MAANDAG 7 SEPTEMBER 1931
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD PAG. 7
BRANDEN.
Ernstige brand te Eindhoven
Drie woningen vernield.
Door onbekende oorzaak ontstond Za
terdagmiddag op Kattenhof nabij de
Woenselsche straat te Eindhoven brand
in de woning van L. Klokgieters. Het
vuur tastte direct de aangrenzende wo
ning van J. van den Burg aan en daar
na de woning van P. van Hoek. Alle
drie de woningen zijn totaal uitgebrand.
Van laatstgenoemde woniing kon een ka
mer gespaard worden. De inboedels zijn
grootendeels gered. Deze bleken van de
eerste twee woningen, n.l. van Klokgie
ters en van Van den Burg niet verze
kerd te zijn. De huizen waren alle drie
verzekerd. De woningen, bewoond door
Van den Burg en Klokgieters behoorden
in eigendom aan den heer W. van Osch
te Eindhoven. Laatstgenoemde woning
werd bewoond door den eigenaar Van
Hoek.
Branden te Strijp. Twee kin-
deren met moeite gered.
Gisteravond brak brand uit in de
boerderij, bewoond door A. van Palen,
aan de Zeelsterstraat te Strijp. De brand
ontstond in de schuur. Deze is met de
boerenwoning en de geheele inventaris
in vlammen opgegaan. Eenige varkens
zijn in den brand omgekomen. Van het
huisraad kon niets gered worden. Twee
kinderen zijn met moeite gereid evenals
een paard. Verzekering dekt de schade.
Bij de oorzaak denkt men wellicht aan
k w aad willigheid.
Een uur na het uitbreken van dezen
brand werd een begin van brand ont
dekt in de stoomtimmerfabriek van den
heer J. van Tuyn, eveneens aan de Zeel-
sterstraat gelegen. Gelukkig wist men
het vuur spoedig te blusschen, zoodat de
brandweer geen dienst behoefde te ver-
richten en de aangerichte schade onbe-
teekenend is. Ook hier denkt men aan
kwaadwilligheid. Den laatsten tijd komen
te Strijp zeer vele branden voor.
„Mnd.mrg."
INBRAKEN.
Drie inbraken te Delft.
Te Delft is Zaterdagnacht ingebroken
bij drie bewoners van de Nieuwe Plan
tage, de families Smits, Verkennis en
Tutein Nolthenius. Er is in totaal een
bedrag van 500 aan contanten ont
vreemd. De dieven hebben zich toegang
verschaft van den Nieuwen weg af door
de tuinen en het openschuiven van ra
men. Alle kasten en schrijfbureaux wer
den doorzocht. Het tafelzilver bleef on
aangeroerd. Het onderzoek der politie
wordt belemmerd doordat de sporen van
de daders' zijn verregend. De bewoners
■hebben niets gehoord.
Inbraak in een kapelletje.
Op een veldweg te PabergMaastricht
staat een zeer oud kapelletje, genaamd
het Mathias Wijnands'kapelletje, naar een
oud-Kanunnik van het St. 'Servaaskapit-
tel. 'n Keurige groep beelden wekt er de
devotie van den voorbijganger.
De zware afsluitdeur is echter door
baldadigen ingebeukt en op een infame
wijze hebben de inbrekers in het ka
pelletje huisgehouden.
De hoofden van het Gods- en Maria
beeld werden afgehouwen en vervolgens
schots en scheef op de rompen bevestigd.
Een der engelenbeelden heeft men de
handen afgekapt en het andere totaal
in stukken geslagen. Van de versierin
gen bleef niets intact. Kandelabers en
vazen werden alle vernield.
Men tast omtrent eventueele daders
van deze laffe vernieling in het duister.
Inbraak te Tilburg.
Gedurende de afwezigheid der bewo
ners is Zaterdagavond ingebroken in een
perceel aan de Telegraafstraat te Til
burg. De ongenoode gast was, na een
tocht over de daken, door verbreking
van een raam aan de achterzijde van
het huis, binnengedrongen. Hoewel de
man niets heeft achtergelaten, neemt men
aan, dat hij gebruik heeft gemaakt van
een schroevendraaier of een smallen
beitel. De inbreker heeft slechts een be
zoek gebracht aan de slaapkamers', welke
boven in het huis gelegen zijn. In de
slaapkamer van den ongehuwden bewo
ner, die een gedeelte van het huis heeft
verhuurd aan een andere familie, stak
een sleutel in het' slot van een linnen
kast. Hieruit werd een geldkistje en een
gouden horloge meegenomen. In het geld
kistje bevond zich een waarde van on
geveer 7000 aan effecten. Van den da
der ontbreekt ieder spoor.
In verband met dezen inbraak maakt
de commissaris van politie te Tilburg
bekend dat ontvreemd zijn: twee 5 pet.
pandbrieven, groot elk 1000, der Til-
burgsohe Hypotheekbank, serie E. num
mers 172 en 720; een Staatsschuld Ne
derland, 1931 groot 1000, nummer 167664
twee obligaties- gemeente Tilburg, elk
groot 1000, nummers 421 en 422; een
Staatsschuld Nederland 1919, groot 1000
nummer 330.682 en een Staatsschuld Ne-
derlandsch-Indië, groot 1000, 4 pet.
leening 1929, nummer 56.448.
Handige inbrekers.
In den vroegen ochtend van 31 Augus
tus- werd bemerkt, dat. dien nacht was
ingebroken in de kleedingma-gazijnen van
Peek en Cloppenburg aan de Wagen
straat te 's-Gravenhage, waar een negen
tal costuums bleken te zijn gestolen. Des
avonds reeds werden twee jongelui als
verdacht van die inbraak aangehouden
te Rotterdam, t.w. de 18-jarige loopjon
gen P. P. van D., en de 19-jarige met
selaar J. B., beiden wonende in den
Haag. Zij hadden te Rotterdam getracht
eenige van de bovenbedoelde costuums
te verkoopen aan cafébezoekers, doch
men kon geen behoorlijke verklaring ge
ven van de herkomst. Den volgenden
ochtend, Dinsdag j.L, werd als „Dritte
im Bunde", in zijn woning in de Koning
straat te 's-Gravenhage gearresteerd de
18-jarige vloerlegger A. P. de P. Alle
drie bekenden, de inbraak en den dief
stal dien zij overigens met kennis, een
betere zaak waardig, hadden voorbereid
te hebben gepleegd. Zij werden toen
in politiebewaring gesteld.
Doch nauwelijks wa-s het onderzoek
aangevangen, of er kwam bij de Haag-
sohe politie bericht binnen van een in
braak onder soortgelijke omstandigheden
gepleegd in het perceel Groote Markt
straat hoek Spui, waarin een japonnen-
zaak van A. F. Simon is gevestigd. Hier
bleken een aantal japonnen en een re
genjas te zijn gestolen. De daders had
den zich toegang verschaft door uitne
ming van een lichtraam aan de achter
zijde van het perceel. Noch vingerafdruk
ken, noch andere sporen van de inbre
kers werden aangetroffen.
Gebleken is, na voortgezet onderzoek,
dat van de drie daders van eerstgemelde
inbraak, die inmiddels Vrijdag naar het
Huk' van Bewaring zijn overgebracht, er
twee, n.l. B. en De P., mede aan de in
braak in het japonnenmagazijn schuldig
waren. De gestolen goederen zijn alle te
recht gekomen.
Blikseminslag.
In den nacht van Vrijdag op Zater
dag is de biksem geslagen in een schuur,
gelegen in den Overweerdschepolder, ge
meente Purmerend, die tot den grond toe
afbrandde. Tevens werd een koe van den
heer P. v. Langen in de weide getroffen
en gedood. De schade wordt door verze
kering gedekt. Persoonlijke ongelukken
kwamen niet voor.
Mede raakte de bliksem de antenne
van het perceel bewoond door den heer
de Wit aan den Kanaaldijk te Purmer
end. De bliksem zocht hier een uitweg in
het radiotoestel, dat totaal uit elkaar
werd geslagen. Een begin van brand kon
worden gebluscht. De schade bleef hier
toe beperkt. Ook hier kwamen geen per
soonlijke ongelukken voor.
Het verdwenen meisje terecht.
Zooals men weet werd te Maastricht
een uitbesteed 3-jarig meisje vermist,
daar men naam en adres der pleegouders
kwijt was. Thans zou het kind weer ge
vonden zijn. De veronderstelling is, dat
de pleegouders het kind wilden behou
den.
BINNENLAND
COMMISSIE VOOR JAARBEURS
HULDEBLIJK.
Op initiatief van dee nemers aan alle 24
voorgaande jaarbeurzen, werd besloten een
huldeblijk aan te bieden aan de Jaarbeurs
Vereeniging ter gelegenheid van de 25ste
jaarbeurs.
In overleg met den architect van de
jaarbeurs J. de Bie Leuveling Tjeenk, Am
sterdam, werd besloten tot het doen uitvoe
ren van een bronzen hallklok met bijbehoo-
r-ende plaquette.
De klok is geplaatst tegen het plafond
in de hoofdhal, begane grond, tegenover de
hoofdtrap, zoodat zij den bezoe-kers van de
jaarbeurs, zoowel bij het komen als bij het
gaan, onmiddellijk opvalt.
Als hoofdvorm voor deze klok is de ron
de platte hoirlogevorm gekozen. De as waar
om de wijzers draaien en de stand van de
uurteekens maken dit vanzelfsprekend.
Deze electrische bewogen klok hangt aan
een sierlijk gemodelleerde kelk en schakel,
welke aan een pijn. 1.4-0 meter breede pla
fondplaats is bevestigd.
De klok en de wijzers zijn uitgevoerd in
diep donkerblauw metaal.
De wijzerplaten zijn oud-ivoorkleurig. De
uit aluminium vervaardigde wijzers zijn
aan de punten voorzien van een geslepen
steun door een uitgeboord gat in de wijzer
zichtbaar.
De wijzers zijn in tegenstelling met
de gewone klokkeplaat waar zij vóór de
uurteekens draaien hier bij het derde, zes
de, negende en twaalfde uurteeken van een
gekleurde geslepen steen voorzien. De mi-
nuiteniteekens zijn weggelaten.
De plafondplaat heeft de vorm van een
twaalfbladige zonnebloem, het symbool
van de zon, als de groote klok, welke altijd
den juisten tijd aan de mensckheid heeft
aangegeven.
De groote wijzer heeft de vorm van een
dolk, terwijl de kleine wijzer een hartvorm
heeft.
De plafondplaat is in bladgoud metaal
uitgevoerd.
Het ontwerp is van den architect P. Kra
mer, Amsterdam, het geheel werd voortref
felijk uitgevoerd door de N V. Metaalgiete
rij „Holland" te Amsterdam.
De plaquette welke eveneens in de hal
geplaatst werd, naast de klok is in brons
gegoten en werd op de ateliers der N.V. Me
taalgieterij „Holland" ontworpen en ook
uitgevoerd.
De aanbieding van een en ander zal ge
schieden op een receptie te houden door
het Jaarbeur&bestuur op Dinsdag a.s.,
's middags om half vier in de groote feest
zaal van het Jaarbeursrestaurant en kan
door alle deelnemers aan de Beurs worden
bijgewoond.
KATHOLIEKE ARBEIDERS
INTERNATIONALE.
Het Congres te Utrecht.
De tweede congresdag is Zaterdag inge
zet met een H. Mis in de St. Martinuskerk,
waarbij vele afgevaardigden ter H. Tafel
naderden.
In de tweede zitting traden als inlqjders
op Pater J. Colsen C.M. (Nuth), aalmoeze
nier van den Arbeid en Jos. Scherrer (St.
Gallen), Nationalrat. De eerstgenoemde
sprak over: De oplossing van de economi
sche wereldcrisis door zedelijke ordening.
Nationalrat Josef Scherrer hield daarna
zijn referaat over de „Oplossing van de
economische wereldcrisis".
Na deze referaten werd namens het Con
gres het volgende telegram aan Z. H. den
Paus verzonden:
In de Nederl. stad Utrecht zijn de ver
bonden arbeidersvereenigingen van ver
scheidene landen, wier leden tezamen één
millioen tellen, in congres bijeen. Zij hebben
als onderwerp van hunne bespreking geko
zen de richtlijnen die Uwe Heiligheid in
de hooggestemde Encycliek „Quadragesimo
Anno" aan de wereld gegeven hebt. Zij zijn
zich de hooge beteekenis bewust, die Uwe
Heiligheid aan de Katholieke arbeidersbe
weging gegeven heeft, om een waarlijk
christelijk, economische en sociale taak tot
stand te brengen. Zij danken U, Heilige
Vader, voor de bemoedigende waardeering
van hun streven en beloven in gehoorzame
trouw en met alle krachten uwe vermanin
gen te volgen en vragen in deemoedigen
eerbied uw Apostolischen Zegen.
Hierop volgde een gedachtenwisseling
over de gehouden inleidingen.
Dan sprak de Belgische Minister van Ar
beid, de heer Heijman, die het failliet der
liberale economie constateerde. De Katho
lieken, meende hij, zijn het, die de oplos
sing moeten brengen van de crisis. Daarbij
komt het op de praktijk aan, daar men het
theoretisch eens is. Daartoe moet vooral
de openbare macht beïnvloed worden. In
België verwacht spr. van de standsorgani
satie, dat daar te lande de katholieke min
derheid weldra in eene meerderheid zal
worden veranderd. Dan wees spr. op 't
groote gevaar der fabriek voor de jeugd.
De jongens van 14 en 15 jaar, die daar bin
nentreden, moeten gepantserd zijn door het
H. Geloof. Dan is naast een sociale scho
ling van leekenleiders en priesters een goe
de zorg voor het familieleven onontbeerlijk,
waarbij de moeder van het gezin in eere
moet hersteld worden. Daartoe moet zij
uit de fabriek. In België wordt thans reeds
een familie-toeslag voor 2 millioen kinderen
gegeven van Staatswege. Dit als erkenning
van de waarde der moeder en het groote
gezin.
De voorzitter, de heer Joos, dankte den
spreker vooral voor zijn familiepolitiek en
wees er op, dat vooral in de noodlijdende
landen het spoedigst de steun voor groote
gezinnen achterwege wordt gelaten.
Minister Heyman, die de vergadering
ging verlaten, twerd ten afscheid de „Vlaam-
sche Leeuw" toegezongen.
De heer H. J. Schrnitt, secretaris van het
R. K. Verbond der Kath. Arbeiders en Ar
beidersvereenigingen in Duitschland, hield
daarop eene inleiding over: De internatio
nale beweging der Godloochenaars en de
strijd aartegen van de kath. arbeiders.
Na deze toegejuichte rede merkte Mgr.
Poels op, 't onjuist van de Regeering te vin
den, dat deze de uitdaging der Dageraads-
mannnen in Limburg in bescherming had
genomen. Hun optreden had belet moeten
worden.
Hierop werden eenige resoluties aange
nomen.
De heer Joos sprak daarop dankwoorden
tot de inleiders, die met het congres met
beide beenen op den grond zijn gebleven,
voor hunne redevoeringen.
Thans, zeide hij, is de discussie geslo
ten, doch de actie komt. Over de geheele
wereld.
Daarna ging het congres uiteen. Een uit
tocht naar Zeist besloot den dag.
DE WETHOUDERSKWESTIE IN
DEN HAAG.
De katholieke fractie bereid
een zetel te aanvaarden.
De heer v. Vuuren bedankt als
Raadslid.
In een Vrijdagavond gehouden vergade
ring heeft de Katholieke Raadsfractie te
Den Haag besloten een zetel in het College
van B. en W. te aanvaarden.
Nu gebleken is, dat de verkiezing van
een katholiek wethouder mogelijk is zon
der dat deze aan eenige overeenkomst zal
zijn gebonden, meende de katholieke frac
tie dit besluit te kunnen nemen. Voor de
vacante plaats in het college heeft zij den
heer Quant beschikbaar gesteld.
„Naar onze meening" aldus de „Msbd."
„zou de stelling van de Katholieken in
den raad sterker zijn, wanneer de fractie
haar standpunt had gehandhaafd en geen
zetel in het college had aanvaard.
Ook lijkt ons de positie van den wethou
der, die „zonder aan eenige overeenkomst
gebonden te zijn" in het college zitting
heeft, alles behalve benijdenswaard. Wel
ke houding moet hij in het college van B.
en W. tegenover verschillende kwesties
aannemen? Of moet hij er bij zitten „voor
spek en boonen", zooals de volksmond zou
zeggen1
Neen, wij hadden liever gezien, dat de
katholieke fractie ook na de toeschiete
lijke houding van S.D.A.P. en V.D. voet bij
stuk had gehouden en de heeren van het
compromis het zaakje maar eens zelf had
laten opknappen.
Evenwel, wanneer de fractie geoordeeld
heeft in het algemeen belang over de be
zwaren, die aan een toetreden tot het col
lege van B. en W. alsnog verbonden zijn, te
moeten heenstappen, dan meenen wij dat
standpunt te moeten eerbiedigen".
Naar aanleiding van dit besluit heeft de
voorzitter der katholieke fractie, de heer
van Vuuren, als Raadslid bedankt. Zijn op
volger is mej. Loeff.
HET CONFLICT IN HET BOUW
BEDRIJF TE AMSTERDAM.
Staking en uitsluiting opgehe
ven. Ook einde van de ter
reur?
Reeds eenigen tijd waren onderhande
lingen tusschen de Patroons-organisaties
en de Federatie van Bouwvakarbeiders
gaande over opheffing van staking en uit
sluiting in het bouwbedrijf. Vrijdagmiddag
hebben 3 vertegenwoordigers der patroons
organisatie en 3 vertegenwoordigers van
de stakers vergaderd onder leiding van het
gemeenteraadslid den heer C. Kitsz.
Deze commissie heeft de oorzaken van
het conflict besproken, haar conclusie was,
dat de eischen der stakers voor het groot
ste deel behoorden te worden ingewilligd.
De vergadering van stakers besloot daarop
met algemeene stemmen de staking op te
heffen, waardoor van zelf de uitsluiting
eindigt.
Heden is de arbeid op alle bouwwerken
hervat.
Tot zoover het zakelijke gedeelte van
het communiqué, dat ons gewerd van de
zijde der Federatie, die daaraan nog een
beschouwing vastknoopt vol overwinnings-
lyriek.
Het betrof hier een staking op werken
van leden van Amstel's Bouwvereeni-
ging, en zij omvatte ongeveer 130 man,
waaronder ook enkele Katholieken.
Amstel's Bouwvereeniging moet de tus
schen de werknemersorganisaties en de
metselaarspatroonsvereeniging gesloten
overeenkomst, waarbij de verschillende ta
rieven zijn verhoogd, nog goedkeuren, maar
men twijfelt niet of dit zal geschieden.
In de kringen der confessioneel georga
niseerde arbeiders juicht men deze oplos
sing geenszins toe; daar had men van pa
troonszijde wat meer doortastendheid, ver
wacht bij de pogingen om aan de onduld
bare terreur der Feueratie een eind te ma
ken. j,Tijd".
R. K. Bond van Transportarbeiders.
Op een daarvoor extra belegde bestuurs
vergadering op Woensdag 1.1. der af dee
ling Amsterdam van den Ned. R. K. Bond
van Transportarbeiders „St. Bonifacius',
werd de bondsvoorzitter, de heer H. Jan
zen gehuldigd naar aanleiding van het feit
dat hij op Donderdag 3 {September zijn
12 H-jarig jubileum herdacht als gesala
rieerd bestuurder.
Omringd door het bestuur van de afdee-
ling en een twintigtal propagandisten, ver
tegenwoordigende alle vakgroepen, werden
de heer Janzen en zijn eohtgenoote toege
sproken door den voorzitter de* afdeeling,
den heer C. Bout.
Deze herinnerde aan het vele werk, door
Janzen in die 121/2 jaar verricht. Namens de
afdeeling bood spr. den jubilaris een ge
schenk aan.
De geestelijk adviseur, kapelaan A. v. d.
Weijden, sprak zijn groote vreugde er over
uit, dat de heer Janzen op zoo'n hartelijke
wijze werd gehuldigd.
De bondsvoorzitter dankte namens zijn
vrouw allen, die direct of indirect hadden
meegewerkt aan deze huldiging.
Het jubileum van „De Spaarnestad".
Zaterdagmorgen 8 uur werd in de Sint
Jozefkerk aan de Jansstraat te Haarlem
een plechtige H. Mis opgedragen door den
Hoogeerw. heer H. A. Th. van Dam, presi
dent-commissaris der Naaml. Vennoot
schap. Zoo goed als het geheele personeel
was bij deze H. Mis aanwezig.
Om half elf werd in de expeditie-zaal
het cadeau van het personeel, een bronzen
beeld, aangeboden, door den heer Arthur
Tervooren. De president-commissaris dank
te voor dit geschenk.
De Zeereerw. heer pastoor H. C. J. Son-
daal huldigde daarna de commissarissen
den hoogeerw. heer H. A. Th. van Dam en
de heeren J. W. A. Beijnes en mr. J. A. J. G.
Heerkens Thijssen, wegens het feit, dat zij
25 jaar aan de Vennootschap verbonden
waren en bood een geschenk aan. Deken
van Dam dankte voor de gebrachte hulde.
Besloten werd door het bestuur der Ven
nootschap een bronzen gedenkplaats te la
ten aanbrengen in de hal ter nagedachtenis
van wijlen den heer T. H. M. van der
Griendt, den vorigen directeur.
Van 11—1 uur werd een receptie gehou
den, die zeer druk bezocht was.
In den ouderdom van 62 jaren is te
Haarlem o-verleden de heer Vincent
Loosjes, oud-wethouder van Onder
wijs. De heer Loosjes bekleedde ver
schillende functies in het maatschap
pelijk leven, zoo was de overledene
o.m. voorzitter van de vereeniging „Haar-
I Lem", voorzitter van de vereeniging „Spaar
en Hout", voorzitter van het hoofdbestuur
der vereeniging tot bevordering van het
onderwijs in handenarbeid in Nederland.
De feesben ter gelegenheid van het ze-
j venhonderd-jarig bestaan der stad E i n d-
- hoven, welke in Augustus 1932 zouden
worden gevierd, zullen wegens de tijdsom
standigheden worden uitgesteld in afwach
ting van beter tijden.
De raad van Schaesberg nam in
zijn laatste zitting het besluit, tot het bou
wen van een raadhuis, naar de plannen van
ir. Swinkels. De nieuwe raad heeft in zijn
eerst gehouden vergadering dit besluit in
getrokken. De burgemeester heeft vernie
tiging van dit laatste besluit aangevraagd,
op grond van art. 76 der Gemeentewet.
Daar ook al geen eenstemmigheid
De „neutrale" volksschool te Heerlen,
opgericht door-de S.D.A.P., is geopend, met
6 leerkrachten en 231 leerlingen. De ouders
der kinderen werden op den eersten school
dag door twee leden der S.D.A.P. ontvan
gen.
De plaatselijke afdeeling der S.D.A.P.
te Maastricht heeft besloten dat de
heer J. Paris den webhouderszetel niet zal
aanvaarden.
De heer W. F. Visser (soc.-dem.) heeft
ingevolge besluit zijner kiesvereeniging
zijn benoeming tot wethouder te V e 1 s e n
niet aangenomen.
STADSNIEUWS
HET XVlIIe ORIëNT ALISTEN -
CONGRES.
DE PLECHTIGE OPENING.
Hedenmiddag is in de Stadsgehoorzaal
alhier het XVIIIe Oriëntalisbencongres be
gonnen, een congres zoo groot als er zelden
hier ter stede gehouden wordt, ondanks het
feit, dat Leiden als Congresstad druk be
zocht wordt.
Uit niet minder dan 28 landen zijn de
deelnemers, ongeveer achthonderd in ge
tal naar de Sleutelstad gekomen en de
Voorbereidingscommissie heeft de laatste
maanden en weken handen vol werk gehad,
om allen onderdak te bezorgen. Wijl uit
den aard der zaak de hotels niet alle gas
ten bevatten kunnen, is een groot aantal
ondergebracht bij gastvrije Leidsche fami
lies, benevens in hotels te Den Haag,
Noordwijk, Oegstgeest enz.
De Stadsgehoorzaal en de Academie zijn
de voornaamste plaatsen van samenkomst
gedurende het Congres. Eerstgenoemde
zaal is daartoe zoo goed en geriefelijk mo
gelijk ingericht. Om de accoustiek eeniger-
mate te verbeteren, zijn langs de wanden
der zaal betimmeringen aangebracht. In
den foyer der Stadsgehoorzaal is de huis
houdelijke dienst van het Congres inge
richt. Daar is het bureau van ontvang3t
onder leiding van mej. Schippers werk
zaam. Een staf van dames heeft zij tot hare
beschikking en alles loopt prachtig van sta
pel. Men vindt er het huisvestingsbureau,
een postkantoortje, een kantoor van de In-
cassobank, enz., terwijl het Congressecre
tariaat en de persdienst in een der bijza
len zijn ondergebracht.
Hedenmiddag te 3 uur heeft de plechti
ge openingszitting van\ het Congres, dat
onder leiding staat van prof. dr. C. Snouck
Hurgronje, plaats gehad.
Na een kort inleidend woord gaf deze
dadelijk het woord aan den Minister van
Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen,
Z.Exc. minister J. Terpstra.
Rede minister J. Terpstra.
Mijnheer de voorzitter.
Het is mij een aangename taak, de leden
van dit congres namens de Regeering, wel
kom te mogen heeten in Nederland. Gij
kunt er verzekerd van zijn, dames en heo-
ren, dat Harer Majesteits Regeering uw
samenzijn hier te lande op hoogen prijs stelt
en oprechte belangstelling koestert voor
uwen arbeid.
Reeds eenige eeuwen terug, vóórdat Ne
derland als koloniseerende Mogendheid op
trad en in die kwaliteit zijn aandacht als
vanzelf ging richten op do vraagstukken
der Oostersche samenleving, kwam hier te
lande 'n uit zuiver wetenschappelijken zin
geboren neiging tot de studie van het Oos
ten tot uiting. Uit den kring van de Neder-
landsche geleerden van dien tijd tradon
toen reeds hebraïci en arabisten van ver
dienste naar voren. Later, toen de Nedor-
landsche zeevaarder den Nederlandschen
handelsman den weg wees naar het verre
Indië, kwam er een meer onmiddellijk con
tact en bracht het verlangen om in mercan
tiele relatie te treden met de volkeren al
daar de behoefte mee aan vermeerdering,
van kennis van hun taal en zeden. Echter
zijn het toch weer niet uitsluitend overwe
gingen van materieelen aard geweest, die
onze voorvaderen van toen tot practische
oriëntalisten maakten. Reeds in de 17e
eeuw trad, zij het in primitieven vorm, de
zending op; haar verlangen om aan Indië
het Christendom te brengen, leidde tot de
behoefte aan overzetting van den Bijbel in
de talen van den Archipel en dus tot bestu
deering van die talen. Onder de door de
Compagnie uitgezonden 17e eeuwsche pre
dikanten zijn er geweest, die men pioniers
mag noemen van de beoefening der inland-
sche talen.
Later zouden ten onzent allerlei organi
saties de wetenschappelijke voortzetting
van dat primitieve begin brengen. Het Ko
ninklijk Bataviaasch Genootschap van
Kunsten en Wetenschappen, het Koninklijk
Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkun
de van Nederl. Indië, het Nederlandsch Bij
belgenootschap, het Oostersch Genootschap
verdienen onder anderen hier genoemd te
worden, dat men om de Indische volkeren
te kunnen besturen hen tevens dient te
kennen.
Het is intusschen, dames en heeren, niet
mijn voornemen uw aandacht te vermoeien
met een historische uiteenzetting van den
groei van de oriëntalistische wetenschap
hier te lande. Mijn bedoeling is slechts u
de verzekering te geven, dat in Nederland
een in de historie van onze natie vastge-
wortelde belangstelling voor de Oriëntalis
tische studiën en dus voor uwen arbeid aan
wezig is, en dat Regeering en Volk beiden
overtuigd zijn van de belangrijkheid der
vraagstukken, die u bezig houden.
Ik spreek den wensoh uit, dat God uw
congres moge zegenen en roep u nogmaals
van harte het welkom in Nederland toe.
Nadat de Minister uitgesproken en de
voorzitter Z.E. namens het Congres dank
gezegd heeft, hield prof. dr. C. Snouck
Hurgronje in het Fransch de volgende
rede:
Rede prof. dr. C. Snouck
Hurgronje.
Bijna een halve eeuw geleden werd op
dezelfde plaats het zesde internationale
Oriëntalistencongres door zijn eerevoorzit
ter, Minister Heemskerk, en door den
voorzitter, mijn vereorden leermeester
Abraham Kuenen geopend. Dat congres,
het eerste, dat ik in mijn leven bijwoonde
als jong man en als kind in de wetenschrp,
heeft een diepen indruk cp mij gemaakt; ik
heb er eene onuitwiechbare herinnering aan
bewaard, die thans nog maar door zes o'
zeven vakgenooten met mij gedeeld wordt;
de overigen zijn geleidelijk van ons wegge
nomen. Destijds liep ik achteraan in
