23ste Jaargang
DONDERDAG 5 NOVEMBER 1931
No. 7045
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BINNENLAND
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leideo 19 cent per week f 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Framoo per port f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad ie tooi de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling ran 50 cent per kwartaal bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 oent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 oent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regeL
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele ran het tarief berekend.
Kleine advertentiën, ran ten hoogste 30 woorden, waarfai
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur an
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit drie bladen
De rede van prof. Aalberse.
De voorzitter der Katholieke Tweede-
Kamerfractie mr. Aalberse heeft gisteren
bij het begrootingsdebat in de Tweede
Kamer een rede gehouden, waarvan het
soc.-dem. dagblad „Vooruit" dat overi
gens (zooals vanzelf spreekt!) deze rede
neerhalend becritiseert verklaarde, dat
het „stellig een knap bedachte speech"
was, en waarnaar de geheele Kamer dan
ook bijna anderhalf uur met gespannen
aandacht heeft geluisterd.
In deze rede heeft de heer Aalberse ver
klaard, aan dit Kabinet zijn vertrouwen te
blijven schenken. Hij voegde hieraan ech
ter toe, dat dit een persoonlijke ver
klaring was, waaruit o.i. mag worden ge
concludeerd, dat een uiteenvallen van de
katholieke fractie bij een stemming, welke
een kabinetscrisis uitlokt, niet uitgesloten
is, en met name bij de stemming, welke zal
beslissen over de voorgestelde salarisver
laging".
Dat de heer Aalberse in dc gegeven om
standigheden zich niet tegen deze salaris
verlaging zal verzetten, is uit zijn rede dui
delijk gebleken. Maar dat wil volstrekt niet
zeggen, dat hij in alles met de regeering
zal meegaan 1
Hij verklaarde, het Kabinet waarschu
wend:
„Het Kabinet heeft een sterke positie,
doch alleen op de voorwaarde, dat het
daarvan geen misbruik maakt. Dit moet
het Kabinet wel bedenken. Als het met
maatregelen komt, die in wezen reac-
tionnair zijn, dan vindt het mij tegenover
zich. Met de baissiers (zij die op koers
daling rekenen) op sociaal gebied specu
leer ik niet mede".
Wij willen hier verder de aandacht ves
tigen op een ander gedeelte in de rede van
den heer Aalberse, en het volgende daar
uit citeeren.:
Een groot deel van de arbeiders, die
verzekerd zijn in werkloozenkassen, wo
nen op het platteland en nu weten wij
allen, dat voor degenen, wier verzeke
ring afloopt, in de steden door steun
regelingen vrij goed wordt gezorgd, maar
het is evenzeer bekend, dat er op het
platteland verschillende gemeenten zijn,
waar, hetzij uit onwil, hetzij uit bekrom
pen inzicht, hetzij uit onmacht en ik
wil gaarne aannemen dat dit de meer
derheid is van een dergelijken steun
geen sprake is. De verlenging van den
uitkeeringsduur van 6 weken uit de
werkloozenkassen zou, b.v. voor de land
arbeiders, die toch al gedurende een
uiterst korten termijn uitkeering ontvan
gen, een uitkomst zijn, al geloof ik met,
dat dit voldoende is. De Regeering moet
ook het oog houden op die gemeenten,
inzonderheid ten plattelande, waar voor
een voldoende steunregeling niet wordt
gezegd.
Inderdaad, de zorg in vele plattelands
gemeenten voor de werkloozen is zeer be
droe vend er bestaat of heelemaal geen
vaste regeling öf een, welke veel te lage
uitkeeringen heeft.
En er zijn, ongetwijfeld, onder deze vele
gemeenten verscheidene, waar die toestand
het gevolg is van onwil of bekrompen in
zicht.
Zulke gemeentebesturen moeten tot een
beter inzicht worden gebracht of tot een
behoorlijker handelen worden gedwongen.
De regeering moet ook vaststellen den
plicht van uitkeering bij werkloosheid en
de normem, waar beneden niet gegaan
mag worden. Wij hopen, dat van regee-
ringszijde op dit deel van de rede van mr.
Aalberse met positieve mededeelingen zal
worden.
TWEEDE KAMER
BEHANDELING DER STAATS-
BEGROOTING.
ALGEMEENE BESCHOUWINGEN.
Voortgezet worden de algemeene be
schouwingen over de Rijksbegrooting.
Rede mr. Aalberse.
De heer Aalberse (R.K.) herdenkt
met eenige woorden wijlen mgr. Nolens,
wiens diep inzicht juist in deze omstandig
heden zoo goed te stade zou zijn gekomen.
De redeneering, dat het kapitalisme de
oorzaak van de crisis is en dat de kapita
listen die maar moeten oplossen, acht spr.
al te simplistisch. Men zit met een onge
hoorde daling der prijzen als gevolg van
een te groote productie. De eigenlijke oor
zaak der crisis bestaat uit een complex
van omstandigheden, waarvan wel een
voorname is de weinige aanpassing aan
den geweldigen technischen vooruitgang.
De productie is aanzienlijk grooter gewor
den en heeft de verdeeling m de war ge
stuurd. Door de hooge tarief muren simt
ieder land zich af van het wereldverkeer.
De voorraden hopen zich op en daardoor
worden kapitalen geheel onnoodig vastge
legd. De wereldstructuur is gestoord. Daar
bij komen verscheidene bekende, andere
oorzaken, w.o. spr. noemt het verdrag van
Versailles, een monument van economisch
onverstand. De doorwerking van het indivi
dualisme in de hedendaagsche wereld-huis
houding zien de Katholieken vooral als een
diepere oorzaak van de ellende.
Tusschen dit stelsel en het socialisme
staan de Katholieken. Zij keuren in het he
dendaagsche productiesysteem af het indi
vidualisme en streven naar een ordening,
waarin individueele rechten zoowel als so
ciale plichten volle erkenning vinden. De
huidige staten zullen de bev-olkiugen moe
ten beschermen tegen de kartels en trusts,
zooals men in de middeleeuwen tegen de
gilden moest beschermen.
Samenwerking tusschen kapitaal en ai-
beid. De volkeren moeten doordrongen
worden van sociale rechtvaardigheid. De
concentratie van macht en kapitaal bij en
kelen moet uit den booze worden geacht.
De economische machtsoverheersching moet
ondergeschikt worden gemaakt aan de
macht van den Staat. Een dergelijke sociale
ordening is echter slechts te verkrijgen na
een nieuwe beleving van de zedewet.
Spr. komt vervolgens tot de voorgestel
de maatregelen. Engeland heeft te laat ge
handeld en daardoor een ramp over zich
teweeggebracht. Ten spoedigste dient onze
betalingsbalans en onze begrooting in even
wicht te worden gebracht. Het eerste acht
spr. het belangrijkste. Hij vraagt zich af
of niet een grooter bedrag kan worden be
paald dat aan het invaliditeitsfonds wordt
onthouden. De oorspronkelijke toelichting
op het voornemen tot salarisverlaging acht
spr. weinig gelukkig. Toen is het bekende
interview gekomen, waarin de minister
licht met zijn portefeuille rammelde. Dit
is een fout geweest, maar spr. zal daarover
niet nakaarten. Wat nu de salarisverlaging
zelf aangaat is het voor spr. geen vraag
of deze moet worden ingeschakeld in bet
complex maatregelen. Hij gelooft, dat daar
aan niet te ontkomen valt, maar onjuist
acht hij het, dat de regeering ermee geko
men is aanstonds al bij de millioenennota.
Zij had daarmede nog kunnen wachten.
Inflatie acht spr. een groot gevaar. Het
verschil tusschen een inflatie-tje en inflatie
is precies als dat tusschen een brandje en
een brand. Het is gevaarlijk met vuur te
spelen. Wie echter geen inflatie wil, moet
ook de middelen willen om die te voorko
men. Sinds de millioenennota is de toestand
van ons land nog slechter geworden.
Daarom gelooft spr., dat er nu
of binnenkort tochnietaan
salariskorting te ontkomen is.
Tegen de benzinebelasting heeft spr.
geen bezwaar, al i-s die ook niet zonder
bedenking.
Met de tariefverhooging gaat spr. ook
Het te verwachten tekort op de beta
lingsbalans zal met goud moeten worden
gedekt, tenzij men erin slaagt den export
te vergrooten. Daarom is verlaging der
productiekosten noodig, waarbij spr. niet
in de eerste plaats denkt aan verlaging der
loonen.
Ook bevordering van Nederlandsch fa
brikaat verlaagd de productiekosten. Een
generale verhooging van het tarief ter be
perking van import lijkt spr. niet wensche-
lijk. De posten moeten afzonderlijk worden
bekeken. Spr. is vóór vrijhandel, maar niet
in doctrinair en zin. Wanneer onze beta
lingsbalans in evenwicht moet worden ge
bracht, is het geoorloofd eenige protectie
toe te pasen waar het noodzakelijk is. Het
ontwerp dat beoogt de regeering hier eeni
ge vrijheid van handelen te geven, acht spr.
onvoldoende. Hij dringt verder aan op hulp
aan den landbouw, die verleend moet wor
den met voorzich-tigen spoed. In de red
ding van onzen boerenstand ligt een groot
nationaal belang. Van dit Kabinet kan niet
geëi-scht worden, dat het voor Nederland
de crisis oplost, maar wel, dat wij in dezen
zwaren winter zullen kunnen zeggen, het
geen ook in de moeilijke oorlogsjaren ge
zegd is: In Nederland zal geen honger
worden geleden. Ten aanzien van het plat
teland is spr. daaromtrent niet gerust. Laat
de regeering het oog houden op gemeen
ten ten plattelande, waar een voldoende
steunregeling ontbreekt.
Het Kabinet staat voor een moeilijke
taak. Sommigen zagen Liever in dezen tijd
een nationaal Kabinet. Zouden de soc.-de-
mocraten bereid zijn, in zulk een Kabinet
zitting te nemen? Afgezien daarvan gelooft
spr. niet, dat een nationaal program in deze
Kamer mogelijk is door het groote verschil
van meening over belangrijke punten. Wie
dit Kabinet tot aftreden zou willen dwin
gen, mo^t de zekerheid hebben, binnen
den kortst mogelijken tijd iets beters te
kunnen samenstellen. In dezen tijd een
Kabinetscrisis uit te lokken is in hooge
mate onverantwoordelijk.
De heer Ketelaar (V-D.) (tot den
heer Max v. Poll): Nou, Max!
De» heer Aalberse vervolgt.
Maar het moge mij vergund zijn, er dit
bij te voegen, dat dit niet allèen de Kamer
moet bedenken, maar dat dit ook het ka
binet zelf moet beuenken, want niet alleen
de Kamer maar ook het Kabinet kan een
crisis uitlokken. Daarom is thans meer dan
ooit loyaal overleg tusschen Kabinet en
volksvertegenwoordiging noodzakelijk.
Spreker eindigt: Regeering en Kamer
moeten de handen ineen slaan om ons voile
zoo goed mogelijk door dezen zwaren tijd
heen te helpen. Voor partijkrakeel is het nu
zeker de tijd niet. Een oppositie, die uit
den volksnood politieke munt tracht te
slaan, is erger dan politieke valsche muu-
terij. Wij moeten ons heden voor overdro-
ven pessimisme, maar ook voor onberede
neerd optimisme. Moge er eohter in ons
volk, dat in oveigroote meerderheid een
geloovig volk is, dit waraachtig optimis
me zijn, dat zijn grond vindt in de heilige
overtuiging dat als wij doen wat wij kun
nen, eerlijk tegenover ons geweten, trouw
tegenover ons volk, wij mogen vertrouwen,
dat God ons zal helpen. Dit is een geoor
loofd optimisme, omdat het steunt op den
©enigen grondslag, die onwrikbaar is, het
geloovig vertrouwen op Gods almacht en
liefde.
Een Chr. Hist spreker.
De heer Rutgers van Rozenburg
(C.H.) betoogt, dat de minister van Finan
ciën den toestand wel wat rooskleurig be
schouwt. Het eindcijfer is feitelijk niet la
ger dan verleden jaar, o.m. doordat de cri
sisuitgaven buiten de begrooting zijn ge
houden. De aangebrachte bezuinigingen
beteekenen niet veel. De heer Albarda be
toogde, dat de passiviteit der handelsba
lans minder werd, maar waar baseert hij
dit op?
Zeker niet op de cijfers der laatste 9
maanden. Integendeel gelooft spr., dat de
passiviteit nog belangrijk zal stijgen, o.m.
door den val van het pond.
Spr. wijst op het slechte financieel be
heer van sommige gemeenten, die groote
schulden maken. De gemeenten kunnen het
Rijk in den afgrond sieepen. De regeenng
dient dus krachtige maatregelen tegen de
gemeenten te nemen. Dat is een kwestie
van zelfbehoud. Autonomie beteekent: zelf
standigheid, niet: onafhankelijkheid.
Spr. pleit voorts voor verlaging der pro
ductiekosten om onzen uitvoer te stimu-
leeren.
Liberalen en salarisverlaging.
De heer Knottenbelt (V. B.) con
stateert, dat de socialisten een louter ne
gatieve critek leveren. Een ander, laat
staan een beter stelsel, dan het huidige
hebben zij niet aangewezen. Het econo
misch herstel heeft de heer Albarda ge
plaatst in het huidige economisch bestel.
Daarmede is niet te rijmenn, dat hij
slechts twee oplossingen zag: socialisme of
chaos.
Mogelijk is loonsverlaging zonder aan
tasting van het levenspeil van den arbei
der, als de productiekosten worden ver
minderd.
De broodprijs zou kunnen dalen door een
vermindering van de kosten, voortvloeien
de uit de Tarwe-wet.
De sociaal-democratische en ook sommi
ge katholieke organisaties verzetten zich
vooralsnog tegen loonsverlaging. Te be
treuren is de geest, die heerschte op het
sbciaal-democratische congres te Rotter
dam. Naar spr. hoopt, zulln ten slotte de
socialistische leiders tot samenwerking be
reid worden gevonden. Het heeft spreker
telurgesteld en leed gedaan, dat de tegen
woordige leider der sociaal-democraten
gisteren niet heeft laten blijken te begrij
pen, dat ook nu moet worden toegepast
Troelstra's schoone woord, dat de natio
nale gedachte de nathmale geschillen moet
overheerschen. Spr. waardeert, dat de re
geering toont dit wv»l in te zien door de
Zondagswet en de Begrafeniswet te laten
liggen, wat haar mischien ook niet moei
lijk is gevallen.
Wel zou spreker het op prijs hebben ge
steld, dat het Kabinet ware gevestigd op
een breed eren grondslag, door opneming
van wie door practische naatregelen ons
volk uit de tegenwoordige moeilijkheden
willen redden.
De salarisverlaging van de ambtenaren
draagt een algemeen karakter, maar is hier
de eenvoud wel het kenmerk van het ware
Zoo duurt de wanverhouding in salaris
tusschen lage en hooge ambtenaren voort.
De laatsten, op verantwoordelijke posten,
verdienen vaak heel wat minder dan in
soortgelijke posities n het vrije bedrijf.
Maar lagere ambtenaren verdienen meer
dan in het vrije bedrijf. Er kome één jaar
een algemeene korting van 3 pet. en daar
na een algemeene herziening van het Be
zoldigingsbesluit.
Zeer ernstige bezwaren heetf spr.'s frac
tie tegen de verhooging van de invoer
rechten.
Het departement van Economische Zar
ken zal niet compleet zijn, als de statistiek
daarheen niet wordt overgebracht. Over
departementale gevoeligheden zal moe
ten worden heengestapt.
Moties zonder voldoenden
steun.
De heer De Visser (Communist) be
toogt, dat de tegenwoordige toestand de
juistheid van Marx' Verelendungs-theorie
bevestigdt, ondanks de Vliegens en andere
peuteraars aan de grondslagen van het
Marxisme. Voor het oogenblik zet de
reactionnaire regeering haar aanval op de
arbeidersklasse voort, getuige de salaris
verlaging voor ambtenaren en onderwij
zers, de pressie op de gemeentebesturen om
de salarissen van het gemeente-personeel
te verlagen en de bevordering van salaris-
vrlaging in het vrije bedrijf.
Spreker dient ten sdotte moties in ten
gunst© van yerhooging van de salarissen
beneden 3000 tot het peil van 1920, van
een ongewijzigd laten van de salarissen
tusschen 3 en 6 duizend gulden, van een
maximum-salaris van 600 voor allen, die
uit de Rijksas betaald worden, van premie-
vrij pensioen voor Rijkspersoneel, van ver
beteringen voor contractwerkers, van de
40-urige werkweek, en van intrekking van
het stakingsverbod. Daar alleen de heer
Wijnkoop deze moties steunt, worden zij
niet voldoende gesteund om in behandeling
te worden gebracht.
De vorgadering wordt te 4.50 uur ver
daagd tot Donderdagmiddag 1 uur.
KONINKLIJK EBESLUITEN.
Burgemeester.
Bij Kon. besluit is aan J. A. A. Uilkens
eervol ontslag verleend als burgemeester
van Bergambacht en Ammerstol met dank
betuiging.
BEZUINIGING OP DE RIJKS
UITGAVEN.
Installatie der commissie-
Weiter. Snijden en snoeien
met overleg en beraad.
In een der lokalen van het Depart, van
Financiën heeft gisterenmiddag namens
den Minister van Staat, Minister van Bin-
nenlandsche Zaken en Landbouw, de oud-
vice president van den Raad van Indië, de
heer Gh. J. I. M. Weiter, lid en voorzitter
van de bij K. B. van 26 October j.l. inge
stelde Staatscommissie ad hoe, aan welke
wordt opgedragen binnen zoo kort mogelij
ken termijn zoodanige voorstellen te doen
als in verband met de noodzakelijkheid van
een blijvende en aanzienlijke verlaging van
het peil der Rijks uitgaven dienstig zullen
zijn te achten, deze commissie geïnstalleerd
met een rede, waarin hij er op wees, dat
de taak der commissie 't gansche veld der
werkzaamheid van de Overheid en tevens
alle belangen van ons volk, geen, ook de
hoogste niet uitgezonderd, raakt.
De in budgetaire cijfers uitgedrukte fei
ten toonen aan, aldus spreker, dat de ver
houding tusschen uitgaven en inkomsten
des lands is verstoord en indien niet alle
voorteekenen bedriegen, zal die verhouding
in een overzienbare toekomst verstoord
blijven zelfs in meerdere mate dan thans
het geval is.
Een budget als dat van den Staat der
Nederlanden, dat in den loop van lange
jaren is gegroeid uit het gemeenschappe
lijk overleg tusschen Regeering en Volks
vertegenwoordiging, is als een levend orga-
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Wordt Zamora president van Spanje?
(Buitenl., 2de blad).
Storm op den Oceaan en over geheel
West-Europa. (Buitenl. Bcr., 2de blad).
BINNENLAND.
Rede van prof. mr. Aalberse bij de al
gemeene beschouwingen over de begroo
ting in de Tweede Kamer. (1ste blad).
De in 1929 uit de Strafgevangenis te
Scheveningen ontvluchte inbreker te Rot
terdam geknipt. (Gem. Bcr., 3de blad).
Nog een inbreker te Rotterdam aange
houden. (Gem. Ber., 3de blad).
De te Amsterdam gepleegde moord op
een Chinees was een wraakgericht. (Gem.
Ber., 3de blad).
Een geheime zender te Gouda ontdekt.
(Gem. Ber., 3de blad).
Het Nederlandsch voetbal B- elf tal speel
de gelijk tegen Walsall (Sport, 3de blad).
Het voorloopig Ned. elftal samengesteld.
(Sport, 3de blad).
HET ECHTPAAR D. v.d. V00RT-BRUNT
dat gisteravond ter gelegenheid van zijn,
gouden huwelijksfeest een serenade van
het R.-K. Muziekgezelschap „Perosi"
werd gebracht.
nisme en het snijden en snoeien daarin
eiacht overleg en beraad, opdat de in het
budget begrepen belangen van one volk
niet of althans in de geringst mogelijke
mate worden getroffen en alle niet door
de omstandigheden dringend geboden
schade worde vermeden.
Is dus aan den eenen kant bezonnenheid
en rustig overleg bij de volvoering van onze
taak noodig, aan don anderen kant noopt
de steeds ongunstiger wordende verhou
ding tusschen inkomsten en uitgaven tot
een snelle doortastende wijze van werken,
in overeenstemming met de ons verleende
opdracht welke gewaagt van binnen zoo
kortst mogelijken termijn aan de Regee
ring in te dienen voorstellen.
Wij zullen ons van die opdracht kwijten
in het bewustzijn, dat, gegeven onzen
volksaard, de onderkenning van het gevaar
dat onze nationale huishouding bedreigt,
in zich bevat den waarborg, dat het zal wor
den bezworen.
Uiteraard zijn wij ons bewust van de ver
antwoordelijkheid die op ons rust voor de
voorstellen, die wij zullen doen, maar het
is evenzeer vanzelfsprekend, dat wij er ons
rekenschap van geven, dat alleen de Re
geering verantwoordelijk is voor de al of
niet uitvoering daarvan.
Ik houd er mij van overtuigd, dat dit in
zicht zal leiden tot een werkwijze onzer
Commissie, welke aan de doeltreffendheid
van haar arbeid ten goedo zal komen.
In het vertrouwen, dat zij door dien ar
beid het algemeene, nationale belang naar
de mate barer krachten zal kunnen dienen
verklaarde spreker tenslotte namens de
Regeering de commissie voor geïnstalleerd.
