaarbeurs
restaurant een bijeenkomst met vertegen
woordigers van de pers plaats gehad, uit
geschreven door de Nederlandsche Vereeni-
ging van Werkgevers in het Bakkersbedrijf,
den Nederlandschen Bakkersbond, den Ne-
derlandschen R. K. Bond van Brood-, Koek
en Banketbakkerspatroons en den Bond
van Christe ijke Bakkerspatroons in Neder
land, waar het standpunt der bakkerspa-
fcroons uitvoerig werd toegelicht door den
waarnemend voorzitter van eerstgenoemde
vereeniging, den heer J. C. Blankert, uit
Utrecht.
De conferentie werd bijgewoond door den
heer Smaal, hoofdcommies bij het Departe
ment van Arbeid, Handel en Nijverheid, als
vertegenwoordiger van den Minister van
Arbeid, alsook door een afgevaardigde van
de Nederlandsche Vereeniging van Huis
vrouwen.
In zijn betoog ging de heer Blankert uit
voerig de geschiedenis van het bakkersbe
drijf na.
De factoren, die samenwerken tot bepa
ling van den huidigen broodprijs, vallen
schematisch gesteld in drieën uiteen:
1. de grondstof prijzen; 2. de fabricage-
3. de verkoopkost-en. De tweede en de der
de groep zijn vrijwel de constante groothe
den; de bezorging pordert soms 4 en meer
cent per brood. Bij de eerste categorie van
prijzen, welke variabel is, speelt de bloem-
prijs de hoofdrol. Het staat wel vast, dat
een prijsverschil van f 1.50 voor de b'oem
correspondeert met 1 cent broodprijs. Se
dert 1925 is er een dalende tendenz in
bloem- en broodprijs, die ook in 1931 blijft
voortduren.
De verschillende bakkerbedrijven zijn te
verdeelen in vijf groepen: 1. het dwergbe-
drijf (éénmansbedrijf)2. het k'einbedrijf
(baas met een of enkele knechts); 3. het
middenbedrijf (baas met minstens 6
knechts); 4. het coöperatie bedrijf; 5. het
grootbedrijf (20 knechts en meer).
Het dwergbedrijf nu neemt hier en daar
hand over hand toe en behoeft zich niets aan
te trekken van alle wetteliike en andere re
gelingen. Door de verminderde broodcon
sumptie en door de mechanisatie van de
bedrijven zijn arbeidskrachten vrijgekomen,
die dan gelokt door het zelfstandig pa-
troonsbestaan, dwerg- en kleinbedrijf gaan
uitoefenen, onder gansch andere concurren
tievoorwaarden dan de volwaardige bedrij
ven. Deze kleine bedrijven nu kunnen ge
vaarlek worden voor het goede volwaardige
bedrijf, dat van den zelfkant steeds meer
drei°t te worden besprongen. Het nub'iek
wordt hierdoor op 'n dwaalspoor gebracht.
Als het sputtert tegen hun bonaf'de-bakker,
die den ouden prus handhaaft dan wordt
vergeten aan welke voorwaarden het vol
waardig bedrijf moet voldoen. Zonder om
verwerping van het geheele rationeel func-
tionneerend apparaat van het grootbedriif,
is ori'sverlaging absoluut uitgesloten. Het
bedrijf moet weer tot rust komen en het pu
bliek moet een uitspraak doen. De ontp'ooi-
ing van het kleinbedrijf zal voor deze on
dernemingen noodzake'ijkerwijze moeten
leiden tot dezelfde bindende omstandighe
den van het grootbedrijf. Luistert het pu
bliek niet naar deze redeliike overwegin
gen, waarbij vooral op de hvgiënisehe fac
toren gewezen dient te worden, dan is het
ze'f aansprakelijk voor den chaos en den
tei'ugval naar toestanden, die men voorgoed
achtte te behooren tot het verleden.
Enkele opmerkingen uit de vergadering
werden door den heer Blankert beantwoord
en verduidelijkten het door hem ingeleide
onderwerp.
Nog één jaar crisis?
De heer S. de Wolff, privaat-docent in de
economie te Amsterdam, heeft in een rede
er aan herinnerd, dat hij de tegenwoordige
crisis een jaar voor 't uitbreken heeft voor-
spe'd.
Meteen deed hij een nieuwe voorspelling:
de crisis zal nog één jaar duren. Het volgen
de jaar zal zijn in Amerika beginnen te ver
minderen en dan zal ook de toestad in Eu
ropa geleidelijk verbeteren.
Laten we hopen, drt de heer de Wolf ook
un een profeet zal blijken, die niet uitslui
tend brood eet.
Instorting in de Vaticaansche
Bibliotheek.
ARBEIDERS ONDER DE PUINEN
BEDOLVEN.
Plafondschilderingen vernield.
REEDS DRIE LIJKEN GEVONDEN.
In een deel der Vaticaansche bibliotheek
aan den kant van het Belvedere-plein te
Rome, zijn in drie verdiepingen de plafonds
ingestort. Men vreest, dat onder de puin-
hoopen menschen bedolven liggen, daar
zich, naar men gelooft, op het oogenbiik
van de ramp circa tien personen, arbeiders
en bibliotheekbezoekers, in de bibliotheek
bevonden .De brandweer van Rome is met
koortsachtigen ijver met de opruimings
werkzaamheden bezig.
De instorting vond plaats in dat deel der
bibliotheek, dat op wensch van paus Sixtus
V werd gebouwd en ook naar hem is ge
noemd. Een groot gedeelte der langs de mu
ren staande boeken is onbeschadigd geble
ven. Ook de aan de talrijke kunstwerken
die dit deel der bib.iotheek bevat, aange
richte schade, is, naar van bevoegde zijde
wordt verklaard, geringer dan aanvankelijk
Volgens nadere berichten worden er
thans nog vier arbeiders vermist en men
vreest, dat zij bij de instorting van het bi
bliotheekgedeelte onder de neerstortende
massa's bedolven zijn.
Voorts zijn omstreeks 20.000 boeken en
manuscripten onder de purnhoopen bedol
ven. Eenige dezer werken zijn van onschat
bare waarde. O.m. bevond zich in het ge
troffen gedeelte der £toliotheek het schrij
ven van Maarten Luther, waarin hij ant
woordde op de eerste waarschuwing van
paus Leo X. Scmmige der bedolven manus
cripten dateeren uit de vierde eeuw na
Christus. Men hoopt echter, dat het mee-
rendeel gered zal kunnen worden. Ook zijn
de fresco's in de drie verdiepingen vrijwel
onbeschadigd gebleven. Daarentegen zijn de
plafondschilderingen uiteraard vernield.
Het bericht van de ramp werd onmidde-
Iijk ter kennis gebracht van den paus, die
als voormalig prefect van de bibliotheek
steeds groote belangstelling er voor heeft
betoond.
Op de tweede verdieping van den biblio
theekvleugel, bevond zich een deel der Va
ticaansche musea.
Het was de zoogenaamde dub-belhal van
Paus Sixtus V met geschenken van staats
hoofden aan de Pausen, o.a. aan Leo X bij
zijn gouden priesterjubilé.
Ook bevond er zich een uitgelezen col'ec-
tie van interessante handschriften, welke in
van glas vervaardigde kasten waren onder
gebracht.
Onder de geschenken blonken uit de
kostbare vazen van koning Frederik Wil
helm IV, een beroemde kruis'gingsgroep in
Meisseuer-porse'ein, een geschenk van ko
ning Albert van Saksenvoorts de prach
tige schalen van den EJussischen tsaar; het
doopbekken van den zoon van Na po'eon III
en twee Sévreskandelabers en Sèvres-vazen
van onschatbare waarde.
Verder was er nog een vaas uit Oostersch
albast.
Het lot van al deze kunstschatten is op
het oogenblik nog onbekend.
Kard. Pacel.i ter p'aatse.
De kardinaal-staatssecretaris Pacel'i be
gaf zich. onmiVdellük na het vernemen van
de ongelukst';dine in geze^chap van Z. H.
Exc. mgr. Pizzardo en den pauselUken
'..maestro di camera" naar het Be'vedere
hof. waar spoedig de Vaflagpns^p. brand
weer, de brandweer van de stad Rome en
de pauselijke gendarmerie met het oprui-
mingswerk een aanvang maakten.
Het opruimingswerk.
In allerijl werd de plaats van het ongeluk
afvezet.
Het zwaar beschadigde gedee'te van het
bibliotheekgebouw ma?kt on den toeschou
wer een ontste'lenden indruk.
Uit de verbrijzelde boogvensters van de
benedenverdieping ziet met gebroken steen
blokken en balken uitsteken.
Bij de verwoesting zijn eveneens een deel
van de beroemde fresco's van Zuccari ver
nield.
De oorzaak.
Omtrent de oorzaak van het ongeluk kan
men nog geenerlei zekere «verklaring geven.
De constructiewerkzaamheden waren on
der leiding en toezicht van hoogst bekwa
me ingenieurs uitgevoerd.
Mogelijk is een plaatselijke verzakking
van den bodem de oorzaak, daar alle ver
diepingen van het ongeveer vijftien meter
hooge gebouw zijn ingestort.
Officieele berichten van Vaticaansche
zijde met bizonderheden van het zoo be
treurenswaardige ongeval kan men eerst
hedenmiddag in den ,-Osservatore" ver
wachten.
Bijzonderheden over de
bibliotheek.
De ,.Msb." geeft- de volgende bijzonder
heden omtrent de Vaticaansche biblio-
heek
De Vaticaansche bibliotheek werd in de
vijftiende eeuw door Paus Nicolaas V ge
sticht en bestond aanvankelijk slechts ui%
drieduizend manuscripten.
Z. H. Sixtus IV breidde haar uit en
bracht haar onder in een speciaal vertrek
van het Vaticaan.
Eerst onder Sixtus V echter ontstond het
het tegenwoordige bibliotheekgebouw, dat
in 158S door Fontana gebouwd werd.
De handschriften- en boekenverzamelin
gen werden in de zeventiende en achttien
de eeu-w aanmerke'ijk uitgebreid door aftn-
koop van nieuwe werken en schenkingen.
O.a. werden in deze beide eeuwen aan de
bibliotheek toegevoegd de verzameling van
Fulvinus Orsini, de z.g. „Palatina" van Hei
delberg, de „Reginensis" van koningin
Christina van Zweden en de door Alexan
der VI aangekochte „Ottoboniana".
Ter ondersteuning van wetenschappe'ijk
werk dient de onder Z. H. Paus Leo XIII
hoofdzakelijk uit schenkingen samengestel
de consultatiebibliofheek met een bijna vol
ledige geschiedkundige literatuur der ver
schillende landen.
Het bestuur der Vaticaansche bibliotheek
berust bij den bibliothecaris der H. Room-
sche Kerk die steeds een kardinaal is. Hem
staan een eerste prefect of custos en tal
van andere beambten zooals „scriptores"
vertalers van vreemde manuscripten enz.
ter zijde.
Eenmaal Paus geworden, heeft Z. H. Pius
XI van zijn bijzondere liefde jegens de „Va-
ticana" blijk gegeven, door er een nieuwen
vleugel te laten bijbouwen, welke den* 20en
December 192S door Hem persoonlijk ge
opend werd. Hierdoor is dus ook den naam
van Pius XI op bijzondere wijze aan de Va-
DRIE BEZOEKERS GEDOOD.
Naar nader uit Rome gemeld wordt, is
thans gebleken, dat de instorting der biblio
theek van het Vaticaan inderdaad slacht
offers heeft geëischt. Tot nog toe zijn drie
lijken geborgen n.l. van een jong geleerde
en twee studenten. Men vreest, dat nog drie.
arbeiders onder de puinhoopen bedolven
Wat verloren ging.
Officieel wordt medegedeeld, dat in de
leeszaal een deel der verzameling over En
geland en een aantal boeken over Duitsch-
land worden vermist. Voorts ontbreekt een
deel van de boeken over het kanoniebe
recht, de geschiedenis der Pausen en van de
Kardinalen, de geschiedenis van het Vati
caan en verder bijna de geheele hand-cata
logus der bibHotheek, a'smede een verzame
ling historische. sinologisch, theologische en
bibliografische tijdschriften.
Verder is een deel der fotografische ver
zameling en van de waardevolle codices
verloren. De bibliothecaris van de Vati
caansche bibliotheek schat het aantal ver
miste deelen op ongeveer 15.000, doch hoopt
niettemin dat een depl daarvan door de re
serve-boeken van de bibliotheek zullen kun
nen worden vepvan?en, terwijl se-mmiee
boeken nog wel onbeschadigd onder de
nuinhooivn zul'en liggen. Het kostbare
handschrift van Luther is, zooals th*os met
zekerheid is vastgesteld, niet door het On
geluk getroffen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Instorting in een vleugel van het Vati
caan. (Ie pagina).
De brand in het Alte Schloss te Stutt
gart duurt nog voort. (Buitenl., Berichten,
2e blad).
BINNENLAND.
Een vergadering van het R. K. Werk
liedenverbond. (lste blad).
De salarisverlaging van het gemeente-
personeel te Haarlem, (lste blad).
De collectieve contracten in het stuca-
doors- en in het bakkersbedrijf, (lste
blad).
EEN BESCHOUWING OVER
DEN LEIDSCHEN GE
MEENTERAAD Bladz. 5
ONZE ROM. CORR. OVER
DEN TOESTAND IN ITALIË Bladz. 6
KONINKLIJKE BESLUITEN.
Burgemeester.
Bij Kon. besluit is benoemd tot burge
meester der gemeenten Bergambacht er.
Ammerstol J. Kooiman, met tce'.renniag
van gelijktijdig eervol ontslag als burge
meester der gemeente Vledder.
CONTINGENTEER INGSONTWERP.
AANGENOMEN.
De Eerste Kamer heeft gisteravond zon
der hoofdelijke stemming haar goedkeuring
gehecht aan het wetsontwerp, houdende
toekenning van de bevoegdheid tot het
tijdelijk treffen van maatregelen ter beper
king van den invoer van goederen.
IN HET STUCAD00RSBEDRIJF.
Strijd over het collectief contract.
Het landelijk collectief contract in het
Stuca Juorsbedriji eindigt 31 Maart a.s. De
B. K. Bond van Stucadoorspatroons had nu
voorgesteld aan do patroonsorganisaties,
om het huidige contract voor een jaar te
verlengen,, omdat dan boter over den eco-
nomisohen toestand van het bedrijf zal kuu-
nen geoordeeld worden, dan thans het ge
val is. De neutrale Patroonsvereeniging
heeft dit echter algewezen en heeit net
contract tegen 31 Maart a.s. opgezegd. Men
wil daar een loonsverlaging van 10 pCt. op
het uurloon en 15 püt. verlaging op het ta-
riefloon. Bij de huidige tarieven gaan do
stucadoors met weekloonen naar huis van
60.en zij meenen, dat het bedrijf dit
niet meer dragen kan. De neutrale pa
troons hebben ook nog geëischt invoering
van de ziekteverzekering volgens de wtit,
zoodat ook de arbeiders meebetalen in tie
premie.
Gok willen zij aan de oppeilieden stu
cadoors niet meer geven dan 3 cent per uur
boven de bouwvakarbeiders opperlieden.
Het meerdere uurloon bedraagt nu op som
mige plaatsen zelfs 20 ct.
De moderne bond van Stucadoorsperso-
neel heeft ook het contract opgezegd en
eischt een nieuw contract voor twee jaar
met handhaving van de bestaande loonen,
verlenging van de vucantic met vol loon-
tot een volle week en volledige invoering
van den acht-uren-dag.
Over wederzijdsche voorstellen zullen in
den loop van de volgende maand besprekin
gen tus-sohen werkgevers en werknemers
plaats hebben.
IN HET BAKKERSBEDRIJF.
Collectief contract verlengd.
De collectieve arbeidsovereenkomst voor
het bakkersbedrijf in de steden Amster
dam, Rotterdam, Den Haag, Haarlem en
Utrecht is met twee maanuen verlengd en
loopt ongewijzigd door tot 29 Februari
1932. Na de feestdagen zullen do bespro
kingen beginnen over de afsluiting van een
nieuw collectief contract.
EEN BURGEMEESTER ZONDER
GEMEENTERAAD.
Het eenige raadslid gaat de gemeente
verlaten.
De op één na kleinste gemeente in Lim
burg, n.l. Mcsch, heeft sinds 1 September
een raad, welke bestaat uit één raadslid,
die tevens wethouder is.
Naar we vernemen, zal dit eenige raads
lid en tevens wethouder met 1 Maart a.s.
de gemeente metterwoon verlaten.
Volgens de ingezetenen zullen er voor een
eventueele verkiezing geen candidaten meer
beschikbaar zijn, daar allen voor het lid
maatschap van den Raad zullen bedanken.
Medio September heeft een 35-tal personen
j een verzoekschrift aan H. M. de Koningin
gezonden, waarin vorzocht wordt, de ge
meente Mesch in te lijven bij de gemeente
Eysden.
Diploma Sociologie.
Bij de te 's Hertogenbosch en Utrecht
afgenomen examens ter verkrijging van hot
K. S. A.-diploma Sociologie slaagden de da
mes M. Nuy, Nijmegn; H. van Bors, Kloo
tingen; I. de Vries, Antwerpen; M. van
Mill, Den Haag en de heeren A. C. Ver-
nooy, Vleuten; J. v. d. Bosch, Amsterdam;
A. Fijneman, Oploo; H. Fluks, Amsterdam.
