23ste Jaargang
WOENSDAG 9 DECEMBER 1931
No. 7074
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BINNENLAND
3)e Êcki6cli^(Sou^ant
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal
Franco per post f2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel.
Voor Ingezonden Mododcelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit drie bladen
V De tweeslachtigheid der
S.D.A.P.
De S. D. A. P. verkeert in moeilijkhe
den vrn organisatorischen aard.
De reeds lang wroetende oppositie in de
S. D. A. P. is eindelijk zoo hoog geloopen,
dat de leider der oppositie P. J. Schmidt
zijn ontslag heeft genomen als lid van het
hoofdbestuur der S. D. A. P. Dit uittreden
is een gevolg van een uitspraak van het
hoofdbestuur, waarin dit bestuur ver
klaart, dat het „ontoelaatbaar" is, „wijl
v< de partijdiscipline schadelijk en voor
de partijeenheid gevaarlijk, dat een groep
pa;', ?n ie elmatig bijeenkomt, om
als georganiseerde oppositie in de partij
afsprr'-en te maken en tegenleiding te
geven''.
Aan deze verklaring van het partijbe
stuur is heel wat ruzie voorafgegaan.
Eenigen tijd geleden bijv. was, op lang
a. 0cn, van de oppositie een V. A.
R. A.-uurtje gereserveerd. Maar toen zij
hierin wilden zinspelen op de hulp van
Moskou voor het nagestreefde doel van
het Marxisme, greep de cenSuur in van
het hoofdbestuur. Want het hoofdbestuur
meende te moeten v: ideren volgens
het verslag van een bestuursvergadc.ing
„dat voor de V. A. E. A.-microfoon in
zake beginsel en tactiek-vragen meenin
gen worden gepropageerd, die r'" als
de meeningen van onze sociaal-democra--
ti ai-beidersbeweging gelden".
En is er veel meer, wat demon
streert de reeds bestaande oneenigheid
van de S. D. A. P. in eigen huis.
De heeft voortdurend getracht,
van twee wallen te eten. Terecht consta
teert de „Tijd" gisteravond in een beschou
wing over de Soc. Democr. Arbeiders
partij
In ons land vooral wil het socialis
me van twee wallen eten. Het houdt
den weg naar de revolutie open, maar
tracht in wetgeving en bestuur te
dringen om wettelijk te regeeren. Om
de gunst van de massa, te winnen,
•biedt het tegen de communisten op,
nu in werkelijkheid gaan zijn her
vormingen niet verder dan die van
het parlementaire socialisme in de"
landen, waarin het baas was of is.
't Zou voor do staatkundige verhoudin
gen in ons land zeer gewenseht zijn, als er
'ns aan die tweeslachtigheid van de S. D.
A. P. een einde kwam. En dat is blijkbaar
alleen mogelijk door een afscheiding, een
splitsing.
HET KORTINGSWETJE.
Voor provinciën en gemeenten gaat de
korting op 1 Mei in.
Er is een tweede Nota van Wijzigingen
bij de Tweede Kamer ingediend op het
wetsontwerp tot tijdelijke korting op de
uitkeeringen aan provinciën en gemeen
ten.
De korting op de uitkeeringen aan de
gemeenten zullen volgens het wetsontwerp
ingaan op 1 Mei 1932, zulks in overeen
stemming met het tijdvak waarover die
xiitkeeringen loopen, en die aan de pro
vinciën op 1 Januari 1932 in verband met
het tijdvak waarover die uitkeeringen
worden gedaan.
Volgens de regeering verdient het ech
ter voorkeur hierin uniformiteit te bren
gen en wel in dien zin dat voor beide
lichamen de datum van ingang der korting
wordt gesteld op 1 Mei.
Hiertoe strekt de Nota.
KONINKLIJKE BESLUITEN.
Burgemeester.
Bij Kon. besluit is aan P. van Schou
wen, op zijn verzoek met ingang van 1
Februari 1932, een eervol ontslag ver
leend als burgemeester der gemeente
Oude Tonge.
TWEEDE KAMER
BEGROOTING VAN ARBEID, HANDEL
EN NIJVERHEID.
De minister aan het woord. De re
geering in een tragische positie.
Scheepvaart, middenstand en industrie.
Het distributie-apparaat bij ons te
duur.
Gisteren is de minister aan het woord ge
komen.
Minister V erschuur zegt, dat de re
geering in een tragische positie verkeert.
De inkomsten van den Staat worden steeds
minder en de nooden, waarin moet worden
voorzien, vermeerderen daarbij. De Staat
kan thans ook niet overgaan tot het leenen
van geld voor verschillende voorzieningen.
Een te ruim beroep op do geldmarkt zou
ons betalingsmiddel in gevaar kunnen bren
gen.
Niet alleen scheepvaart en middenstand,
maar ook de industrie lijdt zeer onder de
crisis. De regeering is overtuigd van den
nood onzer scheepvaart. Deze nood is van
zoo'n geweldigen omvang, dat de regecring
hier slechts beperkte middelen kan aan
wenden. Alles zal er op gericht moeten zijn
de concurrentiemogelijkheid te verhoogen.
Over de loodsgelden wordt met België on
derhandeld. Van het resultaat daarvan
hangt of wat de regeering kan doen voor de
overige loodsgelden. Wat de binnenschip-
perij betreft, deze is door den grootsten te
genspoed getroffen. Men moet niet te veel
hechten aan overheidsmaatregelen ten deze.
Men kan hoogstens komen tot een meer bil
lijke verdeeling van de vracht want tarief-
verhooging zal de geneigdheid verminde
ren om van het vrachtvervoer per schip ge
bruik te maken. Spr. zal besprekingen ope
nen met zijn ambtgenooten over deze zaak.
De nood van den tijd drukt niet in 't al
gemeen op den middenstand. Echter zijn er
credietmoeilijkheden voor middenstandsbe-
drijven. De Staat mag echter thans geen
ruim beroep op geldmarkten doen. Naar do
gedragingen der kleinhandelsprijzen wordt
het onderzoek van regeeringswege voortge
zet. Het distributie-apparaat is bij ons ook
te duur. Men laat zich hier een komkommer
per rijtuig thuis brengen. Goedkoopc le
vensmiddelen, die moeten worden afgehaald
worden niet verkocht.
De commissie-Kan is er inderdaad nog
niet. De praenatale zorg voor die commissie
is buitengewoon zwaar. Bij de werkgevers
was de geneigdheid grooter om mede te
doen aan het overleg, dan bij de arbeiders.
De regeering heeft toen nader haar bedoe
lingen uiteengezet, waarna de bereidheid
der arbeiders schijnt te zijn verkregen. Al
les wat men vertelt over boekenonderzoek
enz. is uitgedacht. Spr. hoopt, dat de ge
boorte dezer commissie slagen zal. Een wij
ziging van de IJkwet is in overweging. De
automatische weegtoestellen leenen zich
echter niet voor den ijk.
Wat het cadeaustelsel betreft, hoopt spr.
te leeren wat het ontwerp uitricht, dat in
Duitschland is ingediend.
De post voor Nederlandsch fabrikaat is
in hoofdzaak bestemd voor propaganda in
Nederland.
BEGROOTING VAN
BINNENLANDSCHE ZAKEN EN
LANDBOUW.
Zomertijd. Rede van den minister
van Binnenlandsche Zaken.
In de avondzitting van gisteren was Bin
nenlandsche Zaken en Landbouw aan de
orde.
Bij de Algemeene Beschouwingen was al
leen maar de zomertijd aan de orde.
DE NIEUWE FRANSCHE GEZANT bij
het Nederlaudsohe Hof, Baron de Vitrelles
is te Den Haag aangekomen.
De heer Zandt (St. G.) dringt aan op
afschaffing van den Zomertijd. Tot spr.'s
leedwezen wil de Minister ook van verkor
ting van den termijn niets weten.
De heer Bra at (Platteland) klaagt
eveneens over den zomertijd. Verschillende
autoriteiten hebben hem gezegd, dat er
voor de spoorwegen niet} het minst bezwaar
is tegen verkorting, ais"*men het maar voor
Nieuwjaar weet. Spr. dient een motie in,
waarin de Kamer als haar oordeel te ken
nen geeft, dat de Zomertijd niet zal aan
vangen vóór 1 Juni, en niet zal eindigen
na 15 September. Deze motie wordt tegelijk
met de algemeene beschouwingen behan
deld.
De Minister van Binnenland
sche Zaken en Landbouw de heer
Ruys de Beerenbrouck, merkt op.
dat de Zomertijd behoort tot de aangelegen
heden, welke een onderwerp van de aan
houdende zorg der iegeering zijn. De heer
Braat is van standpunt veranderd; als ver
standig man schijnt hij tevreden te willen
zijn met de mindere als hij het meerdere
niet kan krijgen. Spr. is bereid een onder
zoek in te stellen of inderdaad de spoor
wegen geen bezwaar hebben tegen verkor
ting van den Zomertijd. Spr. geeft den heer
Braat den raad, om zijn motie in te trek
ken, al wil spr. geenerlei toezegging doen
dat hij ook, als de spoorwegen geen be
zwaar hebben, tot den door den heer Braat
gewenschten maatregel zal overgaan.
De heer Braat trekt zijn motie in.
De heer H i e m s t r a (S. D.) dringt ook
aan op verkorting van den zomertijd.
De Minister zal dit overwegen en er
het volgend jaar op terugkomen.
De algemeene beschouwingen worden ge
sloten.
Bij de dfdecling Binncnlandsch Bestuur
waren verschillende opmerkingen gemaakt,
die in het antwoord van den Minister zijn
opgenomen.
De Minister begint mot do opmer
kingen over de biosooop te beantwoorden.
Wat het bijprogramma betreft, zal
nagaan of zijn opvatting in de Memorie
De in aanbouw zijnde Basiliek van de H. Theresia te Lisieux.
•an Antwoord meegedeeld, op juiste gron
den berust.
Of de strafbepalingen in de bioscoopwet
moeten worden verscherpt, kan spr. thans
niet uitmakenevenmin kan hij beoorder-
len of het toezicht der Keuringscommissie
den laatst en tijd minder streng is gewor
den. Het bezwaar dat men door lange ja
ren in de commissie te zitten minder
streng wordt is wel van belang en zal kun-
•n worden overwogen.
Wat de wijziging der Kieswet aangaat
moet spr. opmerken, dat in de stukken
niet is gesproken van kleine partijen, maar
van kleine partijtjes, dus zeer onbeteeke-
nende uitingen van het staatkundig open
baar loven on geen goed georganiseerde,
goed geleide groepen, wel een eigen staat
kundig beginsel. De heer Braat behoeft
zich dus niet ongerust te maken.
De verdecling van het land in vier dis
tricten ook voor de Tweede Kamer acht
spr. vooralsnog niet gewenseht.
Aan afschaffing van den stemplicht
welke oen paar jaar geleden door spr. is
oorgesteld, doch door de Kamer is afge
wezen kan spr. thans niet denken.
De zaak der lijkverbranding wardt door
mevr. van Itallie wel wat eenvoudig voor
gesteld. Tegenover hen, die volledige vrij
heid willen staan anderen, die de lijkver
branding onder geen enkele voorwaarde
willen.
De crisis, die alle overheerscht en aan
hot kabinet een ander karakter heeft ge
geven maakt dat het verstandige politiek
zal zijn, als de Regcerng zich in hoofdzaak
aan de crisismoeilijkhedcn wijdt. Daarom
moeten de lijkverbranding cn de Zondags
wet voorloopig blijven rusten.
Ten aanzien van het voorjaarsfeest in
den Dierentuin te Den Haag verwijst spr.
den lieer Duymaer van Twist naar den
burgemeester van die gemeente.
De zakelijke bedrijfsbelasting heeft
meer vijanden dan vrienden. Spr. geeft too
dat zij drukt op de bedrijven, en do Re-
gceriug hoopt, dat door afschaffing daar
van <lc concurrentie-mogelijkheid der be
drijven wordt vergroot. De Rcgeering moet
rich echter vergewissen van het resultaat
Ier afschaffing voor den bclastingheffer, i.e.
dc gemeente en hier moet de Regeering
oorzichtig zijn en geen onberaden stap-
pen doen. Dit zou een verbod van hef
fing der belasting zijn.
De toestand in de binnenschipporij valt
onder verschillende departementen en
daarom moet spr. zich met groot e voorzich
tigheid over deze kwestie uitlaten. Tegen
een algemeene steunregeling bestaan groo-
te financiedlo bezwaren. Plaatsing bij dc
werkverschaffing is de eenige uitkomst.
Spr. wil echter met zijn ambtgenooten
overleggen of op andere wijze de schippe
rij kan worden geholpen. Maatregelen als
de thans gevraagde bchooren niet tot
spreker's competentie.
De wensch om de salarissen der burge
meesters, secretarissen en ontvangers uni
form te regelen is al meer geuit, doch vroe
ger op financieele overwegingen afgewe
zen. Dit stemt tot voorzichtigheid.
De bescherming van het natuurschoon
zal spr. met zijn ambtgenoot van Onder
wijs K. en W. bespreken en hem aanma
nen spoed te betrachten.
.Wat dc loon-kwestie te Amsterdam be
treft dat was goedgekeurd door Ged. Sta
ten van Noord-Holland. Geen wettelijko
instantie kwam daartegen in beroep. Wel
kwam een buitenstaander met bpzwaren
bij de Regeering maar deze was niet ver
plicht daarop in te gaan, al wil zij niet ge
acht worden de beslissing van Amsterdam
goed te keuren. Hier was geen goedkeu
ringsplicht.
Spr. komt thans tot de samenvoeging
van gemeenten en het Aengwirdensche
geval. Hij wijst er op, dat in zulke geval
len het initiatief wordt genomen door Ged.
Staten. Spr. is het niet eens met de mee
ning van den heer v. d. Heuvel dat samen
voeging alleen mag geschieden als al de
samen te voegen gedeelten het daarover
eens zijn. Richtsnoer moet zijn het alge
meen belang. De geschiedenis der samen
voegingen der laatste 10 jaar leert dat de
bezwaren der tegenstanders na eenigen
tijd volkomen zijn verdwenen.
Met nauwkeurigheid en met onbevan
genheid moet worden nagegaan of samen-
roeping eisch is; het moet ultimatum re-
mediurn zijn.
Dit geldt in het bijzonder de berucht"
Aengwirdenzaak. Toen dc Commissaris
der Koningin spr. meedeelde, dat hij voor
nemens was den secretaris van Schotcr-
land tot waarnemend burgemeester van
Aengwirden te benoemen werden daarvoor
zulke goede argumenten aangevoerd, dat
spr. zich daarmee kon vereenigen. En de
practijk heeft bewezen dat dit een goed
besluit is geweest.
Dat de belangen der gemeente bij de
centrale regcering in goede handen zijn,
heeft spr. tot zijn genoegen door den heer
Rutgers van Rozenburg hoor en bevestigen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Nieuwe Duitsche noodverordening. (Bui
tenland, 3de blad).
Een Kulturkampf in Roemenië. (Bui
tenland, 3de blad).
Boodschap van president Hoover. (Bui
tenland, 3de blad).
BINNENLAND.
Tweede Kamer. „Arbeid" en „Binnen
landsche Zaken" (1ste blad).
De korting op de uitkeeringen aan ge
meenten eerst 1 Mei 1932 van kracht. (1ste
blad).
Tot 1 Januari kunnen geen snijbloemen
meer in Frankrijk worden ingevoerd, (1ste
blad).
Het stoffelijk overschot der bij Bangkok
verongelukte vliegers zal naar Nederland
worden gebracht. (3de blad).
Verschillende ernstige verkeersongeval
len. (Gem. Ber., 2de blad).
Brand in een vlasfabriek te St. Jan
steen. (Gem. Berichten, 2de blad).
EEtN BRIEF VAN ONZEN
MEDEWERKER TE LON-
DEN OVER DEN POLITIE-
KEN TOESTAND Bladz.
DE GEMEENTEBEGROO-
TING VAN LEIDEN Bladz. 5 er
Men kan gerust zijn: het toezicht wordt
niet alleen in Leeuwarden maar ook in
Den Haag uitgeoefend.
De heer Hierna! ra (ft. D. A. P.) Dc
waarnemende burgemeester heeft niet hel
vertrouwen van de bevolking.
De Minis t e r moot opmerken, dat
dat de burgemeester het vertrouwen der
gemeentenaren moet hebben, om niet te
worden ontslagen?
De heer van Dijk (A.-1L). De waarne
mende burgemeester staat als voorstan
der der annexatie vierkant tegenover do
belangen der gemeente.
De Wi nister moet opmerken, dat
Gcdep. Staten sterke voorstanders zijn
van de annexatie en het gaat om de vraag
op welke wijze dc waarnemende burge
meester zijn taak vervult. Spr. vindt in
deze debatten echter aanleiding om dc
zaak van groot Heerenveen met een ver
grootglas te bezien.
Wat dc burgemeestersbenoeming te
Piershil en Goudswaard betreft daar was
geen Staatkundig Gereformeerde meer
derheid.
Spr. zal gaarne van den heer Duys de
gegevens over den burgemeester van Blok
zijl, waarover hij beschikt, ontvangen cn
daarna zien of er termen zijn dien burge
meester een opmerking te maken.
Bij benoemingen vallen personen wol
eens togen, zij vallen ook wel eens mee.
Er is verschil genoeg, maar dc eisohen
waaraan een burgemeester nioet voldoen
worden zóó groot dat het schier een bo-
venmenschclijke taak is, zich een oordeel
over een candidaat te vestigen.
De algemeene beschouwingen worden
gesloten-
Hierna worden de volgnummers der bc-
grooting behandeld.
NEBO.
De Bond van Patroons in het Steen-,
Hout graniet- cn Kunststeen bed rijf in Ne
derland (Secretariaat van Diemenstraat
13R, Den Haag), heeft, besloten aan do van
6—17 April 1932 te Den Haag to houden
bouw tentoonstelling „NEBO" door een
collectieve inzending deel tc nemen.
HET CONFLICT IN DE TEXTIEL
INDUSTRIE.
Nadat dc besturen van het N. V. V.,
R. K. Werkliedenverbond on Christelijk
Nationaal Vakverbond zioh aanvankelijk
gewend hadden tot de Wcrkgevcrsverecni-
ging Centraal Overleg heeft daarna he
denmiddag een bespreking plaats geluid
tusschen de besturen van genoemde ar-
beidersvakeentralcn en do commissie ad
hoe uit dc Enschedcsche cn Twentsoh-Gol-
dersche Fabrikanten Vcreenigingen ter
bespreking van het conflict in de textiel
industrie. Er werden voorloopigo bespre
kingen gevoerd, welke Donderdag a-s.
i zullen worden voortgezet.