23ste Jaargang
DINSDAG 1 DECEMBER 1931
No. 7067
£cicbelve (Souticmt
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor LeidoD 19 cent pej week f 2.50 pei kwartaal
Bi] onze Agenten 20 oent pei week f 2.60 pet kwartaal
Franco pet port f2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad if voor de Abonné's »er-
krijgbaa.» tegeD betaling ran SO oent per kwartaaL bij
vooruitbetaling Afzonderlijke nummert S oent, met
Geïllustreerd Zondagsblad I oent.
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003. POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewon* Advertentiën 30 cent per
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
bet dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, ran ten hoogste 30 woorden,
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd,
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
regel
waarin
buur en
Dit nummer bestaat uit zes bladen.
HET ONTWERP-
BEDRIJFSRADENWET.
Onze Regeering is doordrongen van hef
besef dat de overheid met betrekking tot
de arbeidsverhoudingen een taak heeft te
vervullen. Verschillende factoren hebben
er toe bijgedragen deze gedachte meer al
gemeen te doen doordringen. Daar is in
de eerste plaats het feit, dat het geheele
bestaan van den arbeider van het produc
tieproces afhankelijk is. Hij is de econo
misch zwakkere. Ook voor den vlijtigen
arbeider bestaat geen bestaanszekerheid.
Achteruitgang der onderneming, maatre
gelen van rationalisatie enz. kunnen hem
zijn positie doen verliezen, zonder dat de
wijze, waarop hij zijn taak vervult, daar
toe aanleiding geeft. Bovendien bedreigen
hem dikwijls physieke gevaren, die zooveel
mogelijk moeten worden afgewend. Nog
een andere factor vestigde de overtuiging,
dat de overheid zich niet buiten de sociale
verhoudingen kan houden. Het belang der
gemeenschap eischt immers, dat het pro
ductieproces zooveel mogelijk zonder sohok-
ken verloopt. Voor zoover de overheid in
de gelegenheid is zulks te bevorderen, be
hoort zij ook langs dezen weg do alge
meens wolvaart te dienen.
Almeer wint de overtuiging veld, dat de
overheid ook ten aanzien van de organisa
tie der verhouding tusschen werkgevers
en arbeiders niet afzijdig mag blijven.
Nu de vakvereenigingen zich ontwikkelen
van vereenigingen van strijd tot verecni-
gingen van overleg reist voor de overheid
een nieuwe taak en wel om in zako het
groende overleg, tusschen de vakvereeni
gingen van werkgevers en arbeiders, waar
mogelijk en gewensoht, regelend op te tre
den.
Het is evenwel niet de bedoeling van de
Regeering om thans reeds een omvang
rijk systeem van organisatie aan het be
drijfsleven op te leggen, waarbij aan de
bedrijfsraden tal van dwingende bevoegd
heden worden toegekend. De bedoeling is
langs wegen van geleidelijkheid de be-
drijfs-organisatie tot stand te brengen.
Bij de behandeling der bedrijfsorgani
satie kan onderscheid worden gemaakt
tusschen de berijfsraden en de onderne
mingsraden. Bedrijfsraden zijn instellin
gen, die in een bedrijf, d. w. z. in een com
plex van ondernemingen, die een soortge
lijk product voortbrengen, worden g'o-
vormd. Ondernemingsraden daarentegen
zijn instellingen in de afzonderlijke onder
neming. Zij worden in ons land veelal als'
fabrieksraden of kernen aangeduid en als
zoodanig ook in het bedrijfsleven aange
troffen.
Het onderhavige wetsontwerp brengt
een wettelijke regeling der bedrijfsraden.
Daarmede wordt uiteraard niet gezegd,
dat de ontwikkeling der ondernemingsra
den van geen beteekenis moet worden ge
acht. Het ontwerp zelf bewijst het tegen
deel door te bepalen, dat aan de bedrijfs
raden do bevoegdheid wordt toegekend,
het tot stand komen van ondernemings
raden aan te moedigen.
Maar de regeering wensehte in de eer
ste plaats een wettelijke regeling der be
drijfsraden te bevorderen, vooral ook om
dat het overleg tusschen werkgevers en
arbeiders zich in de praktijk veel meer
bedrijfsgewijze, langs den weg van de vak
organisaties, dan ondernemingsgewijze
heeft ontwikkeld.
Een bcdrijfsraad zal uiteraard alleen
moeten worden ingesteld in die bedrijven,
waarin van het optreden van een dergelijk
college resultaten zijn te verwachten. De
vraag, of dit zoo is, zal juist voor geval
moeten worden beantwoord. Het wetsont
werp maakt de instelling van een bedrijfs-
raad mogelijk „wanneer de omstandighe
den daartoe aanleiding geven".
Door deze zeer ruime formule bestaat
voldoende gelegenheid om met de bijzon
dere omstandigheden, waarin elk bedrijf
verkeert, rekening te houden.
Men zal veelal als regel kunnen aanne
men, dat alleen die bedrijven rijp zijn voor
een bedrijfsraad, waarin het organisato
risch overleg tusschen werkgevers en ar
beiders voldoende is gevorderd.
De Minister wint, alvorens tot instelling
van een bedrijfsraad wordt overgegaan,
het advies is van een door hem aangewe
zen of samengestelde commissie omtrent
de wenschelijkrheid van het instellen van
een bedrijfsraad, omtrent het aantal in den
bedrijfsraad te benoemen leden, omtrent
de vraag, welke vakvereenigingen van
werkgevers en arbeiders leden van den
bedrijfsraad zullen aanwijzen, en omtrent
de verhouding waarin dit zal geschieden,
omtrent de bevoegdheid van een voorzit
ter en omtrent zoodanige andere onder
werpen als de Minister in verband met
het instellen van den bedrijfsraad noodig
acht. Ten aanzien van de samenstelling
dezer commissie wordt den Minister de
noodige vrijheid gelaten. Uiteraard zullen
in ieder geval gezaghebbende personen uit
de kringen der werkgevers en arbeiders
worden uitgenoodigd daarin zitting te
nemen.
De leden en plaatsvervangende leden
van den bedrijfsraad worden voor de helft
benoemd door de door den Minister daar
toe aangewezen vakvereeniging of vak
vereenigingen van werkgevers en voor de
helft door de vanwege den Minister aan
gewezen arbeiders vakvereenigingen, wier
leden alles alles of voor een gedeelte in
het bedrijf werkzaam zijn.
De werkkring van den bedrijfsraad is
zóó gedacht, dat de raad zal optreden als:
orgaan van overleg en advies;
orgaan van uitvoering;
orgaan van beslechting van geschillen;
orgaan van bemiddeling.
De bedrijfsraad kan als orgaan van
overleg nuttigen arbeid verrichten. Het
overleg kan er toe bijdragen, dat wrijving
tusschen werkgevers en arbeiders wordt
voorkomen en de totstandkoming van voor
het bedrijf gewensohte regelingen wordt
bevorderd.
Wat betreft de onderwerpen, welke in dit
overleg kunnen worden betrokken, noemen
we: het ontwerpen van arbeidsvoorwaar
den, de vakopleiding, het overwegen van
maatregelen ter voorkoming en bestrijding
van werkloosheid en ter verruiming der
werkgelegenheid, het bevorderen van de
totstandkoming van ondernemingsraden
enz.
Het is een gelukkig verschijnsel, dat in
steeds meer bedrijven en ondernemingen
fondsen en instellingen in het belang der
arbeiders in het leven worden geroepen.
Men denke aan de toenemende belangstel
ling voor pensioenfondsen, aan het instel
len van kindertoeslagfondsen e. d. Ook op
dit terrein kan de bedrijfsraad een vrucht
bare werkzaamheid ontplooien. Deze is
aldus gedacht, dat de bedrijfsraad het tot
stand komen van dergelijke fondsen en
instellingen bevorderd en daarnevens zich
met het uitoefenen van toezicht op die
fondsen en instellingen kan belasten en
aan de uitvoering hunner reglementen kan
deelnemen.
Orgaan van advies en uitvoering.
De bedrijfsraad kan er als orgaan van
advies en uitvoering toe bijdragen, dat
de taak der overheid wordt verlicht, dat
de te maken bedrijfsregelingen met meer
deskundigheid worden samengesteld en
meer aanpassen bij de behoeften van ieder
bedrijf en dat het verantwoordelijkheidsge
voel van werkgevers en arbeiders voor een
goede toepassing der sociale wetgeving
wordt versterkt.
Orgaan van beslechting van geschillen.
Het is een opmerkelijk verschijnsel, dat
de werkgevers en arbeiders in Nederland,
die tot een collectieve arbeidsovereen
komst zijn toegetreden, er prijs op blijken
te stellen, dat men hun geschillen niet
door de rechterlijke macht, maar door
eigen commissies wordt beslist. Vandaar
dat volgens het ontwerp bij collectieve
arbeidsovereenkomst of bij andere rege
lingen, die in het bedrijf tot stand komen
en waarbij werkgevers en arbeiders zijn
betrokken, bepaald kan worden, dat daar
uit voortvloeiende geschillen of andere ge
schillen, die met betrekking tot den ar
beid in het bedrijf ontstaan, aan do be
slissing van den bedrijfsraad zullen worden
onderworpen.
Het ontwerp opent de mogelijkheid, dat
de overheid een tegemoetkoming verleent
in de kosten van den bedrijfsraad. Niet
alleen, omdat zij ook op deze wijze den
arbeid van den bedrijfsraad kan bevorde-
len, maar eveneens omdat het billijk is,
dat zij bijdraagt in de kosten van een orij
gaan, dat ook te harer voorlichting is in
gesteld. Het toe te kennen beding zal, al
naar gelang van den omvang der werk
zaamheden, kunnen wisselen tusschen 500
en 2000 gulden per jaar.
Het ontwerp brengt overigens de kosten
van den bedrijfsraad ten lasto van de
werkgevers- en arbeidersorganisaties, zulks
in evenredigheid van het aantal leden, dat
ieder harer benoemd.
V Daden noodig...
In „Vooruit" geeft een redacteur zijn in
drukken weer van een bezoek in het gezin
van een werklooze te Leiden, 't Spreekt
vanzelf, dat er even goed: te Amsterdam
of in welke gemeente dan ook had kunnen
6taan. Overal worden betrekkelijk dezelfde
toestanden aangetroffen in gezinnen van
werkloozen.
En de redacteur van „Vooruit" besluit
zijn verhaal:
Maar vóór u, die nooit honger, nooit
koude, nooit gebrek aan het noodige
gekend heeft, oen oordeel over zulke
levensomstandigheden velt, moet u
eens probeeren om van het dubbele
der bovenstaande inkomsten en met. do
helft van dat aantal kinderen rond te
komen.
Inderdaad, zulk een raad, welke een ver
wijt is, moet gericht tot degenen, die niets
voelen, niets doen, niets offeren voor de
hulpbehoevenden van dezen tijd!
En daar zijn er onder degenen, die buiten
het socialisme staan, die zulk verwijt ver
dienen. Maar.... het zou phariseïsme zijn,
als de „Vooruit"-redacteur den indruk zou
wekken, alsof in zijn partij zulk verwijt
niet behoefde te worden gehoord
Wij schreven Zaterdag oen artikeltje
over: Steuncomité enf S.D.A.P., waarin
wij aantoonden, dat do overheid alléén niet
in alle gevallen van stoffelijke behoefte
volledig kan helpen.
En nu trekko ioder voor zichzelf een ver
gelijking tusschen wat door organisaties en
particulieren voor de hulpbehoevenden in
dezen tijd wordt gedaan, in en buiten
de kringen der S.D.A.1>
Er zijn daden ti-Mg, meer dan woor
den.
BINNENLAND
NEDERLAND's GLORIE I
HET KONIJNTJE.
Teen onze NedêWnndsohe voetballers in
Parijs aankwamen, werden zij daar plech
tig verwelkomd door landgenooten, die in
Parijs zijn gevestigd.
Een landgenoote bood den leider van
ons elftal een konijntje aan, met de natio
nale driekleur omstrengeld.
Een amulette. F.on mascotte, of hoe je
zoo n ding noemen wilt.
Fn ons elftal heeft het gewonnen met
43.
Leve het konijntje.
Het leve? 1 1
Maar het was een dood ding, hoe kun
nen wij dan schrijven, dat het leve.
Maar het heeft ons toch een overwin
ning bezorgd. Dat konijntje heeft den F.a^-
selen keeper telkens op zij geduwd a's de
Nodorlandsche bal voor het Franschc doei
verscheen.
Neen, laten wij ernstig blijven. Wij noe
men ons een christen natie en wij begaan
zulke bijgeloovigheden voor net front der
si oil wereld. Wat 'n vernedering
Kellogg bezocht indertijd te Parijs het
graf van den onbekenden soldaav en ten
aanschouw* van Frankrijk viel hij op de
knieën en bad voor de zielerust der geval
lenen
Frankrijk boog eerbiedig bet hoofd.
Wij manoeuvreeren met een konijnopop-
pMic.
En manifesteeren onze geestelijke ar
moede. „Geld."
ZESHONDERD ARBEIDERS
ONTSLAGEN.
In de Wieringermeer.
Maandag is aan zeshonderd arbeiders in
de Wieringermeer, gehuisvest inde barak
ken, tegen Zaterdag 12 December ontslag
aangezegd. Voor zoover ze daarop recht
hebben zal den arbeiders de bij reglement
vastgesteld Kerstvergoeding worden uit
gekeerd.
De partij van Floris Vos.
Naar wij vernemen, beeft het bestuur
van de Middenpartij voor Stad en Land
een brief gericht tot de Tweede Kamer
der Staten-Generaal, waarin wordt mede-
gceeld, dat de heer Floris Vos geen deel
meer uitmaakt van deze partij.
ROOFOVERVAL
TE DEN HAAG.
GEMASKERDE BANDIETEN
OVERVALLEN EEN DIRECTEUR.
BIJ HET OPMAKEN DER KAS.
Een bedrag van 9000.geroofd.
Gisteravond kwart over 10 is de direc
teur der Vereenigde Bakkerijen to Den
Haag, terwijl hij in het kantoor aan do
Bildordijkstraat aldaar bezig was met het
opmaken der kas, overvallen door twee go-
maskerde bandieten, met revolvers go-
wapend, die hem onder bedreiging met
den dood knevelden en hem den mond dicht
snoerden mot een handdoek en vervolgens
uit do openstaande brandkast eon bedrag
van 0000.roofden. Zij lieten den di-
rocteur, die inmiddels hot bewustzijn had
verloren, liggen. Eerst om 12 uur word de
ongelukkige uit zijn benarde positie be
vrijd door een waker van den Nachtveilig
heidsdienst, die de rondo deed in de ge
bouwen der broodfabriek. De politie werd
onmiddellijk gewaarschuwd en met behulp
/an polilie-honden werd direct een uitge
breid onderzoek ingesteld, wst tot nu too
echter niet tot een resultaat beeft goleid.
Wel is reeds hedennacht iemand een ver
hoor afgenomen. Het staat nog niet vast,
hoe de daders het pand zijn binnengeko-
Omtront dezen roofoverval wordt ons
nog nader gemeld:
Toon de directeur van de Vereenigde
Bakkerijen „De Haagsche Broodfabriek" de
Ph. Zondag, zich gisteravond in het
dirocliekantoor aan de Biklcrdijkstrnnt
bevond, en bezig was aan hot opmaken
van do kas, zag hij opeens de deur open
gaan, waarna een gemaskerde man in hot
directiokantoor binnentrad met een revol
ver in de hand dien de indringer op den
hoor Z. richtte met de bedreiging „Geen
woord of ik schiet je dood'. Onmiddellijk
daarop gelastte de onverlaat „Ilandon
omhoog".
Intiisschen nam de indringer do situatie
in het kantoor op. Den hoer Z. word gelast
don indringer te volgon. Nadat do heer Z.
dit oven had gedaan, werd hem oen doek
over hot hoofd geworpen on vervolgens
werd hij door den indringer, die inmiddels
in gezelschap van een anderen bandiet
scheen te zijn gekomen, gekneveld. Toen
werd .don heer Z. de mond dicht gebonden,
waarop hij buiten bewustzijn is geraakt, lig
gende in een kamertje naast het directie-
kantoor. Tot 12 uur heeft de heer Z. daar
gelogen, loon hij door den nachtwaker
word verlost, waarbij hij het bewustzijn
herkreeg.
De heer Z. is daarop bij de tafel gann
zitten, terwijl de meesterbakker de politie
alarmeerde. Bij onderzoek bleek een be
drag van 9000 uit de bandkast gestolen.
Tot nog toe is het niet gelukt do daders
op te sporen.
„Het Bolsjewisme dreigt".
Onder dozen titel zal dezer dagen oen
nieuwe brochure over het bolsjewisme ver
schijnen van de hand van den bekenden
Pater Fr. Muckermann S.J. bij drukkerij
Henri Bergman» en Cie, te Tilburg.
De brochure wordt met tal van illustra
ties verlicht, doch zal voor niet hooger
dan 25 cents in den handel worden ge
bracht.
Bij verschijnen hopen we op deze bro
chure nader terug te komen.
Koningin Emma nog niet geheel hersteld.
Zooals bekend, is II. M. de Konigin-
Moedcr ccnign weken geleden lichte!ijk
ongesteld uit Baden-Baden in ons land
teruggekeerd.
Do „Telegraaf" verneemt, dat H. M. se-
dort dien nog niet geheel hersteld is. Den
morgens houdt zij haar kamer, terwijl zij
overigens bet paleis niet mag verlaten. Re
den tot ecnige ongerustheid is er echter
nirV Koningin Wiihelmina, die Zaterdag
van vffct Loo naar de residentie is terngge-
kcerd, heeft Maandagmorgen Koningin
Emma een bezook gebracht.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Hulde aan minister Deckers op het ont
wapeningscongres te Parijs. (Buitenl. 2e
blad).
Nieuwe lijst van belaste artikelen in En
geland. (Buitenl. 2o blad).
Weinig voortgang in de onderhandelin
gen te Parijs inzake het Mandsjoerijsche
conflict. (Buitenl. 2e blad).
BINNENLAND
Roofovervallen te Den Haag en bij
Woudrichom (lsto pagina en Gem. Ber-
3do blad).
Hot conflict in de Twentsche Textiel
industrie (lato blad).
Arbeidstijd in brood bakkerijen. (1ste
blad).
Nog geen licht in het moorddrama te
Echt. (Gem. Berichten, 3de blad.
Schietpartij op de Schelde. (Laatste
Ber).
De Fransche pers over den voetbalwed
strijd tegen Nederland. (Sport, 2do blad).
SINT-NIC0LAAS BILJV0EGSEL
5e en 6e blad.
EEN ARTIKEL OVER HET
BEDRIJFSRADENONTWERP Bladz. 1
ONZE ROM. C0RR. SCHRIJFT
OVER DE HERDENKING
VAN GARIBALDI Bladz. 13
EEN BESCHOUWING OVER
DE POLITIEK DER NED.
BANK Bladz. 5
FEUILLETON Bladz. 5
RADIO-PROGRAMMA'S Bladz. 5
BLOEMBOLLEN NAAR ENGELAND.
De Engelsche regeering over
weegt maatregelen ter be
scherming der Britsche bollen-
kweekers.
Do heer Gilmour, de Engelsche minister
van Landbouw, heeft gisteren in het La
gerhuis medodcolingen gedaan betreffen
de don invoer van bloemen en bollen, al
dus meldt Kouter uit Londen.
„Vroeger", zoo zoido hij, „betrokken wij
vele fijno boilcn uit Nederland. Thans
heeft da Duitschc regeering maatregelen
gotroffen om den invoer vnn NoderlanH-
sche bloemen en bollen te beperken. Wij
kunnen dus verwachten, dat de Nederland-
sehe bollenkweekers een ander afzetge
bied zullen zoeken. Zoo zullen zij ook trach
ten hun uitvoer naar Engeland te ver-
groolen.
„Wij zullen wel niet den invoer geheel
kunnen stopzetten, maar het zal gerecht
vaardigd zijn ook verdere restrietio-mnut-
regelen te troffen om aldus de Engelsche
bollenkweekers van Lincolnshire, de Reil-
ly-oilanden, do eilanden in hot Kanaal en
het eiland Man te beschermen. Deze lie
den voeren thans al een ernst igon strijd om
het bestaan.
„De nationale regeering is besloten,
zoowel met de kleine als met do groote as
pecten van het geheele probleem reke.
ning te houden en ook de landbouwkundi
ge zijde niet uit het oog te verliezen.
ARBEIDSTIJD IN BROODBAKKENJIEN
Bij gelegenheid van het
St. Nicolaasfeest.
De Minister van Arbeid, II. on N. heeft
onder do bekende voorwaarden vergund,
dat in brood bakkerijen in allo gemeenten
des Rijks: le. door hoofden of bestuurders
en door bakkersgezellen, in afwijking van
het bepaalde in artikel 35, 2de lid der Ar
beidswet 1919, bakkersarbcid wordt ver
richt op Zaterdag 5 December 1931 tus
schen middernacht en 4 uur des voormid
dags, met dien verstande, dat voor zoo
ver betreft broodbakkerijen, voor welke
een ve.rgunning, nis hodoeld in artikel
37, eerste lid, der Arbeidswet 1919 ver-
leond is gedurende 2 uren voor het tijd
stip, waarop op dien dag de bakkersnr-
beid mag aanvangen, arbeid, bestaande in
het gereedmaken van deeg en ovens, mag
worden verricht2e. door bakkersgezellen,
in afwijking van hot bepaalde in artikel
40, eerste lid, der Arbeidswet 1919, op Za.
terdag 6 December gedurende ten hoogste
13 nren arbeid wordt verricht, eventueel
de uren voorarbeid op Vrijdag 4 December
vanaf 10 uur des namiddags daarbij inbe
grepen.
