DINSDAG 15 DECEMBER 1931
DE LE1DSCHE COURANT
EERSTE BLAD - PAG. 2
R. K. STAATSPARTIJ.
Oprichting eener Federatie
van Bonden en Centrales van
R. K. Gemeenteraadsleden in
Nederland.
Zaterdag is te Utrecht opgericht een
landelijke Federatie van Bonden van R.
K. Gemeenteraadsleden.
Do oprichtingsvergadering stond onder
leiding van den voorzitter van het Dage-
lijkscli Bestuur der R. K. Staatspartij, mr.
C. M. J. F. Goseling. Van de zijde van dit
bestuur waren mede aanwezig de heeren
J. VV. Mols, mr. E. H. J. Baron van Voorst
tot Voorst en mr. H. A. M. T. Kolfschoten.
Alle (13) bestaande organisaties hadden
overeenkomstig haar ledental een of meer
afgevaardigden gezonden, zoodat verte
genwoordigd waren: de Bond van R. K. Ge
meenteraadsleden in de Provincie Fries
land, idem in Overijssel, de Vereen, van
li. K. .Staten- en Gemeenteraadsleden in de
Provincie Groningen, de Centrale van R.K.
Gemeenteraadsleden in Gelderland, de
Vereen, van R. K. Raadsleden in den Sta-
tenkieskring Helder, idem in de Rijkskies
kringen Dordrecht en Rotterdam, idem in
de Provincie Utrecht, in Midden-Brabant-,
in het kiesdistrict Weesp, idem in Hoorn,
idem in Gouda, in Zeeland boven de Schel
de en in Zeeuwsch-Vlaanderen.
De voorzitter drukte er zijn voldoening
over uit, dat alle organisaties hadden wil
len gevolg geven aan de uitnoodiging van
het Dag. Bestuur der R. K. Staatspartij.
Vervolgens werd een aanvang gemaakt
met de behandeling van het ontwerp-re-
glement, dat behouuens enkele wijzigingen
door de vergadering werd goedgekeurd,
waardoor het zoolang verhoopte landelijk
verband een feit was geworden.
Artikel 1 van het Reglement zegt:
„De Federatie van Bonden en Centrales
van R. li. Gemeenteraadsleden in Neder
land heeft ten doel het bevorderen van de
toepassing der Katholiek staatkundige be
ginselen op het gebied van het bestuur en
de huishouding der gemeente".
Volgens artikel 2 tracht zij dit doel te
bereiken:
1. door het organiseeren in federatief
verband van bonden en oentrales of üoe
deze vereenigingen ook mochten heeten
van gemeenteraadsleden, leden der R. K.
Staatspartij;
2. door het bevorderen van de oprich
ting en instandhouding van organisaties
van gemeenteraadsleden, leden der R. K.
Staatspartij;
3. door het oprichten en instandhouden
van een orgaan voor gemeentepolitiek;
4. door in samenwerking met de R. K.
Staatspartij in het bijzonder met bet
centraal adviesbureau voor gemeente-poli
tiek dier Partij op te stellen princi
pieels richtlijnen, volgens welke overeen
komstig de katholiek staatkundige begin
selen, het bestuur en de huishouding van
de gemeente behooren te worden gevoerd;
5. door het houden van studie- en con
gresdagen en door alle geoorloofde midde
len, die aan het doel bevorderlijk kunnen
zijn.
Artikel 3 erkent uitdrukkelijk de zelf
standigheid der aangesloten organisaties.
In het bestuur werden hierna gekozen
de heeren: J. J. W. IJsselmuiden (Gelder
land), voorzitter, J. van Rijzewijk (Midden-
Brabant), onder-voorzitter en J. J. Hen
driks (Dordrecht en Rotterdam), penning
meester. Als secretaris zal fungeeren de
lieer mr. C. Oh. A. van Haren, leider van
liet Centraal Adviesbureau voor Gemeen
te-politiek der R. K. Staatspartij, in die
hoedanigheid. Het Reglement voorziet in
de mogelijkheid om het aantal bestuursle
den tot 5 uit te breiden, terwijl door het,
bestuur der R. K. Staatspartij een bestuurs
lid met adviseerende stem zal worden be
noemd.
Na de pauze vond onder leiding van den
heer IJsselmuiden een korte eerste alge-
meeiie vergadering plaats, waarin o.m. de
contributie der leden werd vastgesteld.
Het secretariaat der federatie is geves
tigd Laan van Meerdervoort 65, 's-Gra ven
tage.
Sanella-prijsvraag.
Aan alle deelnemers aan de Sanella-
prijsvraag zal overeenkomstig het vroeger
gepubliceerde reglement, een verkeerska-
lender worden toegezonden en in den loop
van deze of de volgende weck kunnen alle
deelnemers dan ook een exemplaar van
dezen kalender met de lijst der prijswin
naars verwachten.
KERKNIEUWS
DE PATERS REDEMPTORISTEN TE
ROTTERDAM.
Zondag was het vijftig jaren geleden,
dat de paters Redemptoristen zich te Rot
terdam vestigden. In de kerk van den Al-
lerheiligsten Verlosser aan den Goudschen
Rijweg werd des morgens te half elf een
plechtige Hoogmis opgedragen door pater
Provinciaal met assistentie van don rector
der kerk, pater C. Lubke als prestayter-as-
sistens en de eerw. paters F. van Nimwegen
en L. Loos, resp. diaken en subdiaken. In-
der leiding van den heer J. van Veen voer
de het zangkoor de „Missa in honorem
Sancti Alphonsi" uit.
Na de plechtige Hoogmis had een feeste
lijke bijeenkomst plaats in het R. K. Mari
niers-Tehuis. Als voorzitter van het huldi-
gings-comité heeft de heer C. Lap de ju-
bileerende communiteit der paters toege
sproken en haar voor kerk en klooster een
cadeau onder couvert overhandigd.
De rector pater C. Lubke, dankte voor
dit blijk van waardeering.
Dos namiddags recipieerden de paters
in het klooster, waar tal van bloemstukken
en altaarsieraden waren bezorgd. Van de
receptie werd een zeer druk gebruik ge
maakt, niet alleen door leeken, maar ook
door zeer vele geestelijken uit de stad.
De geschenken, den paters aangeboden,
bestonden o.m. uit een torenuurwerk, aan
geboden door de H. Familie, afdeeling man
nen, en electrisch luidapparaat, geschenk
van de H. Familie, afdeeling vrouwen.
De viering van het gouden feest werd
besloten met een plechtig Lof, gecelebreerd
door pastoor E. A. M. Mersel, der St. Bar-
barakerk, met assistentie van patr C. Haa-
nen O.F.M., pastoor van het Bosohje, en ka
pelaan A. Bekkering.
Tijdens het Lof heeft pater Rector een
dankwoord gesproken en voorlezing gedaan
van een telegram van Z. H. den Paus en
een schrijven van Monstigneur J. D. J.
Aengenent, Bisschop van Haarlem, waarna
de Pauselijke Zegen werd gegeven.
Koperen priesterfeest.
De weleerw. heer kapelaan W. C. C. M.
van Alphen te Gouda heeft Zondag onder
groote belangstelling zijn koperen priester
feest gevierd.
Om half elf droeg de jubilaris een Plech
tige. Hoogmis op.
Bij het opdragen dezer H. Mis, die o.m.
werd bijgewoond door de familie van den
eerw. jubilaris en door de besturen van de
onderscheidene organisateis, waarvan de
jubilaris geesteijk adviseur of directeur is,
werd kapelaan van Alphen geassisteerd
door deken van Rooy, presbyter assistens,
rector Hallekes, diaken en pater Busch-
man O.F.M., sub-diaken.
De zeereerw. heeren pastoor De Graaf
en pastoor Wijtenburg hadden op het pries
terkoor plaats genomen.
Des middags om 2 uur verzamelden zich
in de St. Thcodorusstichting aan de West-
haven de patronaatsjongens met hun lei
ders en de harmonie „St. Caecilia", ten
einde na eon korte wandeling door de stad
den directeur defileerend hulde te bren
gen.
De receptie in de versierde Concordia-
zaal was druk bezocht.
De hoogeerw. heer deken van Rooy
hield een toespraak waarin hij zijn kape
laan geluk wenschte en huldigde voor alle
arbeid, die de jubilaris op zoo verschillend
terrein heeft gedaan.
Bij monde van den voorzitter van het
feestcomité, kapelaan W. Berding, werd
hierna een geschenk in geld en een tweetal
trommen voor het patronaat aan den jubi
laris overhandigd.
Hierna volgden verschillende redevoe
ringen en nog een afzonderlijke hulde van
het jongens-pensionaat, waarna de jubila
ris tot allen een hartelijk dankwoord
richtte.
De dag werd besloten met een plechtig
Lof met „Te Deura".
STADSNIEUWS
SEMPRE CRESCENDO.
DE EEUWFEEST-HERDENKING.
HET INVITATIE-CONCERT.
De oudste vereeniging van het Leidsch
Studentencorps, het Studentenmuziekge
zelschap „Sempre Crescendo" jubileert;
viert haar honderdjarig bestaan. Den
8sten December 1031 (na de terugkomst
van het corps vrijwillige Jagers van de
Leidsche Hoogeschool) na den veldtocht
in België werd Sempre opgericht. In het
gedenkboek „Sempre's Eeuwfeest" geeft
Jhr. mr. F. G. W. J. Backer de geschie
denis' van het zoo geliefde „Sempre Cres
cendo", dat niettegenstaande de steeds
wisselende bezetting in bestuur en or
kest, de voor deze vereeniging soms
minder gunstige tijden nog immer een
voorname plaats inneemt in het muziek
leven te dezer stede. Elk jubileum is
door „Sempre" 'met luister gevierd, waar
van het 100-jarig bestaan een glanspunt
is geworden.
De kranslegging aan het begin van
dezen dag op het graf van den oud
dirigent A. J. Wetrens, die vier en twin
tig jaar lang do artistieke leider is ge
weest, is tevens bedoeld als de nage
dachtenis-viering van de dirigenten N. J.
Wetrens en Gottfried Mann. Gaan wij
ook Koeberg niet zonder aandenken voor
bij, die met zijn muzikale begaafdheid
zooveel voor „Sempre" heeft gedaan.
Met twee concerten in de Stadsgehoor
zaal onder leiding van kapitein Louis
Walther Boer, directeur van de Konin
klijke Militaire Kapel wordt dit eeuw
feest herdacht.
Leidens burgerij heeft steeds meege
leefd in het wel en wee der vereeniging
en haar wèl stemde steeds tot veel blijd
schap.
Zoo was er voor de matinée van gis
teren groote interesse. Behalve de vele
plaatsen, ingenomen door de autoritei
ten onzer academiestad, den burgemees
ter, de professoren met dames, den ver
tegenwoordiger van het Koninklijk Huis,
Baron Baud, den garnizoenscommandant
overste Haitsma Muiier, de besturen van
corps, sociëteit Minerva, de besturen der
vereeniging voor Vrouwelijke Studenten,
de reünisten van „Sempre*', w.o. den oud
gouverneur-generaal van Ned. Indië, jhr.
mr. de Graaff, wag- de zaal volop bezet
met belangstellenden.
In een klassiek programma deed Sem
pre zich hooren in werken uitsluitend
voor strijkinstrumenten.
Aangevangen werd met het zoet-klin-
kend „Concerto grosso no. 8" (fatto per la
notte di Natale van Arcangelo Corelli
met twee obligaatviolen en obligaat
cello); de obligaatpartijen, lofwaardig
gespeeld door de werkende leden, de
heeren Everts, Kruijsse en Hengeveld.
Als bindend element tusschen concertino
en strijkorkest had de dirigent piano ge
nomen. Telkens als wij zulke objectieve
muziek-expressies als die van Corelli hoo
ren, voelen wij een verlangen in ons op
komen naar de herneiuwing dezer mu-
zieksfeer. Deze divine, geestelijk ohar-
mante muziek komt ons voor als een
aanklacht tegen te groote mathemati
sche toonformuleeringen die daardoor
soms zoo besliste kunstmatigheid der
muziek. Louis Boer met zijn strijk-orkest
en solisten hebben ons veel verteld van
de schoonheid van deze begenadigde
kunst-uiting.
Hierna volgde „Konzert für 2 Violinen"
van Joh. Seb. Bach, door de eere-leden
mr. de MarezOyeng en mr. Elias als
solisten voorgedragen. Een schoone en
grootsche opgave voor instrumentalisten.
Met veel geestdrift hebben de twee so
listen en de heeren van het orkest zich
aan dit prachtig werk gegeven.
De rijpe muzikaliteit van den leidsman
miste haar uitwerking niet op de execu
tanten en hun toehoorders. Welverdien
de toejuichingen, bloemenkransen. Hulde
betuiging! Tot slot „Eine kleine Naoht-
musik", serenade für streichorchester van
Mozart. Er werd met liefde en spontani
teit gemusiceerd en Louis Boer, die alles
gemakkelijk beheerscht, bevoorrecht diri-
geer-talent bezit, heeft hier veel weten te
bereiken. Er werd met de grootste toewij
ding gevolgd, zoodat hij doen kon wat
hij graag wil, fijntjes en delicaat spelen
met mooie cantilene en het „4dagio". Er
was expansief contact. Zoo mogen Sem
pre Crescendo en dirigent Boer tèvreden
zijn. Bloemenhulde en het noodige ap
plaus!
J. K.
Huldigingen en toespraken.
Na het concert werden nog enkele
toespraken gehouden.
Eerste woordvoerder was de praeses
collegii, de heer J. de Blieok, die een
gelukwensch bracht aan Sempre, aan het
orkest en de solisten. Spr. hoopte dat de
leden een voorbeeld zullen nemen aan de
oud-leden, dan twijfelde hij er niet aan,
of de naam van Sempre zou worden
hooggehouden.
Daarna betrad het dagelijksch bestuur
van het huldigingscomité uit de Leid-
sohe burgerij het podium. Jhr. ir. A. C.
von Weiier hield daarbij een toespraak,
waarin hij de gevoelens van sympathie
der burgerij jegens Sempre Crescendo
vertolkte.
Spr. deelde mede, dat er zich op initia
tief van den burgemeester een comité
had gevormd, dat enthousiast aan het
werk is getogen om de algmeene sym
pathie en dankbaarheid der burgerij te
organiseeren, gelijk te richten en in een
zekeren vorm te verdichten en het comité
heeft bij zijn werk veelvuldige bewijzen
ontvangen, dat het aan een dankbare
taak arbeidde.
üit naam van het comité en dus van de
geheele burgerij biedt spr. dan zijn harte
lijke gelukwenschen aan en na eenige
oogenblikken te hebben stilgestaan bij
Sempre's historie, overhandigt jhr. von
Weiier praeses Everta een enveloppe met
inhoud, bedoelde als huldeblijk, dat naar
spr. hoopt bij het bestuur de herinnering
aan dezen dag levendig zal houden en het
tevens jn staat zal stellen om een of ande
ren lang gekoesterden wensch te vervul
len.
Hierna bracht de heer H. J. van Meeu
wen, president van de commissie van orde
en vertegenwoordiging van de sociëteit
„Minerva" onder aan-bieding eveneens van
een lauwerkrans zijn beste wenschen over.
De praeses van Sempre Crescendo, de
heer B. H. Everts, vervolgens het woord
nemend, sprak eenige woorden van wel
kom tot de aanwezigen, begroette in de
eerste plaats baron Baud, die namens prin
ses Juliana aanwezig was, vervolgens mr.
A. van de Sande Bakhuyzen, burgemees
ter van Leiden, den rector-magnificus:
prof. dr. J. J. Blanks ma, die den Senaat
vertegenwoordigde, het collegium van het
L. S. C., het bestuur van de V.V.S.L., be
nevens de besturen van de verschillende
vereenigingen uit het L.S.C. en de verte
genwoordigers van het eere-comité uit de
burgerij, de eere-leden van Sempre enz.
Spreker dankte allen voor de goede
wenschen, die tot Sempre waren gericht en
spr. wees op de tijden van bloei en van
teruggang, die de vereeniging in de afge-
loopen honderd jaar heeft doorgemaakt.
Omstreeks 1360 mocht er op de concer
ten van Sempre worden gerookt, terwijl ze
werden bijgewoond onder prettigen kout en
aangename consumptie. Bekend is van een
der leden, dat hij Beethoven zoo beminde,
omdat het tijdens de uitvoering van zijn
werken zoo gezellig praten was.
In 1869 heeft men het hooken verboden,
omdat het zoo slecht voor verschillende
blaasinstrumenten zou zijn, maar een jaar
daarop heeft men het rookverbod weer
moeten opheffen, omdat het zulk een
merkbaren invloed had op het aantal be
zoekers op de concerten.
Veel heeft Sempre aan het Leidsche pu
bliek te danken gehad, want zonder dat
publiek waren er geen successen te oog
sten.
Het bestuur is door het huldeblijk van
de Leidsche burgerij diep getroffen en
spr. bracht allen dank, die tot het tot-
standkomon er van hebben bijgedragen, in
het bijzonder den voorzitter, secretaris en
penningmeester van het comité. Spr. hoop
te, dat ook in de toekomst en niet alleen
in de eerste jaren op dit jubileum volgen
de, het Leidsche publiek z'n belangstel
ling aan Sempre zal willen schenken.
Na den praeses collegii en den president
van de sociëteit bedankt te hebben, ver
volgde spr.:
Sempre viert thans een jubileum, maar
dit is niet alleen het geval met het rou-
leerende deel der vereeniging, maar ook
met het blijvende gedeelte. Spr. huldigde
hierna de heer Bleekstijn (dio inmiddels
uit de gang te voorschijn was gehaald)
voor het feit, dat hij Sempre gedurende
vijfenveertig jaren met zijn beste krachten
heeft gediend, met een trouw en een toe
wijding, die men in dezen rijd nog slechts
zelden aantreft. Bleekstijn heeft er steeds
voor gezorgd, dat de tradities in Sempre
gehandhaafd zijn gebleven eu op dit ge
bied heeft hij tal van kostbare adviezen
gegeven. Niet alleen namens de leden van
thans maar eveneens namens de 'eden van
vroeger brachti spr. den jubilaris dank en
hulde voor hetgeen hij namens Sempre
heeft verricht. Spr. overhandigde den beer
Bleekstijn hierna een krans en een enve
loppe met inhoud.
Ten slotte deelde spr mode, dat de so
ciëteit „Minerva" voor deze gelegenheid
geëmancipeerd was en dat hij hoopte, dat
zeer vele van de aanwezigen, ook de da
mes, ter receptie zouden komen.
DE RECEPTIE.
In de Leeszaal van de Sociëteit „Mi
nerva" verzamelden zich hierna tal van
concertbezoekers en vele anderen om deel
te nemen aan de receptie van Sempre Cres
cendo.
Het eerst werd daar het woord gevoerd
door mr. J. C. baron Baud, Kamerheer van
H. K. H. Prinses Juliana, die de bijzon
dere gelukwenschen van H. K. H. kwam
brengen.
Baron Baud zeide niet te behoeven ge
tuigen van de groote belangstelling van
Prinses Juliana, welke zich steecis uitte
in het bezoek der concerten en de aan
vaarding van het beschermvrouweschap
van het voor dit eeuwfeest gevormde eere
comité en welke belangstelling mede zou
blijken uit het bezoek aan het feestcon-
cert. Spr. geeft de verzekering, dat H. K.
H. met sympathie de verrichtinfgen van
S. C. zal blijven volgen en dat zij niets
anders wenscht dan dat het gezelschap
groe'e en bloeie.
Als stoffelijk blijk van belangstelling van
Prinses Juliana bood baron Baud vervol
gens een voorzittershamer aan, welk be
wijs van presidentieele waardigheid Sem
per in de eerste honderd jaar van haar
bestaan nog niet had bezeten.
Nadat de muziek het Wilhelmus had ge
speeld, dat door de aanwezigen werd me-
degezongen, hief praeses Everts een luid:
Leve Prinses Juliana! aan, dat met luid
hoerah! werd begroet. Daarna verzocht hij
baron Baud H. K. H. Prinses Juliana den
oprechten dank van Semper te betuigen
voor de belangstelling en dank te brengen
voor bet stoffelijk aandenken.
Op den hamer is een zilveren plaatje
aangebracht, waarop geschreven staat:
„Aangeboden aan het bestuur van Sempre
Crescendo door Prinses Juliana 18311931''.
Hierna nam de burgemeester, mr. A. van
de Sande Bakhuyzen, het woord, om, hoe
wel het comité uit de burgerij reeds zijn
gelukwenschen had aangeboden, nog een
persoonlijk woord daaraan toe te voegen.
Spr. memoreerde, dat verschillende stu
dentenorganisaties veel voor de burgerij
gedaan hebben, doch Sempre Crescendo is
wel zeer in het bijzonder samengegroeid
met de burgerij, zij hebben samen geleefd
en samen gespeeld. Na een enkelen bijzcn-
deren trek daarvan gememoreerd te heb
ben, wijst spr. erop, dat de tijden wel ver
anderd zijn. Ook in de muziek is er over
productie en onderconsumptie gekomen,
maar Sempre mag er zioh op beroemen al
tijd goede muziek te hebben gegeven. Met
een heihvensch voor Sempre gesloot spr.
Praeses Everts dankte den burgemees
ter voor zijn woorden en tevens het ge
meentebestuur voor den steeds ondervin
den steun. Die dateert, aldus merkt spr.
zeer geestig op, vanaf 1837 tijdens net
Schouwburgconflict hier ter stede. Toen
n.l. door het gemeentebestuur het bes-luit
werd genomen, dat de corpsleden niet lan
ger de beschikking zouden hebben over de
gereserveerde plaatsen in den Schouwburg,
was dit voor velen aanleiding hun vertier
te zoeken bij Sempre, dat daardoor in 6ea
stadium van niet geringen opbloei kwam.
Die medewerking bleek echter ook na dan
Stadhuisbrand in 1929, toen de burgemees
ter de door gemeentediensten in beslagge
nomen Gehoorzaal voor het Sempre-concert
liet ontruimen! (Applaus).
Vervolgens had de aanbieding plaats
van het gedenkboek (waarvan we gisteren
reeds melding maakten) door jhr. Humalda
van Eysinga, oud-burgemeester van L)e-
venter, zulks bij onlstentems wegens
ambtsbezigheden van jhr. Feith.
Praeses Everts dankte met hartelijke
woorden voor dit mooie geschenk en bracht
vooral hulde aan de nsamensteller, jhr. mr.
F. G. W. J. Backer, die in de eerste plaats
daarmede den dank van S. C. verdient.
Vervolgens werd nog het woord gevoerd
door den rector magnificus, prof. Blanksma,
die namens de Senaat ©en contrabas als
feestgesohenk aanbood, door deu praeses
der Virtus-redactie, die eveneens een ge
denkboek aanbood en tenslotte ook door
Bloemen-Bertha, die haar hartelijke geluk
wenschen vergezeld deed gaan van een
bloemstuk.
DE FEESTMAALTIJD.
Aan den officieelen maaltijd, welke in de
bovenzaal van de sociëteit Minerva gister
avond is gehouden, hebben ongeveer 110
genoodigden deelgenomen, o.a. Prins Hen
drik, prof. dr. J. J. Blanksma, rector-mag
nificus der Leidsche Universiteit, mr. A.
v. d. Sande Bakhuyzen, burgemeester van
Leiden, het dagelijksch bestuur van het co
mité uit de Leidsohe burgerij, luitenant
kolonel J. E. Haitsma Muller, commandant
van het 6e regiment veld-artillerie, de heer
C. L. Walther Boer, dirigent van Sempre
Crescendo en vele leden van het eere
comité.
De dames van de hoogleeraren hadden
voor een kwistige versiering van bloemen
van de tafels gezorgd.
Bij den aanvang van den maaltijd wer-
uen telegrammen van hulde gezonden aan
de Koningin en aan Prinses Juliana.
Verscheidene toespraken zijn gehouden,
o.a. door den heer B. H. Everts, praeses van
Sempre Crescendo, die een dronk uit-
Agenda
Dinsdag, Donderdag, Zaterdag. Vincentiuv
Bibliotheek, geopend *8 avonds van
7.30—8.30 uur.
Woensdag. K. J. M. V. St. Peter Kanis.
Lezing Ir. L. J. M. Feber, Har
monie, Breestraat, half negen.
Woensdag, Dioc. Ver. van R. K. Bijz. Ou
derwijzers, „Den Burcht", 6.30 uur.
Vrijdag. K. J. M. V. St. Peter Kanis, Bil-
jartcompetitiie, Eigen Huis, half
negen.
Vrijdag, Leidsche Maatschappij van Wel
dadigheid ter voorkoming van ver
val tot Armoede, „In den Vergul
den Turk", 4.45 uur.
De avond-, nacht- en Zondagsdienst der
apotheken wordt van Maandag 14 tot
en met Zondag 20 Dec. a.s., waarge
nomen door apotheek: W. Pclle, Kort
Rapenburg 12, telefoon 594.
en vervolgens de namen noemde van hen,
bracht op de leden van het Koninklijk huis,
die zioh in den loop van de honderd jarea
van het bestaan van Sempre verdienste'ijk
hebben gemaakt. Spr. wijdde tenslotte «en
dronk op de reünisten.
Prins Hendrik wijdde een dronk aan het
roemrijke verleden en aan een roemrijke
toekomst van Sempre Crescendo.
Vervolgens spraken nog de heer J. de
Blieck, namens het collegium van het
Leidsch Studentencorps, mr. A. v. d. Sande
Bakhuyzen, burgemeester van Leiden, jhr.
mr. Rh. Feith, voorzitter van het eere-co-
mité, die o.a. den praeses van Sempre
Crescendo huldigde, verder prof. dr. J. ,1.
Blanksma, rector-magnificus, de heer H. J.
van Meeuwen, president van de commissie
van orde en vertegenwoordiging van Socië
teit Minerva, overste Haitsma Muiier, dr.
W. van Bemmelen, als oudste eerelid, en
tenslotte het eerelid de Sauvage Nolting,
die een door hem zelf gecomponeerd lied
heeft gezongen.
Na afloop van dezen maaltijd is op do
sociëteit een kroegjool gehouden.
VEREENIGING VAM
MATHESIANEN.
Lezing van prof. tlr. P. Ehrenfest.
In de geheel bezette collegezaal van het
Natuurkundig Laboratorium hield prof. dr.
P. Ehrenfest, hoogleeraar in de theoreti
sche natuurkunde, een lezing met lichtbeel
den en proeven over: „Lotgevallen van een
Electron".
De voorzitter, de heer S. Sanders, open
de den avond met een hartelijk woord van
welkom tot de talrijke aanwezigen en wei
in het bijzonder tot prof. Ehrenfest, die op
zijn eerste verzoek direct bereid was deze
lezing te houden. Ook bracht hij een harte
lijk woord van dank aan prof. de Haas,
prof. Keesom en dr. Crommelin voor het
wederom bereidwillig afstaan van de ooi-
legezaal.
Hierna gai hij het woord aan prof.
Ehrenfest, die allereerst wees op de groote
sympathie, die hij voor de vereeniging voelt
en zeide, dat dit de oorzaak was waarom
hij direct bereid was een lezing over het
bovengenoemde onderwerp te houden, maar
het zeer betreurde dit geweldige onder
werp in zoo'n korten tijd uiteen te moeten
zetten.
Beginnen we bij het atoom van een stof
dan bestaat dit uit kernen die een positie
ve lading hebben en uit electronen die in
elliptische kringen er omheen gaan.
Prof. Ehtenfest gat* ons een kijkje m de
geweldige getallen, die, zooals hij zeide,
grooter zijn dan men met de inflatie der
marken rekenen moest, b.v. op een bolletje
van semistraal 3000 Volt gebracht gaf een
electronenaanwezigheid van 2.10 u., docii
ook dit is weer relatief als men bedenkt,
dat 1 electron per millioen oppervlakte
voorkomt. Overbrengen van electronen za
gen we o.a. met een inductieproef. De elec
tronen voortgang in kouden toestand gaat
gemakkelijker dan in warmen toestand. Dit
zagen we met de proef van het weerstand-
klosje, dat in vloeibare lucht wordt gehou
den.
Verschillende onderzoekingen o.a. van
Edison, Ampère, Faraday, Maxwel, Kamer
ling Onnes en Oerstedt werden behandeld.
Tevens de groote diensten, die het Natuur
kundig Laboratorium aan de wetenschap
bewijst. Electrosoopische proeven toonden
de aanwezigheid van positieve en negatieve
electronen aan. De aanwezigheid van elec
tronen zagen we in een Kathodestraal en
door middel van een magnetisch veld krom
trekken. Proeven met de foto-electriscae
cel verklaarden ons duidelijk de electronen
aanwezigheid. Alpha, Betha en Gamna-
stralen en onderzoekingen van Bohr war
den achtereenvolgens beixandeld alsmede
het Zeeman-effect van Zeeman-Lorentz.
Ook de belangrijke Einsteintheorie en on
derzoekingen van Einstein-de Haas gaven
een idee welk een geweldig werk zij op het
electronengebied gedaan hebben.
Prof. Ehrenfest zelf demonstreerde ons
een motortje met vliegwiel en we zag^n
hem bij het op- en neergaan van het vlieg
wiel draaiingen maken om ons de tegen-
werkende kracht van een electron te coo-
nen. Het overtuigend bewijs er van moch
ten velen zelf met deze proef aanschou
wen. Het zou ons te ver voeren om over
die zoo uitvoerige onderwerp, dat prof.
Ehrenfest zoo duidelijk uiteenzette, '*en
gedetailleerd verslag te geven. We willen
ermee volstaan, dat het zeer hartelijk ap
plaus van de talrijke aanwezigen wel ver
diend was.
De heer Sanders was de tolk van allen,
toen hij in z'n met zorg gekozen woorden
hartelijk dank betuigde aan prof. Ehren
fest, alsmede aan den heer van der Starre,
de heeren Smit en de Groot, die hem met
z'n voorbereidselen en proeven voor dezen
avond terzijde stonden.
