22ste Jaargang
MAANDAG 24 AUGUSTUS 1931
No. 6982
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BUITENLAND
De Twaalfde Bedevaart naar den Yser
3)e £cidóeJieGou/fcömt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Vooi Leiden 19 cent per weet 12.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per post 12.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad ia voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 oent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Adverten..ën 30 cent per regeL
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele vaD het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit drie bladen
V Het A.V.R.O.-bestuur en zijn
verontschuldiging.
Naar het Nedeiiandsch Christelijk Pers
bureau van bevoegde zijde verneemt, zal
biirhenkort als voorzitter van de A.V.R.O.
optreden de heer mr. M. Slingenberg, te
Haarlem, vrijzinnig-democratisch lid van
de Eerste Kamer en wethouder dier ge
meente-.
De heer mr. Slingenberg had echter
den eisch gesteld, dat, alvorens hij het
voorzitterschap zal aanvaarden, het tegen
woordige A.V.R.O.-bestuur zijn veront
schuldiging zal aanbieden aan minister
Reymer voor de onbehoorlijke wijze, waar
op vorig jaar door de A.V.R.O. in zake het
zendtijdbesluit tegen dien bewindsman
werd geageerd. (De inhoud van deze ver
ontschuldiging publiceerden wij reeds).
Op grond van officieuze, door mr. Slin
genberg ingewonnen informaties, was het
zeker, dat minister Reymer, na deze er
kenning van gemaakte fouten, het A. V. R.
O.-bestuur weer op voet van gelijkheid
met de ander omroepvereenigingen zou
willen ontvangen en behandelen.
Wij denken er niet over, om het A. V. R.
O.-bestuur voor deze daad te gaan bewie-
rooken ten bewijze van respect. Wat het
nu heeft gedaan, is geweest een daad van
plicht; een daad, die ook noodzakelijk
was, wilde het A.V.R.O.-bestuur niet ge
héél en al zijn plaats verliezen in de
achting van niet-geestver wanten en
ook van geestverwanten.
Wij bewierooken het A.V.R.O.-bestuur
vóór deze daad niet. Maar veel minder
denken we er over, om het daarvoor uit te
lachen of te bespotten 1 En wij bobben ons
geërgerd om wat het „Volk'' met vette
leters boven bovenstaande mededeelingen
plaatste n.l.:
„A.V.R.O.-voorzitter ontdekt. Hij
eischte zelfvernedering. Als je maar
een voorzitter hebtMr. Slingen
berg de reddende engel".
Schuid-bekennen, verontschuldiging-aan
bieden is geen zelfvernede
ring, zooals blijkbaar door het „Volk"
bedoeld
Als men om een dergelijke daad gaat
minachten en hoonen, dan maakt men het
openbaar erkennen van schuld en het
openbaar aanbieden van verontschuldiging
wel heel erg moeilijk, en zóó werkt men
niet mede, om den politieken onderlingen
omgang zoo veel mogelijk op een moreel-
behoorlijk peil te houden
V Verandering in politiek nood
zakelijk.
In een anti-oorlogs-artikel schrijft het
„Volk" o.m.
Ons idealisme mag geen afbreuk
doen aan onzen nuchteren zin voor de
werkelijkheid. Die werkelijkheid is
deze, dat alle op zichzelf gestelde I
strijd tegen welke vechtmethode ook,
gedoemd is tot volslagen onmacht, om
dat het ijdel is, zich te keeren tegen
gevolgen, die er altijd zullen blijven,
zoolang de oorzaken niet zijn wegge
nomen. En voor het wegnemen dezer
oorzaken baten alleen veranderingen
in politieke machtsverhoudingen
Dat er „veranderingen in politieke
machtsverhoudingen' moeten komen, zul
len wij niet bestrijden. Wij zouden echter
liever willen spreken van „veranderingen in
politieke verhoudingen, gegrond op een
veranderde geestesgesteldheid van indivi
duen en volkeren"
Het behoeft niet vermeld, dat de schrij
ver van het „Volk"-artikel deze verande
ringen alléén verhoopt van het socialisme.
Hij zou echter ook kunnen constateeren,
dat die gewenschte en noodzakelijke ver
anderingen zouden verwerkelijkt zijn, in
dien de menschkeid zou luisteren en zou
handelen naar de gedragsregels in deze,
welke bij herhaling worden voorgehouden
vanuitRome, door opeenvolgende
Pausen
V Ongebondenheid en. heilige
banden.
Een mondain Berlijnsch blad aldus de
Kath. Wereldpost publiceert den volgen
den „afscheidsbrief van een jeugdige zelf-
moordenares".
„Hallo Bill, 't Is afgeloopen met
mij. Ik maak er een einde aan. De
eenige angst, die ik heb, is, dat men
sluwer zal zijn dan ik en mij zal ver
hinderen te doen, wat ik als het eenig
mogelijke acht. Wanneer men een
moord wil begaan moet men zijn zin
nen bij elkaar hebben. Bij zelfmoord
ook, anders komt men bij in een ze
nuwlijdersgesticht. Ik zal oppassen.
Aether, veronal of een sprong uit het
raam komen niet in aanmerking. Ik
wil geen half werk, ik wil vergetel
heid. Het zou een vreeselijke ontdek
king voor mij zijn, indien er na den
dood nog een leven was, maar ik ge
loof dat de millioenen geestelijken on
gelijk hebben. Zoo iets voelt men. Wat
het overige betreft is alles onver
schillig".
Toen de redacteur dit manuscript in
handen kreeg riep hij uit: „Een volk dat
zulke meisjes heeft, kan niet ondergaan
hieruit spreekt het los zijn van het he
den, rustige zelfbeheersching en de zeker
heid van het absolute einde" 1
Dat masker van rust, hetwelk de zelf-
moordenares zich heeft voorgetrokken, en
dat ons sidderen doet, dat masker ver
bergt vertwijfeling
Die „millioenen geestelijken" konden
toch wel 'ns gelijk heben; en kon toch wel
'ns een hemel en een hel bestaan!....
Rust is niet altijd rust! Een cynische
onverschilligheid is heel iets anders, dan
sereiene kalmte. De rust van den wereld-
ling, die leeft in ongebondenheid, verschilt
wezenlijk in inhoud en ook voor wie iets
dieper schouwt dan de oppervlakte in
uiterlijke verschijning van de rust, die
genoten wordt door dengene, die leeft in
de gebondenheid van heilige banden
DUITSCHLAND
OPHEFFING DER REISBELASTING IN
DUITSCHLAND.
Het rijkskabinet heeft in zijn zitting van
Zaterdagmiddag besloten, de verordening
tot heffing van een bela-sting op buiten-
landsche reizen met ingang van Woensdag,
26 Augustus, op te heffen.
Op grensoverschrijdingen, die na Dins
dag, 25 Augustus, worden ondernomen,
wordt, deze belasting dus niet meer gehe
ven. Restitutie van reeds betaalde reisbe-
lasting wordt slechts gedaan, ingeval de
grensoverschrijding na Dinsdag 25 Augus
tus plaats vindt.
COMMUNISTISCH RIJKSDAGLID
VEROORDEELD.
Wegens beleediging van den Paus.
Voor het schepengerecht stond terecht
de onderwijzer Schneller, communistisch
rijksdag-afgevaardigde en lid van den
staatsraad.
Hij werd ervan beschuldigd, als ver
antwoordelijk redacteur, op 22 Maart 1930
in de „Schlesische Arbeiterzeitung", waarin
een gedicht voorkwam onder den titel
„Wierook en petroleum" den Opperherder
van de Katholieke Kerk, Paus Pius XI,
openlijk te hebben beleedigd.
De ambtenaar van het Openbaar Minis
terie eischte twee maanden gevangenis
straf.
Schneller werd veroordeeld tot 100 rijks-
mark boete, subsidiair tien dagen gevange
nisstraf.
EEN GROOTSCHE BETOOGING, VAN HETGEEN
VLAANDEREN WIL.
De Twaalfde Bedevaart naar den Yzer
van dit jaar droeg een bijzonder karakter
door de deelneming uit Nederland en uit
Zuid-Afrika, alsook door de stichting van
een afdeeling van de Nooitrmeer-oorlog-Fe-
deratie.
Professor Einstein zond een telegram,
waarin hij de deelnemers aan de Vlaam-
sche bedevaart opwekt den strijd vol te
houden tegen den oorlog, voor de ontwa
pening.
Om half twaaf met een H. Mis in de
openlucht begonnen, werd de "bedevaart
met klokkengelui en samenzang voortge
zet. Zij werd per radio uitgezonden, waar
bij de omroeper aankondigde, dat er onge
veer 130.000 manifestanten waren, behoo-
rend tot alle lagen der bevolking.
Die massa gedroeg zich waardig en kalm
en schaarde zich om de honderden vlag
gen. De manifestatie was een vredesbetoo-
ging.
Na het gebed van een Onze vader be
gon de eerste der aangekondigde redevoe
ringen, en wel die van den heer F. Pille-
cyn, die sprak uit naam van de V. O. S.
(Vlaamsche Oud-Strijders). Dit was slechts
een korte toespraak, die echter fel was
en die de figuur van den idealist de Rud
der stelde tegenover die van „de oorlogs-
grooten, van de dwazen en de misdadi
gers van den oorlog". En hij merkte op,
dat „de bouwers van vestingwerken, de
geld-mannen en de sabel-kletteraars, de
berekenaars van de pensioenen der inva
lide generaals zich hebben moeten veront
rusten over de asch van dien de Rudder,
„armen Vlaamschen piot", en dat de mi
nisters over een crisis hebben gesproken,
alleen aar aanleiding van hem
Heb Yzer-monum"nt werd hierop met
bloemen ovei'dektj terwijl het gemeen
schappelijk gezang weerklonk.
De omroeper deelde mee, dat bloemen
waren gezonden door verschillende groe
pen Fransche, Amerikaansche, Ierland-
sohe en Duitsche oud-strijders.
Terwijl bloemen werden neergelegd bij
het monument werd een protesbtelegram
voorgelezen, dat gezonden was aan den
heer Renkin, den eersten minister, die het
overbrengen van het lijk van René de
Rudder had verboden.
Thans kwam de rede van professor
Daels, voorzitter van het comité.
Professor Daels laakte de houding van
de Belgische militaire autoriteiten. Hij
gaf de verzekering dat geen enkel politiek
veto van een minderheid die het Vlaam
sche ras onderdrukt macht zal hebben te
gen den wil van het volk; dat eischt dat
de Rudder rust aan den voet van het Kruis
voor den Yzer.
De aanwezigen zwoeren daarna geza
menlijk den eed van trouw aan de „Moeder
van Vlaanderen."
Hierop volgde de onthulling van het De
Rudder-monument, waarbij een bloemen
hulde werd gebracht, terwijl een afge
vaardigde van een groep Vlaamsche stu
denten een korte redevoering uitsprak.
Er werden nog verschillende redevoerin
gen gehouden, o.a. door de Nederlandsche
vertegenwoordigers dr. L. van Es en dr. Z.
Kamerling uit Leiden, en door den
Zuid-Afrikaanschen vertegenwoordger Hof
man. De meeste sprekers spraken zich uit
voor de volledige bevrijding van Vlaande-
Voor het eerst werd, behalve door de
afgevaardgden der Vlaamsche Frontpartij,
aan de plechtigheid deelgenomen door
eenige Katholieke Vlaamsche Kamerleden.
De geheele betooging is in volmaakte
orde verloopen. Hoewel te Dixmuiden
haast geen politie te zen was, waren van
overheidswege toch verschillende voor
zorgsmaatregelen genomen om incidenten
te voorkomen. Deze maatregelen bleken
echter overbodig, aangezien zich geen en
kel incident voordeed.
ENGELAND
DE KABINETSCRISIS.
Gaat de arbeiders-regeering heen?
De Koning is gistermorgen acht uur uit
Schotland te Londen aangekomen. Om half
elf ontving hij den minister-president Mac
Donald. Het .onderhoud, dat de Koning met
de ministerpresident had. duurde een uur.
Op advies van den laatste ontving de Ko
ning gistermiddag om twee uur Sir Her-
bert Samuel. In den namiddag is de leider
der Conservatieven Baldwin nog bij den
Koning in het Buckingham Paleis geweest,
beneinde deze het standpunt van de Conser-
vabieve Partij mede te deelen.
Ondanks de verrassende zwijgzaamheid
van de regeering over den werkelijken
toestand, is men te Londen algemeen van
i meening, dat de uren van het kabinet-
i MacDonald zijn geteld. Het gerucht gaat
zelfs, dat MacDonald reeds bij zijn laatste
audiëntie den Koning heeft medegedeeld,
dat het hem onmogelijk is, zijn kabinet
op de basis van het nieuw ontworpen 3a
HONGARIJE
Het Hongaarsche Kabinet gevormd.
Vroeger dan verwacht werd, is graaf Ka-
rolyi erin geslaagd het kabinet samen te
stellen.
Het kabinet is als volgt samengesteld:
minister-president en minister van finan
ciën: graaf Ivarolyi; buitenlandsche zaken:
professor Bela Kenez; binnenlandsche za
ken: Kereszjsi-Fischer; welvaart en gods
dienst: dx. Ernszt; landbouw: Bela Ivady;
oorlog: Goenboes; justitie: Zsitvay; minis
ter zonder portefeuille: Johann Mayer.
De drie laatstgenoemden maakten reeds
deel uit van het m i nisterie-Bethlen.
neerings program bijeen te houden.
Misschien zal nog in den loop van van-
worden om ten spoedigste een bezuinigings
program aan het parlement te kunnen
voorleggen, teneinde door snel ingrijpeu
ernstige schade van het Engelsehe crediet
in het buitenland te kunnen voorkomen.
Als onmiddellijke oorzaak voor de val
der regeering kan de ultimatieve eisch ba
rer tegenstanders gelden, om de begrooting
in evenwicht te brengen door drastische be-
zuinigings-maatregelen en door de houding
der vakvereenigingen.
De onderhandelingen van heden zullen
bepalen, hoe de nieuwe regeering eruit zal
zien.
SPANJE
OPWINDING IN BASKENLAND.
Nat. leiders gearresteerd.
Door de maatregelen, die de regeering
in de laatste dagen ten aanzien van de
Kerk heeft genomen, is onder de bevolking
der Baskische provincies groote opwinding
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De Vlaamsche Bedevaart naar den Yzer
uitnemend geslaagd.
De Laboerregeering afgetreden. (Telegr.)
BINNENLAND.
Ned. motorschip op de Noordzee gezon
ken. De opvarenden door Engelsch stoom
schip gered. (Laatste Berichten).
Een berooving en mishandeling van een
schipper te Hazerswoude. (2de blad).
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
Bij de Europeesche zwemkampioenschap-
pen werden de dames Braun en den
Ouden in haar series geslagen. Zij plaat
sten zich echter in de finale.
Bij de wereldkampioenschoppen wiel
rennen werd de Deen Harder amateur
wereldkampioen sprint.
West Duitschland wint den atletiek
wedstrijd van Nederland.
De jaarvergadering van den Kon. Ned.
Voetbalbond. Radio-uitzending van
competitie-wedstrijden verboden.
Goedgeslaagde atletiekwedstrijden van
Vitesse te Zaandam.
Een nieuw athletiekrecord 100 M. hard-
loopen? (lstè blad).
ontstaan. Ofschoon het nog niet tot on
lusten is gekomen en evenmin tot de vor
ming van gewapende boerenbonden, heeft
de regeering reeds omvangrijke maatrege
len genomen. De zeven katholieke en na
tionale dagbladen, die te Bilbao en San
Sebastian verschijnen, zijn verboden. De
leiders der nationale beweging zijn gear
resteerd en de wapenfabrieken in Eibar
zijn bezet. De Madrileensché katholieke en
rechtsche pers veroordeelt het optreden der
regeering als onwettig en publiceert scher
pe protesten. Men vreest voor een verscher
ping van den politieken toestand.
De Spaansche minister van Binnenland
sche Zaken, Maura, heeft in een rede met
betrekking tob den toestand in de Noord-
Spaansche provincies verklaard, dat de re
geering, ten einde elke mogelijkheid van
een opstandige beweging te voorkomen, be
sloten heeft de groote militaire manoeuvre-s,
welke juist op dit oogenblik in Spanje be
ginnen, er voor te gebruiken om twee di
visies naar de betrokken provincies te zen
den. Deze troepen zijn reeds uit Burgos en
Valladolid vertrokken.
BRITSCH-INDIE
DE ONDERKONING AAN GANDHI.
Een tegenbeschuldiging.
Uit Simla wordt gemeld, dat een brief
van den onderkoning aan Gandhi is gepu-
I bliceerd, waarin de bewering, als zou de
Engelsehe regeering de overeenkomst van
Delhi herhaaldelijk hebben overtreden, be
slist van de hand wordt gewezen.
Daarentegen wordt nadrukkelijk vastge-
i stold, dat juist de werkzaamheid van her-
Indische congres zoowel naar de letter als
naar den geest in strijd is. met de besloten
overeenkomst en een voortdurende bedrei
ging vormt niet alleen voor de handhaving
van deze overeenkomst, dooh voor den vre-
de in het algemeen.
De Kabinetcrisis in Engeland. Voor het eerst sedert jaren heeft het Engelsehe
Kabinet Zaterdag een bijeenkomst gehouden, in verband met de kabinetscri
sis. Arthur Henderson en verschillende leden verlaten het regeeringsgebouw
in Wowningstreet na de vergadering.
AFRIKA
Z.-AFRIKA ZIET AF VAN HERSTEL
BETALINGEN.
„Mits de andere crediteuren het ook doen".
Generaal Hertzog, de premier van de Unie
van Zuid-Afrika, heeft gisteren in een rede
voering, waarin hij het Duitsche hers cel-
probleem behandelde, namens Zuid-Afrika
de verklaring afgelegd, dat de Unie bereid
is, Duitschland alle herstelbetalingen, wel
ke dit land de Unie schuldig is, kwijt te
schelden, op voorwaarde, dat ook de andere
crediteurlanden tot eenzelfden stap be
reid zijn.
