23ste Jaargang
MAANDAG 12 OCTOBER 1931
No. 7024
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BINNENLAND
BUITENLAND
3)e
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent pei week 12.50 pei kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week ff 2.60 per kwartaal
Franco per poit 12.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné'e ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
Vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regeL
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit drie bladen
V Naar aanleiding van een rede
van Mgr. Dr. Poels.
Te Maastricht heeft mgr. Poels gister
avond gesproken over de wereldcrisis.
Wat is de oorzaak van de crisis (één
van de oorzaken naast andere) volgens den
spreker?
Wij lezen in een verslag zijner rede in
de „Maandagmorgen": „Spreker ziet de
oorzaak ook in het misbruik van het
eigendomsrecht door hen, die in de groot
industrie het kapitaal foiirneeren en daar
aan op economisch terrein dictatoriale
macht verbinden. Hiervoor moet een sa
menwerking van leiding, arbeiders en ka
pitaal-bezitters in de plaats treden."
Men weet, dat Haarlems Bisschop, Mgr.
Aengenent, in denzelfden geest gesproken
heeft enkele dagen geleden bij de oprich
ting van de a.fd. Haarlem Katholiek Jonge
Werkgevers vereen.meer samenwer
king!
Deze meerdere samenwerking mag vol
gens mgr. Poels niet een lapmiddeltje zijn,
maar een radicale, diep in de grondslagen
der maatschappij doordringende hervor
ming!
Dr. Poels gaf ook eenige wenken met
betrekking tot den oogenblikkelijken nood
der vele werkloozen, en hij stelde o. m. den
eisch: verbod van fabrieksarbeid der ge
huwde vrouw.
Naar aanleiding van dat laatste willen wij
even onder de aandacht brengen een arti
keltje van de antirev. „Standaard", dezer
dagen geschreven:
Naar de Vossische Zeitung in haar
nummer van 4 October meedeelt, zijn
er in Duitschland van 15.7 millioen ge
huwde of gehuwd geweest zijnde
vrouwen niet minder dan 4.7 millioen
in onderscheidene bedrijven werk
zaam. In vol beroep werkzaam.
Dat is dus ongeveer 80 procent van
het totaal aan huismoeders, weduwen
en gescheiden vrouwen. De ongehuw
de vrouwen zijn onder dit cijfer van
4.7 millioen niet begrepen. Wel echter
vallen er onder zeer vele vrouwen uit
den kleinen boerenstand.
Tot drie opmerkingen geven deze
cijfers aanleiding.
Ten eerste, dat de beroepsarbeid
van dit groote getal gehuwde vrou
wen groot e schade moet veroorzaken
in het Duitsche gezinsleven.
Ten tweede, dat de dubbele ver
dienste in millioenen gezinnen storend
op het loonpeil moet werken.
En ten derde, dat het emplooi van
vrouwen op deze schaal een zeer oiv-
gunstigen invloed op het aantal werk-
looze mannen uitoefent.
Men ziet ook uit deze cijfers, welk een
grooten omvang de bedrijfsarbeid van de
gehuwde vrouw heeft genomen. En wat
de „Standaard" constateert als de verkeer-
le gevolgen daarvan is zoo waar!
Wij zouden bij de drie opmerkingen
van de „Standaard" nog deze vierde wil
len maken:
Indien de beroepsarbeid van de gehuwde
vrouw meer teruggedrongen en beperkt
werd, dan zou ook de ongehuwde vrouw,
het meisje, zich meer getrokken gaan ge
voelen naar huiselijken arbeid, als dienst
bode enz. En dat zou zeker, in versohei
den opzicht, een gelukkig verschijnsel zijn!
KATHOLIEK CENTRAAL BUREAU
VOOR ONDERWIJS EN OPVOEDING.
Uit het Jaarboek 1931.
Eir zijn uit het Jaarboek 1931 van boven
genoemd Bureau twee overdrukken elk af
zonderlijk uitgegeven als bijlage van
^Dux".
Eerstens de gegevens betreffende het ka
tholieke „Jeugdwerk".
Vervolgens „de Nederlandsohe priester
roepingen der laatste 50 jaar".
Beide overdrukken, die interessante ge
gevens bevatten, zullen door vele bestu
deerd en geraadpleegd worden.
DE „MITTOVOS" TE HAARLEM.
De „Mittovos' te Haarlem is Zaterdag
middag ingezet met de officieele ontvangst
van de patei's missionarissen. Zij werden
door de commissie van ontvangst opge
wacht in de eerste klas wachtkamer van
het Haarlemsche station, alwaar zij wer
den toegesproken door den voorzitter van
het algemeen comité, den zeereerw. heer
rector Timp. In een lange rij auto's wer
den daarna onder groote belangstelling
van de Haarlemmers, de gasten langs den
Kruisweg naar de Nieuwe Gracht gereden
waar gedefileerd werd voor Z. H. Exc.
Mgr. J. D. J. Aengenent, die daartoe op
het bordes van het bisschoppelijk paleis
had plaats genomen.
Daarna begaf de stoet zich naar de Ka
thedrale kerk, waar hij omstreeks drie uur
onder het gebeier der klokken arriveerde.
Hier werd door den weleerw. heer kape
laan Bangert een lof gecelebreerd en door
den algemeen-voorzitter van de „Mittovos"
den hoogeerw. heer L. A. A. M. Wester-
woudt werd een toespraak gehouden.
Gisteren werden in de 9 parochiekerken
van Haarlem en in de 9 aangrenzende pa
rochies onder alle H. Missen een predika
tie gehouden door missionarissen, 's Mid
dags hadden op het H. F. C.-terrein aan
de Spanjaardslaan groote sportdemonstra-
ties plaats ten bate van de missie, o.m.
een voetbalwedstrijd AmsterdamHaar
lem, Gisteravond werd door de Rederij
kerskamer „Alberdingk Tkijm" in den
schouwburg aan den Jansweg eveneens ten
bate van de missie een opvoering gegeven
van „De drievoudige wijsheid van Vader
Wang" van Henri Ghéon.
Hedenmiddag is de congresweek ge
opend.
Deze geheele week zijn er vergaderingen
enz. terwijl de volgende week de groot©
missietentoonstelling wordt geopend.
De „Mittovos" (Mitto vos beteekent Ik
zend u) is schitterend opgezet en belooft
een heerlijke propaganda te worden voor
de missie.
Wij willen bijzondere waardeering uitspre
ken voor de interessante en typografisch
keurige uitgave van het programboek.
Hierin zijn o.m. alle bijzonderheden om
trent de a.s. week tc vinden.
BOTERIMPORT IN NOORWEGEN.
Het land van herkomst op de verpakking
te vermelden.
De directie van den Landbouw deelt
mede, dat blijkens telegrafisch bericht van
H. M.'s gezant te Oslo de ministerraad
heeft besloten, dat buitenlandsche boter
voortaan alleen in Noorwegen ten invoer
zal worden toegelaten, indien ook de em
ballages in ten minste 2 c.M. hooge forsche
letters het land van herkomst vermelden.
Deze verordening zal onmiddellijk in wer
king treden.
Alg. Onderl. Varkens-Verzekering
Maatschappij.
Op een Zaterdag 24 dezer in hotetr de
l'Europe te Utrecht te houden ledenverga
dering van de Algemeene Onderlinge Var
kens-Verzekering Maatschappij, gevestigd
te Soest, zal aan de orde komen een voor
stel van den directeur en de commissaris
sen om de vereeni'ging té ontbinden.
Onder leiding van den Rijksbemidde-
laar, ir. H. A. v. IJsselsteyn, heeft Vrijdag
een conferentie plaats gehad in verband
met de staking aan de N.V. Metaalwaren-
fabriek M. J. Gerritse te Zeist. Ten slotte
is algeheels overeenstemming be
reikt, zoodat het werk heden is hervat.
BIJBELSCHE GESCHIEDENIS.
Versohenen is de eerste aflevering van
een werk, dat een waardevol bezit zal wor
den voor iederen bibliotheek dat een
ontwikkeld katholiek in zijn bibliotheek
niet graag zal willen missen.
De hoogleeraar in de Bijbelwetenschap
aan het Groot-Seminarie te Roermond-, dr.
Keulers, zal in twintig afleveringen dtoen
verschijnen de Bijbelsche Geschie
denis, bij den uitgever J. J. Romen
Zonen, Boermond.
Als het werk compleet is binnen twee
jaar dan bezit men een heel mooi werk,
dat men heel gemakkelijk heeft kunnen koo-
pen 1.62 K per aflevering).
Wij hebben met groote belangstelling van
deze eerste aflevering kennis genomen,
waarin naast de Bijbel-tekst het Bijbel
verhaal wordt gegeven met beschouwingen
over de Bijbel-wetenschap.
Wij willen voor heden besluiten met
deze opmerking, dat het verschijnen van
deze uitgave ieder mogelijk excuus van
niet-op-de-hoogte-zijn van de Bijbelsche
Geschiedenis den Katholiek (voor welk ge
mis aan kennis zeker een ontwikkeld Ka^
tholiek zich schamen moet) uit de handen
slaat.
EEN MOLEN IN REPARATIE.
In dezen tijd, dat zoovele fraaie molens worden afgebroken en voor goéu verdwij
nen, is het een vreugde te constateeren, dat het niet overal zoo gaat.
De bekende molen van den houthandel der fa. Noordman aan den Haagweg te
Leiden werd op 5 Aug. door den bliksem getroffen. Een wiek werd gedeeltelijk ver
brijzeld.
Verleden week is met de reparatie aange vangen. Men ziet op de foto den molen,
ontdaan van de roe, die door den bliksem geraakt was benevens een foto van den
molen voorzien van de nieuwe roe. 22.50 M. lang, zich in de lucht verheffend.
DUITSCHLAND
DE NAZI'S IN ACTIE.
Hitier op audiëntie bij Hindenburg.
Rijkspresident von Hindenburg heeft
Zaterdag den leider der nationaal-socia-
liistische partij, Adolf Hitler en het rijks
daglid Goehring in audiëntie ontvangen.
Uitvoerig liet de rijkspresident zich in
lichten omtrent het doel der nationaal-so-
cialistische beweging en vervolgens vond
een bespreking plaats over den binnen- en
buitenlandschen politieker! toestand.
De audiëntie duurde vijf kwartier.
De nationalistische oppositie bijeen.
Zondag heeft het stadje Bad-Harzburg
een wapenschouw gezien van de nationa
listische oppositie.
De deelneming aan de bijeenkomst was
buitengewoon groot en omvatte behalve
de nationaal-socialistende Duits ch-natio-
nalen, de Stahlhelm, verscheidene leiden
de persoonlijkheden van den Rijkslandbond
en een aantal bekende industrieelen, voor
al uit het Rijnseh-Westfaalsche industrie
gebied.
Van de Rijksdagfractie der Duitsche
Volkspartij was alleen generaal Von
Seeckt aanwezig.
Het praotische resultaat van de gevoer
de 'besprekingen is vervat in vier voorstel
len, welke als volgt luiden:
lo. De Rijksdag zegt het vertrouwen in
de rijksregeering op.
2o. Den Rijkspresident wordt verzocht,
den Rijksdag te ontbinden en nieuwe ver
kiezingen uit te schrijven tegen Zondag 8
November.
3o. De noodverordeningen worden buiten
werking gesteld.
4o. De uitbetaling van de subsidies aan
Pruisen ten behoeve van de kosten der
politie wordt met 31 October stopgezet.
Deze voorstellen zullen echter door elke
fractie afzonderlijk worden ingediend, ten
einde de organisatorische zelfstandigheid
der partijen goed te doen uitkomen.
Een manifest van Hilter.
Hitler heeft in een aparte zitting van
de nationaal-socialistische rijksdagfractie
een manifest voorgelezen, waarin onder
meer verklaard wordt:
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De Duitsche nationalistische oppositie
bijeen te Bad-Harzberg. (Buitenland, 2de
blad).
Een ultimatum van Nanking aan Japan
(Buitenland, 2de blad).
BINNENLAND.
Noodlottige aanrijding te Scheveningen.
Dame op het trottoir gedood, twee gewon
den. (1ste blad).
Andere ernstige verkeersongelukken.
(Gem. Ber., 3de bla^).
De opening van de „Mittovos" te Haar
lem. (1ste blad).
Moordaanslag te Utrecht. (Gem. Ber., 3de
blad).
Man door den trein gedood. (Gem. Ber.,
3de blad).
tisch beroep op de in ons zelf aanwezige
krachten.
Krachtig protesteeren wij tegen de ver
dere handhaving van het vredesverdrag
van Versailles, dat niet alleen ons Duitsche
vol verstoort, maar in zijn gevolg de ge
heele wereld in een toestand van eeuwige
onrust en onzekerheid moet werpen. De
door ons allen gewenschte samenwerking
der geciviliseerde naties tot wegneming der
ernstige internationale schade is niet zoo
lang ondenkbaar, als de wereld door dit
verdrag in twee vijandelijke helften is ver
scheurd.
De strijd tegen de bolsjewistische ver
nietiging van alle bestaande menschelijke
gemeenschappen is voorwaarde voor een
oprecht verzet van al die naties die voor
alles in het belang van haar hand- en
hooofdarbeidende mensohen den sociaal
gruwelijken toestand van den gebo Is je wi
se erden slavenstaat willen vermijden.
Nadat Hitier er op gewezen had, dat de
regeering-Briining en iedere regeering die
in wezen aan haar verwant is in de lan
den niet het vertrouwen van de nationale
oppositie bezit, eisch te hij het overgeven
der macht aan de oppositie.
In den zwaren strijd om het bestaan der
volkeren blijft Duitschland meer en meer
ten achter. Voor de geheele wereld richten
wij tegen de Duitsche regeering, en, welke
tot nu toe aan het bewind zijn geweest én
in het bijzonder tegen de huidige regee
ring de plechtige aanklacht dat zij door
het verzuim harerzijds van een plichtsge
trouwe, waarheidslievende opheldering in
zake de ontzettende binnenlandsche toe
stand van Duitschland, mede schuldig zijn
aan een catastrophe, welke thans alle cul
tuurnaties bedreigt.
Wij verwijten de huidige regeering, dat
zij in haar binnen-, buitenlandsehe en eco
nomische politiek zelf een toestand van
matelooze verwarring heeft te voorschijn
geroepen, deels heeft, behouden en be
gunstigd en geen Mare gedachte heeft
over de wijze waarop wij uit den nood zou
den kunnen geraken.
Wij zien de mogelijkheid van redding
der Duitsche natie slechts door een gigan-
SPANJE
ZAMORA EN DE KERK.
„Staatsvijandig optreden der religieuse
vereenigingen".
Minister-president Alcala Zamora be
pleitte Zaterdag in de Kamer een voor
stel om de rijksondersteuning aan ker
kelijke instellingen in te houden en het
nemen van wettelijke maatregelen tegen
bet staats-vijandige optreden van de re
ligieuse vereenigingen.
Verder verklaarde Zamora, dat de
scheiding van Kerk en staat en het af
sluiten van een concordaat met bet Va-
ticaan, niet als bepalingen in de grond
wet moeten worden opgenomen, daar
Rome de besluiten der Cortes niet zou
erkennen. Men moest eerst met den
Paus onderhandelen.
De afd. Sassenheim en Omstreken der R. K. VEREENIGING VAN KOFFIE-
HUIS- EN RESTAURANTHOUDERS herdenkt haar koperen jubileum. Het
jubileerend bestuur: Zittend van n. r.P. H. v. d. Voort, Noordwijk;
N. G. Turkenburg, Hillegom, secretaris; C. van Velzen, Voorhout, voor
zitter; Kapelaan J. Velthuyse, geestelijk adviseur; staande: E. Teernstra.
Sassenheim; Chr. v. d. Voort, Noordwijk. penningmeester.
