23ste Jaargang
WOENSDAG 18 NOVEMBER 1931
No. 7056
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BINNENLAND
HET ZEVENDE EEUWFEEST
VAN ST. ANTONIUS
K r !l,ra's011 m
*51'
3)e QoidóohzOou/cct/nt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor LeideD 19 cent per week 12.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal
Franoo per port f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad ii roor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaaL bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummera 5 oent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 oent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935. REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regeL
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
bet dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur an
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
ERNST DER TIJDEN.
ALGEMEENE GEBEDSACTIE.
Naar de „Maasbode" verneemt, zal
Zondag a.s. in alle katholieke kerken
des lands een brief van het Hoogwaar
dig Episcopaat van Nederland worden
voorgelezen met den oproep voor een
algemeene gebedsactie in verband met
den ernst der tijden.
Een gelijksoortige oproep zal in de
protestantsche en oud-Katholieke kerken
worden gedaan, alsmede in de synagogen
van de beide Israëlietische kerkgenoot
schappen.
TWEEDE KAMER
Verhooging van invoerrech
ten. Volgens den heer Colijn
zal aan een prijsverhooging
niet kunnen worden ontko
len. Buitenlandsche Za
ken.
op 10 pet., maatregel, waarvan
van 11 millioen in de schatkist wordt ver
wacht, heeft nog uren van debat gevergd.
De middag, die inzette met Minister de
Geer's antwoord, ging verder heen aan re
plieken die behalve het in eerste in
stantie achterwege gebleven geluid van dr
Colijn niets nieuws brachten.
De Minister van financi n, de
heer De Geer, betoogde, dat het hem
verwonderd heeft, dat de strijd tusschen
protectie en vrijhandel weer is gevoerd.
Daar was op dit oogenblik geen aanlei
ding voor, aangezien dit wetsontwerp van
zuiver fiscale strekking is. Of een tarief
fiscaal is, is minder afhankelijk van de ab
solute hoogte dan wel van de relatieve
hoogte in vergelijking met hetgeen elders
wordt geheven. Spr. beroept zich op mr.
Pierson. die destijds voorzitter was van de
Vereeniging voor den Vrijhandel.
De tegenstanders van het ontwerp die
nen zich de vraag te stellen, of zij van
de voorgestelde verhooging voldoende na
deel voor het land verwachten om het
niet te kunnen aanvaarden. Die vraag zul
len zij ontkennend moeten beantwoorden.
Hiervoor moet hetzelfde gelden als voor de
benzinebelasting.
Een meer onschuldige heffing is er niet
voor in de plaats te stellen. Er bestaat
daarom alle aanleiding dit ontwerp te aan
vaarden.
Verschillende sprekers klaagden over het
niet tijdelijke van de voorgesteld verboo
ts
Een tijdelijke heffing geeft een reel te
groote ongewisheid aan de bedrijven. Ook
fiscale rechten hebben een economische
werking. Tegen een tijdelijke heffing be
staat dus een groot bezwaar.
De heer Colijn (A.-R.) die 't ontwerp
natuurlijk niet met warmte kon verdedi
gen, zou het niettemin aanvaarden, daar
hij inzag, dat de 11 millioen niet kunnen
worden gemist. Dat er beschermende wer
king van de verhooging zou uitgaan, meen
de ook hij op grond van de ervaring na
1924 te moeten betwijfelen. Doch wel
vreesde hij, dat in sommige gevallen, waar
in de binnenlandsche producent thang bij
het tarief van 8 pet. de markt reeds be-
heerscht, aan een prijsverhooging niet zal
kunnen worden ontkomen.
De beslissing is gevallen over een amen-
ment -Oud, dat gericht was tegen de hulp
middelen van de industrie, die minister Co
lijn in 1924 eigenlijk geheel onbelast had
willen laten. Dit zijn geen artikelen, die
voor dadelijk gebruik geschikt zijn, geen
toonbankartikelen. Als ten slotte in 1924
toch het oude invoerrecht van 5 pet. voor
deze artikelen is gehandhaafd, viel dat
hieraan toe te schrijven, dat de bedrij
ven, die in bet binnenland deze artikelen
vervaardigen, beweerden, dat zij de sinds
jaar en dag bestaande bescherming niet
meer tegenover de buitenlandsche concur
rentie konden ontberen.
Dat oude recht van 5 pet. wordt thans
tot 6 pet. verhoogd. Dat brengt 8 of 9 ton
meer op en minister De Geer wil blijkbaar
die som niet missen.
Ondanks dit breed betoog vermocht mr.
Oud het pleit niet te winnen. Met 52 tegen
37 stemmen is zijn amendement verwor
pen. Rechts tegen links, met dien verstan
de, dat de plattelander Braat zich bij de
rechterzijde voegde en de Katholiek
Schaepman bij vergissing voor stemde.
Over andere amendementen moet nog
worden gestemd. Hierover morgen.
In de avondvergadering is Buitenland
sche Zaken aan do orde gekomen.
Ofschoon minister Beelaerts van Blok
land in de memorie van antwoord maar
weinig over de betrekkingen met België
geschreven heeft en in ander woorden de
Kamer verzocht heeft, voorshands hem
hierover zoo weinig mogelijk lastig te val
len hebben verschillende Kamerleden dit
onderwerp ter sprake gebracht. De minis
ter is nog niet aan het woord gekomen. Op
diena antwoord willen wij wachten.
NATIONAAL CRISIS-COMITE.
H.K.H. Prinses Juliana zal Maandag 23
November iu den namiddag »u de Trevés-
zaa; het nationaal crais-comité instaliee-
ren
Ais algemeen secretaris van het Comité
za' opl reden mr. dr. K. J. Frederiks, secre
taris-generaal bij het I "»parten.ent van Bin-
ne: landsche Zaken en Landbouw.
De zetel van hc, comité zal gevestigd
worden in het paleis aan den Kneuter
dijk.
DE WERKLOOSHEID IN ONS LAND.
Meer dan verdubbeld. Hoe
hei in de groote steden is
gesteld.
Men schrijft aan het „Vad.":
Hoewel de jongste werkloosheidsgege-
vens voor Nederland gepubliceerd door
het Centraal Bureau voor de Statisiek
nog slechts betrekking hebben op den toe
stand der arbeidsmarkt tot en met den zo
mer van dit jaar, zijn zij toch van genoeg
zame beteekeiiis om even afzonderlijk ver
meld te worden.
Een vergelijking met het vorige jaar
stelt in staat zich een oordeel te vormen
omtrent de toeneming van de werkloos
heid onder invloed van de crisis.
Die vergelijking volgt hier:
Indexcijfers van de werkloosheid.
1930 1931
Januari 10.7 17.9
Februari 9.17.1
Maart 6.3 16.4
April 5.3 11.8
Mei 5.1 10.7
Juni 4.6 10.3
Juli 5.6 11.7
Augustus 6.3 12.2
Gemiddelde 6.6 13.5
De werkloosheid is dus méér dan ver
dubbeld sinds verleden jaar
Dit wat het geheele land betreft, dus
voor alle georganiseerde en tegen werk
loosheid verzekerde arbeiders, dat is ruim
460.000 personen, waarvan er 70.479 als
werkloos te boek stonden in Augustus van
dit jaar.
DE.... SPOEDCOMMISSIE.
Een lid krijgt er genoeg van.
Er kwam verleden jaar een spoedcom-
missie om over de verlaging van spoor-
tarieven voor tuinbouwproducten voor te
lichten en die Commissie zit nu nog als
maar te studeeren. Daar komt echter het
bericht, dat de heer Valstar, de voor
zitter van het Centraal Bureau voor de
veilingen in Nederland, die als eenig be
langhebbende voor den tuinbouw in deze
commissie zitting had, ontslag heeft ge
nomen. Hij heeft den minister bericht,
dat hij zich niet meer vereenigen kan
met de opvatting, die de commissie van
haar taak heeft. Deze wijkt geheel af
van wat naar zijn meening aan de com
missie is opgedragen, n.l. een op korten
termijn beantwoorden van de door den
minister gestelde vragen.
Naar aanleiding hiervan merkt de
„Nieuwe Haarlemsche Courant" op:
„Nu het lid van de commissie, dat daar
krachtens zijn functie in den Nederland -
schen tuinbouw zitting in had, ontslag
heeft genomen en het vanzelfsprekend is,
dat nu ook geen ander lid van de tuin
bouworganisaties die plaats meer zal
innemen, is hierdoor, wat men zou kun
nen noemen, een crisis in de commissie
ontstaan.
Bij de begrooting van Waterstaat,
waaronder de spoorwegen ressorteeren,
wordt nu de kwestie wel heel scherp ge
steld 'en de minister zal de gemoederen
niet tot bedaren kunnen brengen, door
te zeggen, dat het rapport spoedig te
gemoet mag worden gezien.
Waar land- en tuinbouw toch reeds in
groote moeilijkheden verkeeren en de
stemming als gevolg daarvan al niet te
best is, daar kon dit wel eens tot heele
scherpe debatten en tot groote moeilijk
heden aanleiding geven.
Mogelijk vormt het ook een aanleiding
voor dezen bewindsman om thans krach
tig in te grijpen en zelf tot stand te
brengen, wat de commissie niet heeft
kunnen doen. Het zou, daar zijn wij van
overtuigd, de beste oplossing zijn en
zelfs het eenige middel om den storm
die dreigt op te steken, te bezweren".
In ieder geval zal de Minister er wel
het een en ander over te hooren krijgen
bij de behandeling der begrooting".
DE APOTHEOSE DOOR PATER BORROMAEUS.
Een stampvolle zaal en een heerlijke avond.
St. Antonius is een geliefde volksheilige:
wie daar nog aan twijfelen mocht, kon de
waarheid ervan ondervinden, toen gister
avond het zevende eeuwfeest van dezen
heilige werd gevierd in een openbare bij
eenkomst van Katholiek Leiden in de
Groote Stadszaal. Stampvol was do zaal,
tot de laatste plaats uitverkocht, terwijl
nog tientallen moesten worden afgewezen.
Onder de aanwezigen waren talrijke gees
telijken, o. a. haast vanzelfsprekend alle
paters Franciscanen in onze stad, de di
recteur en een der leeraren van het Mis
siecollege te Katwijk.
Deze eeuwfeestviering was georgani
seerd als een vervolg op het triduum in de
Hartebrugskerk.
De bijeenkomst stond onder praesidium
van den heer Th. B. J. Wilmer, daartoe
aangezocht door pastoor Heiling. De heer
Wilmer opende de vergadering te even 8
uur met een korte inleiding, waarin hij
constateerde dat andersdenkenden vaak
een verkeerd denkbeeld hebben van onze
heiligen-vereering cn meenen, dat wij door
de vcreering van de heiligen Christus te
rugdringen uit onze harten. Niets is min
der waar.
Laten wij daarom beginnen met een
hartelijke begroeting van den Christus,
door wiens genade St. Antonius is heilig
geworden.
Na deze inleiding kteeg de christelijke
groet „Geloofd zij Jezus Christus" een bui
tengewoon relief.
De voorzitter heette daarna de Leid-
sche Katholieken, die in zoo groeten getale
waren gekomen, welkom en bracht on*'.er
applaus hulde en dank aan Pastoor Hei
ling, den organisator, behalve van het tri
duum in de Hartebrugskerk met de tref
fende predikaties van pater v. d. Helm, ook
van dezen avond. Applaus klonk ook, toen
spr. den spreker van dezen avond, pater
Borromaeus de Greeve verwelkomde en
dank zegde aan de kerkzangers der stad,
die zich zoo bereidwillig hebben beschik
baar gesteld om aan de bijeenkomsten de
wijding van religieuze gezangen te geven.
Aan deze zangers was het eerste woord.
Zij brachten onder de voortreffelijke lei
ding van den heer S. T'heelen ten gehoore
het „Jubilate Deo" v«n v. Aiblinger en ,,Das
Kirohlein" van R. Becker, beide stukjes
voor 4-sten^nig mannenkoor, begeleid door
den heer A. Martijn op den vleugel.
Rede pater Borromaeus.
Daarna betrad pater Borromaeus de
Greeve onder langdurig en stormachtig
applaus het spreekgestoelte.
Spreker herinnerde aan den stem van
den Paus, uitgaande uit het Vaticaan, wel
ke het zevende eeuwfeest van het zalig
afsterven van den H. Antonius van Padua
heeft ingeluid.
De stem van den Paus was hier de weer
klank van de stem des volks. De Paus
begreep, dat in het hart van het katholie
ke volk leefde het verlangen naar jubel en
dank om dien hoogst géliefden volksheili
ge. Jan-nier is, dat in deze jubel viering
Rome moest achterblijven. Het conflict,
veroorzaakt door de houding van het Fas
cisme, maakte een grootsche viering te
Padua onmogelijk.
Dit conflict heeft echter de wereld vie
ring van het 7e eeuwfeest niet geschaad.
Vooral werd het gevierd daar waar de zo
nen van St. Franciscus zich hebben geves
tigd. Zoo kan het ook niet anders dan dat
katholiek Leiden de oproep om St. Anto
nius te huldigen heeft gehoord en opge
volgd.
Spr. ziet zich voor een niet geringe
moeilijkheid geplaatst. Gaarne heeft hij
deze spreekbeurt aanvaard, maar in deze
profane ruimte moet spr. een heilige ver
eeren en dat nadat het leven van den H.
Antonius van alle kanten reeds is bezien.
Spr. wil dan een soort apotheose uitbeel
den, en spreken over de glorie van Sint
Antonius, aan de hand der tafereelen te
vinden in de basiliek van St. Antonius te
Padua, en Antonius' ontmoeting schetsen
in de hemelsche glorie met zijn Goddclij-
ken Meester, met zijn hemelsche
j Moeder en met zijn vader Franciscus.
I St. Antonius, die ontvangt, St. Antonius,
die geeft en St. Antonius, die bedelt.
Na dit leven, dat wij met succes hebben
doorgestreden, zullen wij binnengeleid
worden in de glorie des hemels, een glorie,
die echter evengoed een persoonlijk karak
ter zal dragen als ieders leven op aarde.
Zoo heeft ook St. Antonius in den he
mel een hoogst eigen glorie. Spr. stelt zioh
voor hoe de ontmoeting van St. Antonius
moet zijn geweest met zijn Heer en Mees
ter in den Hemel toen vóór 7 eeuwen zijn
levensdraad werd doorgesneden.
De arme is dan rijk geworden, de min
derbroeder is de meerdere geworden, de
strijder is gekroond en de bedelmonnik is
geworden tot een uitdeeler van Gods ge
naden.
Wij zullen zalig worden als mensch en
als mensch worden beloond en gekroond.
Antonius was op aarde een Maria-kind.
Welk een vreugde zal St. Antonius hebben
ondervonden bij zijn eerste ontmoeting met
de H. Maagd. Antonius was een groote
vereerder van Maria, van zijn jeugd af aan.
O Gloriosa Domina, o glorierijke gebied
ster, was zijn schietgebed en zijn predica
te, het werd ook zijn stervenslied.
Een derde glorie omstraalt den H. An
tonius bij zijn intrede in den hemel, nl. de
ontmoeting met den H. Franciscus. In de
hemel is de grootste, die de kleinste was op
aaide, de verhevenste, die de nederigste
was, de rijkste, die de armste was. Welk
een ontmoeting tusschen dezen vader en
dezen zoon, welk een samenspraak.
De moderne mensch is machtig in tech
niek en uitvindingen, de materie is in zijn
handen. Machtig zijn ook de geestesgaven
van den modernen mensch. Maar toch al
die materieele grootheid is den mensch
ten verderve geworden, omdat hij zich
afgewend heeft van God. O, als de mensch
eens wilde luisteren naar den H. Antonius.
Wat zou de moderne mensch met al zijn
vooruitgang een geheele wereld dat lied
kunnen laten zingen ter eere van de H.
Maagd
„O gloriosa Domina".
Dé wereld heeft zich afgewend van God.
de wereld moet terug naar God!
In de nu volgende pauze werd er gele
genheid gegeven, zich voor den prijs van
een kwartje een mapje aan te schaffen met
afbeeldingen van schilderijon betreffende
't leven van St. Antonius, terwijl men zich
bovendien kon aanschaffen het buitenge
woon aantrekkelijk geschreven Leven van
den H. Antonius van de hand van pater
Nicolaus Lohuis.
Na de pauze voerden de kerkkoren, we
der op uitnemende wijze, het „Memorare"
uit van L. de Vocht, waarna aan pater Bor
romaeus gelegenheid werd gegeven zijn
rede tc vervolgen. Na in het eerste gedeel
te gesproken te hebben over St. Antonius'
glorie in den hemel, gaat spr. bhans een
drieluik ophangen van St. Antonius' glorie
'hier op aarde.
Het wordt warm in een katholieke ziel,
wanneer men leest van de glorieuze fees
ten in de St. Pieterskerk te Rome, telkens
wanneer weer een nieuwe heilige tot de eer
der altaren is verheven. Wanneer apr. de
glorie van St. Antonius zou willen schet
sen, heeft hij meer noodig dan een wereld
tempel als St. Pieter, dan heeft hij noodig
de geheele Katholieke Kerk over de vijf
werelddeelen. St. Antonius is een wereld-
heilige, heel de wereld heeft St. Antonius
lief. Antonius ontvangt de wierookwolk van
het geheele katholieke volk.
Antonius ontvangt niet alleen, hij geeft
ook. Men zou over de teekenstift van een
Toorop moeten beschikken om dat tafereel
te schetsen.
Tweemaal heeft spr. het voorrecht ge-
bad te mogen dwalen door Padua. De
tweede maal ging de reis over Parijs, waar
spr. het graf van Napoleon bezocht, het
graf van den werelddwinger, van den ver
overaar in zoovele oorlogen. Geweldig is
dat graf, maar, als gij heen gaat, fluistert
gij: „IJdelheid der ijdelheden en alles is
ijdelheid." Daar is er niet een, die bidt.
In Padua is het graf van St. Antonius,
waarboven zich een schitterend altaar ver
heft in een luisterrijke basiliek. Daar vindt
men ook een internationale wereld maar
een wereld, die bidt. Als men dat ziet, be
grijpt men, dat hier St. Antonius is, die
geeft. Spr. zou dit kunnen uitwerken, maar
ieder weet het, ieder, die al eens iets ge
vraagd heeft aan St. Antonius, heeft in
zijn ziel de overtuiging, dat hij verhoord
Dit nummer bestaat uit twee bladen
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Een gunstige wending ter Ronde Tafel
conferentie. (Buitenland 2e blad.)
Voortdurende onrust in Spanje. (Buitenl.
2e blad).
De toestand in Mandsjoerije ongewijzigd.
(Buitenl. 2e blad).
BINNENLAND.
Een algemeene Nederlandsche bededag.
(lste blad).
De verhooging van invoerrechten in de
Tweede Kamer behandeld, (lste blad).
is. Wie in Padua is geweest, ziet den heilige
voor zich als de groote wonderdoener.
St. Antonius, die bedelt. Gij kent allen
het liefdewerk der brooden. Bij het beeld
van St. Antonius ontmoeten zich de rijken
en de armen. De rijken gaan a. h. w. een
contract aan met St. Antonius en beloven
brood aan de armen als zij verhoord wor
den. En de armen vragen en verkrijgen, en-
het is een ruil van goud en genade. Anto
nius blijft de heilige bedelmonnik.
Met het du volgend To Deum zal de
viering van St. Antonius ten einde zijn.
Neen, niet ten einde, want de wereld zal
doorgaan met St. Antonius te vereeren.
Zorgt dat gij een dezer velen zijt. Want
wie bloemen brengt aan St. Antonius
vlecht zich een bloem in de eigen glorie
kroon.
Als het applaus na deze gloedvolle en
zoo heerlijke rede van pater Borromaeus
is uitgestorven klinkt het forsch en wellui
dend door de groote zaal: „Te Deum Lau-
damus", U, o God. loven wij. Het 8-stemmig
Te Deum van Hub. Cuypers.
Aan het slot van dezen schitterenden
avond sprak de heer Wilmer een woord
van dank aan Pat^r Borromaeus de Gree
ve, welk woord daverend werd onderstreept
door een langdurig applaus.
Moge ieder uit die rede een gedachte
meedragen tot nut in zijn verder leven.
Dank ook aan de kerkzangers. Het zoo
voortreffelijk gezongen Te Deum heeft in
allen doen opvlammen groote dankbaar
heid aan God voor wat hij in St. Antonius
ons geschonken hoeft. Dank ook aan de
genen, die in stilte zooveel hebben bijge-
gedragen aan de organisatie van dezen
avond.
Met een opwekkend woord tot ruime
mededeelzaamheid aan de collecte bij de
uitgang voor de werkloozen, sloot spr. deze
bijeenkomst met den Chr. groet en onder 't
zingen van: „Roomschen, dat zijn wij"
ging men uiteen.
De collecte voor het R. K. Werkloozen-
comité heeft opgebracht 140.42 1/2.
DR. J. P. LOTSY f
Op 64-jarigen leeftijd is te 's-Graven-
•hage overleden dr. J. P. Lotsy, woon-
achtig te Velp, een zeer bekende bio
loog.
Na in Duitschland zijn doctorstitel te
hebben behaald, vertrok dr. Lotsy naar
Amerika, waar hij als lector aan een
hoogeschool werkzaam was.
Behalve verschillende werken over bio
logie, versoheen van zijn hanad een boek
over zijn reis naar Amerika.
De overledene was achtereenvolgens
directeur van den proeftuin van den
Plantentuin in Ned.-Indië cn directeur
van het Rijkslaboratorium te Leiden.
Verscheidene jaren was hij secretaris
van de Hollandsche Maatschappij van
Wetenschappen en voorzitter van de
commissie van toezicht op de Kon. Mid
delbare Landbouwschool te Deventer. Hij
verbleef veel in het buitenland, het
laatst in Egypte, waar dr. Lotsy als
hoogleeraar aan oen hoogeschool te Cairo
optrad.
