22ste Jaargang
MAANDAG 14 SEPTEMBER 1931
No. 7000
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
Aanslag op D-trein bij Boedapest
BINNENLAND
3)e £eldóclie0oii^<Mit
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Vooi Leiden 19 cent pei week f 2.50 pei kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per wede f2.60 per kwartaal
Franco per port f 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad it roor de Abonné's ver*
krygbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummert 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 oent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regeL
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
'het dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
EEN DUBBELTJE VAN
EERHERSTEL.
NedeTland's Katholieken bouwden te Nij
megen een eigen Universiteit. Zij is een
oentrum van eigen hooger beschavingsle
ven, een schakel van Noord en Zuid en een
waarschuwing aan degenen, die meenen,
dat zij het monopolie bezitten van den
geestelijken rijkdom van osn volk.
Daar zijn er, die dat monopolie zouden
wenschen voor een groep der bevolkine.
Vier jaar geleden schreef Prof. Hoogveld
in het Jaarboek der St. Radboudstichting:
„Aan een onzer Universiteiten werd door
een dame voor 't Universiteitsfonds ge
schonken f 350.000, waarbij de bepaling
werd gemaakt, dat geen Katholieken van
dit fonds kunnen profiteeren". Deze dame
heeft in ieder geval begrepen, dat steun
aan een Universiteit een verstrekkende
beteekenis heeft.
Begrepen alle Katholieken dit ook
maar
En bedachten zij eens het volgende:
Het Hooger Onderwijs is wel vrij, maar
katholieken en gereformeerden moeten hun
eigen universitair onderwijs zelf betalen en
daarenboven de openbare Hooger-onde?-
wijs-instiruten helpen bekostigen.
Nijmegen ontvangt van het Eijk jaar
lijks vier duizend gulden.
Deze Rijks-aalmoes is nauwelijks de
helft van hetgeen één Professor per jaar
behoort te verdienen.
De Universiteit kan van deze Rijks
aalmoes niet bestaan. Zij heeft den voort-
durenden steun noodig van alle Katholie
ken, in wier dienst zij staat en die het
grootste belang hebben bij haar bloei, wil
len zij ooit de volledige medezeggenschap
hebben in ons nationale leven.
Begrijpt Katholiek Nederland dit?
Het laat zich gelukkig niet onbetuigd, en
offert jaarlijks ongeveer 2 ton.
Een eerbiedwaardig bedrag, maar toch
niet zoo eerbiedwaardig als het getal Ne-
derlandsche Katholieken, dat volgens de
gegevens van 1929 ruw geschat 2.800.000
En ge weet, wat het Doorluchtig Epis
copaat van Katholiek Nederland ver
wacht: een minimum-bijdrage van een dub
beltje pér Katholiek.
Dat komt dus neer op een bedrag van
f 230.000. Het naaste doel moet zijn een
achterstand van f 80.000 in te halen.
Het bovenvermeld getal Katholieken is
een boekcijfer. Menig dubbeltje gaat ver
loren, omdat helaas menig Katholiek ver
loren gaat.
Wat wij vragen is, naast uw eigen of
fer een dubbeltje ven eerherstel, een ex
tra-offertje mede ter intentie der afge-
CENTRAAL COM3TE DER
ST. RADBOUDSTICHTING.
Vijf-en-twintig dooden, vele gewonden.
Geen Nederlanders onder de slachtoffers.
HELSCHE MACHINE OP DE RAILS.
Op den internationalen D-trein Boeda
pest—'Weenen—Keulen—Oostende is om
kwart over twaalven in den nacht van
Zaterdag op Zondag een aanslag gepleegd,
welke voor zoover tot dusver bekend, aan
25 personen het leven heeft gekost, terwijl
er circa vijftig*gewonden zijn.
Volgens inlichtingen van het hoofdbu
reau van politie te Boedapest bevinden zich
noch onder de dooden nooh onder gewon
den Nederlanders.
Wel is waar waren nog eenige slacht
offers niet geïdentificeerd, doch daar het
hier arbeiders betrof, is als zeker aan te
nemen, dat zij Hongaren zijn.
De trein, die om halft-waalf Boedapest
in de richting Weenen verlaten had, had
juist het viaduct bij Bia Torbagy, op circa
30 K.M. afstand van Boedapest, bereikt
aldus meldt de „Crt", welk viaduct eea
diep ravijn overbrugt, toen een ontzettende
ontploffing plaats had, waardoor het hoofd
van het zestig meter lange viaduct instortte
Onmiddelijk ontspoorden de derde en de
vierde wagon van den trein, die in het 24
meter diepe ravijn omlaag-stortten. Eea
seconde later later volgden ook de locomo
tief en eenige wagons. Het gedeelte van
den trein, dat het dichtst was bezet, was
op het moment van de ramp de plaats,
waar het viaduct vernield was, nog niet ge
passeerd.; het aantal slachtoffers zou an
ders nog veel grooter zijn geweest.
De achterste vijf wagons waarin zich,
zooals gezegd, de meeste passagiers bevoJi-
den, bleven aan den rand van den afgrond
staan, daar de koppeling met het voorste
gedeelte van den trein was afgebroken.
Het ongeluk werd het eerst opgemerkt
door een kruier van het station Bia Torba
gy, die terstond de brandweer en de gen
darmerie waarschuwde. In allerijl snelde de
brandweer vaD het stadje naar de plaats
dés onheils, doch in hun haast hadden de
brandweerlieden vergeten, fakkels mede te
nemen, zoodat het onmogelijk was, dade
lijk met het reddingswerk in de ten deele
nog tussohen hemel en aarde zwevende
wagons te beginnen. Men slaagde er ech
ter in, groote vuren aan te leggen, waarna
met het zoeken naar de slachoffers een aan
vang kon worden gemaakt.
Door de stilte van den nacht klonken de
jammerklachten in het Hoogaarsch, Duitsch
Fransch en Engelsch.Uit de puinhoopen
van de verwoeste wagons werden de bloe
dende gewonden geborgen. Ten laatste
hoorde men geen menschelijke stemmen
meer, zoodat men kon aannemen dat zich
toen nog slechts lijken onder de wrakstuk
ken bevonden.
De helsche machine.
Inmiddels waren uit Boedpaset eenige
hulptremen vertrokken, die behalve dokto
ren en verpleefgsters, ook sterke aideeiin-
gen politie en gendarmerie aanvoerden,
terstond werd begonnen met een onder
soek naar de oorzaak van de ramp," dat al
spoedig tot een resultaat leidde.
Uit het onderzoek, dat geleid werd door
oen commandant van de afdeeling pioniers
kapitein Nagy, bleek namelijk, dat de ont-
ploffing teweeg was gebracht door een
helsche machine, bestaande uit een kleinen
koffer van Vulkan-fiber, die gevuld was
met een a twee kilogram dynamiet. Hier
aan was een lont vastgemaakt, welke door
twee koperdraden verbonden was met een
zaklantaarnbatterij. Deze draden waren
zoo gemonteerd, dat bij het passeéren van
den trein kortsluiting ontstond, waardoor
de lont in brand geraakte en de dyna
miet tot ontploffing werd gebracht.
Tweede aanslag voorkomen.
Onmiddellijk na de ontdekking van den
toeleg werd ook een onderzoek ingesteld
op de parallel-lijn, die over 'n afzonderlijk
viaduct loopt.
Hier werd eveneens een helsche ma
chine gevonden. De Oriënt-express uit
Weenen, dié kort daarop moest passeeren,
kon echter tijdig tot staan worden ge
bracht.
De plaats van de ramp.
De plaats van de ramp levert een ont
zettend schouwspel op. De locomotief en
een van de neergestorte wagons hebben
zich diep^ in den grond geboord. Behalve
Je machine zijn twee slaapwagens, drie
Pullmanwagens en een goederenwagen om-
gevallen. Tot de dooden behooren de
machinist, drie spoorwegbeambten en een
postbeambte. Voorts kwamèn om het leven
de heer en mevrouw Renard, directeur van
de Belgische luchtvaartmaatschappij Sabe
na. die zich naar Hongarije hadden bege
ven om deel te nemen aan het internatio
naal luchtvervoer-congres.
Onder de gewonden, die voor het meer-
endeel in zeer ernstigen toestand verkee-
ren, bevinden zich een Amerikaansche, een
Londenaar, een reiziger uit Parijs_en een
Weenen. Alle gewonden zijn naar de zie
kenhuizen van Boedapest overgebracht.
Een brief der daders.
Tijdens het bergingswerk werd op de
plaats, waar men ook de overblijfselen
van de lont had gevonden een briefje aan
getroffen met den volgenden inhoud: „Ar
beiders! Wij bevrijden u van uw zorgen!
W« nullen met geweld van het kapitalisme
weten te verkrijgen wat u toekomt. Iedere
maand zult u van ons hooren Onze kame
raden zijn overal. De kapitalisten zullen
niet ontkomen. Onze voorraad ontplof
fingsmiddelen en beuzine is nog niet uit
geput."
Arrestaties.
Tegen den morgen werden Zondag een
electromonteur en een arbeider gearres
teerd, die men bij de plaa>s der ontploffing
aantrof, en die geen verklaring konden ge
ven van hun aanwezigheid aldaar. De ar
beider, die in een blauw pak was gekleed,
had zich aanvankeüik uitgegeven voor een
ingenieur der spoorwegen. Later bleek
evenwel, dat hij werkzaam was in het>
bouwbedrijf. Op het oogenblik dat men hem
arresteerde, liep hij langs de rails in de
richting van Boedapest: Later bleek even
wel, dat deze beide arrestanten vermoede
lijk niets met den aanslag uitstaande heb
ben. Een hunner is 78 jaar oud. De politie
volgt echter in totaal 27 sporen. Zij heeft
o.m. een zekeren Peter Buschholz gearres
teerd, terwijl deze het viaduct fotografeer
de. Hij verklaarde den zonsopgang te wil
len fotograveeren. Men acht het niet uit
gesloten, dat de daad door buitenlanders
is gepleegd. In de Hongaarsche hoofdstad
vermoedt men met een communistischen
aanslag te doen te hebben.
Tot degenen, die als door een wonder
aan den dood zijn ontsnapt, behoort o.m.
graaf Palffy, die zich in een der omlaag
gestorte wagons bevond. Door den schok
werd hij uit den trein geslingerd, zonder
zich echter ernstig te verwonden, zoodat
hij zich te voet naar het station kon bege
ven.
Een ooggetuige aan het
woord.
Een der ooggetuigen van de ramp ver
telt het volgende: „Ik was te Boedapest
in den voorsten wagon van den sneltrein
naar Weenen ingestapt. Daar hier echter
geen plaats meer was, begaf ik mij naar
den voorlaatsten wagon, waar ik mij ter
ruste legde. Slechts aan deze omstandigheid
heb ik te danken, dat ik het ongeluk heb
overleefd. Ongeveer toen minuten na het
vertrek van den trein gebeurde de ramp.
Ik werd door een vreeselijke ontploffing en
door oorverdoovende kreten uit mijn slaap
gewekt. Op hetzelfde oogenblik ging het
licht uit. De passagiers, die van hun
plaatsen waren geworpen, wisten niet, wat
er gebeurd was. Eerst toen zij beseften,
dat er om hulp werd geroepen, werd het
hun duidelijk, dat er een ongeluk moest
hebben plaats gehad."
Stuk rails 7 K.M. weggeslingerd.
De bewoners van het plaatsje Bai
Torbagy verklaren, dat zij om 12 uur 15
's nachts door een onzettenden knal uit
hun slaap werden gewekt. Het scheen
hun, alsof ef een projectiel door de lucht
suisde. Door de kracht van de ontplof
fing was namelijk een lang stuk rails
losgerukt, dat dioht bij het zeven K.M.
van de plaats der ontploffing gelegen
dorp neerplofte.
De plaate des onheils is door militai
ren en gendarmes afgezet. Achter het
cordon der afzettingsmanschappen ston
den weenend de vrouwen en kinderen
der naburige dorpen. Kleine boerenwa
gens, elk met een uit bruin hout getim
merde doodkist beladen, reden de een
na den ander voor om de geborgen lij
ken weg te voeren. Het viaduct zelf is
betrekkelijk weinig beschadigd. Het ver
keer BoedapestWeenen heeft voorloo-
pig over de parallel-lijn plaats; men ge
looft, dat de puinhoopen in 48 uur op
geruimd zullen zijn.
Het onderzoek naar de daders duurt
nog steeds voort. Opvallend is de over
eenstemming met de treinaanslagen in
Joegoslavië en bij Jüterbog.
Het onderzoek der experts.
Volgens het voorloopig resultaat van
het onderzoek der deskundigen naar den
aanslag, zijn het ontstekingsmateriaal, de
lont en de ontploffingsstoffen van de hel
sche machine van Duitsch fabrikaat, de
batterijen echter van Poolschen en En-
gelsohen oorsprong. Dientengevolge acht
men het zeker, dat de aanslag door een
internationale communistische groep is
gepleegd, die schuldig moet zijn aan een
reeks van aanslagen, welke in de laat
ste jaren in verschillende staten op touw
gezet zijn.
Ook is geconstateerd, dat de helsche
machine niet met een uurwerk was ver
bonden, doch dat de ontsteking met
groote vakkennis was aangebracht. Den
voor den sneltrein rijdenden passagiers-
trein hebben de misdadigers laten pas
seeren. De autoriteiten treffen alle maat
regelen om de plegers van den aanslag
te kunnen arresteeren.
Geheimzinnige telefonische oproep.
Tijdens- het onderzoek der politie werd
een Hongaarsoh station om 11 uur des
nachts, dus nauwelijks 40 minuten na
den aanslag, door twee stations in het
buitenland, n.l. door Londen en Kopen
hagen, opgebeld. De persoon, die het
station had aangevraagd informeerde, of
op de Hongaarsche spoorwegen alles in
orde was. Op de vraag, waarom hij dat
wilde weten, antwoordde de onbekende
in het Duitsch, dat hij alleen het plan
voor een reis wilde samenstellen. Men
acht het waarschijnlijk, dat de telefoni
sche oproep met den aanslag verband
houdt.
Burgemeesters.
Bij Kon. besluit is met ingang van 9
September benoemd tot burgemeester der
gemeente Berkel (Z.H.) mr. A. A. M. Glun-
demann.
R. K. Tuinbouwwinterschool te
Beverwijk.
Donderdag 1 October zal het gebouw
der R. K. Tuinbouwwinterschool te Be
verwijk door den Bisschop worden inge-
wijd.
De officieele opening der school zal
geschieden door Minister Ruys de Bee-
renbrouck.
Dit nummer bestaat uit drie bladen
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Aanslag op een D-trein bij Boedapest.
De trein in een ravijn gestort. Vijf-en-twin
tig dooden. (1ste blad).
Mislukte Putsch-poging in Oostenrijk.
(2de blad).
Mahatma Gandhi te Londen aangeko
men en geestdriftig ontvangen. (Buiten
land, 2e blad).
Geen overeenstemming tusschen het
Vaticaan en Spanje. (Buitenland, 2e blad).
Engeland wint den Schneider-cup.
(Luchtvaart, 2e blad).
BINNENLAND.
Een wetsontwerp ter bestrijding van
„dumping" en een wetsontwerp ter herzie
ning der L. 0. wet ingediend. (Binnen
land le en 2e blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
W. Vessies wint den Peter Verhoef-wis
selbeker in den Singelloop van Rood-Wit.
Nederland wint den tenniswedstrijd van
België met 20—4.
Hermes D. V. S. winnaar van den Zil
veren Bal.
Fluks wint den korfbalbeslissingswed
strijd van Rozenburg.
ANTI-DUMPINGSWET INGEDIEND.
Bijzondere maatregelen.
Bij de Tweede Kamer is een wetsvoor
stel ingediend tot toekenning van dè be
voegdheid van het tijdelijk treffen van af-
weermaatregelen tegen kunstmatige concur
rentie uit het buitenland.
Het wetsontwerp strekt om de regee
ring gelegenheid te geven, buiten het par
lement om in daartoe leidende gevallen
tegen bepaalde verschijnselen van dum
ping tijdelijk zekere afweermaatregelen te
nemen.
Het wetsontwerp geeft die mogelijkheid
in tweeëerleivorm n.l. in dien van een bij
zonder invoerrecht en in dien eener in-
voer-beperking.
Voor den maatregel is de vorm geko
zen van een ministerieele beschikking, wel
ke slechts genomen wordt na goedkeuring
in den Raad van Ministers en na behan
deling van de aangelegenheid voor eeu
commissie van onderzoek, bestaande uit
vijf gewone en twintig buitengewone leden,
door de Kroon te benoemen, welke com
missie belanghebbenden in het openbaar
hoort. Een maatregel zal nimmer langer
kunnen gelden dan voor een tijdvak van
één jaarverdere voorziening zal slechts
mogelijk zijn in den vorm van een her
nieuwden maatregel na een hernieuwd
volledig onderzoek.
Als maximum wordt aangegeven het
vijfvoud van het invoerrecht krachtens de
Tariefwet.
Z. EXC. MINISTER RUYS DE BEERENBROUCK heeft Zaterdagmiddag in een
vereenigde vergadering der beide Kamers de zitting van de Staten-Generaal in
naam der Koningin gesloten. De Minister verlaa/t het gebouw der Tweede Kamer
na de sluiting.
