VERGADERING VAN DEN
R. K. PARTIJRAAD
23ste Jaargang
MAANDAG 30 NOVEMBER 1931
No. 7066
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent pea week f JL50 per kwartaal
Bij onz« Agenten 20 oen! pei week f160 pei kwartaal
Franoo pei poU f 195 pei kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is rooi de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling ran 50 cent pei kwartaal bij
vooruit betaling Afzonderlijke nummers 5 oent, met
Geïllustreerd Zondageblad 9 oent.
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL INT. ADMINISTRAT IE 935. REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103C03, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel.
Voor Ingezonden Mededeeiingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
Kleine advsrtentiën, tad ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, buur en
verbuur, koop en verkoop f 0.50.
V De Partijraadsvergadering.
De vergadering van den Partijraad van de
Katholieke Staatspartij, te 's-Gravenhage
gehouden, is voor de Katholieke Tweede
Kamer-fractie een goede dag geweest.
Haar voorzitter, prof. mr. Aalberse als
zoodanig ook voorzitter van den Partijraad
heeft een rede gehouden, welke de ge-
hee'e vergadering klaurblijkelijk de overtui
ging heeft geschonken of verstevigd, dat de
Katholieke Tweede Kamerleden bij de mo
tie Merchant inzake salarisverlaging niet
anders hebben kunnen stemmen, dan zij ge
stemd hebben. En die overtuiging is een
kostbaar goed, welks waafde niet gemak
kelijk wordt overschat. Want, zoo ooit, dan
is het vooral in dezen moeilijken tijd van
het grootste belang, dat het Katholieke
volk zijn afgevaardigden in het Parlement
vertrouwen kan schenken!
Dat prof. Aalberse dit resultaat met zijn
rede heeft bereikt, is te danken aan de
klaarheid, waarmede hij de feiten in al de
concrete omstandigheden heeft blootgelegd,
in wij mogen wel zeggen eenvoudige
oprechtheid.
De feiten, die.men al kende, maar die
velen niet zoo helder in logische samen
hang geest stonden.
Want en hiermede verdoezelen wij
volstrekt niet de belangrijkheid van de ge
houden red. onthullingen zijn er r
prof Aalberse volstrekt niet- «redaan
't Was tooh bekend, dab de aanneming
van de motie-Marchant een kabinetscrisis
zou tengevolge hebben gehad. En men kon
tooh ook weten, dat vooral in dez-r 1 een
kabinetscrisis niet zoo gauw zou zijn opge-
losL. En n had er tooh ook geen Salo
mons wijsheid voor noodig, om in te zien,
dat in de huidige omstandigheden bij een
kabi tsiiiris het gevaa- n een
gaande oeconomische crisis lang niet denk-
bee d m worden geacht. En er was toch
niemand, die op gegronde verwachtingen
de voorspelling aandurfde, dal, als het hui
dige kabinet zou zijn heengegaan, er een
beter voor in de plaats zou treden.
Dat echter dit alles nu eens h '"de-
lijk is '.pgd door een onzer eerste ver
trouwensmannen, is, zooals wij zeiden, o.i.
van 'jclang.
Naast de vraag of de Katholieke Tweede
Kame anders heb'-*®" 'runnen 1
len, dan zii gehandeld hebben v.
vraag men nu wel agemeen ontkennend zal
niTten beantwoorden staat een 3
vraag, n.l. deze, of de regeering niet
anders men optreden; of zii 1 1
moeten komen, met haar voorstel tot s-'i-
ris-verlag: o- zij aan een verwering»
daarvan een kabinetscrisis had "ten
vastmaken.
Tot een antwoord op deze vraag was de
voorzitter van de Katholieke Tweede-Ka
merfractie als zoodanig niet geroepen of
verplicht.
Hij heeft op deze vraag ook niet een di
rect antwoord gegeven, maar wel heeft hij
o.i. den indruk gevestigd, dat, ook naar zijn
meeniug, een dergelijk optreden t de re
geering door de feitelijke orisis-oms g-
heden no Ijk was geworden.
Onze lezers herinneren zich missohien,
dat wij onze afkeuring hebben uitgesproken
over de onvoorzichtigheid van Katholieke
Tweede-Kamerleden, die hebben doen voor
komen, alsof zij zeker tegen de salaris-ver
laging zouden stemmen, wat er ook mocht
gebeuren.
Ook in den Partijraad is de houding de
zer Kamerleden besproken en afgekeurd,
'fc Doet ons echter leed, dat daarbij één
onzer meest verdienstelijke Kamerleden
(die wegens ongesteldheid niet aanwezig
kon zijn) met name werd genoemd. Eers
tens, omdat 't tooh aan twijfel onderhevig
mag worden geacht, of de gemaakte uitla
ting van da-t Kamerlid in de gegeven om
standigheden wel zóó onvoorzichtig is ge
weest als 't schijnt; en, vervolgens, omd.r,
hoe 't ook zij, eenige andere Katholieke
Kamerleden in deze materie minstens even
onvoorzichtig zijn geweest.
TWEEDE DAG.
Nadat Zaterdagochtend om kwart over
8 door pastoor L. Beijsens, geassisteerd
door twee zijner kapelaans, in de kerk
vaan den H. Willibrordus (parochiekerk
van M£r. Nolens) een heilige Mis van
Requiem was opgedragen voor wijlen zijn
Ex. Mgr. prof. mr. dr. W. H. Nolens,
kwam de partijraad twee uur later bijeen
in den Dierentuin. Daar werd de verga
dering geopend door prof. Aalberse, met
eenige politieke mededeeiingen.
POLITIEKE MEDEDEELINGES
Opzettelijk is op de agenda niet gezet
aldus spr. dat er een politieke rede
voering zou worden gehouden, maar meer
eenvoudig mededeeiingen van den partij
voorzitter. Wij hebben gemeend, dat een
openhartige uiteenzetting eenig licht en
eenige bevrediging kan brengen.
Moeilijk had ik in een moeilijker tijd
voorzitter kunnen worden. Wij leven nu
eenmaal in een tijd waarbij bijna ieder
een het economische overheerscht. Eco
nomische vraagstukken staan ook in de
politiek op den voorgrond. Dat is zooveel
te moeilijker voor een principieele part ij
als de onze, die door één groote gedach
te wordt gedragen. In een tijd waarin
inzonderheid het economische over
heerscht, schuilt groote moeilijkheid van
een partij, die haar menschcn bijeen
houdt door het ééne beginsel.
Hoe stond het de laatst- maanden in
ons land?
Alom heerschte groote ontevredenheid:
de economische nood beheersehte het
heele denken. De arbeiders waren onte
vreden over gekomen of komende loon
daling. Ontevredenheid was er in den
landbouw over de catastrofale prijsdalin
gen. Ontevredenheid was er bij bczit-
tenden, die vaak ver over de 50 of 60
•pet. van hun vermogen verloren. Perso
nen, die twee jaar geleden nog een vrij
groot vermogen hadden kunnen "nalaten
én niet speculeerden, maar hun geld in
Indische cultures belegden, verloren een
derde en zijn dan nog niet het ernstig
ste getroffen.
Ontevredenheid was er bij de ambte
naren over de salariskorting. En er was
ontevredenheid over de Regeering, bij
wie men meer actieve handelspolitiek
zocht.
Het zittend kabinet werd als van
ouds in parlementair geregeerde landen
de zondenbok. Maar het is begrijpe
lijk, dat een crisis zoo hevig als de eco
nomische geschiedenis niet kent, door de
Regeering niet kan worden tegengehou
den aan de grenzen van ons landje.
Wat kan de Regeering doen en wat
vermag ze te doen?
Het grootste gevaar, dat wij loopen
grooter dan velen meenen is de in
flatie. Eén ding is verheugend: blijkbaar
wordt in alle kringen ingezien, dat dit
de grootste ramp. is, die on- bedreigt. Do
heer Albarda heeft dit ook onomwonden
namens zijn partij in de Kamer erkend.
Wij hebben de ellende der inflatie van
nabij gezien; wij weten, dat de minst
draagkrachtigen het ernstigste worden
getroffen.
Daarom ligt het voor de hand, dat
onze eerste eisch aan de Regeering is:
tegengaan van inflatie.
Nu bedreigt dat gevaar van inflatie
ons langs twee kanten: het kan snel ko
men als de rijksbegrooting niet in even
wicht is; vervolgens ook veel minder
snel, maar veel sterker en omvangrijker
als niet ook de betalingsbalans in
evenwicht wordt gebracht. Wat een land
in het buitenland koopt, betaalt het met
goederen, zoodat het internationaal han
delsverkeer zich wel vertoont als geld
verkeer, maar in wezen is het een ruil
verkeer van goederen.
Ons land had de laatste jaren 600 mil-
lioen meer in- dan uitgevoerd. Hoe kon
bij zulk een handelsbalans de betalings
balans dan goed blijven? We kochten 400
millioen uit Indië, daarmee konden we
betalen, alsmede 200 millioen uit de
scheepvaart en rente uit kapitaal in het
buitenland belegd. Dat was alles samen
ook een 600 millioen. Daardoor kon onze
gulden op peil blijven.
Daarin is nu juist de groote verande
ring gekomen. Ook wie geen Indicche
papieren heeft, weet dat ze gezakt zijn
door de daling der prijzen van de Indi
sche produc'ten. Wij zullen het volgend
jaar een drie vierhonderd millioen
vaart heeft in geen jaren zulk een slech-
minder uit Indië trekken. Ook de scheep
ten tijd gehad als we nu beleven.
Hier schuilt- het groote gevaar voor
onzen gulden. Wij zullen 100 millioen
minder hebben. Wij zullen onzen import
met goud moeten betalen: als zooveel
goud aan onze circulatie-bank zal moe
ten worden onttrokken, is het onmiddel
lijk gevaar der inflatie daar.
Naar deze dingen moet de Regooring
het allereerst kijken. Voor zoover moge
lijk, moet de Staat inflatie voorkomen
door te zorgen voor evenwichtige beta
lingsbalans en sluitend budget.
Do begrooting kan in evenwicht wor
den gebracht door meer inkomsten en
minder uitgaven. Men kan geen tekort
van 90 millioen wegwerken zonder ont
stemming te wekken.
Wat de handelsbalans betreft: de ex
port moet bevorderd, de import moet in
geperkt, vooral van luxe goederen en
van producten, die wij zelf voortbrengen.
Zoo is onzo betalingsbalans en daarmee
ons geld te behouden.
Vervolgens mogen wij van de Regee
ring verwachten: steun voor de zwaarst
getroffenen. Dat zijn land- en tuinbouw
en veeteelt en het groote spr. vreest
zeer, zeer groote leger der werkloozen.
Voor een behoorlijke steunregeling ook
op het platteland moot worden gezorgd.
Do Troonrede was meer merkwaardig,
om hetgeen er niet in stond, dan om het
geen er in stond. De latende ontevreden
heid werd openbaa.r Zij toonde zich in het
Voorloopig Verslag dor Staatsbegrooting.
Sommigen doorgronden fdc beteekenis van
zulk een stuk onvoldoende. Do daarin
goofende critiek beter kent net. per se
kabinetscrisis. Want op hot V. V. moot
nog do Memorie van Antwoord volgen. Dan
pes ooreelt. de Kame; [efinitief. De groo
te vraag op dit oogenélike voor de Kamer
was: hoe stond de Regeering op dat mo
ment?
Sinds de Troonrede is er in de houding
van het Kabinet groote verbetering inge
treden.
Spr. herinnert aan de werking van de
Tarwewet waarover de boeren zeer tevre
den zijn; den steun aan de suikerbieten
teelt, die de Regeering zal verbeteren. Bij
de behandeling der Tarief wet zijn de aard
appelen- en vleesch-amendementen aange
nomen. Er is steun gekomen voor de veen
koloniën en voor de tuinderij in X.-Hol
land. Toegezegd is een verlaging der
vrachttarieven voor tuinbouw prod uctcn.
De uitkcering der plattelands-werkloo/.en-
kassen is met 6 weken verlengd. Overal zal
de Regeering, desnoods door dwang, voor
steunregelingen zorgen. We hebben de
anti-dumpingswet gekregen en het contin-
genteeringswetje dat, goed gehanteerd, het
krachtigst wapen tegen de inflatie zal kun
nen zijn. Men moet zich dan niet alleen
houden bij luxe artikelen maar ook die
industrieele artikelen moeten geweerd, wel
ke onze eigen nijverheid voortbrengt. Wij
hebben verkregen, dat de salariskorting
pas op 31 Maart merkbaar wordt. Do Re
geering heeft toegezegd, dat zij haar re
celinge zal herzien als de indexcijfers stij
gen.
Zoo stonden de zaken bij do stemming
over de beslissende motie-Marchanet. Deze
motie ging niet uitsluitend over de sala
riskorting zij had veel verder beteekenis.
Daar moest men rekening mee houden on
dat deed de Katholieke fractie. Zij deed
dit niet luchthartig, maar vergaderde vier
dagen eer de beslissing viel en deze viel
nog pas het allerlaatse oogenblik na het
laatste mondeling antwoord van de Re
geering. Pas daarna is namens do gcheelo
fractie de bekende verklaring afgelegd:
„De nadere mededecling van de Regee
ring omtrent het tijdstip, waarop de voor
genomen korting op de ambtenaarssalaris
sen zal ingaan hebben wij met voldoening
vernomen. De bezwaren, welke sommigen
van mijn politieke vrienden ook thans nog
hebben tegen de orde, welke de Regccring
bij haar maatregelen tot dekking van het
geraamde tekort heeft gemeend te moeten
volgen, zijn daardoor echter niet ondpr
vangen. Evenwel meenen' ook zij rekening
to moeten houden met do gevolgen niet
alleen op politiek, maar vooral ook op eco-
nomsch gebied, welke de aanneming van
de motie Marchant onvoorwaardelijk zóu
hebben. Waar wij dus ook hier staan
voor de onvermijdelijke keuze tusschen
een kleiner en een grooter kwaad voor
ons geheele volk, en ook van de ambtena
ren, kunnen wij onzen steun aan de motie
niet geven."
Aanneming der motie-Marchant zou af
treding van het zittend Kabinet ten ge
volge hebben gehad.
Sommige menschen denken over zoo'n
crisis luchtigzij meenen, dat er genoeg
menschen „happig" zijn op de rijkbetaal-
do posten. Maar dat is precies omgo-
koerd.
Trouwens: iedereen weet, dat een kabi
netscrisis lang zou duren. Het V. V. be
wees, dat er geen behoorlijke regoerincs-
formatie mogelijk was. Nu de S. D. A. 1'.
genoopt wordt steeds feller revolutioniinir-
der tonen uit te brengen, genoopt door den
linkervleugel, waarin naar spr.' vaste
moening communistische ceMonbouwers zijn
is daarmee geen samenwerking movelij»'.
Neg veol onmogelijker, omdat de S. D. A
P. de felste voorstanders van den doctri-
nairen vrijhandel zijn. Sommigen rcxenen
dadelijk op een kabinet-Colijn. Zou men
aaar zoo blij mee zijn? (Golach). Men
zou dan ook nog het gevaar gehad heb
ban, dat de premier weer mims;er van Fi
nanciën zou worden en alle departemen-
tfii overheerseh*
In elk geval, aldus spr., was er een maan
denlange crisis gekomen. Nu zou ik willen
vragen: waren wij op dit buitengewoon
moeilijke oogenblik voor onze Nederland-
scho volkshuishouding gerechtigd om mee
to werken tot etagnatio in het Ntdcrland-
sohe Staatsbestel. Al de maatregelen, waar
op wij nu vertrouwen hebben, zouden
maandenlang blijven wachten, on dat alles
voor een nieuw Kabinet, waarvan niemand
wist of het een haar beter zou zijn dan het
tegenwoordige.
Wij hebben alles overwogen. Met 29 man:
baron van Wijnbergen was wegene ziekte
afwezig. Wij hadden don toestand in han
den, dus droegen wij de zwaarste verant
woordelijkheid en overwogen wij naar allo
kanten het voor of tegen. Dat tenslotte de
oen of ander meer moeite had mot bija
stom is duidelijk. Zij had, pas op hot aller
laatste beslist.
Spr. meende, dat hot noodig was, dat hij
dit alles eerlijk meedeelde. Het zou mij uit
do hand vallen als zij, die inissohien over
onze houding gemopperd hebben, ook niet
zullen overwegen hoe verantwoordelijk on
zo positie was. Nu men weet, dat een eco
nomische crisis oen politieke oumiddellijlc
zou volgen. De vertrouwonsci ims is er: Ten
onrechte! Onze gulden staat veiliger dan
de dollar. Maar wat zou gebeurd zijn als
do Gcor wae gevallen en niet onmiddellijk
door een evenveel vertrouwen hebbend
incusch ware opgevolgd?
Duidelijker en krasser mag ik en kan ik
niet spreken, aldus spreker, en hij eindigde
rustig, maar toch zichtbaar bowogen:
„lk ben er als voorzitter der fractio
trotsch op, dat ik hier kan komen en zeg
gen: Ziedaar, al uw katholieke vertegen
woordigers zijn het tenslotte allen eens ge
weest: dat is onze plicht. En die plicht heb
ik ook gedaan".
DISCUSSIES.
Do eerste, die na de redevoering van
prof. Aalberse het woord verkreeg, was
de heer Heemskerk uit Leiden, die hul
de bracht aan den voorzitter der Kamer
fractie voor zijn duidelijke uiteenzetting.
In opdracht van den Kieskring Leiden guf
spr. het Partijbestuur in ernsiigo overwe
ging do rede van den voorzitter in eenige
millioenen exemplaren door het land te la
ten circuleeren.
Vervolgens stelde spr. prof. Aalberse de
vraag, of uit 't feit en uit do motieven
waarom de Kutb. Kamerfractie mot do re-
gecring modeging, de Regeering niet zal
begrijpen, dat de fractio altijd met do Ro-
goering meo zal moeten gaan, omdat oen
andore beslissing niet te nemen is?
De heer v. den Broek (Utrecht) dankt
eveneens voor do uiteenzetting. Hij had
d i7.o rede wel eerder willen hooren. Men
wat» ontstemd vanwege do antecedenten,
dat do fractio de salariskorting goedkeur
de; maar nu kan spreker plaatsen, dat do
fractio aldus gehandeld heeft (applaus).
Maar was het niet mogelijk geweest, «lat
dit eerder was gezegd? Men ha<l ons moe
ten zeggen, dat wij het roer moesten om
gooien. Spr. eindigt met zijn dank aan pro
fessor Aalberse en aan de fractio (applaus).
De. heer B. van Spacndonck (Tilburg)
dankt eveneens professor Aalberse voor
zijn helder exposé en vooral ook voor diens
handels-politieke uiteenzetting. Spr. vraagt
hoo de Nederlandsohe industrie grooter «le
biet kan krijgen in Indië en wensoht be
sprekingen met Engeland, een van ouzo
allerbeste klanten. Voor zoo een land kan
men het heele tarief laten vallen maar dan
moeten wij den vrijen invoer in Engeland
hebben.
De heer J. Berger (Amstcr«iam) brengt
alle hulde aan de rede van prof. Aalberse.
Hij meent, dat de houding van de kamer
fractie in overeenstemming is met „Qua-
dragesimo anno". Maar is de rogrerinx •-
politiek daarmee in overeenstemming? Tast
/-ij de loonen, gezien de positie, welke deze
in die encycliek innemen, niet te spoedig
aan
De heer G. Bulten (Leiden) zegt als voor
zitter van den Centrale van Burgerlijk
Overheidspersoneel, dat hij, die een bespre
king met een delegatie uit de fractie 'nid
gehad, nooit meer onomwonden had ge
hoord, dat wij niet ongerust behoefden te
Dit nummer bestaat uit drie bladen
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Vooronderzoek gelast naar het ho.
verraad dor nationaal-socialiesten in Hes
sen. (Buitenl. 2de blad).
In het Mandsjoerijsche conflict is een
even gunstige als verrassende wending ge
komen. De Japanners staken verdere ope
raties. (Buitenl. 2de blad).
BINNENLAND.
De vergadering van den Partijraad der
R -K. Staatspartij. Een politieke rede
van den voitzilter (1ste blad).
De Nederlandsche Bank ontdoet zich
van haar bezit in Engelsche ponden. (1'in.
en Economie).
Vorhooqing eer invoertarieven in België.
(Isto blad).
Vreeselijk drama te Eecht. Drie jon
gelui door revolverkogels gedood en door
de misdadigers begraven. (Gein. Ber., 3d©
blad).
Overvai door communisten ten hui.'e
van een Fascistenleider. (Gein. flor., 3dr
blad).
Twee mijnwerkers gedood. (Gnu. Ber.,
3de blad).
Verschillende doodclijke vorkoorsongo-
lukken. (Gem. Bei., 3de bind).
Do dader v:«n verschillende ir,braken to
Wassenaar aangehouden, (l-to blad).
Te I eiden is aangehouden een verdachte
van den inbraak in do p .ter, i te
Stompwijk en te Zoetcrwoude (H.R.).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
Het Oranje-team sloeg Frankrijk giste
ren in den voetbalwedstrijd te Parijs met
'—3. (Sportbl
zijn. Het was oen opon deur intrappen, zei
do voorzitter.
De heer Schacpman: Do voorzitter van
do fractio?
De heer Bulten: Noen, «Ie voorzitter van
do Commissie (Baron Van Wijnbergen),
maar wij meenden, dat dit namens <lc frac
tio was. Daarop wan de actie der ambtena
ren gebouwd. Heeft de voorzitter van do
kamcr-dolegatio dit niet geweten?
Mr. Goseling: Dat ig al uitgelegd.
Do heer BultenIk wae verhinderd op
tij«l aanwezig te zijn en wist dat niet. Spre
ker m het nu eens met don heer Van do
Broek.
REPLIEK VAN MR. AALBERSE.
Prof. Aalberse dankte voor do vriende
lijke woorden. Zoover hij inoolit en kon
gaan, is hij gegaan, ornaat hij werkelijk
moent, dat oprechtheid do grondslag van
vertrouwen moet zijn. Daarom hooit spr.
zoo uitvoerig gesproken.
Daarom is spr. ook dankbaar voor de eer
lijke erkenning dor vijl aprekeis. Wat do
gestelde vragen betreft: do hoor Hoorns-
kerk vroog wat zal or vorder gebeuren?
Staat do fractio niet machteloos? Spr. heeft
in do Kamer gezegd, dat do rcgccriug van
haar poeitie geen misbruik moest maken,
al staat er dan in du „Handelingen" het
tegenovergestelde (gelach). Daarom is het
zoo noodig, dat de lractio altijd eensgezin 1
stemt in groote kwesties, liet Kabiuet
weet, wat het aan ons hoeft. Het weet ook,
wat onze grenzen zijn en dat hel naur onze
overtuiging ook een crisis kan uitlokkon.
Dc vraag door do hecren Bullen en van
de Broek aungeraakt, heeft spr. niet spou-
tuan willen behandelen. liet komt wel eens
meer voor, dat een gedelegeerd lid van oen
organisatie zich to sterk uitdrukt. Do ge
delegeerde heeft erbij gezegd: zoo denken
wc er op het oogenblik over. Waarom ia
er dan met gewaarschuwd? Vroeger was
het geen gebruik, dat de fractie met ver-
ocmgingcn delibereerde.
Spreker acht het goed, «Jat dit veran
derd is, maar zulk een onderhoud kan nooit
anders dan oen informatoriHch karakter
hebben. De fractie moet altijd tot het al-
lerlaatato vrijblijven. Spreker betreurt, dat
het antwoord van het bewuste Kamerlid
zoo kras is geweest; oen ander lid was zoo
voorzichtig, dat van hem gezegd werd: als
hij 4 armen had gehad, had hij ook v.er
slagen om «len arm gehouden (gelach).
Waarom er dan geen kennis is gegeven?
Dat ia gebleken uit mija relaoa van dag
