23 ste Jaargang
ZATERDAG 12 DECEMBER 1931
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BINNENLAND
No. 7077
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal
Franco per post f2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel.
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berokend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, w&aria
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Eenzijdige voorlichting.
Voor de plaatselijke politiek is over het
algemeen wel belangstelling.
En de gewestelijke Pers geeft daarom
vrij uitgebreide verslagen van de gemeen
teraden.
Wij zeggen vrij uitgebreide verslagen,
Als een negental vergaderingen, zooals de
gemeenteraad van Leiden deze week
heeft gehouden, worden volgepraat, dan
zullen de lezers niet den eisch stellen, dat
het gesprokene van alle sprekers uitge
breid wordt weergegeven.
De belangstellenden in do Leidsche ge
meente-politiek hebben eohter naar wij
meenen in onze courant hun interesse
kunnen bevredigen.
Op de laatste vergadering van de Kath.
Kiesv. is besproken, om na de behande
ling van de gemeente-begrooting 'ns een
bijeenkomst te wijden aan de gemeente
politiek. Wij achten dit terloops de
verwezenlijking van dat denkbeeld wel ge-
wenscht.
Wat wij hier willen opmerken is, dat niet
in alle bladen zulk een voorlichting wordt
gegeven inzake de gemeente-politiek, wel
ke mag worden gecischt.
De manier, waarop het soc.-democr. or
gaan „Vooruit" (het vroegere Haagsche
Volk) de begrootingsvergaderingen heeft
gegeven, typeert een kleingeestige, be
krompen opvatting.
Den lezers wordt in het opgenomen ver
slag niet in een overzicht of beschou
wing bijna uitsluitend medegedeeld, wat
de leden der S. D. A. P. hebben gezegd,
terwijl van wat daartegenover is opge
merkt of geen notitie is genomen of een
min of meer verwrongen voorstelling
wordt gegeven.
Met deze eenzijdige voorlichting moe
ten de lezers zich een oordeel vormen over
de Leidsche gemeente-politiek
Wat het optreden zelf der S. D. A. P.
bij de behandeling der Leidsche gemeente-
begrooting betreft willen wij vandaag
slechts enkele opmerkingen maken.
Uit de lange reeks van voorstellen is
tweeërlei gebleken.
Eerstens, dat men wilde demonstree-
ren een ontevredenheid over het beleid
en de activiteit van het College van B. en
W. Betreffende verschillende aangelegen
heden speciaal de afdeeling fabricage
rakende waaromtrent B. en W. het
voornemen hebben, zoo spoedig mogelijk
uitvoering te geven, zoover de financieele
toestand het toelaat, werden toch nog
voorstellen ingediend. Er moest worden
gedemonstreerd, dat het zg. „burger
lijke" college van B. en W. niets of zoo goed
als niets doet en dat in deze alle hoop
alleen en uitsluitend moet gebouwd op de
S. D. A. P.!
Vervolgens is heel duidelijk in het licht
getreden, dat de S. D. A. P. met de finan
cieele toestand der gemeente geen vol
doende rekening wenscht te houden Van
het feit, dat zij niet de verantwoordelijk
heid dragen in het college van B. en W.,
wenscht de S. D. A. P. klaarblijkelijk een
politek fortuintje te slaan. Onweerleg
baar is het, dat in die gemeenten, waar
de S. D. A. P. wel deelneemt aan het da-
gelijksch bestuur der gemeente, door haar
niet de eischen worden gesteld, welke zij
in Leiden stelt 1
Dat de kiezers van Leiden die niet
uitsluitend „Vooruit" lezen deze poli
tiek doorzien, mogen wij niet betwijfelen.
Evenzeer als zij een afkeer zullen ge
voelen voor die enorme veel-praterij, welke
de gemeente veel geld kost; de Leidsche
Baad heeft in zijn midden eenige Raads
leden, die ongetwijfeld een half uur noo-
dig hebben, voor wat iemand in het nor
male leven in toen minuten zegt.
Deze opmerking hebben we willen ma
ken, opdat er een juiste waardeering zij
voor wat deze week in Leiden's nood-
stadhuis heeft plaats gevonden en nog
niet geëindigd.
TWEEDE KAMER.
Steun aan gemeenten. Rege
ling uitvoer. Landbouwbegro
ting.
De verdere afdoening van het begroo-
tingrwerk is gisteren onderbroken door
de behandeling van een aantal kleinere
urgente wetsontwerpen.
O.m. het wetje, dat de Regeering
machtigt in bijzondere gevallen uit 's
Rijks kas steun te verleenen aan Ge
meenten, die ernstige bezwaren onder
vinden in de financiering harer kasbe-
hoeften.
Na eenige discussie z. h. s. aangeno
men.
Behoudens wat gesputter van den heer
Wijnkoop heeft niemand bezwaar gehad
tegen het wetje, dat de Kroon de be
voegdheid geeft om, indien en zoolang
een vreemd land den invoer uit ons land
van bepaalde goederen contingenteert,
regelen te treffen in zake den uitvoer
van het voor ons land toegestane quan
tum.
Verder is 'de Begrooting van Landbouw
voortgezet.
De heer Van Voorst tot Voorst
(R. K.) constateerde dat de zienswijze
van de regeering een belangrijke wijzi
ging ten goede heeft ondergaan en vroeg
maatregelen voor de rogge en de zuivel.
Hij wil n.l. de boter steunen door een
accijns op margarine.
Over de werking van de tarwewet
sprak de heer Van He llenberg Hu-
bar (R. K.), die meent dat deze wet
gunstig werkt voor de boeren, doch on
gunstig voor de bakkers. Hij doelde
daarbij vooral op den invoe, van Bel
gisch brood, dat door compenseerend in
voerrecht of door contingenteering ge
weerd dient te worden.
Dinsdag zal de minister de verschil
lende sprekers antwoorden. Te ruim ze
ven uur werd de vergadering verdaagd.
DE STRIJD IN DE
TEXTIELNIJVERHEID.
Van werkgeverszijde meldt men:
De besprekingen, die j.l. Dinsdag en
Donderdag te Zwolle zijn gevoerd, op
verzoek van de besturen van N. V. V.,
R. K. W. en C. N. V., tusschen die be
sturen en de besturen der Enschedesche
en Twentsch Geldersche Fabrikantenver-
eeniging, hebben niet tot een overeen
komst geleid, hoewel deze onderhande
lingen gevoerd zijn in een geest van be
grijpen van wederzijdsche moeilijkheden
en verantwoordelijkheid. De fabrikanten
hebben Donderdagavond hun laatste voor
stel aan den voorzitter van het N. V. V.,
den heer H. Kupers, overgebracht. Dit
luidde als volgt:
„De stakingen bij de firma Jannink en
de stoomspinnerij Twente te Almelo wor
den opgeheven. De fabrikanten zijn hier
tegenover bereid, de tweede loonsverla
ging van 5 pet., welke op 28 November
werd afgekondigd, in te trekken. Ze zul
len deze verlagingen in het voorjaar niet
toepassen, wanneer ze te goeder trouw
van meening zullen zijn, dat de noodza
kelijkheid er van niet meer bestaat. De
wevers van Jannink, wier werk geratio
naliseerd is, vallen overeenkomstig het
voorstel van den rijksbemiddelaar niet
onder dv, eerste loonsverlaging van 5 pet.,
die op 16 November is ingegaan. Boven
dien krijgen de 8 getouwwevers met hulp,
wier tarieven in verhouding tot die van
de andere gerationaliseerde wevers bij
Jannink eenigszins ongunstig afsteken,
een vergoeding voor het weven met hulp
van *lYt pet. inplaats van 5 pet. Er zou
den geen slachtoffers vallen.
Vrijdagmiddag heeft de voorzitter van
het N. V. V. aan de fabrikantenvereeni-
ging telefonisch bericht, dat de textiel
arbeidersbonden Eendracht en St. Lam-
bertus- dit voorstel niet wenschen te aan
vaarden en hun eischen tot loonsverhoo-
ging bij Jannink handhaven.
Namens het N. V. V., het R. K. Werk
liedenverbond en het Christelijk Natio
naal Vakverbond wordt gemeld:
Zooals reeds in de bladen is gepubli
ceerd, hebben dezer dagen enkele con
ferenties plaats gehad tusschen vertegen
woordigers van vorengenoemde vakcen
trales en de commissie ad hoe uit de En-
echedesohe en Twentsch-Geldersche Fa-
brikanten-Vereeniging ter bespreking van
het conflict in de textielindustrie.
De commissie ad hoe deelde mee, dat
de firma Jannink alleen bereid was, voor
achttien acht-getouwen-wevers met hulp
de loonen met 2J£ pet. te verhoogen. De
TEGEN DE MALAISE
Het eerste middel tegen de malaise is
aaukloppeu bij den Gever aller gaven, bij
den Besten der Vaders, bij den almachtigon
en goeden God.
Waar kan men dot beter doen dan in de
retraite
Is dan hot houden van een retraite geen
uitstekend middel tegen do malaise
Geef U dan op voor de retraiteEr is
nog plaats te Noordwijkerhout voor Jonge
Mannen van 22 - 25 December; voor Mannen
en Jongelingen van 2831 December. (Ver
goeding f 6.50).
vertegenwoordigers der vakoentrales ver
klaarden, dat op deze basis geen over
eenstemming mogelijk was.
Na overleg met de drie textielarbei
dersbonden stelden de vertegenwoordigers
der vakoentrales uiteindelijk voor, de
tweede 5 pet. loonsverlaging zonder meer
in te trekken en het geschil bij de firma
Jannink aan arbitrage te onderwerpen
met bindende uitspraajk voor beide par
tijen.
De commissie ad hoe, welke over deze
voorstellen nader overleg had gepleegd
met de z.g. strijdcommissie uit de fabri
kanten vereenigingen, wees arbitrage af.
De fabrikanten waren slechts bereid de
tweede 5 pet. loonsverlaging voorloopig
in te trekken. Zij stelden echter uitdruk
kelijk op den voorgrond, dat een groo-
tere loonsverlaging dan de over de ge-
heele linie reeds ingevoerde 5 pet. over
enkele maanden toch noodzakelijk is,
maar dat zij deze niet zouden invoeren,
indien de oeconomische omstandigheden
daartoe volgens de meaning der fabrikan
ten geen aanleiding zouden geven. Als
voorwaarde voor de intrekking van de
tweede 5 pet. loonsverlaging eisohten de
werkgevers, dat de stqkingen bij de fir
ma Jannink te Enschede en bij de stoom
spinnerij Twente te Almelo zouden wor
den opgeheven.
De besprekingen hebben derhalve niet
tot overeenstemming geleid.
Men meldt uit Winterswijk d.d. gis
teren:
Vanavond vergaderden de arbeiders
van de firma Meerink en Zonen en H.
Willink en Co„ beiden aangesloten bij de
Twentsch-Geldersche fabrikanten vereeni-
ging, om te beslissen over het al dan
niet staken op a.s. Maandag.
De stemming wees uit, dat er een zeer
kleine meerderheid (bij Willink en Co.
slechts van één stem) was voor staken,
maar werden de blanco stemmen meege
rekend, dan was de uitslag zóó dubieus,
dat de aanwezige hoofdbesturen geen
vrijheid vonden, beslist tot staking te
adviseeren. Zij rieden aan, Maandag naar
omstandigheden zelf te beslissen, het-
gen vermoedelijk wel zal beteekenen dat
te Winterswijk Maandag zal worden
doorgewerkt.
Een bemiddelingsvoorstel verworpen.
Onder geweldige belangstelling hield
gisteravond de afdeeling Tilburg van den
Ned. R.K. Textielarbeidersbond „St. Lam-
bertus" een ledenvergadering ter bespre
king der door de Ver. van Tilburgsche fa
brikanten in wollen stoffen voorgestelde
nieuwe loonregeling en de daarin ver
werkte loonsverlaging. De belangstelling
der leden was zoodanig, dat het gebouw
der R.-K. Werklieden vereeniging onge
veer met 2000 menBchen gevuld was en dat
een evengroot aantal wegens plaatsgebrek
naar huis moest worden gezonden.
Als resultaat dezer conferentie was het
bestuur der werkgevers bereid aan haar
ledenvergadering voor te leggen als com
pensatie voor de loonsverlaging van 5 en
10 pet., den kindertoeslag voor de groote
gezinnen te verhoogen.
Deze kindertoeslag bedraagt thans 50
ct. per kind en zou gebracht worden op 75
ct. voor het derde kind en voor elk vol
gend kind 1, terwijl tevens deze kinder
toeslag zal worden betaald tot het 14e
jaar; (thans tot het 13de).
Door den voorzitter was namens de be
sturen voorgesteld, met de voorgestelde
verlaging geen genoegen te nemen, doch
gezien de ernst der tijden meenden de be
sturen een tegenvoorstel fe moeten indie
nen, dat inhield, dat de minimumloonen
voor de arbeiders boven 24 jaar niet ver
laagd mochten worden. Ten opzichte der
ongehuwden waren de besturen genegen
een concessie te doen, terwijl, om de loo
nen der uurwerkers en de minimumloonen
der wevers te kunnen handhaven zij ge-
j noegen wilden nemen met een verlaging
van 2j pet. op de loonen der wevers.
I De besprekingen over het bestuursbe-
I niiddelingsvoorstel kon bij de leden geen
I bevrediging brengen en werd met zoo
IS HET KAMERLIDMAATSCHAP
GEWENSCHT VOOR BESTUURDERS
VAN HET R-K. WERKLIEDEN
VERBOND?
Voorstellen voor de verbondsvergadering.
Op de op 22 en 23 December a.s. in
Utrecht te houden Verbondsvergadering
van het R.-K. Werkliedenverbond komen
naar „de Volkskrant" meldt enkele voor
stellen aan de orde in verhand met ver
meende of wezenlijke moeilijkheden welke
vastzitten aan de combinatie Verbondsbe-
stuurder-Kamerlid, Kamerlid-Redacteur,,
Verbondsbestuurder Kamerlid-Redacteur.
Het voorstel van de R.-K. Metaalbcwer-
kersbond luit:
Het Verbondsbsetuur benoeme een com
missie, die tot taak heeft onder het oog fco
zien: a. of hot Kamerlidmaatschap ver-
eeoigbaar is met de functie van Verbonds
bestuurder; b. of het Kamerlidmaatschap
vercenigbaar is met het verantwoordelijk
redacteurschap van ons Arbeidersdagblad
c. of het geen aanbeveling verdient d» ver
houdingen te doen opzichte van onze zus
terorganisatie in België na te voipen."
„St. Raphaël" heeft het volgende voor
stel ingediend.
„De Verbondsvergadering overwege de
instelling eener commissie, met opdracht
te onderzoeken: a. of een rustige en onge
stoorde ontwikkeling onzer Katholieke Ar
beidersbeweging niet vordert, dat tegen
stellingen, als er aan den dag getreden
zijn tusschen het standpunt van het Ver
bond en dat der aan onze beweging ver
wante Kamerleden, in de toekomst moe
ten worden voorkomen en, zoo ja, op wel
ke manier! b. of onze Arbeidersbeweging
voor tijdige verwezenlijking van haar pro
gram behoefte heeft aan reëelen invloed
op het politeke gebeuren in het land en
zoo ja, langs welken weg deze reccle in
vloed zou kunne worden verkregen; c. in
dien sub b. ontkennend beantwoord moet
worden, wat er dient te geschieden om
onze Arbeidersbeweging te vrijwaren voor
nadeelige gevolgen van gebeurtenissen in
de politiek.
De Haarlcmsche Diocesane Bond stelt
do Vcrbondsvergadoring voor: „een com
missie te doen instellen, om onder het oog
te zien de vraag of het Kamerlidmaat
schap van Verbondsbestuurders niet ern
stige moeilijkheden kan opleveren voor de
vrije ontwikkeling van acties onzer Arbei
dersbeweging en of, indien dat zoo is,
het Kamerlidmaatschap vercenigbaar ge
acht moet worden met liet lidmaatschap
van het Verbondbbestuur".
Door „St. Paulus" is ten slotte het vol
gend voorstel mot toelichting ingediend:
„De Verbond6vorgadcring bcspreke de
verhouding tusschen het R.-K. Werklieden-
erbond en de leden der Staten-Generaal,
die tevens ziting hebben in de centrale lei
ding van het Vcibond." Toelichting: Na
de bekende gebeurtenissen in de Tweede
Kamer der Staten-Generaal rondom het
regceringsbdleid, zooals dat tot uiting
kwam bij het werkloosheid-debat en de be
handeling van hoofdstuk I der Rijksbe-
grooting voor het dienstjaar 1932, behoeft
ent voorstel wel geen nadere toelichting.
TTit de inzending spreekt, dat het hoofd
bestuur van „S' Paulus" de behandeling
daarvan actueel acht.
Opgemerkt zij, dat het voorstel spreekt
van „Staten-Generaal", omvattende de
Eerste en do Tweede Kamer.
Vervolgens diene opgemekt, dat „St.
Paulus" zich aldus de afhandeling van za
ken voorstélt: algemecne bespreking van
het vraagstuk in do Verbondsvergadering
om, na vaststelling van richtlijnen, de kwes
tie in handen te stellen van een com
missie, die, op nader te bepalen doch kor
ten termijn, rapport uitbrengt aan de Ver-
bondsvergadering.
Praeadvies van het Verbonds-
bestuur.
Het Verbondsbestuur, de actualiteit der
kwestie en hare groote betcekenis voor
de beweging erkennende, adviseert de ver
gadering in te gaan op het denkbeeld,
neergelegd in de drie eerste voorstellen.
Hot ontraadt evenwel ten stelligste in
te gaan op het voorstel van „St. Paulus"
om in deze vergadering reeds algeincene
richtlijnen te trekken. Het kom! het Ver
bondsbestuur gewenschtor voor de kwes
tie grondig te doen bekijken door een com
missie en in rustiger sfeer aan de hand
van een rapport haar te bespreken De
zaak schijnt het Verbondsbestuur te be
langrijk om ze reeds thans af te bandelen
>i zelfs maar de punten vast te leggen,
waarlangs oe commissie zich eventueel zal
hebben te bewegen.
Dit nummer bestaat uit vijf bladen
waaronder geïllustreerd Zondags
blad.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De taak van den nieuwen Duitschen
prijzendictator. (Buiten!. 2e blad).
Installatie van Spanje's nieuwen presi
dent. (Buitcnl. 2e blad).
BINNENLAND.
De besprekingen tusschen vertegenwoor
digers van vakcentralen en fabrikanten tot
oplossing van het conflict in de textielin
dustrie hebben niet tot overeenstemming
geleid. (1ste blad).
Besprekingen tusschen werkgevers en
arbeiders in de Tilburgsche wollenstoffen-
industrie over loonsverlaging, (lste blad).
4
Eenige wetsontwerpen door de Tweede
Kamer aangenomen, (lste blad).
De roofoverval te Rotterdam. Ook de
tweede aangehoudene bekent. (Gem. Ber.,
4de blad).
OMGEVING.
Ontploffing in het kantoor van de gas
fabriek te Waddinxveen. (lste blad).
DE GEMEENTE-BE
GROOTING VAN LEI
DEN Bladz. 9 en 10
WEKELIJKSCH 3UI-
TENLANDSCH OVER-
ZICHT Blad-z. 13
GEÏLLUSTREERDE PA
GINA OVER DE NA
TUUR IN DEN WIN
TER Bladz. 5
PROPAGANDA VOOR
DE KERSTKRIBBE Bladz. 6
LEIDSCH CRISIS-COMITE.
W. P1.50
Wij willen gaarne opwekken en vragen
om zoo voel mogelijk steun en hulp, om-
dab er zoo véél nood is.
DE NOOD IN DE SCHOEN INDUSTRIE
Steun noodzakelijk.
De Federatie van Nederlandsche Schoen
fabrikanten kwam in voltallige bestuurs
vergadering bijeen ter bespreking van den
noodtoestand der Nederlandsche schoenfa
brieken.
Dat hier van een noodtoestand gespro
ken moet wordon bleek duidelijk uit de van
alle afdeelingcn ingekomen berichten, dat
overal de werkgevers zich genoodzaakt
zien hun arbeiders in Bteeds grooteren ge
tale te ontslaan en dat de productie op
het grootste gedeelte der aangesloten fa
brieken tot ver beneden 50 pet. der nor
male capaciteit is gedaald.
Slechts door zeer spoedig van regee-
ringswege te treffen maatregelen zal kun
nen worden voorkomen, dat verschillende
fabrieken tot den ondergang worden ge
doemd.
Besloten word aarom de Regoering op
nieuw telegrafisch om onverwijlde maatre
gelen tot steun der industrie te verzoeken.
De Minister van Waterstaat mr. P. J.
Rcymcr, heeft hedenmiddag om 12 uur in
de Statenzaal van zijn departement ge
ïnstalleerd de Staatscommissie, welke op
dracht heeft te onderzoeken of en in hoe
verre de aanleg van een spaarbokken-
krachtwork in Zui d-L i m-
burg ton behoeve van de olectriciteits-
voorziening in do aangrenzedo provincies
raadzaam is.
De gemeenteraad van VHertogen-
bosch heeft besloten een nieuwe bad- en
zweminrichting to maken in de „IJ z e
r e n Vrou w". De kosten zijn geraamd
op 55.000.
