HIRTEVELIS
UIT DE RADIO-WERELD
- I.E.M.C.O. - RADIO -
WEEK-END.
LIED VAN DEZEN TIJD
ZATEfDAG 22 AUGUSTUS 1931
DE LE1DSCHE COURANT
TWEEDE BLAD PAG. 7
Programma's voor Zondag 23 Aug.
Huizen, 298 M.
8.309.30 Morgenwijding.
9.30]0.15 Gramofoonplaten.
10.1511.45 Uitz. van de Hoogmis in de
St. Dominicuskerk te A'dam.
11.45—12.00 Lezing.
12.0012.30 Concert. KR O-Salon Orkest.
12.302.20 Uitz. van de 12e Ijzerbede
vaart te Dixmuiden (België).
2.20—3.00 Vervolg concert.
3.004.30 Concert. KRO-Sextet.
4.305.00 Ziekenhalfuurtje.
5.00 NCRV.
5.20 Kerkdienst vanuit de Westerkerk te
Groningen. Daarna tot 7.45: Gewijde mu
ziek.
7.458.10 Pater M. Bogaartz S.S.: Apos
tolaat en het slot van het Mattheus^ Evan
gelie.
8.1010.40 Uit het Kurhaus, Schevenin-
gen. Concert. Orkest. Alexandra Trianti
(zang), Rosa Spier (harp). In de pauze:
Nieuwsber.
10.4011.00 Epiloog door Klein Koor.
Hilversum, 1875 M.
8.308.45 Gymnastiek.
8.50 Postduivenber.
9.00 Tuinbouwhalfuurtje.
9.30 Orgelspel door F. Uyttenboogaard.
10.30 Kerkdienst vanuit Hilversum.
12.012.00 Concert. Kovacs Lajos en zijn
orkest. Gramofoonplten.
2.002.30 Mevr. E. de Raadt de Canter:
Moeilijkheden voor vertalers in het Neder-
landsch.
2.303.00 Kinderkoorzang.
3.004.30 Aansl. Kurhaus, Scheveningen.
Concert door het Residentie Orkest. In de
pauze: Muziek-anecdotes.
4.305.00 Gramofoonpl. en sportuitsl.
5.01 Concert. Ensemble u. h. VARA-
Orkest.
5.30 Voor de kinderen.
6.05 Vervolg concert.
6.30 Voordracht door Charles Braaken-
siek. Daarna: Vervolg concert.
7.30 Gramofoonplaten.
8.00 Tijnsein, pers- en sportber.
8.159.00 Concert. Omroeporkest.
9.009.20 Voordracht door Mr. Kramp.
9.209.50 Vervolg Orkestconcert.
9.5010.05 Vervolg Voordracht door Mr.
Kamp.
10.0511.00 Vervolg Orkestconcert.
11.0012.00 Gramofoonplaten.
Daventry, 1554 M.
3.20 Concert. A. Lilley (sopraan), B. na
vies (tenor), A. Fransella (fluit).
4.05 Lezing.
4.20 Lezing.
4.35 Concert. Militair Orkest, H. Stevens
(basj.
5.50 Piano-recital door Solomon.
6.20 Lezing.
8.20 Kerkdienst.
9.05 Lezing.
9.10 Berichten.
9.25 Kamermuziek. M. Raphael (bariton),
Strijkkwartet.
10.50 Epiloog.
„Radio Paris", 1725 M.
8.05 Gramofoonplaten.
12.50 Orgelmuziek.
1.20 Gramofoonplaten.
I.50 Gramofoonplaten.
2.20 Gramofoonplaten.
6.20 Gramofoonplaten.
9.05 Gramofoonplaten en zang.
Langenberg, 473 M.
7.208.20 Orkestconcert.
8.208.50 Gramofoonplaten.
9.2510.20 Evang. Morgenwijding.
II.5012.35 Bacn-cantate.
I.202.50 Orkestconcert.
4.506.20 Concert.
8.20 „Herr und Frau Denis". Operette van
J. Offenbach.
10.20 Berichten. Daarna tot 12.20: Dans
muziek.
Kalundborg, 1153 M.
12.251.20 Orkestconcert.
3.504.20 Gramofoonplaten.
4.206.05 Orkestconcert.
8.209.20 Concert. Orkest en zang.
9.4510.05 Piano-recital.
10.1511.15 Orkestconcert.
II.1512.20 Dansmuziek.
Brussel, 338,2 M.
508,5 M.: Orkestconcert.
5.35 Gramofoonplaten.
8.20 Orkestconcert.
9.20 Orkestconcert en soliste.
338,2 M.5.20 Orkestconcert.
6.35 Gramofoonplaten.
8.20 Orkestconcert.
9.20 Orkestconcert, zang.
Z e e s e n. 1635 M.
7.20 Concert.
8.209.15 Lezingen.
9.15 Morgenwijding.
11.50 Bach-cantate „In allen meinen Ta-
ten". Orkest, koor, solisten.
12.35 Lezing.
1.05 Concert.
2.50 Mandolineconcert.
3.20 Vierhandig pianospel.
3.50 „Anhalt", hoorspel.
5.20 Concert.
6.207.10 Lezingen.
7.10 Strijkkwartet a-moll, op. 51, nr. 2,
Brahms.
7.40 Westfaalsche humor.
8.20 Concert van de Radio-Tentoonstel
ling.
10.20 Berichten en vervolgens tot 12.50
Dansmuziek der kapel Dajos Bela.
Programma's voor Maandag 24 Aug.
Huizen, 298 M.
Uitsl. NCRV-Uitzending.
8.00—8.15 Schriftlezing.
8.159.45 Gramofoonplaten.
10.3011.00 Ziekendienst.
11.0012.00 Gramofoonplaten.
12.0012.15 Politieberichten.
12.301.45 Orgelconcert door Jan Zwart.
I.452.35 Gramofoonplaten.
2.353.15 A. J. Herwig: Aanleg en be
planting van de kleine rotstuin.
3.153.45 Knipcursus.
4.005.00 Zeemansuurtje. M. Brinksma
(lezing), Mej. C. de Jager (zang), C. y.
Drieënhuizen (harmonium).
5.006.30 Concert. Sopraan, viool, hobo,
harmonium en piano.
6.307.00 Verteluurtje.
7.007.30 Declamatie door H. Breevoort.
7.307.45 Politieberichten.
7.458.00 H. Amelink: Lezing.
8.0010.45 Orkestconcert.
9.009.30 Ds. G. Laarman: Levens verrui
ming en Christendom.
9.3010.45 Vervolg concert.
10.0010.10 Persberichten.
10.4511.30 Gramofoonplaten.
Hilversum, 1875 M.
Uitsl. VAR A-Uitzending.
Algemeen Programma.
6.457.00 Gymnastiek.
7.307.45 Gymnastiek.
8.00 Gramofoonplaten.
10.00 VPRO. Morgenwijding.
10.15 Voordracht door Rodie Medea-
bach.
10.30 Ziekenuurtje. Viool, piano en voor
dracht.
II.30 Gramofoonplaten.
12.01 Concert. VARA-Septet. Gramofoou-
platen.
2.15 Voorlezing door A. de Rosa.
3.00 Piano-recital door Mej. A. Tolk.
3.30 Kookpraatje door P. J. Kers.
4.00 Hobo-recital door S. Silverberg. Gra
mofoonplaten.
4.30 Voorlezing door D. v. d. Zee.
5.15 Concert VARA-septet.
6.00 Lezing door D. v. Kreveld.
7.00 Vocaal concert door J. Goldstein
(Obercantor te Wilna) en S. H. Englander
(piano) en Fr. Uyttenbogaard (orgel).
7.50 L. Rood: Verzorging van den hond.
8.15 Concert Haarl. Orkest-Vereen.
Mevr. A. Lambrechts (alt), Gramofoonpl.
10.00 Persberichten.
10.10 Gramofoonplaten.
10.20 Concert. Ensemble u. h. VARA or
kest. Gramofoonplaten.
12.00 Sluiting.
Daventry, 1554,4 M.
10.35 Morgenwijding.
10.50 Berichten.
12.20 Concert. D. Donaldson (emzzo-so-
praan), Trio.
I.35 Orkestconcert.
2.202.50 Gramofoonplaten.
4.20 Ürkestconcert.
5.35 Kinderuurtje.
6.20 Dansmuziek.
6.35 Berichten.
7.00 Zang door Eleanor Toye en Dale
Smith.
7.20 Lezing.
7.45 Lezing.
8.05 Piano-recital door Eileen Joyce.
8.30 „If". Hoorspel van Lord Dunsany.
10.00 Berichten.
10.15 Berichten.
10.20 Lezing.
10.35 Orkestconcert.
II.2012.20 Dansmuziek.
„Radio Paris", 1725 M.
8.05 Gramofoonplaten.
12.50 Gramofoonplaten.
I.20 Gramofoonplaten.
4.50 Concert.
6.50 Gramofoonplaten.
9.05 Concert Instrum. Kwintet en gramo
foonplaten.
9.50 Vervolg concert.
Langenberg, 473 M.
7.258.20 Gramofoonplaten.
II.0012.05 Gramofoonplaten,
12.301.10 Gramofoonplaten.
I.252.50 Orkestconcert.
5.206.20 Concert. Piano en zang.
8.209.45 Vroolijke avond.
9.5010.20 Gramofoonmuziek met toe
lichting.
Kalundborg, 1153 M.
12.252.20 Orkestconcert.
3.505.50 Orkestconcert en piano-soli.
8.208.40 Viool-recital.
8.409.55 „Andrea del Sarto". Drama in
3 acten van A. de Musset.
9.5510.10 Liederen-voordracht.
10.2511.20 Orkestconcert.
II.2012.50 Dansmuziek.
Brussel, 508,5 en 338,2 M.
508,5 M.5.20 Dansmuziek.
6.05 Orkestconcert.
6.50 Gramofoonplaten.
8.20 Orkestconcert.
9.20 Orkestconcert en zang.
338,2 M.5.20 Orkestconcert en zang.
6.35 Gramofoonplaten.
8.20 Pianoconcert.
9.20 Orkestconcert en zang.
Z e e s e n. 1635 M.
ca. 7007.50 Gramofoonpl.
10.30 Schooluitzending.
10.55—12.20 Berichten.
12.25 Schooluitzending. Daarna Gramo
foonplaten.
1.152.20 Berichten.
2.203.20 Gramofoonplaten.
3.204.20 Lezingen.
4.205.20 Concert.
5.208.20 Lezingen.
8.20 „Orpheus und Eurydike", opera in
3 acten van Gluck. ca. 10.20 Berichten en
vervolgens tot 12.50 Dansmuziek.
Mare 104 - LEIOEN - Tel. 1118
WAT IS EEN „BANDFILTER"?
Een goede oplossing van het selectivitcits-
vraagstuk.
De steeds hooger opgevoerde selectivi-
teits-eischen hebben de technici van alle
landen aan het peinzen gezet naar een mid
del om de selectiviteit zoodanig te verhoo-
gen, dat bij de onvoldoende afstand tus-
schen de golflengten (9 Kilo-Herz) toch nog
storingsvrije ontvangst mogelijk is. Als re
gel gaat groote selectiviteit gepaard met
vervormde weergave, te meer omdat de
tot nu toe algemeen gevolgde methode be
rust op het vergrooten van de afstem-
scherpte door dempingsvermindering. De
terugkoppeling wordt zoover opgevoerd,
dat het geluid een onnatuurlijke klank
krijgt, n.l. overdreven hóóg gestemd, ter
wijl het hoogere register geheel afgesneden
wordt. Toepassing van een grooter aantal
afgestemde kringen leidt tot hetzelfde re
sultaat.
Met de ontvangst van radio-telefonie, dus
zoowel gesproken woord als muziek en
zang, hebben wij niet met één golflengte
te maken doch met een groot aantal elkaar
direct opvolgende golflengten. Tusschen de
vastgestelde golflengten (feitelijk de leng
te der draaggolf) ligt een verschil van 9
Kiloherz. Een goed voorbeeld is de 298 Me
ter golflengte van Hilversum (1004 K.-H.)
en de 301,5 Meter golflengte van North Re
gion (995 K.-H.). Het verschil is hier pre
cies 9 Kiloherz. Nu wordt de spraak, mu
ziek of zang op de draaggolflengte ge
bracht, waardoor de frequentie zich geie-
geld zal wijzigen. Indien 't ideaal is, moet
aan weerskanten van de draaggolflengte
een ruimte zijn van 10 K.-Hz., thans moeten
wij ons met slechts 4y2 K.Hz. aan weers
kanten tevreden stellen, zoodat de hoogste
frequenties van 2 stations in elkaar vallen.
Wordt gewerkt met een onselectief toestel,
dan is 't eene station niet te ontvangen,
zonder nog iets van 't andere te hooren
en met een selectief toestel worden de
uiterste zijbanden, dus de hoogste frequen
ties afgesneden. In het laatste geval mist
men de hoogste tonen dus en hoe meer se
lectief, hoe meer er van het'hooge regis
ter verloren gaat. Rekening houdende met
de ongunstige golflengte-verdeeling ten ge
volge van het te groote aantal Omroepsta-
tions is het ideaal thans aan weerszijden
van de draaggolflengte precies 4% K.Hz.
te ontvangen, maar dan ook niets meer of
minder en zulks wordt nu bereikt met het
„Band-filter".
Dit is samengesteld uit 2 afstembare
kringen, die beiden op dezelfde golflengte
worden ingesteld. Worden deze kringen
vast met elkaar gekoppeld, dan zullen zij
afgestemd op 2 verschillende golflengten
die ieder iets verschillen van de oorspron
kelijk ingestelde golflengte. Hoe vaster de
koppeling van deze beide kringen gemaakt
wordt, hoe meer de golflengten van de oor
spronkelijk ingestelde golflengte zullen
verschillen en hoe losser de koppeling, hoe
kleiner het golflengteverschil. De koppe
ling tusschen de beide afstembare kringen
wordt dus ingesteld naar behoefte. Is het
golflengte-verschil tuschen het gewenscb-
te station en het daarbij dichtst gelegen
klein, dan wordt de koppeling los gemaakt,
is het golflengte-verschil grooter, b.v. in-
plaats van 9 K.Hz., 20 K.Hz. (dus 10 KHz.)
aan weerskanten, zoo wordt de koppeling
vaster gemaakt.
(Wordt vervolgd).
VRAGENBUS
DE TREIN OP GUMMIBANDEN.
Al het mogelijke ia reeds beproefd om
de treinpassagiers tegen het ratelen en
schokken van den trein te beschutten.
Er werden ruiten gemaakt, die niet nicer
klepperen en die ook bij de grootste snel
heid vast zitten. De veeren der waggons
werden verbeterd, de lengte der rails ver
groot. Maar ondanks dit alles is menige
reis nog altijd een kwelling, hetgeen voor
de spoorwegdirecties des te onaangenamer
werd, naarmate wij langzamerhand meer
en meer verwend raakten. Terwijl wij vroe
ger het schokken der verkeersmiddelen als
iets onvermijdelijks aannamen, heeft de
auto ons geleerd, dat men ook bij de groot
ste snelheid zeer zacht en gelijkmatig kan
voortsuizen. De autowegen werden voort
durend verder uitgebouwd en verbeterd. De
oneffenheden van ons wegennet verdwijnen
meer en meer. De auto heeft de concurren
tiestrijd met den trein aangegaan.
Deze actie verwekte tegenactie. De
spoorwegen zochten eveneens naar midde
len om zachter te rijden. De proeven, om
van ben eden komende stooten van het in
wendige der waggons verwijderd te hou
den, zijn al veelvuldig en verschillend. Op
Amerikaansche lijnen worden tusschen de
wagonveeren en chassis speciale tusscken-
lagen van katoen gemaakt, die onder den
sterken druk va nhydraulische persen tot
een volumen met groot weerstandsvermo
gen samengeperst worden. Ook bracht men
sterken druk van hydraulische persen tot
fers van katoen en rubber. Het gelukt wer
kelijk, de treinen met minder lawaai, vooral
op ondërgrondsche lijnen, te laten loopen.
Eigenaardig genoeg kwam men nooit zoo
ver, het eens met gummibanden te probee-
ren.
Nu is deze gedachte tot uitvoering geko
men. Op het traject tusschen Issondun en
St. Florent rijdt sinds korten tijd een wa
gen, die met gummibanden op de rails
loopt. Het is een motorwagen, zooals die
tegenwoordig veelal op zijlijnen gebrunct
worden, waarbij men geen locomotief noo-
dig heeft, maar die van een motor voorzien
zijn. De aanzetmachine, onverschillig of dit
een kleine stoommachine, een benzine mo
tor of een electro-motor is, bevindt zich in
of aan den wagen zelf. Bij den trein tus
schen Issondun en St. Florent gebruikt
men een als tractor geconstrueerde benzi
nemotor. De wagens benevens de motor
rust op 4 assen, dus 8 wielen. De wielen
hebben den vorm van gewone afstanden
aan den wagen verdeeld. Er zitten zes wie
len voor aan den motor-tractor. Zij zijn
grooter dan de beide achterste. De rand
van alle wielen zijn echter alle met dikke
gummibanden bekleed. Deze band is wel
zeer sterk en vast, maar in ieder geval
zachter dan een ijzeren wiel. Volgens de be
richten rijdt het op deze nieuwe wielen
uitstekend. Of zij ingevoerd zullen worden,
hangt in de eerste plaats af van de vraag
of zij duurzaam zijn en of zij op den duur
niet duurder uitkomen dan ijzeren wielen.
Vraag: Kunt u mij ook inlichtingen
verstrekken waar ik wezen moet om ver
brand geld weer in te wisselen voor ander.
Bij de Ned. Bank ben ik geweest, maar
daar stuurde ze mij naar het postkantoor,
maar daar moest ik ook niet wezen.
Antwoord: Toch moet u bij de Ned.
Bank wezen. Wend u eens toit het agent
schap der Bank te Leiden, Kort Rapen
burg 1.
V raag: Hoe is het adres van de Ver-
eeniging van Moed. Beleid en Trouw te Am
sterdam, of is het voldoende da-t ik zoo het
adres schrijf. Komt de brief da.n terecht?
Antwoord: Wij weten geen nader
adres van deze Vereeniging. Misschien kan
een onzer lezers ons inlichten 'l
V raag: Welke is de kortste weg van
Ter Aar naar Liesel?
Antwoord: Ter Aar. Noorden, Karne-
rik, Harmeien, De Meern, Oudenrijn,
Utrecht, Houten, Schalkwijk, Oulemborg,
Geldernxalsen, over de Waal naar Zalt
Bommel. Hedel, 's Her togen bos oh, Middel
rode, Veg.hel, Erp, Gemert, de Mortel, Ba-
„Als drt kunst is, ben ik een idioot".
,,'t Is kunst."
in Literflessflien f 3.40
.n Va Liter», /f 1.75
exclusijtf^glas 7910
ALOM VERKRIJGBAAR!
DE LEEUWENTEMMER.
U is dezer dagen natuurlijk in het cir
cus geweest. Ik ook!
't Is vreemd, maar een circus werkt nog
altijd fascineerend op ons aller gemoed,
waar de geschiedenissen van Karl May
nog liggen te smeulen in de asch van een
vergane jeugd.
En zoo gauw als wij hooren, dat er een
oircus in aantocht is, dan vonkt Karl May
weer op en dan willen wij ondanks ma
laise en slechte tijden de cowboy's zien,
die zich op een paard thuis voelen, zoo
als wij ons voelen in een chaise longue.
Dan willen we de paarden zien met sidde
rende flanken, zooals dat heette in onze
jongensromans en de gracieuse berijwsteds.
Wij voelen ons even in de verre oerwou
den, die wij reeds zoo dikwijls zagen in
onzen geest, als wij de leeuwen hooren
brullen en hen met wijde, langzame stap
pen zien gaan door de arena en we ge
nieten weer, als toen we jong waren, bij
het zien van de lenige lijven der tijgers,
die met een katachtige sprong door een
hoepel springen, waarbij het lijf zieh ver
lengt.
Dat alles willen we voor geen geid van
de wereld missen en gelukkig had ik een
vrij baartje, dat me een ganschen avond in
het ongestoord bezit stelde van een voor
name plaats.
Direkt bliksemt er nog zoo'n gooser
naar beneje, hoor ik een Leidenaar zeg
gen, als ongeveer twintig acrobaten tege
lijk den nok van het circus tot tijdelijke
verblijfplaats hebben gekozen en daar aan
touwen, schommels of trapezes rond
draaien met een lieflijke glimlach.
Wat is dat voor een leven, dat die men-
schen leven, vraag ik mijzelf af en ik zoek
de oplossing van die vraag in een aange
naam gesprek met de qpperstalmeester,
de perschef, de leeuwentemmer en diens
vrouw.
Eerst spreken wij de andere helft van
den leeuwentemmer, die uit de boven
helft der deur van. haar woonwagen bun
gelt.
Wij praten met haar over het beroep
van haar man.
Hij rookt niet, vertelt zij, hij drinkt niet,
hij speelt niet, waarop wij als onze mee
ning te kennen geven, dat hij dan even
goed maar direct dood ka,11 gaan.
Wat later hebben we den leeuwentem
mer ook gevonden, die vertelt van zijn
leven en zijn reizen.
Zeven jaar lang was hij in dienst van
Hagenbeek, niet in het circus, maar in
Britsoh-Indië, waar hij olifanten, leeuwen
en tijgers ving.
Hij vertelt van het africhten der dieren
en na vier glazen bier klinkt het allemaal
zoo aannemelijk, dat wij geneigd zijn zoo
de leeuw enkooi binnen te stappen.
't Is een beschaafd mensoh, de-ze leeu
wentemmer met docdige. bruine oogen,
die misschien het geheim van zijn beroep
zijn.
Hij koestert drie jonge tijgertjes in zijn
woon en deze dieren weten nog niet, dat
zij in het hol van de leeuw zijn verzeild
geraakt. Dat zullen zij later ervaren als
zij drie jaar oud zijn, want dan eerst, zoo
vertelt onze temmer, zal hij ze gaan op
voeden tot gehoorzame kinderen, die op
een ton zullen gaan zitten of door een hoe
pel springen als de Koning der schepping
het beveelt.
Wij bekijken ons zelf en voelen ons in
het bijzijn van dezen temmer pas gerust,
als wij op hetzelfde oogemblik ervaren, dat
wij door de maatschappij reeds grondig
getemd zijn en afgericht.
DANIöL.
ODE AAN DE KRAAMVERZORGSTER.
Een gediplomeerd kraamverzorgster, pijnlijk getroffen door de Ode aan
de ouderwetsche baker, vraagt mij om ook een Ode aan de gediplomeerde
kraamverzorgster te wij dei
Een vriend'lijk gezicht en een Icraak-
witto schort,
Veel water en zeep en een sluier,
Zoo helpt zij het kind, als 't noodzakelijk
wordt,
Hygiënisch vooral,- in zijn luier.
Als Moeder of kind in den middag
wat slaapt
Dan loopt zij heel zacht op haar teenen,
Zij doet dan haar arbeid, borduurt
wat of haakt
En denkt daarbij aan hygiëne.
Zij regelt den dag, want zij weet hoe
het moet,
Zij moest daarvoor jaren studeeren,
Zij hoort aan het kind of het effies
wat doet,
Of zij dus de luier moet keeren.
Zij wascht ook de baby heel net en
secuur,
Zooals zij het heeft moeten leeren.
En 't water is juist goed van
temperatuur
Want daaraan mag nooit iets.mankeeren
welk verzoek hierbij voldaan wordt.
Dan kookt zij de melk, maar van
zooveel procent,
Tot 'n warmte van juist zooveel graden,
't Zal haar niet gebeuren, dat zoo'n
kleine vent
Van binnen ineens wordt gebraden.
Zij kookt ook het eten voor moeder
en kind,
Een steeds licht verteerbaar, fijn goedje,
En als Vader 's middags gaat eten,
dan vindt
Hij bij zijn diner een fijn toetje.
Zoo zorgt z' als een moeder voor
t heele gezin
Voor reinheid, voor drank en voor spijze,
Des morgens heel vroeg vindt haar
werk zijn begin
Zoo is een verpleegster te prijzen,
Het grootste gezin brengt haar hoofd
niet op hol,
De zorg voor 't gezin, zegt ze, lijkt me.
Ook spoelt zij de luiers, een emmer
soms vol
Als 't kindje., nu ja, u begrijpt me.
Kijk zelf vind ik het, als de zaken
zoo staan,
Niet erg, als de baker eens heen is,
Want met zulk een steun is een ieder
voldaan
En zelf ben ik ook hygiënisch.
Maar., als u mij vraagt te herroepen
wat 'k zei,
Dat doe 'k bovendien maar niet
zoo, ja,
Dan weet ik een uitkomst voor ons
allebei:
Een baker neem 'k met een diploma.
TROUBADOUR.
