23ste Jaargang
MAANDAG 5 OCTOBER 1931
No. 7018
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BINNENLAND
DE NIEUWE GEESEL DER MENSCHEN
3)e £cicióelie(Sau/fca/nt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij Toornitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal
■Franco per poz-t 12.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is roor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
▼ooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regeL
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit drie bladen
Een Apostolisch Schrijven.
Dat de tijd ernstig is, wordt zóó dikwijls
gezegd, dat misschien, ook tengevolge van
die herhaalde herhaling, dat woord heen
gaat langs velen, die het moesten begrij
pen en verstaan, om er de noodzakelijke
conclusies uit te trekken.
Dat de tijd ernstig is, zal moeten tot
uitdrukking komen in aller leven en doen.
Volst* ekt niet uitsluitend bij hen, die den
stoffelijken nood van dezen tijd aan den
lijve gevoelen.
Maar ook en wij zouden willen zeg
gen: vooral en allereerst bij hen, die zelf
niet leven, althans niet in ernstige mate,
onder den druk van zware zorg -of harde
ontbering; die, zooals we het zouden kun
nen uitdrukken, van de crisis of malaise
geen of geen noemenswaardige hinder of
last ondervinden.
En wie zich vóór alle anderen den ernst
van den toestand bewust moeten zijn en
dat bewustzijn in daden moeten doen leven
dat zijn zij, die door hun "maatschappe
lijke positie ook in dezen tijd, op velerlei
manier, zooveel goed kunnen doen, in
woord en voorbeeld en daad
De Paus roept de mensohheid op, om
van den ernst van den tijd ten diepste
overtuigd te zijn er er naar te handelen.
Wij geven hiernaast een samenvatting
van een apostolischen brief van den Paus,
waarin Z. H. de wereld oproept tot een
kruistocht van christelijke
liefde!
Dat woord moet de gewetens, die slag
pen of dommelen, wakker schudden
moet daden slaan uit de harten der men-
sohen; daden, die de vrucht zijn van chris
telijke liefde!
De Paus richt zich tot de enkelingen,
tot de bisschoppen, ook tot de leiders der
volkeren. En den laats ten. houdt hij voor
den plicht om te komen tob een internatio
nale ontwapening of vermindering van be
wapening! Zestig landen van de wereld
geven jaarlijks tienduizend millioen gulden
uit voor de bewapening!
't Is verkeerd, als de nood hen, die er
onder lijden, tot bittere ontevredenheid
stemt. Maar véél erger is het, als de betrek
kelijke welstand, die anderen genieten,
dezen tot een zekere zelfgenoegzaamheid
brengt. Het laatste kwaad zal de gewetens
zwaarder belasten dan het eerste.
Moge het Pauselijk .woord inderdaad een
oproep worden voor een algemeene kruis
tocht van christelijke kefde.
In den geest van het Pauselijk schrijven
werkt te Leiden het R. K. Comité voor
Werkloozenzorg, dat wij hier
in aller steun aanbevelen.
R. K. Volkspartij.
Te Zwolle heeft de 11.K. Volkspartij haar
negende jaarvergadering gehouden onder
voorzitterschap van den heer C. D. Wes-
6eling uit den Haag.
De vergadering heeft omi. de volgende
motie aangenomen:
„Het negende jaarcongres der R. K.
Volkspartij in Nederland, gehouden op 3
en 4 October 1931 te Zwolle; overwegende,
diat bij het volkspetitionnement der dag
bladpers de overgroote meerderheid van
het stemgerechtigd deel der Nederlandsche
bevolking zich heeft uitgesproken voor in
ternationale ontwapening;
van oordeel, dat meer nog dan. voor het
woord door een daad de wensch van het
Nederlandsche Volk internationaal zal ver
tolkt worden; spreekt als zijn meening uit,
dat nationale ontwapening alvast een
krachtig voorbeeld ter navolging voor an
dere volkeren zal zijn;
noodagt de regeering en de Volksverte
genwoordiging uit ten spoedigste een begin
aan de nationale ontwapening te maken
en de daardoor vrijkomende gelden voor
krachtige voorziening in de sociale nooden
beschikbaar tm /•ellen".
DE PAUS OVER DE ELLENDE VAN ZOO VELEN.
Een kruistocht.
Er moet een ware kruistocht van
christelijke liefde en hulpvaardigheid voor
de hongerlijdende kinderen ondernomen
worden.
Maar niet alleen aan den lkshamelijken
honger moet gedacht worden, maar ook
aan den honger der zielen.
Men moet helpen, om den ongelukkigen
troost te brengen en vertrouwen in te
boezemen en ook den haat tegen de be
ter bemiddelde klassen moet men helpen
bestrijden.
Deze hulp tot leniging van den nood
der kinderen is een algemeene plicht,
welke uit het Evangelie voortvloeit.
De H. Vader wijst er op, dat deze
kruistocht het vuur van den haat en den
hartstocht moet helpen dooven, de vlam
men van liefde en eensgezindheid moet
doen oplaaien en tot den vrede en het
welzijn der maatschappij en van het in
dividu moet leiden.
De bewapenings-wedstrijd.
Vervolgens legt de Paus er nadruk op,
dat de oorzaak van vele kwalen van de
zen tijd gelegen is in den naijver tusschen
de volken onderling.
De geweldige somman, die aan het al
gemeen verkeer zijn onttrokken, alsook
de wedstrijd in de bewapening dragen
véél schuld aan de tegenwoordige crisis.
Liefdadigheid.
De Paus verzoekt dan den bisschoppen,
tot wie het schrijven gericht is, de him
onderhoorige geloovigen tot het schen
ken van rijke gif tem. aan te manen en
deze giften dan op juiste wijze te ver-
deelen van het centrum van hun diocees
uit.
Tot het opwekken der offervaardig
heid zullen alle daartoe dienstige mid
delen, als het gebed, de prediking, en de
pers, worden aangewend.
De Paus besluit zijn schrijven met te
wijzen op de feesten van de H.H. Engel
bewaarders en van Christus Koning en
schenkt aan allen, die aan het groote
werk hun hulp verleenen, den apostoli
schen zegen.
De apostolische brief vangt aan met
de woorden: „Nova impendent".
Men seint uit Roone aan de „Maas
bode":
Zijne Heiligheid de Paus heeft onder
dagteekening van 2 October, het feest
der H.H. Engelbewaarders, een Aposto
lisch schrijven uitgevaardigd, waarvan de
„Osservatore Romano" den Latijnschen
en Italiaansohen tekst publiceert
De Paus gewaagt in zijn sohrvijen van
den nieuwen geesel, die de menschheid
Vooral de kinderen, de zwakken en de
volkomen onbemiddelde arbeiders en
proletariërs, die reeds tot nu toe zoo
veel onder de crisis geleden hebben, wor
den door de ellende getroffen.
Het vaderhart van den Paus wordt
samengesnoerd van weedom bij den aan
blik van zooveel ellende.
Vooral de kinderen.
Inzonderheid dreigt deze in den aan
staanden winter voor de kinderen, die
de onschuldige slachtoffers zijn van de
zen tijd van ernstigen nood.
Wij aanschouwen, aldus de H. Vader,
een groote massa eerlijke en ijverige ar
beiders, die slechts wenschen op eerlijke
wijze hun dagelijksch brood te verdie
nen, doch die thans tot werkloosheid zijn
gedoemd en met hun gezinnen in grooten
nood geraken.
Zoo er geen leniging in den nood
komt, is het te vreezen, dat vele arme
gezinnen tot wanhoop zullen vervallen.
De Paus verheft dan, evenals zijn on
middellijke voorganger, Paus Benedictais
XV, zijn stem, opdat allen medehelpen,
teneinde de -ellende te verzachten.
GEEN ABSOLUTE GELIJKSTELLING
TUSSCHEN MAN EN VROUW.
Man en wouw zijn gelijkwaardig,
volkomen gelijkwaardig, maar zij zijn
n i e t in alles g e 1 ij k.
Deze regel moet worden in acht genomen
bij de taak, welke man en vrouw elk heb
ben te vervullen, nietalleen in het ge
zinsleven, maar ook buiten het ge
zin, op verscheiden terrein. Man en vrouw
moeten ook daar niet in alles worden be
schouwd als de gelijken!
Een zekere overdreven en on-christelijke
vrouwen-emancipatie geeft blijk van een
tegenovergesteld streven, naar absolute ge
lijkstelling tusschen man en vrouw.
Bij de plechtige inauguratie der nieuwe
leden van de Vereeniging van Vrouwelijke
Studenten te Leiden, heeft de praeses,
mej. H. J. M. Panthaleom van Eek, een ver
standig woord gesproken.
Het groote aantal meisjesstudenten, al
dus spreekster ongeveer, volgens een ver
slag in de „Tel.", dat tijdens haar studie
overwerkt of overspannen raakt, bewijst
wel ten duidelijkste, hoe moeilijk het is het
juiste evenwicht te vinden tusschen werk
en ontspanning. Des te moeilijker is dit
voor ons, omdat de Universiteit tegenwoor
dig meisjes zonder aarzelen als haar stu
denten opneemt, maar in 'haar heele wijze
van instructie geen rekening houdt met
den vrouwelijken aanleg (Wij spa
tieeren). Vele teleurstellingen op studie
gebied zijn misschien te wijten aan het
feit, dat wij onwillekeurig in de methode
en zelfs in de u-ren van studeeren, onze
mannelijke collega's volgen.
EEN DROEVIG VOORVAL IN EEN
MISSIEHUIS.
Socialistische sensatie.
De „Maasbode" schrijft:
In het St. Jansmissiehuis, staande aan
den Amersfoortschen weg, onder Soeeter-
berg, heeft zich 3 weken geleden 'n -droevig
incident voorgedaan. Een 14-jarige jon-gen,
leerling van het bedoelde missiehuis en
bekend om zijn vroolijken en opgeruimden
aard, mankeerde des avonds na het avond
gebed op de slaapzaal.
Toen men een onderzoek instelde, bleek
het dat de arme knaap zich met behulp
van zijn das iin de W. C. had opgehangen.
In de zenuwachtigheid, welke ontstond,
d-oor de ontdekking van het ongeval, zijn
er een paar dingen, die voor „Het Volk"
aanleiding werden, om in een sensationeel
artikel het geval nog eens op te rakelen.
Wat is er gebeurd? De eigenlijko ge
stichtsarts, dir. Batenburg, was afwezig en
daarom heeft men dadelijk na het ongeluk
het R.-K. ziekenhuis in Amersfoort opge
beld, vanwaar dir. Aghina zich per auto
naar het missiehuis op weg begaf.
Waarom heeft men dr. Jongbloed-, van
het vliegkamp Soesterberg, niet gewaar
schuwd? vraagt „Het Volk" en het blad
veronderstelt, dat men geen niet-Katholie-
ken geneesheer wenschte, maar den kost
baren tijd verloren lie gaan, door een Ka-
holieken dokter uit Amersfoort te laten ko
men.
De politie is vervolgens niet direct ge
waarschuwd, maar slechts indirect door
mi dd el van het dior dr. Aghina ge teekend
briefje, waarop als dodosoorzaak ophanging
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Ernstig incident bij Hasselt. (Buiten
land, 3e blad).
China vraagt Amerka's bemiddeling in
het conflict met Japan. (Buiten'l. 3e blad).
Mijngang in Silezië ingestort. Elf man in
gesloten, doch later gered. (Buit. Berichten
2e blad).
BINNENLAND.
Te Wateringen zijn twee kleine kinderen
in bed gruwelijk vermoord. (Gem. Ber. 3de
blad).
Een moordaanslag te Stadskanaal. Gem.
Ber. 3de blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
Geen Nederlandsche deelneming aan de
Olympische spelen 1932. (Sportblad).
LEIDEN.
Een uitstekend geslaagde 3 October-
feestviering. (3de blad).
Te Wateringen heeft een GRUWELIJKE MOORD op twee kin
deren plaats gehad. In verband met het gebeurde, werden de
toegangswegen tot de woning waar de misdaad had plaats ge
had, over een afstand van l K.M. afgezet.
vermeld stomd. Verder heeft men aan de
ouders va<n het kind meegedeeld, dat do
knaap aan een hartverlamming was overle
den, hetgeen voor den burgemeester van
Soest aanleding werd-, om, toen hem bekend
werd, dat in „De Soester" de juiste doods
oorzaak zou worden gepubliceerd, den in
specteur Schreuder naar detn vader van het
knaapje te zenden, om te voorkomen, dat
deze in de kramt de juiste iorzaak zou
lezen.
Boe is de zaak nu eigenlijk, ontdaan vam
de sensatiesfeer, die men er zoo gaarne om
heen heeft gehangen?
Toen men den jongen gevonden had, is
natuurlijk de eerste opwelling geweest, om
een dokter te waarschuwen, terwijl men
wist, den eigenlijken gestichitsarts niet te
kunnen bereiken. Wat is natuurlijker, dan
dat men in den eersten schrik in het go-
heel niet gedacht heeft aan den dokter, die
aa-n het vliegkamp Soesterberg verbonden
is, maar om zeker te zijn, ddclijk een dok
ter te treffen, een ziekenhuis in het niet
ver afgelegen Amersfoort opbelde. Boven
dien is het nog de vraag, of dr. Jongbloed
wel eerder aanwezig had kunnen zijn, daar
de afstanden niet zoo bijster veel verschil
len al® „Het Volk" dat wil doen voorkomen.
Inderdaad is de politie slechts indirect
gewaarschuwd maar ook d-it is niet zoo ge
heimzinnig en de politie-autoriteiten vau
Soest waren er dan ook heel wat minder
verbaasd over dan de redacteur van „Het
Volk".
Men heeft aam dr. Aghina gevraagd, of de
politie niet gewaarschuwd moest worden,
maar deze heeft geantwoord, dat dit niet
noodig was, daar de politie vanzelf gewaar
schuwd zou wprden als de doodsoorzaak bij
den burgerlijken stand bekend werd. „Wat
praat mem toch", zoo zeide dr. Aghina ons,
toen we er hem naar vroegen. „De politie
i s toch gewaarschuwd door het briefje dat
de -doodsoorzaak vermeldde".
En zonder uit te willen maken, of dit
inderdaad -de juiste opvatting is geweest,
blijkt daaruit toch voldoende, dat men ge
heel te goeder trouw aldus heeft gehanaeid.
Inderdaad gel-ooven we, dat het m under
verstandig is geweest, om de ware doods
oorzaak te verzwijgen. Dit was ongetwij
feld onjuist, maar velen zullen het toch
verklaarbaar vindem, dat men de ouders
omtrent de juiste doodsoorzaak onwetend
wilde laten, om hun een grooter verdiriot
te besparen.
Juridisch is deze zaak thans afgeloopen.
De verklaring van den dokter en de ge
bruikelijke verhooren van de voornaamste
getuigen waren voldoende, voor den officier
van justitie, om een toestemming tot be
graven af te geven.
Vreemd blijft het ongetwijfeld, dat een
jongen van 14 jaar, die zich altijd even
levenslustig getoond heeft, tot een derge
lijke daad is gekomen, temeer, daar er ook
geen enkel ander motief te vinden is.
Wat was het? Een onbesuisde grap mot
een noodlottigen afloop of een vlaag van
verstandsverbijstering. Het zal moeilijk zijn
dit thans uit te maken.
GEESTELIJKE VERZORGING
MILITAIREN IN DE WEST.
Hoofdaalmoezenier kolonel Noordman naar
West-lndië.
Naar het Kat-h. Indisch Bureau mede
deelt, zal de hoofdaalmoezenier voor Le
ger en Vloot, kolonel J. J. J. Ni
naar West-lndië gaan om te onderzoeken,
hoe de geestelijke verzorging der militai
ren in deze kolonie moet worden geregeld,
teneinde daaromtrent voorstellen aan de
Regeering te kunnen doen.
Kolonel Noordman vertrekt Dinsdag 13
October met den oorlogsbodem „Van Nes"
naar Curasao en zal waarschijnlijk tegen
Kerstmis naar het vaderland terugkeeren.