Z3ste Jaargang VRIJDAG 18 DECEMBER 1931 No. 7082 DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN Engeland en de Financieele Conferentie. BINNENLAND S)e DE ABONNEMENISPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal Franco per post f2.95 per kwartaal Het Ge-llustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent. TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone Advertentiën 30 cent per regeL Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verhuur, koop en verkoop f 0.50. LONDEN, 14 December 1931. In het begin van het volgende jaar zul len twee conferenties gehouden worden, waartoe men zich te Londen en Parijs, en waarschijnlijk ook te Berlijn, in de afge- loopen week druk voorbereid heelt. Het zijn twee eonlerenties, die zoo nauw met elüaar samenhangen, dat er eigenlijk maar een probleem aan ten grondslag ligt. Eerst ue Unaiieieele conferentie; dan de ontwapeningsconferentie. Mislukt eerstge noemde, dan zal laatstgenoemde praktisch overbodig zijn. Op weike beginselen zal de Britsche po lities met betrekking tot de financieel© besprekingen steunen? Leze vraag is gewettigd, omdat Enge lands politieke en economische ontwikke ling in den loop der laatste maanden oor- zaaK geweest is van een opmerkelijke wij ziging in zijn internationale positie, in Europa heeft het jaren larig er naar ge- stieeid de rol van „eerlijken makelaar" te spelen een eeilijkheid en een make laardij waaraan eigenbelang evenmin vreemd was als aan net beleid van Bis marck, toen deze een halve eeuw geledon op het Uongies te Berlijn den titel „eerlijke maiieiaaruitvoud. Het succes yan de meeste international© coniereiities der laatste jaren is te danken geweest aan het optreden van Engeland, dat er niet zoozeer ais partij, dan we} als bemiddelaar tusschen zijn gewezen vijan den en zijn gewezen bondgenooten aan deel nam. Wanneer wij hier spieken van succe3, dan denken wij natuurlijk aan het succes van den chirurg, die verklaarde: De ope ratie is schitterend gelukt, maar de pa tiënt is gestorven. Aan dergelijke geslaagde operaties heb ben vele internationale conferenties ons herinnerd. De typisch-Engelsche invloed, ook zoo merkbaar in de biunenlandsche politiek, was te bespeuren: de invloed van den com promis-geest. Wij mogen niet ontkennen, dat cieze nuttig geweest is, en dat, ook al hebben de Britscne staatslieden verschei dene flaters op hun geweten, zij door hun bemiudeiend uptreaen zeer veel er toe bij- gediagen hebben onhei stel bare confhctou, in het bijzonder tusschen Frankrijk en Duitscmand, te voorkomen. Maar wij moeten in aanmerking hemen, dat zij hiertoe in staat geweest zijn, niet door hun persoonlijk prestige, maar door dat van hun land. Als dezelfde mr. Mac- Donald Eerste-Minister van Liberia go- weest was, dan zouden Briand en Brünmg in het geheel met naar hem geluisterd heb ben. Mr. MacDouald ia nog steeds Eerste- Minister van Groot-Brittanmë en Sir Jonn Simon is een onvergelijkelijk veel knapper en scherpzinniger staatsman dan mr. Hen derson. Mr. (thans Viscount) Snowden zit nog altijd in het kabinet en de krachtige en beleidvolle mr. Neville Chamberlain heeft het beheer over de schatkist. Maar Engelands prestige is, sinds het milliarden credieten van Frankrijk en Amerika moest aannemen, minder groot dan twee jaren geleden, toen mr. MacDonald de Vlootcon- ferentie bijeenriep. Het ia in geen geval groot genoeg, dan dat Britsche ministers zich voorloopig op internationale conferen ties de weelde veroorloven kunnen boven de partijen te staan. Bovendien brengt thans Engelands belang met zich, dat dit land zich nadrukkelijk partij stelt. Het is, gelijk wij reeds opmerkten, tot nu toe vooral aan Engelands optreden te danken geweest, dat conferenties eindig den met 'n althans schijnbaar resultaat, ïn- plaats van op een totale mislukking uit te loopen. Compromis-acties zullen ditmaal niet, of slechts in het alleruiterste geval, en om erger te voorkomen, van Engeland te ver wachten zijn. Ten aanzien van de financieele confe rentie, neemt de Britsche regeering het volgende standpunt in: De herstellingsiegeling moet definitief en duurzaam zijn. Dit wil zeggen: zij moet geen voorbehoud inhouden, en de bepalin gen moeten van dien aard zijn, dat zij, bij wederzijdsche goede trouw, kunnen worden uitgevoerd. Tegen elke schikking, die te vens het karakter draagt van een proefne ming, zal Engeland zich tot het uiterste verzetten. En de eenige overweging, die den doorslag zal geven, zal de solventie van Duitschland zijn. Dit laatste is een logisch gevolg van het eerste. Geen herstelregeling immers, welke De herstelregeling moet duurzaam zijn Duitschlands solventie moet den doorslag geven De Britsche schuld aan Amerika en de wisselkoers niet heperkt wordt door het betalmgsver- mogen van Duitschland, kan duurzaam zijn. In theorie zijn alle herstelregelingen ge baseerd geweest op het betalingsvermogen van Duitschland. In praktijk heelt Enge land op elke conferentie gestreefd naar een compromis tusschen dit beginsel en do aanspraken van hrankrijk. Heb lijdt geen twijfel, dat Engeland hieiloe ditmaal niet bereid zal zijn. En minstens even zeker is het, dat Engeland er niet aan denken zal of kan opnieuw de kosten van zulk een compromis te betaleu. Beweerd wordt door hen, die het stand punt van het toreign Office meenen te ken nen, dat Engeland zich verzetten zal tegen een langdurig onderzoek door deskundigen naar Duitschlands betalingsvermogen. Mr. Neville Chambenain heeft Vrijdag in het Lagerhuis gezegd, dal de regeering aan dringt op een zoo spoedig mogelijke indie ning van het rapport der Commissie te Ba zel. Men gelooft, dat achter deze mede- deeling meer gezocht moet worden, en dat de Britsche regeering weinig waaide boe- kent aan welk rapport en welk onderzook ook, en van oordeel is, dat de ernstige toe stand in Duitschland voor zichzelf spreekt. Van andere zijde wordt gewezen op het reusachtige actief van de Duitsche han- delsbelans, op de onberekenbare kapitalen, door Duitschers op buitenlandsche banken belegd, maar hiertegenover schijnt de re- geeung te stellen dat: 1. het Duitsche handelsactief voorname lijk een tijdelijk verschijnsel is; 2. de in het buitenland belegde kapitalen naar Duitschland zullen terugkeeren, in dien een bevredigende herstelregeling tot stand komt. Komt hierbij nog de achterbaksche ge dachte, dat kwijtschelding van alle herstel betalingen op grond van het feit dat Duitschiands betalingsvermogen gelijk is aan nul, het wenscüelijkst is? Ook dit wordt beweerd. Juister evenwel is het waarschijnlijk indien men aanneemt dat de regeering, tenzij ook Amerika tot kwijt schelding mocht overgaan, theoretisch in geen geval pogingen, om de reparatieschul- den geheel kwijtgescholden te krijgen, steu nen zal, maar dat zij veeleer het standpuut zal innemen, dat het Duitsche credist bot eerste voorwerp van de zorgen der confe rentie moet zijn. Dit houdt verband met de vraag of de politieke dan wel de commercieel© schulden den voorrang zullen hebben. Gelijk men weet verlangt Frankrijk, dat weinig credie ten in Duitschland heeft uitstaan, prioriteit voor de politieke (d.i. reparatie-) schulden. Hiertegenover beweren Engeland en Ame rika dat Duitschland tot nu toe reparaties niet uit eigen middelen betaald heeft, doch met een deel van de door hen geleende be dragen. Zoo Duitschland ooit nog uit eigen middelen reparaties betaalt, dan zal net dit slechts kunnen doen indien zijn crediet gered wordt; gebeurt dit niet, dan zal het slechts kunnen betalen door middel van ge leend geld (indien het dan nog leenen kan), hetgeen hierop neerkomt dat eigenlijk En geland en Amerika de reparaties betalen. Aldus in groote lijnen het standpunt, dat de Britsche gedelegeerden innemen, en dat scherp staat tegenover het Fransche, waarin evenwel, naar men hier misschien wat al te optimistisch hoopt nog wijzi ging kan komen. Men is zich natuurlijk zeer goed er van bewust, dat, behalve Londen en Parijs, ook Washington en New York een bes lissenden invloed zullen uitoefenen. Op het oogenblik is zelfs, wat het buitenland aangaat, de aandacht n-og meer geconcentreerd op de Amerikaansche dan op de Fransche staatslieden. Mr. Mellon's verklaringen, waarin hij de wederinstelling van de Buitenlandsche Oorlogsschulden Commissie, door Mr. Hoo ver voorgesteld, verdedigt, hebben hier grooten indruk gemaakt. Mr. Mellon heeft verzekerd, dat er van schrapping der schul den geen sprake zal zijn, maar wederinstel ling der Oommissie kan toch niets anders dan schuldenherziening beoogen. De Ame rikaansche Minister van Financiën heeft zich in het bijzonder beroepen op de posi tie van Engeland, „onzen besten afnemer, die zelfs in het depressiejaar 1930 voor «73 millioen dollar Amerikaansche producten betrok". Hij heeft er op gewezen, dat Enge land zijn vorderingen in ponden binnen krijgt, maar dat het zijn schuld aan Ame rika in gouddollars betalen moet. Hij heelt een pleidooi voor Engeland gehouden, zoo- als geen Engelschman het hem had kunnen verbeteren. Wat hiervan de beteekenis is, kan thans nog niet beoordeeld worden. Doelt Mr. Mellon op een zoodanige herziening van de Britsche schuld., dat rekening gehouden wordt met de depreciatie van het pond, dan is de beteekenis zijner woorden zeer be perkt. Mcgen wij er daarentegen 'n bewijs in zien, dat Amerika streeft naar samen werking tusschen crediteuren- en debiteu- renlanden, met het doel het internationale economische leven weer op een gezonde- ren grondslag te plaatsen, dan kan hetgeen in de eerstvolgende weken te Washington geschiedt, van het grootste belang zijn voor heel Europa en een werkelijk welslagen der financieele conferentie in de hand wer ken. Het woord „cancellation", schrapping van allo door den oorlog ontstane schulden, is thans in do politieke pers schering en inslag. Het wordt ook gebezigd door die organen, die zeer intieme betrekkingen on derhouden met het Foreign Office. „Cancellation" wordt thans bepleit door publicisten, wier beoordeeling van de aan sprakelijkheden en de baktiek van Duitsch land steeds overeen gekomen is met die, welke men specifiek Fransch zou mogen noemen. Wij hebben dus niet te doen met een strooming van die kringen, welke steeds van een zekere partijdigheid ten gunste van Duitsohland blijk gegeven heb ben. Veeleer mogen wij zeggen, dat alge meen erkend wordt, dat de wereldcrisis schrapping der schulden noodzakelijk ge maakt heeft en dat alleen hierdoor een we reldherstel mogelijk zal worden. Maar zal zelfs Sir John Simon, met al zijn scherpzinnigheid en overredingskracht, in staat zijn de Fransche staatslieden hier van te overtuigen? Tenzij president Hoover den woorden van Sir John met daden kracht bijzet, lijkt dit niet heel waarschijn lijk. NATIONAAL CRISIS-COMITE. Gisteren heeft het werkcomité van het Nationaal Crisisoomité een vergadering ge houden, weike werd bijgewoond door Brui ses Juliana. De voorzitter deelde mee, dat behalve de giften ia natura een bedrag aan giften is binnengekomen van 261.455.75 y2. Dit beurag moet vermeerderd worden met een groot aantal toezeggingen, voornamelijk van periodieke bijdragen. Met betrekking tot net verdere inzame len van gexden werd besloten, dit zooveel mogelijk aan de plaatselijke comités over te laten, teneinde op dit gebied geen con currentie te scheppen. Met die gemeenten, waar plaatseixjKe crisiscomités zijn opgericht, wordt over- eeiigejtomen, dat in uen regel van de ter plaatse verzamelde gelden, tenminste li) pet. in de kas van het Nationaal Crisisco- imlé zal vloeien. Eenige methodes om Ue kas van het comité te versterken, werden besproken, in het algemeen zal men locaal het best kunnen beoordeeien hoe dit moet geschieden. in plaatsen, waar geen crisiscomité is of wordt opgericht, zal de tusscnenkomst van den burgemeester worden ingeroepen om de ingezetenen tot bijdragen aan net Na tionaal UrisiSL*>inité op te wekken, hetzij door collectes aan de huizen, hetzij door het plaatsen van busjes of op andere wijze. Wat de werkwijze van het comité betreft, wer<l besloten, dat getracht zal worden de zen arbeid zooveel mogelijk te deoentrali- seeren en dat alleen dan van het centraal bureau uit hulp zal worden geboden, indien bijzondere omstandigheden dit wensche- lijk maken. Ten aanzien van den steun aan de z-g. „kleine zelistandigen", die door de crisis in ernstige mate zijn getroffen, werd aan de af^eeiiugen i en ii van het werkcomité opgedragen, een rapport in te dienen om trent de beste wijze, waarop dit zou kun nen geschieden, alsmede omtrent de metho des, om daartoe de noodige fondsen te ver krijgen. Vastgesteld werd, dat door een in de pers verschenen brief, afkomstig van den Bisschop van Js Hertogenbosch, een mis verstand is ontstaan, n.l. in dien zin, dat alle in Noord-Brabant opgerichte coimté's reeds door het Nationaal crisisoomité zou den zijn erkend. Dit is minder juist," daar het noodige overleg dieuomtrent nog niet is afgeloopen. Evenals aan de andere burgemeesters in Netienand, is ook aan de hoof uen der ge meen ten in Noord-Brabant het verzoek ge richt, de plaatselijke comité s op dezelfde leest te schoeien als het Nationaal Crisis- comité. Dit zal verinoeuelijk enkele aanvul lingen van de commissies in Noord-Brabant ten gevolge hebben, en eerst hierna zal van een erkenning door het Nationaal Crisis- comité sprake kunnen zijn. TWEEDE KAMER De zenderbouw. Onderwijs. We krijgen een zenderdebat. Do heer Boon lichtte de kwestie van den zender uit zijn radio-interpellatie, zoodat deze alleen betrekking zal hebben op de voorgeschiedenis der totstandkoming van het zendtijdbesluit. Doch de heer van Dijk zal nu een interpellatie houden over het zendervraagstuk. Voortgezet werd de behandeling van de onderwijsbegrooting. Minister Terpstra beantwoordde de sprekers van gisteren. Inzake de toe lating tot de H. B. S. heeft het meerendeel der directeuren zich verklaard voor be houd van de bestaande regeling. Ook wat de schoolexamens betreft, is er weinig aanleiding, de bestaande regeling te her zien. Op de gevraagde subsidies gaat spr. liever niet in. Wanneer er geld beschik baar komt, moet een keus worden gedaan uit een groot aantal scholen. Wanneer de steden Amsterdam, Rotterdam, Haarlem en Den Haag de Rijkssalarisregeling wil len invoeren, is de Minister bereid, subsi die te geven. Aan do orde was daarna de afd. Nijver heidsonderwijs.. Minister Terpstra betoogde, dat op alle afdeelingen bezuinigd moet worden, ook op deze. Gaarne had spr. een grooter bedrag uitgetrokken, doch de financiën zijn er niet naar. De minister herhaalt, dat nieuwe sub sidies niet verleend kunnen worden. Mej. Westerman antwoordt spr., dat in den Onderwijsraad drie dames zullen wor den benoemd. Bij de inkrimping van het meisjesonderwijs is spr. afgegaan op de in lichtingen van do inspectie. Spr. komt verder op de kwestie der avondscholen. Ter wille van de bezuiniging heeft spr. zijn circulaire moeten uitvaardi gen. Het was noodig, dat er 100.000 gulden op bezuinigd werd. Er kan hier nog veel gerationaliseerd worden. Over 't algemeen wordt er op deze scholen veel te veel ge- teekend. Bij de afd. Lager Onderwijs, die nu aan de orde is, maken ook enkele leden korte opmerkingen, die de minister beant woord. Minister Terpstra kan thans niet ingaan op de kwestie van het Friesch. Er is te dien aanzien een rapport van den onderwijsraad waarvan spr. publicatie zal bevorderen. Hij is een voorstander van de lichamelijke oefening. Wat de kwestie der wachtgelders betreft, meent de minister, dat alles zal afhangen van de formuleering van het Kon. Besluit, waarin de salariskor ting wordt angekondigd. Hij kan echter niet inzien, dat het onbillijk zou zijn, als de wachtgelden ook werden verminderd. Het gebruik van Nederlandsch fabrikaat op de scholen zal spr. gaarne bevorderen. Yerhooging van den toelatingsleeftijd voor de lagere school met een half jaar zal spr. overwegen. Aan de orde is de afdeeling Kunsten en Wetenschappen. De heer IJzerman (S. D.) meent, dat de Staat onvoldoende zorgt voor de cultu reel© belangen van het volk. De verschil lende kunsten worden te weinig gesteund. Minister Terpstra wijst op den financieelen toestand. Op een vraag va« den heer IJzerman antwoordt de minister nog, dat omtrent een monumentenwet over leg wordt gepleegd met Justitie. De begrooting wordt z. h. s. aangeno men. Aan dé orde is de wijziging der Schepen wet, die na korte discussie wordt aange nomen. EERSTE KAMER. De invoerrechten verhoogd. De benzinebelasting. De Eerste Kamer is voorloopig weer naar huis, nadat zij enkele crisiswetjes heeft afgedaan. Nadat nog de heer Dobbelman (R. K.) wegens te weinig protectie en de heer W i b a u t wegens te veel protectie het wetsontwerp inzake verhoogde invoerrech ten bestreden hadden, kwam Minister d e G e e r gistermorgen aan het woord, die opnieuw ontkende dat het ontwerp pro tectionistisch was. Het was een zuiver fis cale maatregel om de schatkist wat te versterken. Met protectie had het ontwerp niets te maken en ook de aanneming van het amendement-Lovink had het karakter van het ontwerp niet gewijzigd. Toch was de linkerzijde niet te over tuigen en stemde en bloc tegen, versterkt met den Chr. Hist, heer ter Haar. Tegenover deze 13 tegenstemmers van links men was daar slecht opgekomen stonden 24 reciitsche voorstanders. Dc benzinebelasting ging er na een enkele opmerking van den liberalen heer K o 8 t e r z. h. s. door. Dit nummer bestaat uit drie bladen VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. Nieuwe lijst van Engelsche invoerrechten (Buitenl., 2de blad). Ambtenaren-ontslag op groote schaal in Hongarije. (Buitenl., 2de blad). BINNENLAND. Vergaderingen van Eerste en Tweede Kamer. (1ste blad). Een vergadering van het Nationaal Cri sis-Comité. Ook de werkloozen-relletjes te Amster dam verscherpt. (Gem. Ber. 3de blad). Een Franschman op den Schevening- schen Weg aangevallen en beroofd. (Laat ste Ber.). De wedstrijden om den Leidsche Cou rant-beker zullen weer worden hervat. (Sport 2de blad). Het aantal studenten aan de Universi teit. (1ste blad). Een prijsvraag van de faculteit der Rechtsgeleerdheid. (1ste blad). ONZE CORRESPONDENT TE LONDEN SCHRIJFT OVER DE A.S. FINANCIEELE CON FERENTIE Bladz. 1 DE BESCHILDERING IN DE ST. JOSEPH-KERK TE LEI DEN Bladz. 2 HET KORTINGSWETJE.DE GEER. Een portefeuille kwestie? Naar verluidt zou minister De Geer van zijn z.g. kortingswetje, het ontwerp tot kor ting op de uitkeeringen van het Rijk aan provincies en gemeenten, een portefeuille kwestie willen maken: aannemen, of an ders gaat hij heen. Er worden, naar de „Volkskr." medeelt, pogingen aangewend om hem van dit voor nemen terug te brengen. DE KERSTDAGEN VOOR HET BAKKERSBEDRIJF. De Algemeene Bond en de Roomsch-Ka- tholieke Gezellenbond in het Bakkersbe drijf hebben zich onder bepaalde voor waarden er voor verklaard, vergunning te verleenen voor arboid in broodbakkcrijen in den nacht van 23 op 24 December. Ten eerste zouden de bakkerspatroons op do Kerstdagen dan geen werk mogen verrichten of laten verrichten. De contro le van de zijde der Arbeidsinspectie en politie zouden de organisatie-besturen zeer verscherpt willen zien en ter vergemakke lijking daarvan geven zij in overweging, door middel van biljetten van de zijde der Arbeidsinspectie, de werkgevers te ver plichten, niet alleen in hun werklokalen, maar ook aan de ramen hunner winkels, de werkwijze in verband met de feestdagen aan het pubiek bekend te maken, zoodat uit die biljetten moet blijken of in de be paalde onderneming op één der Kerstda gen al of niet gewerkt wordt, het publiek zich er naar zal kunnen richten en con trole daardoor voor de Arbeidsinspectie vergemakkelijkt wordt. Overdekte bad- en zwem-inrichtlng te Haarlem. In de Woensdagmiddag gehouden raadsvergadering der gemeente Haarlem is in beginsel besloten het Brongebouw- terrein in erfpacht uit te geven aan do afd. Haarlem van de N.V. „De Sportfond sen", om daarop een overdekte bad- en zweminrichting te stichten, een en ander tegen een jaarlijkschen erfpachtscanon van 5000.— Verder werd besloten, de gemeente ga rant te stellen voor rente en aflossing van een door „De Sportfondsen" te slui ten geld leening van 260.000.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1931 | | pagina 1