23ste Jaargang
DONDERDAG 22 OCTOBER 1931
No. 7033
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BINNENLAND
3)e £cidóeli^(Bou^omlI
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Vooi LeideD 19 cent pei week f 2J>0 pei kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal
Fra-noo per poet f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is roor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling vaD 50 cent per kwartaaL bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers S cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 oenfc.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per
regel.
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele vaD het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit drie bladen
De middenstand in dezen tijd
De R. K. Middenstand in het Bisdom
Haarlem heeft gisteren te Delft een ver
gadering gehouden.
De voorzitter» de heer Struycken, heeft
in de rede, waarmede hij die bijeenkomst
heeft geopend, enkele opmerkingen ge
maakt over wat wij kunnen noemende so
ciale of maatschappelijke positie van den
middenstand in dezen tijd, d. w. z. over de
taak, die de middenstand in dezen tijd bij
de voortbrenging en verdeeling der goe
deren vervullen kan en moet ten nutte en
voordeele van de maatschappij.
En deze opmerkingen onderschrijven wij
gaarne.
Hij constateerde op de eerste plaats de
roep om verbetering van het distributie
apparaat, en ontkende niet, dat er ge
gronde redenen zijn, om daarin verbetering
te wenschen. Hij toonde daardoor open
oog te hebben voor de bestaande leemten
en fouten waardoor voor bepaalde goe
deren onnoodige duurte kan worden ver
oorzaakt. Dat de heer Struycken bij het
streven naar verbeteringen in het distri
butie-apparaat als voorwaarde stelde, dat
de bewegingsvrijheid van het particuliere
initiatief niet meer wordt ingeperkt, dan
noodig of gewenscht, is heel logisch, 'en
biermede stemmen ook volkomen in dege
nen onder ons, die buiten den midden
stand staan, de andere sociale groepen.
„Aan ons de taak er voor te zorgen",
aldus de heer Struycken, „dat de verbete
ring inderdaad op dien grondslag ge
schiedt".
In dezen zin worde de nadruk niet min
der gelegd op „v e r b e t e r i n g", dan
„op dien grondslag"!
Op de tweede plaats constateerde de
Bondsvoorzitter in dit verband, dat, als
de teekenen niet. bedriegen, aan alle kan
ten groeit het inzicht in de groote sociale
beteekenis van het kleinbedrijf. En hierop
liet hij volgen: „Wij, zakenmenschen,' moe
ten ons voortdurend aanpassen aan ver
anderde mentaliteit, aan veranderde be
hoeften en omstandigheden, aanpassen
door deskundige bedrijfsvoering en door
organische samenwerking in vakorganisa
tie en in economische combinatie".
Indien de middenstand zioh werkelijk
aanpast aan „veranderde behoeften en
omstandigheden", door deskundige
bedrijfsvoering, organische
samenwerking en economi
sche combinatie, dan zal hij
ook in dezen tijd blijven een nuttige scha
kel in het economisch proces; een stand,
die onder sociaal opzicht een mooie taak
te vervullen heeft!
TWEEDE KAMER
DE OECONOMISCHE TOESTAND.
De behandenng van de interpellatie-Van
den Tempel betreffende maatregelen ter
verbetering van den economiscnen toe
stand, en in het bijzonaer betreffende voor
zieningen in den nood der weraeiooze ar
beiders in den a.s. winter, wordt voortge
zet.
De heer Van Poll (R.K.) zijn rede ver
volgend, acht het wel wensohelijk, dat we
precies weten wat de interpellant en spie
ker in liet kapitalisme veroordeeld hebben.
De diepste oorzaak van de economische
moeilijkheden zit in menschelijke handelin
gen. Ook de pauselijke encycliek wijst erop,
dat de ongebreidelde menschelijke concur
rentiezucht de oorzaak is van de economi
sche crisis, waarin wij verkeeren.
Tegenover deze meening omtrent de oor
zaken, staat die van den heer Van den Tem
pel, die het kapitalisme op zich zelf de
schuld geeft.
De overheid heeft, naar de meening zoo
wel van den heer Van den Tempel als van
die van spreker, een taak ten deze: zij tan
regelend optreden bij de verdeeling van
goederen. In dit verband bepleit spr. de
bevordering van de totstandkoming van
mieuwe vormen van bedrijfsorganisatie. Met
loonsverlaging alleen komt men er niet;
deze zou bijv. de vaste-rentetrekkers e.d.
ongemoeid laten. De heer Wijnkoop zou ge
lijk kunnen krijgen met diens beroep op
Marx, wanneer men de ongebreidelde con
currentie aan haar lot zou overlaten. Trou
wens, reeds vóór Marx hadden katholieke
economen zich in dezen geest uitgelaten.
De heer A 1 b a r d a (S.D.) gaat het ka
rakter van verschillende crises na, die er
in den loop der tijden zijn geweest.
De crisis van 188485, waarop de heer
Oud heeft gewezen, moge inderdaad zeer
ernstig zijn geweest, zoo ernstig als de te
genwoordige is er toch nimmer een crisis
voorgevallen.
Scherp critiseert spr. het door dr. Vos
aangeprezen middel van loonsverlaging, dat
ook ir. Kalff in het verbond van werkgevers
naar buiten heeft gebracht. Door zoodanig
middel zou de koopkracht worden vermin
derd, de orisis verergerd en de strijd ver
scherpt.
De problemen, waarvoor de maatschappij
zich gesteld ziet, zijn inderdaad moeilijk.
Een oplossing van die problemen is nood
zakelijk, daar anders de productie geheel
ten onder gaat.
Volgens den heer Wijnkoop zou „Pla-n-
wirtsohaft" zooals in Rusland hier de red
ding kunnen brengen.
De heer W ij n k o o p (C. P.): Dat heb ik
niet gezegd.
De heer A 1 b a r d a, voortgaande, zegt
dat de heer Wijnkoop van meening was dat
de arbeiders in Rusland een hemel op aar
de hebben.
De heer De Visser en Wijnkoop:
Dat is niet gezegd. U liegt!
De voorzitter hamert herhaaldelijk,
terwijl de heeren De Visser en Wijnkoop
telkens interrumpeeren. Spr. verzoekt hun,
niet verder mede te w er kern aan de rede
van den heer Albarda.
De heer Albarda. voortgaande, zegt
dat volgens den heer Wijnkoop de arbei
ders in Rusland dan wel zijn bevrijd voor
maatschappelijke ellende en werkeloosheid.
De heer W ij n k o o p: Juist.
De heer Albarda geeft toe, dat in
Rusland officieel de werkeloosheid is afge
schaft. Maar de rationalisatie ingevolge het
vijfjaren-plan maakt tal van arbeiders
overbodig.
De heer De Visser: Waarheid is, dat
er op dezen dag in Rusland nog twee mil-
lioen industrieele arbeiders te kort zijn.
De heer Albarda, zijn rede besluitend,
constateert, dat het „geneesmiddel", waar
mee de oommunisten in hun zak loopeu,
niets anders is dan een kwakzalversmiddel,
dat de kwaal nog zal verergeren.
Hij hoopt, dat de arbeiders zullen helpen
het socialisme te verwezenlijken.
De heer Loerakker (R.K.) schetst
de moeilijkheden van den tuinbouw, zoo
mede die van de verbouwers van suiker
bieten. De steun, hiervoor toegezegd, komt
spr. voor, te schriel te zijn.
Voorts bepleit hij verlenging van den
duur van uitkeerimgen aan werkeloozen-
kassen, in het bijzonder voor de landarbei
ders.
Het Russische stolesl acht spr. verkeerd.
De bevolking wordt tegen de Kerk onge-
hitst en de kinderen worden in het vuilste
militarisme opgevoed. Het kapitalistisch
stelsel met alle gebreken aoht spr. toch nog
honderdmaal beter dan het communisti
sche.
De heer Guit (R.K.) is met den heer
Van den Tempel van oordeel, dat-de fout
ligt bij het kapitalisme. Dit oordeel stemt
ook overeen met dat van Pius XI blijkens
diens encycliek.
Spr. waarscnuwt tg a-en den op de Re-
geermg uit>geoefenden drang om loonsver
laging in ue z.g. beschutte bedrijven te be
werken. De Regeering kan en mag hier geen
invloed op de gemeentebesturen uitoefenen.
Dit is de taak van het georganiseerd over
leg, waar dergelijke vraagstukken kunnen
worden besproken. Van arbeiderszijde kan
bezwaarlijk worden verwacht, dat men zich
zal gedragen als kalveren, die hun eigen
slagers uitkiezen.
Spr. bepleit tenslotte de totstandkoming
van een algemeene steunregeling voor de
werkeloozen in overleg met de gemeente
besturen.
Prof. Slotemaker de Bruine (C.
H.) hekelt met de heeren van den Tem
pel en Albarda de ellendige opdrijving van
het nationalisme.
Hij acht het niet verantwoord, in dezen
voor de schatkist zoo bezwaarlijken tijd aan
te dringen op verhooging van uitkeeringen
uit 's lands kas, zooals wordt beoogd met
de moties van den Tempel.
De kwestie der loonsverlaging welke
volstrekt niet behoeft gepaard te gaan met
verlaging van het levenspeil behoort in
besloten overleg te worden besproken.
De heer Boon (V.B.) is door de rede
van den heer Albarda teleurgesteld; deze
gaf wel een diagnose, doch geen therapie,
zijn rede was Zuiver negatief. Voorts her
innert spr. aan het socialistische orisisoon-
gres. Met aanvallen op het kapitalisme
komt men er niet. De heer Albarda oriti-
seerde voorts het Russische stelsel dat
ook spr. geen stelsel voor de wereld acht
maar hij liet na een positief middel tot
genezing aan te geven.
De moeilijkheden zijn van internationa
len aard. Terecht zeide de heer Bnaat, dat
men nimmer twee oogsten achtereen heeft
gehad met een zoo overvloedige opbrengst
als in de laatste beide jaren.
Aan loonsverlaging valt, meent spr., met
te ontkomen. De gevolgen daarvan zullen
wel te dragen zijn, waar zoovele artikelen
in prijs zijn gedaald.
De leuze van de hooge loonen heeft in
Amerika langen tijd göheerscht. Hooge
loonen bevorderen de consumptie en der
halve de welvaart, zegt Ford. Maar in zijn
fabrieken wordt thans maar 2 dagen per
week gewerkt. Intusschen zijn de loonen bij
United Steel, Bethlehem Steel, General Mo
tors met 10 pCt. gedaald. De productie
kosten moeten lager worden om tegemoet
te komen aan de nooden van al diegenen,
wier inkomen reeds is verminderd.
De heer S m e e n k (A.R.) schakelt bij
de besproken middelen tot eoonomisch her
stel de rede van den heer Albarda uit, die
zioh tot oriitek bepaalde. In exportpremies
als door den heer van Poll aanbevolen ziet
spr. geen heil; zij werken dumping in de
hand. Een algemeene verhooging van het
tarief kan al evenmin helpen.
Evenwel valt niet te ontkomen aan ver
laging van kostprijzen voor de export-in
dustrie, waar de geheele wereld is verarmd
en deze de vroegere prijzen niet meer kan
betalen. Toegegeven moet worden, dat de
loonen van de arbeiders nog geenszins tot
eenige weelde in staat stellen, al zijn zij in
den lateren tijd veel verbeterd. Toch zou
den, wanneer de nood dwingt, ook de loo
nen in het geding moeten komen. Zou men
deze ondanks alles handhaven, dan is het
eenige gevolg, dat ook de arbeiders hoo-
gere prijzen moeten betalen voor de diens
ten en producten van de beschutte bedrij
ven, tramritten (Amsterdam ging daartoe
reeds over) en levensbehoeften.
De kapitaalvorming moet voortgang
kunnen hebben. Tal van landen hebben nog
met kapitaalgebrek te kampen, waardoor
zij geen railgoederen in voldoende hoeveel
heid kunnen voortbrengen.
De heer De Visser (Comm.) zal geen
uitvoerige bespreking wijden aan den aard
en den omvang van de crisis, maar hij
weet wel, dat vooraanstaande economen
en politici den winter met angst en vreeze
tegemoet zien. De parlementen en de kapi
talistische regeeringen zijn niet in staat
een oplossing aan te geven voor de moei
lijkheden.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BU ITENLANO.
De Duitsche Economische Raad van Ad
vies gevormd. (Buiten!., 2e blad).
China's eischen in het Mandsjoerijsche
conflict. (Buitenl., 2e blad).
Plannen voor een pact-Laval? (Buitenl.,
2e blad).
BINNENLAND.
De interpellatie over den economischen
toestand in de Tweede Kamer, (lste blad).
Vergadering van de Haarlemsche Hanze.
Loonsverlaging in de textielindustrie?
(lste blad).
Engeland en onze bloembollenteelt. (L.
en T„ 2de blad).
Een tijdeshrift, gewijd aan een vader-
landsche heilige. (2de blad).
Van de sociaal-democraten vernemen
we niets dan frases.
De heer Oud (V. D.): En u houdt
niet van frases.
De heer De Visser: Juist. De so
cialistische leiders en vakbonden bren
gen ons niet verder. Zelfs indien het
hun zou gelukken, hun plannen te ver
wezenlijken, zou dit op niets- dan teleur
stelling voor de massa uitloopen. De
socialisten vergelijkt spr. met de Janus-
figuur. Zij hebben twee monden: één
waarmee zij spreken tot de arbeiders en
één waarmee zij lispelen tot de bour
geoisie. (Gelach).
Spr. dient eenige moties in, die alleen
door den heer Wijnkoop worden onder
steund en derhalve niet in behandeling
komen.
De heer Kersten (S. G. P.) betoogt,
dat de heer van den Tempel de crisis
niet heeft opgelost en dat men alleen op
Gods woord kan bouwen. Spr. verwacht
ook van de coalitiemaa-iregelen geen heil
en hij bestrijdt iedere verzekering tegen
werkeloosheid.
De levensstandaard is inderdaad in de
gegeven omstandigheden te hoog. Spr.
wijst in dit verband op het groote ver
bruik van sigaretten.
Staking moet strafbaar worden ge
steld.
Onze productie moet worden be
schermd; de vrijhandelsleuze kan in deze
omstandigheden niet worden gehond-
haafd.
Voorts diende het samengaan van 2
3 openbare ambten in één land te
worden verhinderd, evenals de beroeps
arbeid van de gehuwde vrouw.
HET MIJNONGELUK TE HERNE heeft 15 menschen het leven gekost. De red>-
dingsbrigades doen haar werk.
De deurwaarder opent de verkooping, die in enkele oogenblikken
was afgeloopen, daar voor een stoel honderd gulden werd gebo
den, welk bedrag voldoejide was om de kosten te dekken.
TE ZUTFEN heeft de verkoop bij executie plaats gehad ten huize
van het Tweede Kamerlid Dominee Faber in verband met diens
weigering tot inkwartiering van een officier bij de jongste ma
noeuvres, resp. het niet betalen van onkosten voor uitbesteding.
De Ver. tot Behoud van nat uurmonumenten bestaat 25
jaar. EEN DER OISTERWIJKSCHE VENNEN voor
welk behoud de vereeniging den laatsten tijd bijzonder
ijvert.