BUITENLAND
BAAI
ZATERDAG 26 SEPTEMBER 1931
DE LEIDSCHE COURANT
DERDE BLAD PAG. 9
EEN GEWETENSZAAK
„Ik ben als geloovige jongen aan de Aca
demie gekomen en toen ik er anderhalf
jaar was, was mijn overtuiging omgezet ge
worden in die van het meest absolute denk-
rationalisme. Ik wil hier wel uitspreken,
dat mijn beste, trouwe vader in die periode
uren en uren lang met mij doende is ge
weest om den schadelijken invloed van de
Academie te breken. Maar, hoewel hij zelf
aan een Rijksuniversiteit gestudeerd had,
was het hem toch niet gegevente on
dervangen de aanvallen, die op het Chris
telijk geloof werden gedaan".
Dit was het zelfgetuigenis van een man,
die een groot denker was, van Minister
Kuyper, op 3 Maart 1904 afgelegd in de
Tweede Kamer.
Hij had den ontzaglijken invloed van het
universitaire midden aan den lijve onder
vonden: toen hij student was, hoorde hij
Scholten, een der vrijzinnige baanbrekers,
nog het bestaan van wonderen verdedigen,
iets, wat elke liberaal in 1904 voor een on
mogelijkheid moest houden in naam der
„wetenschap".
Het is dus een dubbele reden, welke het
bestaan van een Katholieke Universiteit
noodig maakt: alleen door haar kunnen
wij mensphen vormen in deze levensbe
schouwing gedrenkt.
De toekomst van ons land zal in groote
mate bepaald worden door de Katholieken,
die de grootste aaneengesloten volksgroep
vormen. Wee ons, indien wij niet „bij' zijul
Zelfs onze politieke ma-cht, zelfs onze ker
kelijke bloei zal ons niet baten, zoo wij
niet de geschikte mannen en vrouwen heb
ben om die plaatsen in te nemen, waarvan
de invloed uitgaat op ons volk.
En die gesohikten worden allereerst ge
vormd op eigen universiteit.
Juist omdat deze er is, zullen andere uni
versiteiten rekening met haar moeten hou
den.
Daarom zullen zij katholieke geleerden
niet zonder meer kunnen voorbij gaan.
Juist om wederrechtelijke achteruitstelliag
te voorkomen, zoo betoogde de Protestanl-
sche staatsman Groen van Prinsterer reeds
in 1850 in de Tweede Kamer, waren bizou-
dere universiteiten noodig.
In 1880 waren er aan alle Nederlandsche
Rijksuniversiteiten behalve in de god
geleerde faculteiten nog vier geloovige
christelijke professoren!
De eenige Katholieken, die jarenlang
benoemd werden, waren afvalligen!
Om totale ontkerstening te voorkomen
van hun volk, stichtten de geloovige pro
testanten hun Vrije Universiteit te Am
sterdam.
In dienst van Wetenschap en Geloof
werd de Katholieke Universiteit gesticht.
Gij weet, dat zij slechts weinig steun uit
de openbare kassen geniet 1
Gij weet, dat zij niet bestaan kan dan
door uw nulp.
Bedenkt, dat hoe beter gij helpt hoe snel
ler het werk voltooid is.
Niet alleen in ideëelen zin, zoodat de
ontbrekende faculteiten worden aangevuld
en men te Nijmegen ook geneeskunde en
natuurwebens-cüappen zal Kunnen studee-
ren. Maar ook in materieeien zin. Zy, die
tegen aile billijkheid in nu nog weigeren
ons Hooger Onderwijs te subsidieeren, zul
len door uw offer weten, dat het ons bloe
dige ernst is. Zij zullen begrijpen, dat de
zaak voor ons niet enkel een eerezaak
maar een gewetenszaak is.
Zij zullen nadenken en tot het besef ko
men zooals dit ook met het lager on
derwijs het geval is geweest dat net
vrij hooger onderwijs, dat ruim een derde
van het volk verlangt, geen lielhebbery is.
De historie heeft ons recht gedaan op
het gebied van lager onderwijs: algemeen
wordt de vroegere onderdrukking als een
fout erkend.
Maarindien onze ouders eens wa
ren bezweken! Indien zij hun offers eens
niet hadden gebracht! Indien zij gewacht
hadden op het doorbreken van. dat juiste
inzicht bij de anderen!
Gij weet zelf het antwoord....
Daarom, als straks het Üniversiteits-
oomité uw gift komt vragen, weigert niet,
maar geeft!
Bedenkt, wat onze roeping is in dit land
Bedenkt, hoe broodnoodig geleerde ge-
loovigen zijn en van welk een verstrekken-
den invloed hun optreden nu kan wezen.
Hebt gij geen kinderen! Denkt aan die
van anderen!
Gij nooh de uwen komen onmiddelijk
in aanraking met „studie"! Vergist u niet:
of gij boer zijt of arbeider, pachter of win
kelier, middenstander of kleine ambtenaar
vroeg of laat en langs wegen, welke gij
niet vermoedt in een college of in een
scheidsgerecht, in een bureau of op een
ministerie, in een vertegenwoordigend
lichaam of in een kazerne, in uw kamer
of in een ziekenhuis, zult gij in aanraking
komen met bestudeerden, de gevolgen zien
van studie en van een bepaalde wereldbe
schouwing, welke de studie beïnvloedde
van hen, die gij zult ontmoeten. En dan
zoudt gij het verschil wel eens kunnen mer
ken!
Maakt de baan vrij voor de beoefening
van wetenschap door Katholieken aan eigen
universiteitHelpt mee aan de vorming
van ons geestelijk leven. Toont anderen
wat eigen geestelijk leven u waard is.
Geeft in de zekerheid, dat gij doet, wat
Paus en Bisschoppen u vragen.
Geeft in de blijmoedige verwachting, dat
uw gaven andersdenkende landg'enooten de
oogen zullen openen.
Geeft: opdat onze kinderen zullen krij
gen wat redht is!
CENTRAAL COMITé DER
ST. RADBOUDSTICHTING.
VOLKENBOND
HET CHINEESCH-JAPANSCHE
CONFLICT.
Openbare zitting der volkenbonds
vergadering.
De volkenbondsvergadering heeft gister
avond in een openbare zitting het geschil
tusschen China en Japan behandeld.
De Japansche regeering had de nota van
Lerroux van Maandag beantwoord met de
belofte, dat Japan niets zou doen, wat tot
verscherping van het oonflict zou kunnen
leiden en dat het grootste gedeelte der
troepen reeds naar de spoorwegzone, waar
zich volgens de conventie Japansche troe
pen mogen bevinden, waren teruggetrok
ken.
Het nog overblijvende gedeelte zou naar
gelang de toestand verbeterde eveneens
teruggetrokken worden, doch op het oogon-
blik wa-s dit nog niet mogelijk wegens het
gevaar, dat de Japanners in Mandsjoerije
zouden loopen, als bij de bestaande Chinee-
sche opwinding de Japansche troepen de
steden Moekden en Kirin geheel zouden
ontruimen.
Het Japansche antwoord was zeer koel
van toon en toonde, dat Japan allerminst
geestdriftig is over de interventie van den
volkenbond. Dit bleek nog duidelijker uit
een rede van Yoshiawa na voorlezing van
het Japansche antwoord. Yoshiawa gaf uit
drukkelijk te kennen, dat Japan recnt-
streeksche -besprekingen met China
wensoht en dat de volkenbondsraad zich
daarbuiten had te houden.
Tegenover dit Japansche standpunt heeft
de gedelegeerde van China, dr. Sze op
nieuw herhaald, dat China weigert in di
recte onderhandelingen te treden, zoolang
Moekden en Kirin bezet blijven.
Sze verzocht den volken bondsraad, de
onmiddellijke terugtrekking der Japansche
troepen te verlangen en een onpartijdige
enquête-commissie naar Mandsjoerije te
zenden.
Sze wees er hierbij op, dat de raad onder
de tegenwoordige omstandigheden niet
passief mag blijven, doch volgens voor
schrift van artikel 15 was het volkenbonds
verdrag een positieve oplossing van het ge
schil zal moeten zoeken.
Men heeft hier den indruk, dat het oor
logsgevaar belangrijk is verminderd, doch
dat de volkenbondsraad nog voor groote
moeilijkheden zal komen te staan, als de
Japansche troepen zich niet inderdaad
spoedig terugtrekken.
DE ONTWAPENINGSKWESTIE.
Naar een compromis.
Gisteren heeft de redactie-commissie van
de derde commissie het vraagstuk der be-
wapeningsvacantie besproken, waarbij een
compromis schijnt tot stand te zijn geko
men, dat beter is dan eergisteren nog ver
wacht kon worden.
Men schijnt het hierover eens te zijn ge
worden, dat de volkenbondsvergadering
in beginsel het denkbeeld der bewapenings-
vacantie zal aanvaarden en wel in dezen
zin, dat de militaire uitgaven voor 1932
niet hooger mogen zijn dan in de begroo
ting van 1931 is vastgesteld onder voor
behoud natuurlijk van een mogelijke veran
dering in de koerswaarden.
De principieele goedkeuring zal echter
eerst van kracht worden, als de regeeringen
individueel binnen korten tijd deze zullen
bevestigd hebben.
DUITSCHLAND
HET FRANSCHE BEZOEK AAN
BERLIJN.
Geen betoogingen der nat.-socialisten.
De ontvangst der Fransche ministers te
Berlijn is, naar door het Berlijnsch politie-
ESCHE
zachte en gcwigc rooktabak,!
8995
presidium wordt medegedeeld, met groote
zorgvuldigheid voorbereid.
Overal zullen sterke politieafdeelingen
aanwezig zijn, om er voor te zorgen, dat
de ontvangst ordelijk verloopt. Het plein
voor het station Friedrichsstrasse zal ge
heel afgezet worden. Ook de straten, door
welke de ministers naar hotel Adlon rijden,
zullen door de poliie bewaakt worden. De
politie zal er verder voor zorgen, dat er
nergens samenscholingen plaats hebben.
Volgens telegrammen uit Miinchen heeft
het rijksbestuur der nationaal-socialistische
partij den volgenden oproep gepubliceerd:
Het is ter kennis van het rijksbestuur ge
komen, dat in linksche kringen het voor
nemen besaat. ter gelegenheid van het be
zoek van de Fransche ministers, door pro
vocateurs de nationaal-socialisten op te
hitsen tot demonstraties te Berlijn of op
de stations, welke de trein passeert.
Hierdoor zou de Fransche regeering aan
leiding hebben, opnieuw haar bekende po.
litieke eischen t-e stellen, die in de eerste
plaats tegen de nationeel-socialistische
partij gericht zijn en welker aanvaarding
de regeering te Berlijn daardoor vergemak
kelijkt zou worden.
Het rijksbestuur verbiedt daarom alle
partijgenooten de deelneming aan welke
demonstratie ook tegen de Fransche minis
ters. Van hun aanwezigheid mag geen noti
tie worden genomen. Partijgenooten, die
zich aan deze verordening niet houden,
sluiten zich zelf van de partij uit.
FRANKRIJK
HOOVER'S U ITN00DIGING AAN
LAVAL.
In kabinetsraad aanvaard.
De Fransche ministerraad heeft gisteren
beraadslaagd over de uitnoodiging van pre
sident Hoover aan Laval. Volgens het over
dezen kabinetsraad uitgegeven communi
qué was de ministerraad eenstemmig bij
de beoordeeling van de beteekenis dezer
invitatie, waarop de premier een toestem
mend antwoord zal geven.
In aansluiting hierop spraken Laval en
Briand over hun reis naar Berlijn en de
verschillende kwesties, die aldaar aange
sneden kunnen worden.
ITALIË
H00GERE INVOERRECHTEN IN
ITALIË.
Officieel wordt medegedeeld, dat met
het oog op het tekort op de staatsbegroo-
ting, hetgeen een snel ingrijpen eischt, be
sloten is tot verhooging der invoerrechten.
Bij Koninklijk Besluit, dat heden in wer
king treedt, zullen de invoerrechten voor
het meerendeel der goederen met 15 pet.
en voor brandstoffen met 10 pet. worden
verhoogd. Deze verhooging zal gelden voor
alle staten, met welke geen handelsverdrag
met de bepaling in zake de meestbegunsti-
ging is gesloten. Van de verhooging der
rechten zijn uitgesloten o.a. oliezaden (lijn
zaden) en dergelijke. Verder graansoorten,
waarvan reeds eenige weken geleden de
invoerrechten zijn verhoogd.
Voor het binnenland is een prijsverhoo-
ging voor petroleum en benzine vastge
steld.
BUITENL. BERICHTEN.
ONGELUKKEN.
AUTO DOOR TREIN GEGREPEN.
Vijf personen gedood.
Uit Tyngsborg (Massachusetts) wordt
gemeld: Bij een botsing tusschen hun auto
en den sneltrein op een ohbewaakten
overweg zijn vijf personen, behoorende tot
de upper ten, gedood.
GROOTE BRANDEN.
Te Frankfurt brak gisteravond in het
magazijn van een fouragehandel een he
vige brand uit, welke ernstige gevolgen
had kunnen hebben daar zich in de onmid
dellijke nabijheid op een spoorwegempla
cement twee met benzine gevulde tank
wagens bevonden.
Door twee spoorwegmannen, die het ge
vaar bemerkten, konden deze wagons ech
ter op het laatste oogenblik in veiligheid
gebracht worden.
Men vermoedt, dat men hier met een ge
val van brandstichting te doen heeft.
Gisterochtend is een groote brand uit-
gebroken in de celluloidfabriek der firma
Hageborn en Co. in de Lotterstrasse te
Osnabruch. Tengevolge van een ontplof
fing geraakten de machinekamer, de op
slagplaatsen en het ketelhuis in brand. Do
arbeiders en arbeidsters hadden schaft
tijd voor het ontbijt en bevonden zich ge
lukkig in een ander gebouw.
Hoewel het vuur met vijftien tot twin
tig stralen werd aangetast is het grootste
deel der fabriek verwoest.
Een gedeelte der arbeiders zal geduren
de langen tijd werkloos zijn.
Uit Amberg wordt gemeld, dat in het
naburige Hahnbach in den afgeloopen
nacht tegen twaalf uur brand uit brak op
het landgoed van den landbouwer Roesl.
Aangewakkerd door den wind, breidde het
vuur zich snel uit tot de hoeven van vier
andere landbouwers welke eveneens in asch
werden gelegd. Behalve één woonhuis kon
niets gered worden. De brandweer stond
tegenover het razend element volkomen
machteloos.
Overstrooming in Galicië.
In Galicië zijn de rivieren ten gevolge
van den aanhoudenden regen buiten haar
oevers getreden. Ettelijke bruggen zijn
door het water medegesleurd. Ongeveer
700 woningen staan onder water, zoodat
duizenden dakloos zijn. Op verschillende
plaatsen heeft het water de spoorlijnen
ondermijnd, met het gevolg, dat het ver
keer moest worden stopgezet.
Ook uit het Silezische district Bielitz
worden overstroomingen gemeld.
BRUTALE ROOFOVERVAL OP EEN
PASTORIE.
Bewoners in kelder opgesloten.
Gisteravond zijn drie gemaskerde roo-
vers in een pastorie te Wickede a. d. Roer
binnengedrongen. De pastoor, zijn huis
houdster en zijn dienstmeisje werden, na te
zijn vastgebonden door de roovers naar
den kelder gesleept en daar opgesloten.
Een boer, die den roovers tegenstand wil
de bieden, werd door een schot buiten
gevecht gesteld. De inbrekers maakten in
de pastorie een som geld buit, waarvan
de hoogte nog niet kon worden vastgesteld
Voorts werden twee revolvers en vermoe
delijk ook een aantal waardevolle voor
werpen ontvreemd.
Ook Maandagavond werd een dergelijke
overval gepleegd op een pastorie in de ge
meente Herkenrath bij Bensberg. Men
neemt aan dat hier dezelfde rooverbende
de hand in het spel heeft gehad.
De gruwelijke vondst bij Helsingfors.
In een moeras bij Helsingfors zijn verle
den week Vrijdag, zooals wij reeds meld
den, deelen van lijken, namelijk afgesne
den handen en voeten, een vrouwenhoofd
en tien, met een touwtje bijeengeboden,
vingers gevonden. Het moeras is nogal be
rucht, omdat er zich 's zomer altijd zwer
vers en zigeuners ophoudey. De plaats,
waar de gruwelijke 'vondst werd gedaan,
ligt op ongeveer vijftig meter van den
grooten weg naar Borga. Het bronnetje,
waarin de lijkdeelen lagen, is niet groot,
maar het is, naar eenige jaren geleden bij
een boschbrand bleek, onmogelijk leeg te
pompen. In Augustus van het vorige jaar
is in dezelfde bron een afgesneden vrou
wenhand gevonden. Het is echter absoluut
uitgesloten, dat de lijkdeelen, die nu ge
vonden zijn, toen reeds in het water la
gen De personen, van wie de nu gevon
den ledematen afkomstig zijn, kunnen ten
hoogste eenige maanden geleden overle
den zijn.
De politie staat hier voor een zeer moei
lijk geval. Do lichaamsdeelen zijn van ten
minste negen personen afkomstigen het is
niet bekend, dat den laatsten tijd in Fin
land zooveel personen verdwenen zijn. Des
kundigen zijn Zaterdag met het onderzoek
der vondsten begonnen, misschien kan dit
eenige aanwijzing voor de politie opleve
ren. Het wordt uitgesloten geacht, dat de
lijkdeelen van een kerkhof afkomstig zou
den zijn. Eenige jaren geleden is een dood
graver te Helsingfors op weerzinwekkende
wijze te werk gegaan bij het begraven van
lijken van armlastigen en gevangenen, die
in een gemeenschappelijk graf begraven
worden. Daarom is het toezicht op de
kerkhoven aanmerkelijk verscherpt, en de
controle is nog scherper geworden sedert
men het vorige jaar in het moeras een
vrouwenhand vond. Er zal voor alle zeker
heid toch een onderzoek op de kerkhoven
ingesteld worden.
Aan een der gevonden vingers zat een
gladde ring. Ei staan geen initalen in,
alleen een fabrieksmerk: een hond en de
letters E. E. W., en voorts „prima dou-
bV. De politie heeft een sterk vergroote
foto van den ring aan de bladen gezon
den, benevens een beschrijving van het
voorwerp, in de hoop, dat men hierdoor een
spoor in handen zal krijgen.
Een jonge Finsche geleerde, Hammer-
ström, docent in de klassieke filologie aan
de universiteit te Helsingfors is van mee
nig, dat do gevonden lijkdeelen afkom
stig zijn van zigeuners. Hij heeft er op ge
wezen, dat verchillende op een laag cul
tureel peil staande volken op verschillen
de manieren hun dooden willen verhinde
ren „terug te komen". Soms tracht men
dit te bereiken, door de dooden te ver
minken, door de voeten en handen af te
snijden en die in water tp laten zinken.
Omdat niet zelden sigeuners m het moe
ras verblijven, acht Hammerström hot zeer
wel mogelijk, dat dit ook hier het geval is
geweest. De politie hecht echter niet te
veel waarde aan deze theorie. Zij zet het
onderzoek in verschillende richtingen voort
maar wil daarover, zooals te begrijpen is,
niets mededeelen.
Een reddingboot voor 35 pond.
De oude reddingboot van Brighton, wel
ke buiten dienst is gesteld omdat het sta
tion aldaar is opgeheven, is gisteren in
het openbaar verkocht. De boot bracht 35
pond op en ging over in het bezit van ka
pitein Trussler, die er een motor in wil
plaatsen en er mee uit visschen wil gaan.
De bemanning van de boot sloeg de ver-
kooping in stilte gade. Wat er in l^en om
is gegaan, kan men opmaken uit hetgeen
verteld werd naar aanleiding «yan den
dood van hun bootsman William Philpott,
die zoo gaarne met zijn oude boot naar
zijn laatste rustplaats was gebracht.
Binnenkort zullen NIEUWE BANKBILJETTEN ter waarde van honderd en vijf
honderd gulden in omloop worden gebracht. De bankbiljetten zullen in blauwgrijze
kleur uitkomen.
Hr. Ms. „JACOB VAN HEEMSKERK" is hedenmiddag in de Amsterdamsche ha
ven aangekomen en heeft ligplaats geno men aan 'de boeien van de Westerdoksdijk.
