23ste Jaargang
MAANDAG 19 OCTOBER 1931
No. 7030
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
DE TOOVENAAR VAN MENLO PARK
OVERLEDEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leaden 19 cent per week 12.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franoo per poet I2J15 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad ia tooi de Abonné'» ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummert 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 oenfc.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regeL
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, buur en
verbuur, koop en verkoop f 0.50.
V Critiek op de regeering.
Aan de mondelinge gedaohfceniwisseling
over de S taats-begroot ing in de Tweede
Kamer gaat vooraf een schriftelijke.
Deze laatste is niu aan den gang.
Zaterdag is gepubliceerd het z. g. Voor
loopig Verslag der Tweede Kamer op het
eerste hoofdstuk der Begrooting.
De regeering schijnt er daarin niet heel
goed af te komen.
Wij citeeren hier enkele zinnen uit dat
verslag.
„Het beleid van het kabinet had over
het algemeen weinig bevrediging gewekt..
Vrij algemeen had ^men den indruk
gekregen, dat de Begeering tot dusver
geen blijk heeft gegeven de crisis, die ons
volksleven bedreigt., te verstaan.Ver
scheidene leden klaagden er dan
ook over, dat van het kabinet zoo weinig
kracht, uitgaat. Van werkelijke leiding valt
niets te bespeurenVele leden war
ren ontstemd over de uitlatingen van den
Minister van Financiën in een interview..
De Kamer kan zulk een houding van een
Minister niet aanvaarden
In de Voorloopige' Verslagen worden
geen partijen of namen genoemd van de
kamerleden, die in de afdeelingen bij de
behandeling der begrooting de opgetee-
kende opmerkingen of aanmerkingen heb
ben gemaakt, maar uit de gekozen bewoor
dingen in het bovenstaande gespatieerd
kan men wel besluiten of er een enkel
lid aan bet woord was, meerdere, vele of
zeer vele leden.
Er staat dan in genoemd Voorloopig
Verslag, dat-het beleid van de, regeering
„vrij algemeen" werd veroordeeld.
't Is echter buiten twijfel, dat er in deze
„vrij algemeeïie" veroordeelinig een
nuanceering bestond tusscben: absolute
afkeuring, alles-afbrekende-critiek, en: dit
en dat kon en moest anders en beter ge
daan zijn en gedaan worden.
Deze ongetwijfeld bestaande nuan
ceering in de afkeuring van het regeerings-
beleid, komt in het Voorloopig Verslag
niet tot tastbare uitdrukking.
Wij hopen intusschen' en wij mogen ver
langen eischen als men wil dat
do critiseerende kamerleden in hom cri
tiek óók positief, opbouwend werk zul
len doen, door aan te loonon: zoo of zoo
kan en moet de regeering haar politiek be
leid wijzigen in 's lands belang.
Een zeer belangrijke zinsnede uit het
Verslag is nog deze:
„Vrij algemeen 'werd bezwaar ge
opperd hoewel van uiteenloopenden
aard tegen de voorgenomen salaris
korting."
Er werden, hiertegenover, de regeering
andere middelen aan de hand gedaan, om
de begroeting kloppend te maken: ver
hoogde belasting op alcohol en tabak, radio
belasting, zegelbelasting op affiches.
Wij zien met groote belangstelling uit
naar het antwoord, dat de regeering hier
op zal geven; een antwoord, dat minister
De Geer door zijn in het Verslag terecht
becritiseerd ontijdig interview niet erg ge
makkelijk heeft gemaakt.
EEN DURE HOED.
Uit de „Avondpost":
„Lady Bowden, de vrouw van een be
kend Engelsch rijwiel- en motor-fabri
kant, vertoefde deze week in het Cen
tral Hotel te Glasgow.
En:
daar is haar hoed gestolen. Zij had
deze op een tafel in een zitkamer ge
legd. Toen zij hem wilde gaan halen, was
hij verdwenen.
Waarom schrijven we daarover? Op
deze plaats? Omdat het geen gewone
hoed was. Er zat namelijk een dia
manten speld op ter waarde van vierhon
derd pond sterling. Dit heeft de gewiek
ste dief natuurlijk geweten. Hij ging er
mee van door. En nu willen wij opbiech
ten hoe leelijk het ook van den dief
was, wij hebben het de dame gegund.
Wie met vierhonderd pond sterling op
een hoed loopt, in malaise-tijd, verdient
dat het geachte hoofddeksel gestolen
;wordt".
De MITTOVOS-TENTOONSTELLING, welke te Haarlem in verband met de Missieweek gehouden wordt, is
Zondagmiddag officieel geopend door Z. H. Exc. Mgr. J. D. J. Aengenent
THOMAS ALVA EDISON, DE GROOTE UITVINDER
VAN ONZEN TIJD.
Aan zi jn
nagedachtenis brengen de groote genieën
nederige hulde.
LANGZAAM DOOFDE HET LEVENS
LICHT UIT.
Na een wekenlangen strijd tegen den
dood is Zondagochtend om 3.24 uur de ge
niale uitvinder Thomas Alva Edison inden
ouderdom van 84 jaar overleden. Hij was
reeds verscheiden dagen achtereen bewus
teloos en ongemerkt, zonder dat de pa
tiënt leed, doofde het levenslicht uit. Om
het sterfbed stonden mevr. Edison, vier
zoons, twee dochters en vier kleinkinde
ren geschaard.
Tot aan de begrafenis zal het stoffelijk
overschot in het laboratorium op een baar
geplaatst worden en Maandag en Dinsdag
van 9 uur des morgens tot zes uur dés
avonds zal er voor het publiek gelegen
heid zijn een laatsten groet aan Edison te
brengen. Woensdag zal een kerkelijke be
grafenisplechtigheid worden gehouden, die
slechts door de bloedverwanten en vrien
den zal worden bijgewoond. Uit alle dee-
len van de wereld zijn in den loop van don
dag reeds telegrammen van leedwezen ont
vangen, terwijl ook talrijke personen een
bezoek aan het sterfhuis brachten.
Edison heeft zijn laatste levensdagen
doorgebracht in zijn eenvoudig landhuis te
West-Orange in den staat New Jersey,
waar zich ook zijn laboratorium bevond.
Een week geleden voorspelden de dokto
ren dat hij nog circa acht dagen had te
leven. Zelfs scheen het, of de uitvinder nog
de kracht zou vinden aan zijn laatste ex
periment te werken, nl. de vervaardiging
van synthetische rubber, waarvoor hij tot
het laatste oogenblik groote belangtselling
koesterde. Edison is er eehter niet in ge
slaagd in de laatste week voldoende krach
ten te verzamelen om zijn experiment per
soonlijk voort te zetten.
Edison's ziekte begon op 16 Juni jl. toen
hij van een vacantieverblijf in Ford Meyer
(Florida) in West-Orange terugkeerde. In
Augustus jd. had een nieuwe instorting
plaats en de geneesheeren constateerden
verscheiden complicaties als gevolg van
suikerziekte, meraandoening, uremie en
maagzweer.
Men was over het algemeen van mee
ning, dat Edison een vrijdenker was, doch
dr. Howe, een jarenlange vriend van den
overledene, verklaarde heden, dat de uit
vinder in de laatste jaren een volkomen
andere houding tegenover godsdienstige
vragen had aangenomen.
Edison is niet zoo rijk gestorven, als
velen gelooven. Zijn nalatenschap wordt
geschat op een millioen dollar. Hij bezat
twee groote landgoederen, een in New-
Jersey, waar hij zijn laboratorium had ge
vestigd en een ander in Florida, waar hij
den winter doorbracht. Mevrouw Edison is
zijn voornaamste erfgename.
EDISON ALS UITVINDER.
Thomas Alva Edison, de meer dan 80-
jarige „toovenaar van Menlo-park" overle
den.
Het is haast niet te gelooven, deze ge
niale uitvinder scheen onsterfelijk.
Voor de jongeren is hij een legendari
sche figuur, van wien de schoolboeken
vertellen, voor de ouderen de vinder van
wonderlijke bedenksels, die onuitputtelijk
was.
Groote technische wonderen, waarmede
de moderne wereld thans zóó vertrouwd
is, dat men zich bijna den tijd niet meer
denken kan, toen zij nog niet. bestonden,
waren het werk van Edison.
De electrische gloeilamp thans een
product dat over de geheele wereld in
groote massa's wordt gefabriceerd en zóó
algemeen is, dat een huis zonder electrisch
licht geen behoorlijke woning meer wordt
genoemd deze gloeilamp was Edison's
maaksel.
Het was in het jaar 1879, dat Edison de
eerste bruikbare gloeilamp vervaardigde.
Een andere bekende uitvinding van den
genialen practischen natuurku ':ge was de
gramofoon, waarvan het principe in 1876
heb eerste levenslicht aanschouwde. Dat
was toentertijd nog niet het bijna vol
maakte apparaat, dat wij thans kennen,
haast zonder bij-geruisch en andere hin
derlijke kras-geluiden. Wanneer de radio
een gramofoonplaatje opzet, is het verschil
met het echte levende geluid niet te be
speuren. De eerste gramofoon van Ediosn
toen nog fonograaf geheeten was
een minder volmaakt instrument en be
stond uit een wasrol, waarop de geluids
trillingen werden opgenomen. Het geluid,
dat zich zoodoende had vastgezet in een
serie inkervingen, werd daarna zoo goed
en zoo kwaad als het ging weer teruggege
ven door middel van een horen.
Op Edison's rekening komen ook ver
schillende verbeteringen van de telegraaf
waardoor deze voor de practijk geschikt
gemaakt werd en de groote vlucht kon
nemen, welke de huidige tijd kent. Een
van de grootste verbeteringen, welke hij
aanbracht, was o.a. de mogelijkheid om
tegelijkertijd heen en weer telegrammen
te zenden over één draad, hetgeen de
aanleg van overzeesche kabels rendabel
maakte.
Ook de telefoon, welke aanvankelijk
maar een speelgoedding was, wist Edi
son zoodanig te verbeteren, dat er op
het oogenblik welhaast geen menech
meer in onze beschaafde maatschappij
is, die nimmer „hallo" geroepen heeft
door dit instrument. Tusschen haakjes:
Dit nummer bestaat uit drie bladen
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Zondagmorgen is de geniale uitvinder
Thomas Alva Edison in den ouderdom van
84 jaar overleden. (Ie pagina).
Een waardig manifest van de Jezuieten
in Spanje. (Buibenl. 2e blad).
Burgeroorlog in Mandsjoerije. (Buitenl.
2e blad).
BINNENLAND.
Critiek op het Regeeringsbeleid door
de Tweede Kamer, (lste blad).
Veerpont omgeslagen te Amsterdam.
De opvarenden gered. (Gem. Ber., 3de
blad).
Doodelijk verkeersongeluk te Halfweg.
£Gem. Ber., 3de blad).
Het toren-drama te Amsterdam voor
de rechtbank. (Rechtz., 3de -blad).
OMGEVING.
Te Lisse is een bollenschuur afgebrand
(lste blad).
De markante kop van EDISON met
de spierwitte haren
zelfs de algepieen verspreide roep van
„hallo" moet een „uitvinding" van Edi
son zijn. Men zegt, dat hij de eerste was,
die deze kort en krachtige telefoon-roep
gebruikte.
De cinematograaf (bioscoop), Portland-
cementook al werk van Edison!
Deze greep uit de tallooze grootere en
kleinere uitvindingen van Thomas Alva
Edison moge voldoende zijn, om te laten
zien van welk een enormen invloed het
werk van Edison is geweest op het as
pect en de structuur van onze huidige
samenleving. In werkelijkheid heeft Edi
son meer dan 1000 uitvindingen van bo-
teekenis op zijn geweten. Een geweldige
.Toen EDISON zijn 83sten verjaardag vierde