23ste Jaargang
VRIJDAG 30 OCTOBER 1931
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BINNENLAND
Financiën en Economie
S)e £cidócli^0oii/^mt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week t 2.60 per kwartaal
Franoo per poet 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is tooi de Abonné't ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling Afzonderlijke nummer» 5 oent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 oent»
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935. REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel.
Voor Ingezonden Mededeehngen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop 10.50.
V Een veelzijdige afvaardiging
Wij hebben gisteren vermeld, dat de
Commissie, waaraan was opgedragen het
KiesreglemenH927 der R. K. Staatspartij
aan de ervaring daarmee bij de verkiezin
gen in 1929 opgedaan te toetsen, het re
sultaat van haar onderzoek en van haar
overwegingen aan het Partijbestuur der
R. K. Staatspartij in een rapport heeft
voorgelegd.
Over 't algemeen zoo schreven wij is
het oordeel van deze commissie over de
opgedane ervaring niet ongunstig. In het
resultaat van haar onderzoek en van haar
overwegingen liggen wel eenige aanwijzin
gen voor v leringen in het Kiesregle-
ment-1927, maar deze raken toch niet de
kern of de voornaamste tendenzen ervan.
Overvloed van copie is reden, dat wij
een excerpt van het rapport nog even moe
ten laten liggen.
Op een ding willen wij hier echter nu
reeds de aandacht vestigen.
De Commissie is voor het behoud van
de z.g. kwaliteitszetels, maar niet alleen
als waarborg voor de verkiezing van be
paalde deskundigen in de katholieke Ka
merfractie, doch ook ter, verzekering van
veelzijdigheid in onze afvaardiging.
De Commissie wil dan ook bij de vast
stelling van de kwaliteitszetels of de „om
schreven zetels" de norm „veelzijdigheid"
opnemen..
„Wanneer dit geschiedt", aldus de
Commissie „en met doelmatigheid en
beleid geschiedt, behoeft geen vrees te
worden gekoesterd, dat zoodanig stelsel,
dat „veelzijdigheid" mede als postulaat
vooropstelt, „stand en vertegenwoordiging"
als gevolg zal hebben".
„De personen, die voor zulke „omschre
ven zetels" zullen worden gekozen, worden
gekozen dóór en in de politieke organisa
tie; zij zijn de vertegenwoordigers van
gehéél het Katholieke volk. Maar tevens
zal worden bereikt, dat alle groepen
en geledingen in ons Katho
lieke volk (wij spatieeren. Red. L.
Crt.) in de veelzijdige samenstelling der
lijsten (straks de Fractie) zullen zijn er
kend. De eenheid en samenwerking bin-
ri«n de ééne Partij worden er door beves
tigd, en in het blijvende contact en de blij
vende samenwerking van alle groepen in
de ééne Partij zal de waarborg liggen voor
een evenwichtige ontwikkeling der on
derlinge verhoudingen."
Deze o. i. zeer juiste opmerkingen mo
gen worden gehoord en verstaan door het
katholieke kiezerscorps dat er rekening
mee houde ook bij het samenstellen van
besturen van katholieke organisaties of
corporaties ook zéker bij Gemeente
raadsverkiezingen
UIT DE MEUBELINDUSRIE.
De werkgevers, uitgezonderd de R.-K.
patroons wenschen loonsverlaging.
Men seint ons:
In de industrieele club te Amsterdam
werd een bespreking gehouden met de be
sturen van de werknemersorganisaties, dis
door de werkgevers waren uitgenoodigd,
waarbij werd medegedeeld, dat het ver
zoek, dat werd gedaan, om alvast 5 pet.
loonsverlaging te aanvaarden, in afwach
ting van den afloop van het contract, niet
door den R.-K. Patroonsbond St. Reinol-
dus werd ondersteund.
Door de besturen is uitvoerig betoogd,
dat loonsverlaging geen redding kan bren
gen uit de crisis en dat dit ook niet kan
worden aanvaard.
KONINKLIJKE BESLUITEN.
Notariaat.
Bij Kon. beluit is aan J. A. van Iterson,
op zijn verzoek, met ingang van 1 Januari
1932, eervol ontslag verleen uit zijne be
trekking van notaris te Rhenen.
Burgemeester.
Bij Kon. besluit is benoemd tot burge
meester der gemeente Ellewoutsdijk P. M-
Smallegange.
ONZE EXPORT NAAR ENGELAND.
Bacon en eieren in de verdruk
king. Voor de bloembollen
nog geen direct gevaar.
Uit Londen wordt aan de „Tel." ge
meld:
Een rondschrijven, dat de president
van het Britsche tuinbouwkundig ver
bond aan kweekers en tuinders heeft ge
zonden, en waarin het verzoek werd uit
gesproken voortaan geen planten of
bloembollen in het buitenland te koopen,
heeft ook buiten de kringen der direct
betrokkenen de aandacht getrokken.
De „Times" wendde, zooals kort ge
meld, een artikel aan de kwestie van den
bloembolleninvoer, waarin de binnenland-
sche producenten werden aangespoord,
zich op de methoden hunner Nederland-
sche concurrenten te inspireeren opdat
het Engelsche product de plaats van het
buitenlandsohe zal kunnen innemen.
Dit nu is niet zulk een eenvoudige
zaak. Engeland zelf produceert slechts
20 pet. van de eigen behoeften en deze
productie kan niet zoo maar worden op
gedreven. Dit zal slechts geleidelijk mo
gelijk zijn en zelfs dan zal het niet ge
makkelijk zijn het uitmuntend Neder-
landsch product van de Engelsche markt
te verdringen.
Voor sommige soorten, zooals Hyacin-
then, zal het buitenland altijd in Neder
land terecht moeten. Andere soorten,
zooals gladiolen, kan men in Engeland
evengoed telen. Al zal het schrijven van
den president van bovengenoemd ver
bond allicht eenige uitwerking hebben,
al te ernstige consequenties behoeven er
niet aan te worden vastgeknoopt. Zij,
die bollen in hun tuin willen planten,
zullen deze ten slotte in hoofdzaak toch
uit Nederland moeten betrekken.
Er mpet evenwel met de mogelijkheid
rekening '-worden gehouden dat de alge-
meene tendenz om ter verbetering van
de ongunstige handelsbalans zoo weinig
mogelijk uit het buitenland te betrekken,
particulieren er toe zal brengen, minder
of geen bollen in hun tuin uit te zetten
tenzij deze uit het binnenland afkomstig
zijn.
Deze omstandigheid, gevoegd aan het
feit dat de valuta-verhouding voor onze
telera ongunstig is en hun een slechteren
prijs kan doen bedingen, zal ongetwijfeld
in het komende seizoen haar terugslag
voelbaar maken.
De groothandel zal niet zoo grif tot
belangrijke afsluitingen komen. De usan-
tie is, om in Mei contracten af te slui
ten voor levering in den laten zomer en
vroegen herfst. Omtrent de afwikkeling
der laatste leveringen van dit jaar zijn
ten gevolge van de sterling-depreciatie
moeilijkheden gerezen en ons werd ver
zekerd dat in sommige gevallen de Ne-
derlandsche bollenkweekers niet verder
willen leveren. Deze moeilijkheden zullen
het volgend jaar bij de afsluiting der
nieuwe contracten ongetwijfeld nog na
werken.
Zoo zal in het algemeen ten gevolge
van deze verschillende factoren in het
komende seizoen wel gerekend moeten
worden op een verminderde vraag en op
slechtere prijzen. De vrees dat de Ne-
derlandsche bloembollen-export naar Gr.-
Brittannië ernstig wordt bedreigd, lijkt
vooralsnog overdreven.
Alleen wanneer hooge invoerrechten
op bloembollen zouden worden geheven,
zou een ernstige situatie ontstaan. Welke
politiek de nieuwe regeering in dit op
zicht zal volgen, kan op het oogenblik
moeilijk worden voorzien?
Het ziet er evenwel naar uit, dat, als
de tariefpolitiek zich zoover uitstrekt, er
eerder een tarief op snijbloemen en hees
ters zal komen dan op bloembollen, al
thans- dat van bloembollen niet zulk een
hoog recht geheven zal worden.
Voor vele Engelsche snijbloemen-kwee
kers vormen de Nederlandsche bloem
bollen immers de ruwe grondstof. Een
hoog invoerrecht op bloembollen zou dus
ook de Engelsche kweekers treffen, die
niet plotseling in staat zullen zijn hun
bedrijf op eigen bollenteelt in te rich
ten. Hoe weinig rooskleurig het er voor
den Nederlandschen bloembollen-uitvoer
uitziet, voor al te groot pessimisme is
dus vooralsnog geen reden.
Erger staat onze bacon- en eieren-
export er voor. Eieren uit Nederland
werden hier gemeenlijk in consignatie
gegeven, doch wegens de koers-onzeker-
heid is het in consignatie geven voor den
Nederlandschen exporteur thans vrijwel
ondoenlijk en de handel in eieren op En
geland staat dan ook bijna stil. De beste
bruine eieren brengen thans minder op
dan de witte; de concurrentie uit Dene
marken en Ierland geeft den Nederland
schen producent weinig hoop op loonen-
de prijzen.
Wat de bacon betreft is de situatie
nog ongunstiger. Niet alleen wordt de
markt-positie hier gedonimeerd door het
feit, dat Nederland's grootste concurren
ten eveneens den gouden standaard voor
hun betaalmiddel hebben opgegeven,
doch als gevolg van den grooten Deen-
schen aanvoer is, ondanks de daling van
het pond, de bacon-prijs op de Engelsche
markt, die reeds zulk een sterke inzin
king vertoonde door de gedeprecieerdc
sterling-noteeringen, toch nog aanzienlijk
gedaald.
Welke groote Nederlandsche belangen
op het spel staan, moge blijken uit de
export-cijfers van 1930. In dat jaar voer
de Nederland naar Groot-Brittannië uit:
Bacon bijna 42 M millioen gulden.
Versche eieren bijna 17 millioen gulden
Koelhuis-eieren ruim 2 y, millioen gul
den.
Bloembollen en planten ruim 18 mil
lioen gulden.
Gedurende de eerste negen maanden
van 1931 nam de bacon-export naar En
geland nog aanzienlijk toe, al was de
totale opbrengst hiervan geringer ten
gevolge van de lage prijzen.
De huidige situatie vormt voor den
bacon-export een bedreiging, die wel de
meest ernstige is waarvoor de Neder
landsche uitvoerhandel is geplaatst.
Wat de toekomst verder zal brengen
kan niemand voorzien. Maar zooals de
zaken thans staan, zien voor den Neder
landschen land- en tuinbouw de komende
tijden er zeer bedroevend uit.
RADIO-BELASTING?
Hoeveel toestellen zijn er in Nederland?
De Regeering onderzoekt aldus heeft
zij medegedeeld de mogelijkheid van een
radiobelasting. Een matig tarief wordt
overwogen, b.v. als dat van de rijwielbelas
ting, dus 2.50 per toestel.
Intusscben wordt opgemerkt, dat deze
belasting niet meer dan 1.000.000 zou
opbrengen. Blijkbaar ",kent men dus op
400 000 toestellen in Nederland.
Eind September waren echter slechts
287.891 toestellen ingeschreven. De Regee
ring neemt dus aan, dat ongeveer 120.000
toeslelbezitters niet aan hun verplichting
hebben voldaan, zoodat, als de belasting
er komt, er ook een opsporingsdienst zal
moeten komen, om ontduiking op zulk een
groote schaal te verhinderen.
Of dat mogelijk zal zijn In het buiten
land heeft men daar verscheidene mid
deltjes op gevonden, die werkelijk goede
resultaten opleveren. „Vad."
DE UITVOER VAN KAAS NAAR
FRANKRIJK.
De brief van de Goudsche Kamer van
Koophandel.
De Kamer van Koophandel en Fabrieken
voor Gouda en Omstreken schrijft in een
brief aan de Nederlandsche Kamer van
Koophandel te Parijs:
In deze tijden, waarin een vrijhandels-
Tand als Nederland aan alle zijden meer en
meer wordt ingesloten door hooge tolmu
ren. moest een maatregel, zooals deze bij
decreet van 30 Sept. j.I. door de Fransche
regeering werd aangekondigd, wel een bij
zonder slechten indruk maken.
Het zal uitermate moeilijk vallen, om,
indien deze maatregel onverhoopt van
kracht zou worden, het toch ook in Frank
rijk begeerde product te blijven leveren.
Doch ook zullen deze maatregelen niet
m het belang van de Fransche afnemers
zijn. Deze zullen in het begin van elke pe
riode, als de grens wordt opengesteld, over
laden worden met kaas, die, doordat zij
om boven uiteengezette redenen niet voor
„opleg" geschikt is, ten slotte bal blijken
door het publiek niet te worden gewild.
Het gevolg daarvan zal zijn, dat. naast de
schade voor den Franschen afnemer, er,
mede geholpen door reclame voor het na
tionale fabrikaat, een streven zal merk
baar worden om de Hollandsche kaas van
de markt t-e bannen.
En wanneer men dan nagaat, dat de ex
port van dit artikel naar Frankrijk over
het jaar 1930 heeft bedragen 12.875.051
K.G. met een waarde van 8.816.416, dan
behoeft de Kamer er zeker niet op te wij
zen, dat deze handel niet alleen van be
lang is voor Nederland, doch evenzeer voor
den Fransche groothandel en midden
stand.
De Kamer betreurt het zeer, dat aan den
wedloop van verhooging van de douane
tarieven en aan de uitvaardiging van di
verse belemmerende invoerbepalingen ook
Frankrijk in zoo sterke mate deelneemt
Juist Frankrijk, het land, dat onder zijn
medeburgers de mannen telt, die als de
vaders van de Pan-Europa-gedachte de
volken er op hebben gewezen, dat slechts
door een Europeesch tolverbond een rem
is aan te brengen op den snel-doorjakke-
renden wagen van tariefsverhooging,
ten slotte de volken in den afgrond moet
sleepen, moest in deze het voorbeeld gc-
INVOERBEPERKING VOOR RUND-
VLEESCH GEVRAAGD.
Het Hoofdbestuur der Hollandsche Maat
schappij van Landbouw heeft zich in ver
volg op vorige verzoekschriften tot het
Kon Nederl. Landbouw Comité gewend met
het dringend verzoek, er met den meesten
suoed bij de regeering er op aan te drin
gen, den invoer van Deensch en ander
rundvleesch te contingenteeren in dien
zin, dat tot tijdelijke invoerverboden kan
orden overgegaan.
Hierbij is gewezen op de scherpe prijs
daling der laatste weken en de ontwrich
ting in den afzet van binnenlandsoh
leesch, welke snel optreden nuttig doet
zijn.
De reeds vroeger geuite wensch, onder
meer omtrent het heffen van het fiscale in-
voerecht boven den accijns, komen hier
bij geenszins te vervallen.
DE LOONSVERLAGING IN DE
TEXTIELINDUSTRIE.
Verzet van de organisaties der arbeiders.
Gisteren zijn de besturen van de vier
textie'organisaties te Utrecht bijeen ge
weest ter bespreking van het in te nemen
.tandpunt ten opzichte van de aangekon
digde loonsverlaging met 5 pOb
Bij deze bespreking kwam in de eerste
plaats tot uiting, dat door de sterk doorge
voerde ratdonali-satiemaatregelen en de
daarmee gepaard gaande verlaging der
tariefloonen reeds een groote besparing op
de loonen was verkregen. Geconstateerd
werd, dat de met de werkgevers gehouden
besprekingen niet de minste beteekenis
hadden omdat reeds vooraf definitief was
vastgesteld, wat de werkgevers zouden
doen, terwijl zij hei zelfs niet noodig oor
deelden met argumenten aan te toonen,
dat deze verlaging der loonen noodzakelijk
was en de voorziter door het ontijdig slui
ten der vergadering een nadere bespre
king van het punt in kwestie onmogelijk
maakte.
Op grond van een en ande-r waren de be
sturen eenstemmig van meening, dat met
deze loonsverlaging geen genoegen kan
worden genomen en daartegen tot daad
werkelijk verzet behoort overgegaan te wor
den.
KOLONIALE EXPOSITIE TE
DEN HAAG.
Herbouw van het paviljoen te Vincennes.
Naar De Tel." verneemt, heeft te 's-Gra-
venhage een bespreking plaats gevonden
van het dagelijksch bestuur der gemeen
te met enkele leden van het Oomité voor de
Nederlandsche inzending op de Koloniale
Tentoonstelling te Vincennes. Reeds gerui-
men tijd bestaan er n.l. plannen om in 1932
eveneens een koloniale tentoonstelling te
o rga niseeren.
De besprekingen van deze plannen zijn
thans in een definitief stadium gekomen.
In overleg met de heeren dr. Van der Waals
en mr. Fock, beiden lid van het boven
genoemde comité, is n.l. in principe beslo
ten om het Nederlandsche paviljoen te Vin
cennes in 1932 alhier te doen herbouwen.
Met andere groepen wordt ten aanzien van
de organisatie der te houden tentoonstel
ling nog overleg gepleegd.
Commissie jjor do verlaging der
Rijksuitgaven.
Naar wij vernemen is thans ingesteld een
Staatscommisie ad hoe aan welke wordt
opgedragen binnen zoo kort mogelijken
termijn zoodanige voorstellen te doen als
i*i verband met de noodzakelijkheid van
een blijvende en aanzienlijke verlaging
van het peil der Rijksuitgaven dienstig
zu ien zijn te ac.it en.
In deze comm'ssia zijn benoemd tot lid
en voorzitter C'a. J. I M Weiter, oud-vice-
president van den Raad van Indië, te
's-Gravenhage; en tot leden prof. L. A.
van Royen, hoog eeraar aan de Technische
Hoogeschool te Wassenaar, prof. I. P. de
Vooys, hoogleeraar aan de Techniscbo
Hoogeschool te DelftE P. Westerveld,
algemeen secretaris van het Koloniaal In
stituut te Amsterdam, F. H. Fentener van
Vlissingen, industrieel te Utrecht, dr. W.
M. Westerman, directeur van de Bijbank
der Rotterdamsche Bankvereeniging te
's-Gravenhagemr. A. van. Doorninck, the
saurier-generaal van financiën; ir. M. H.
Dann"o. directeur-generaal der Posterijen,
Telegrafie en Telefonie; C. J. Ph. Zaal
berg, directeur-generaal van den Arbeid;
dr. J. H. R. Sinninghe Damsté, directeur-
generaal der belastingen en mr. J. Wolt-
man, secretaris-generaal van het Depar
tement van Defensie.
Aan deze commissie is bevoegdheid toe
gekend om alle Rijksambtenaren te hoo-
ren, dan wol van hen schriftelijke adviezen
in te winnen.
Voorts is de bij Kon. besluit van 20 De
cember 1920, laatstelijk gewijzigd bij K.B.
van 22 Juni 1929, ingestelde commissie
Dit nummer bestaat uit vier bladen
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Wordt Colijn voorzitter van de a.s. Ont
wapeningsconferentie? (Buitenl. 2e blad).
Geen protectionistische maatregelen der
Engelsche regeering vóór Kerstmis. (Bui
tenl. 2e blad).
BINNENLAND.
Een dreigend conflict in de textiel
industrie. (1ste blad).
Meisje te Koedijk doodgereden, een jon
getje te Well. (Gem. Beriohten, 3de blad).
Bejaarde man te lerseke door den blik
sem gedood. (Gem. Berichten, 3de blad).
Weer een verduistering te Rotterdam.
(Gem. Berichten, 3de blad).
Vijftig jaar onderwijs te Zoeterwoude
door de Zusters Franciscanessen, (lste
blad).
Tot wethouder der gemeente Rijnsater-
woude in de vacature-Compeer is gekozen
de heer Dorrepaal. (4de blad).
Pensioenfonds voor het bloembollenbe-
drijf. (2de blad).
WE GEVEN EEN BESCHOUWING
OVER DEN GROOTEN BRAND TE BO
DEGRAVEN IN 1870. (3de blad).
(Bezuinigingscommissie) opgeheven met
dankbetuiging aan den voorzitter, de le
den en den secretaris voor de door hen be
wezen diensten.
H.M. de Koningin heeft gistermorgen
om 11 uur op een terrein bij het Kon Pa
leis Het Loo, de plechtige uitreiking ver
richt van een standaard aan het Wapen
van de Koninklijke Marechaus
see.
Ingediend is een wetsontwerp tot ver
klaring van het algemeen nut der onteige
ning van perceelen, erfdienstbaarheden en
andere zakelijke rechten, noodig voor ver
betering van het gedeelte Duivendrecht-
sche brugZwartewegje van den Rijksweg
Amsterda mU t r e c h t
De Raad van Zwolle heeft aan B. en
W. een crediet toegestaan van 120.000
v. inrichting van een r a d i o-c e n t r a 1 e
Terstond zal begonnen worden met den
aanleg van een ondergrondsch net. Indien
mogelijk zal de aansluiting onmiddellijk na
de inwerkingtreding der distributie, gele
genheid bieden tot het ontvangen van vijf
Btations.
Te Utrecht is deze week de radio-
centrale geopend, met aansluiting op vier
stations.
In een drukbezochte ledenvergadering
der R.-K. Kiesvereeniging te Alkmaar is
mr. A. J M. L o e s b e rg, die verleden
jaar als voorzitter ha-d bedankt, wederom
als zoodanig gekozen, onder algemeene in
stemming der leden.
Wetenschappelijke Berichten
DE NOBELPRIJS VOOR
PHYSIOLOG IE.
Heb Carolingische Instituut te Stock
holm heeft aan prof. dr. Otto Warburg, van
het Keizer Wilhelm Instituut voor Physio-
logie te Berlijn, den Nobelprijs 1931 voor
do geneeskunde en de physiologic toege
kend, zulks op grond van zijn ontdekkin
gen over aard en werking van het ademha
lingsferment.
Otto Heinrich Warburg is 8 October 1883
te Freiburg geboren en sedert 1918 lid van
het Keizer Wilhelm Instituut. Hij legde zich
sipeciaal toe op dé studie van do stofwisse
ling der weefsels en van het kankervraag-
tuk. Van zijn hand evrschenen o a.: Stoff-
wechsel der Tumoren (1926) en Katalyti-
sche Wirkungen der lebendigen Substanz
(1928).
Noordho;iandsch Landbouwcrediet N.V.
gevestigd te Alkmaar.
In de op 29 October 1931 gehouden ver
ga-dering van commissarissen is besloten op
de 6 pCt. cumulatief preferente aandeelen
een interem-dividend ad 3 pOt. of 30.
uit te keeren, betaalbaar van 2 November
a., of op dividendbewijs no. 27.
