23ste Jaargang
DONDERDAG 15 OCTOBER 1931
No. 7027
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BINNENLAND
DE
VERBANNING DER
UIT SPANJE.
JEZUÏETEN
ZONDAGSBLAD
^e£cidóeli&Goii/fca/nt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Vooi Leiden 19 cent per weak f2J>0 pex kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent poi week 1160 per kwartaal
Fratnoo per poet f195 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad ii voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 oent»
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per
regeL
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit drie bladen
V Vanwaar Spanje's Kerkver
volging
Een volledig antwoord op deze vraag
kan niet in een paar regels worden gege
ven. En men moet er de Spaansche toe
standen goed voor kennen, om precies
te kunnen zeggen: hier en daar liggen de
directe, de onmiddellijke oorzaken van de
Kerkvervolging.
Maar wel kunnen wij zeggen, wat de
grond-oorzaak is van den droeven toe
stand, waarin de Katholieken van Spanje
verkeeren. De grond-oorzaak, die heeft ge
werkt langs verscheidene wegen en ten
slotte is uitgeloopen in de werkelijkheid,
welke wij nu aanschouwen, ligt in gedra
gingen der Katholieken....
Het te Manresa verschijnend dagblad
„Patria" schrijft:
„Nadat het Katholicisme in ons land
het slachtoffer ge-worden is van een hard
nekkige- vervolgingspolitiek, zitten "heel
veel Katholieken met de handen in het
haar en vragen zich verwonderd af, hoe
het tooh mogelijk is geweest, dat zij in
een dergelijke beklagenswaardige positie
zijn geraakt. Deze menschen hebben ge
leefd buiten iedere werkelijkheid.
Reeds jaren lang was het ontkerste-
ningsproces aan den gang. De groote meer
derheid der Katholieken deed juist, alsof
zij daarvan niets zag of hoorde, en toch
zijn zij zelf voor een groot deel schuldig.
Onze tegenstand ex-s hebben groote mach
tige organisaties gesticht: zij maakten
daarbij gebruik van allerlei middelen. Zij
gaven kranten uit, tijdschriften en boeken.
Zij hielden congressen en vergaderingen
en zij ontplooiden op alle gebied een ge
weldige activiteit. De tegenstanders heb
ben gewerkt en gestreden en den bodem
bewerkt: daarom lacht hun het succes toe
en wij zitten in zak en asch. Deze schuld
bekentenis is dieptreurig, maar het is de
zuivere waarheid.
Egoisme en eigenbelang van een groote
meerderheid der Katholieken, althans van
degenen die zich zoo noemen, hebben ons
altijd verhinderd, om het machtig wapen
der pers te hanteeren, dat tooh in onze
dagen een onweerstaanbare macht betee-
kent.
Onze groote fout is ook dat wij geen
goed inzicht hebben in den juisten stand
van zaken: wij hebben geen*-vurige be
geerte om onze geheele persoonlijkheid in
dienst te stellen van ons geloof; en toch
zonder geloof zullen de volkeren onvermij
delijk tot ondergang gedoemd zijn en ver
vallen tot een barbaarsche zedeloosheid".
Er zijn in Spanje blijkbaar te veel. Ka
tholieken geweest, die geen vurige begeer
te hadden, om hunne geheele persoonlijk
heid in dienst te stellen van het Geloof.
Er zijn in Spanje blijkbaar te veel lauwe
Katholieken geweestDit is de diepe
oorzaak.
Egoisme en eigenbelang aldus de
„Patria" en een bekrompen kortzichtig
heid hebben „verhinderd, om het machtig
wapen dér pers te hanteeren".En dit is
één der onmiddelijke oorzaken van de
Kei-kvervolging in Spanje.
Of in ons vaderland dezelfde oorzaken
zullen worden gesteld met onvermijde
lijk hetzelfde gevolg dat hangt af van
de gedragingen der Xederlandsche Katho
lieken
KONINKLIJKE BESLUITEN.
Notaris,
Benoemd tot notaris te Wijke, C. J. v.
Holst van Ingen, candidaat-notaris te Wa-
geniugen; te Breda C. C. M Ligtenberg,
thans notaris te Hoorn; te Deventer P. G.
A. de Gaaij, candidaat-notaris te Hoorn.
DE REGEERING VAN ZAMORA AFGETREDEN.
DE NIEUWE REGËERING NÓG MEER ANTI-KATHOLIEK.
DE SPAANSCHE WET OP DE
CONGREGATIES.
Naar gemeld heeft de Cortes een grond
wetsartikel vastgesteld, waarbij de Jezuie-
ten uit Spanje worden uitgewezen. De
tekst van bedoelde artikel (art. 24) luidt als
volgt:
„Alle religieuse vereenigingen zullen
worden beschouwd als organisaties, onder
worpen aan een speciale wet.
De staat, provincie en gemeenten zullen
de Kerk en de religieuze vereenigingen en
instellingen, noch kunnen steunen, noc-h be
gunstigen, noch haar financieele hulp ver-
leenen.
Door een speciale wet zal de begrooting
voor den clerus voor een maximum-duur
\un twee jaar worden verlengd.
De religieuze orden, die volgens de sta
tuten behalve de drie kanonnieke geloften
bovendien aan haar leden nog een speciale
gelofte opleggen van gehoorzaamheid aan
een ander gezag dan het wettig gezag van
den staat, zullen worden ontbonden.
Haur goederen zullen worden genationali
seerd en gebruikt worden voor charitatieve
en onderwijsdoeleinden. De andere reli
gieuze orden zullen worden onderworpen
aan een bijzondere wet, gebaseerd op de
volgende twee punten: vooreerst ontbin
ding van de religieuze orden, die door
haar werkzaamheden gevaar opleveren
voor de veiligheid van den staat en vervol
gens inschrijving op een speciaal register,
ressorteerend onder het departement van
justitie, der orden, die in het land zullen
blijven.
De religieuze orden zullen noch door
eigen activiteit, noch door bemiddeling
van derden goederen mogen aanwinnen of
in stand houden, tenzij in zooverre deze
zouden noodig zijn voor hun bestaan of
het door hen na nagestreefde doel.
Het is aan religieuze orden verboden,
industrieele of handelsberoepen uit te
oefenen of in het onderwijs werkzaam te
zijn.
De religieuze orden zijn onderworpen
aan alle belasting-wetten des liands.
Zij zullen jaarlijks den staat rekenschap
hebben te geven van het gebruik hunner
goederen in verband met de door hen na
gestreefde doeleinden.
De goederen der orden zullen genationa
liseerd kunnen worden."
ZAMORA WENSCHT DE VERANT-
WOORDELIJKHEID NIET TE DRAGEN.
Als gevolg van de aanneming van boven
genoemd artikel heeft de minister-presi
dent Zamora en met hem 't geheeel kabi
net ontslag ingediend.
Zamora voorzag een gewapenden tegen
stand der Katholieken en van de pro-Je-
ALCALA ZAMORA, DE AFGETREDEN
PREMIER VAN SPANJE.
zuietengezinde Baskische provincies en
wenschte te vermijden tegen deze groepen
op te moeten treden. Aangezien hij in i.en
officeele functie dit niet wenschte te bele
ven, is hij afgetreden.
Intusschen is Azana er reeds in geslaagd
een nieuw kabinet te vormen.
Dit ziet er als volgt uit
Azana: premier en minister van Oorlog.
Quiroga: Binnenlandsche Zaken.
GiraltMarine.
Prieto: Financiën.
Domingo: Onderwijs.
Albornos: Openbare Werken.
CabtilleroArbeid.
Lerroux: Buitenlandsche Zaken
Barrios: Verkeer.
Dolver: Economie.
De los Rios: Justitie.
Uit deze lijst blijkt, dat slechts twee
ministers verdwenen zijn, n.l. Zamora en
Maura.
Een uiterst linksch ministerie.
De nieuwe premier heeft aan de redactie
van artikel 24 actief deelgenomen cn is
uiterst links georiënteerd. Indien nij er in
slaagt de medewerking van de socialisten
en radicaal-socialisten te verkrijgen zal de
invloed der conservatieven en katholieken
in het parlement vrij gering worden, bet
geen in verband met de samenstelling van
de nieuwe grondwet van grooten invloed
zal zijn op de toekomstige politiek van
Spanje.
De crisis is overigens op een zeer onge
legen tijdstip gekomen, daar de nieuwe
constitutie nog niet geheel en al voltooid is
Het nieuws heeft geleid tot groote volks
vergaderingen in hët centrum van de stad,
waarbij kreten klonken als „Leve Zlamo-
raen „Weg met de kerkDe bereden
polite moest te hulp worden geroepen om
de demonstranten uiteen te drijven, die
voor het gebouw van de wetgevende ver
gadering samenschoolden.
Te Madrid hebben in de avonduren
talrijke protestdemonstraties plaats gehad
van links-radicale elementen, die aanzet
ten tot gemeenschappelijke verbanning van
alle priesters en ordebroeders. Op talrijke
plaatsen in de stad is het tot vechtpartijen
gekomen tusschen anti- en pro-kerkge-
zinde elementen. De politie heeft de 'ham
den vol. Men vreest aanvallen op kerken
en kloosters. Deze worden uit voorzorg
door de politie bewaakt.
KATHOLIEKE PROPAGANDA.
Naar „El Mat-i" uit Madrid verneemt,
komen bij den president der voorloopige
regeering nog steeds uit alle deelen van
Spanje telegrammen binnen, wiaarin de
regeering verzocht wordt, haar invloed
te willen aanwenden, om den burgeroor
log, die in Spanje dreigt los te breken, als
het ontwerp-constitutie in zijn tegenwoor-
digen vorm wordt aangenomen, nog tijdig
af te weren.
Algemeen wordt er op gewezen, dat de
opinie van de meerderheid der cortesafge-
vaardigden geenszins de gevoelens van de
meerderheid van êt Spaansche vo'k weei-
spiegelt.
Intusschen ontwikkelen Katholieke pro
pagandisten vooral in de groote steden
een geweldige activiteit. Uit Salaananca
word't gemeld, dlat daar een heer in de
verschillende café's en restaurant van tafel
tot tafel ging, om de bezoekers aan te
sporen, een telegram in bovenvermelden
zin aan den president der regeering te zen
den. Alleen in de micMaguren werden Za
terdag ongeveer 1000 van zulke telegram
men uit Salamanca, naar Madrid verzon
den.
Verder wordt gemeld, dat dezer dagen
te Madrid de vertegenwoordigers van vijf
tig godsdienstige vereenigingen uit Se-
villa aan de regeering een verzoekschrift
hebben overhandigd, waarin met aandrang
gevraagd wordt om erkenning van het
recht, om evenals voorheen de beroemde
Goede Week-plechtigheden van Sevilla in
het openbaar te vieren. Naar vernomen
wordt, wordt deze petitie door alle Katho
lieke vereenigingen van Granada, Toledo,
Valencia, Saragossa en andere groote ste
den gesteund.
EERSTE KAMER.
In de Eerste Kamer heeft gisteren de
heer Lobman (Chr. H.) geïnterpelleerd
over de onderhandelingen tusschen Neder
land en België en een aantal vragen ge
steld.
De Minister van Buitenlandsche Zakeu,
de heer Beelaerts van Blokland,
antwoord gevende, betoogt uitvoerig, dat
de Staten-Generaal geen controleerende
bevoegdheid hebben op de Regeering bij
het voeren van onderhandelingen met het
buitenland. Het voeren van deze onderhan
delingen is een zuiver recht van de Kroon.
De Staten-Generaal hebben alleen het
grondwettelijk recht een voorloopig geslo
ten verdrag goed of af te keuren. Het zou
ook niet in 't belang zijn van den Staat
indien thans hiervan bij deze moeilijke on
derhandelingen met België werd afgewe
ken. Spr. is dan ook niet bereid op de ge
detailleerde vragen van den heer Lohmau
een antwoord te geven. Hij is in tusschen
wel bereid eenige algemeene opmerkingen,
geheel los van de thans te voeren onderhan
delingen, over deze kwestie te maken.
En dan kan spr. de verzekering geven,
dat de Regeering het memorandum van
1929 nog altijd aanvaardt als aangevende
richtlijnen voor de oplossing van de ge
schillen met Belgi-. Dus ook de geografische
grenzen der scheidingsregeling.
Dit zet spr. verder uiteen.
De heer L o h m a n replic. en zeide, dat
dit antwoord van den minister, waarbij
deze met geen enkel woord op zijn vra
gen heeft gereageerd, wel den indruk moei
maken, dat spr. met zijn vragen een staats
gevaarlijke daad gedaan heeft. Het lesje
in Staatsrecht, dat de minister gaf, was
geheel niet te-r zake.
Spr. was met zijn interpellatie geheel
binnen de grenzen van hetgeen de minis
ter hier herhaaldelijk geheel vrijwillig
heeft medegedeeld. Nu komen er ernstige
geruchten, dat de Regeering gaat afwij
ken van die afgelegde verklaring en nu
vroeg spr. slechts: Zijt gij afgeweken van
uw eenmaal ingenomen standpunt.
En nu omhult de minister zich met een
waas van diplomatieke geheimzinnigheid.
Spr. zal, tenzij de Minister bij repliek
nadere toezeggingen doet, in deze zaak
geen vertrouwen meer aan dezen Minis
ter en deze Regeering kunnen schenken.
Verschillende andere leden voerden nog
het woord. Maar bij de replieken ontstak
de Minister niet meer licht!
Toen de behandeling der Geldschieters-
wet-v. d. Bergh. De algemeene beschou
wingen erover zijn nog gaande.
Tot groote vreugde van den liberalen
heer v. d. Bergh oogstte zijn knappe socia
listische zoon, die in jacquet verschenen
was in den Senaat om zijn initiatiefwet Le
verdedigen, ook hier veel waardeering, niet
het minst van de zijde van mr. Heerkens
Thijssen (R.K.) en wethouder Ni var d (R.K.)
Wij komen ihierop nader terug.
TWEEDE KAMER.
Minister Deckers heeft gisteren
het ontwerp inzake steunverleening aan
mobilisatie-slachtoffers zeer goed verde
digd, constateert de Kameroverziohtschrij-
ver van de „Msbd.", die dan verder op
merkt:
Wie dezen bewindsman kennen, weten,
dat van hem zeker alle humaniteit kan
worden verwacht bij de toekenning van
uitke erin gen. Aan zijn welwillendheid in
't verledene zal niemand in ernst twijfelen.
Een andere zaak is daar wordt bij de
behandeling der amendementen over be
slist of niet vastere waarborgen dan per
soonlijke ministerieele welwillendheid kun
nen worden bereikt.
Eén ding heeft ons deugd gedaan. Te
j gen 's heeren tor Laan's bewering, dat de
I toestand elders beter zou zijn geregeld,
kwam de Minister met kracht op. De cij-
fers, welke dx. Deckers over de uitkeerin-
gen in andere landen verschafte, verrasten
de Kamer niet weinig. In Duitschland, En-
I geland en Frankrijk, waar 's heeren ter
j Laan's geestverwanten aan het laatje zit
ten zijn de uitkeeringen waarlijk niet beter.
Zwitserland heeft hoogere uitkeeringen,
I maar stelt ook zwaardere eischen. In het
I roode Zweden bestaat heelemaal geen recht
j op pensioen als invaliditeit niet bewezen
is en in België, waar ook socialisten re
geerden, krijgen de oud-gemobiliseeren de
reusachtige bedragen van 4S00 francs
d. w. z. deze geweldige som toucheert een
gewezen generaal. Een soldaat krijgt de
helft. Onze mobilisatie-slachtoffers zijn cr
dan toch, Goddank, beter aan toe.
Vooir té hoog loopende kosten vreest do
l Minister intusschen niet, daar er wel 2000
gegadigden kunnen komen, maar vast staat,
dat niet allen volgens den norm der voor
gestelde regeling, die rekening houdt met
momenteelen welstand, op uitkeering aan-
I spraak zullen kunnen maken.
Weekabonné's, die geabonneerd zijn op
het Zondagsblad, worden er aan herin
nerd, dat dit vanaf heden ad 50 cent
betaald moet worden.
DE ADMINISTRATIE.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Tengevolge van het aanvaarden van
het anti-kerkelijke grondwetsartikel is de
Spaansche premier Zamora afgetreden.
De nieuwe regeering is nog linkscher.
(lste blad).
De kansen van rijkskanselier Brüning.
(Buitenland, 2de blad).
De bemiddelingsactie van den Volken
bond in het Chineesch-Japansche con
flict. (Buitenland, 2de blad).
BINNENLAND.
Nabij Schiermonnikoog is een zeilscheep
je, vermoedelijk met Amerikanen bemand,
vergaan. De opvarenden verdronken. (Ge
mengde Berichten, 2de blad).
Botsing tusschen trein en auto op onbe-
waakten overweg bij Deventer. Bestuur
der zwaar gewond. (Gem. Berichten, 2de
blad).
Felle brand te Amsterdam. Bios
coop ontruimd. (Gem. Berichten, 2de blad).
Eerste Kamer. De onderhandelingen
tusschen Nederland en België, (lsto blad).
Tweede Kamer. De steun aan mobili
satie-slachtoffers. (lsto blad).
DE BELGISCHE BROODINVOER
IN LIMBURG.
De Maastrichtsche bakkers zijn van plan
in België te gaan bakken.
Naar aanleiding van een Maandagavond
gehouden bespreking met den hoofdambte
naar van het bureau tot uitvoering der ta-r-
wewet door het comité van actie tot be
strijding van den Belgischen broodinvoer
te Maastricht heeft er Dinsdag een verga
dering plaats gehad, waarin met klem werd
aangedrongen tot het nemen van krachtige
maatregelen. Mochten onverhoopt geen
maatregelen van hoogerhand genomen
worden, dan zal door de gemeenschappe
lijke bakkers van Maastricht binnen tien
dagen worden overgegaan tot het voor ge
meenschappelijke rekening bakken van
brood in België, zulks om de Belgische con
currentie het hoofd te kunnen bieden. Reeds
nu hebben ontslagen van bakkersgezellen
plaats gehad. Dc R.K Bakkersgezellenbond
en de R.K. Maastrichtsche Middenstand
hebben hedenmorgen nog uitvoerige tele
grammen gezonden naar den Minister van
Landbouw, Handel en Nijverheid om spoe
dig afdoende maatregelen te nemen om aan
dezen onhoudbaren toestand een einde to
maken.
SALARISVERMINDERING BIJ DE
AMSTERDAMSCHE BANK.
De „Msb." omring van bevoegde zijde de
mededeeling, dat naar aanleiding van de
vele bezwaren, welke door leden van het
personeel der Amsterdamsche Bank, tegen
een voorgenomen salarisvermindering van
10 pCt. zijn ingebracht, de directie beslo
ten heeft, de tweede salaris verminde ring
van 5 pCt., welke zou ingaan op 1 Januari
1932, tot nader bericht op te schórten. Met
ingang van 1 Nov. zullen de salarissen
met 5 pOt. verminderd worden.
Een verlaging van 10 pCt. zou ook wer
kelijk al te erg geweest zijn.
RADIO-REDE OP HET VATICAAN.
Op den vooravond van den missiedag.
Men seint uit Rome aan de „Msb.":
Mgr. Salloti, de secretaris van de Propa
ganda Fide, zal op 17 October, den voor
avond van den missiedag, van het Vati-
oaansche radiostation uit een boodschap
richten tot alle Katholieken der wereld,
waarbij zij worden aangespoord mede te
helpen aan dc uitbreiding van het rijk van
Christus op aarde
Mgr. Salotti zal op een uur, dat nog zal
worden vastgesteld, de boodschap in het
Latijn bekend maken, waarop zij in de an
dere talen zal worden herhaald.
De vacature Severijn.
De heer H. Amelink te Utrecht, secreta
ris van 't Prot Christ. Vakverbond, koimt
in aanmerking, om prof. dr. J. Severijn als
lid der Tweede Kamer op te volgen.
