22ste Jaargang
ZATERDAG 22 AUGUSTUS 1931
No. 6981
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
ïureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
S)e£cidicli^6oii/wmt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent pex week f 2.60 per kwartaal
Franco per poet f2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad ia voor de Abonné'a ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummer» 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 oent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per
regeL
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
'het dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit vijf bladen
waaronder geïllustreerd Zondags
blad.
V Cumulatie van publieke
functies.
'fc Gebeurt meer, dat een vreemd woord
duidelijker aangeeft wat er bedoeld wordt,
dan een vertaling ervan.
Onder cumulatie van publieke functies
verstaat men, dat een persoon meerdere
openbare ambten bekleedt, bijv. dat van
Kamerlid en lid van Ged. Staten. Als wij
cumulatie zouden vertalen en zouden spre
ken van opeenhooping van publie
ke functies, dan denkt men onmiddellijk
dat er minstens 5 of 6 zulke functies be
doeld zijn en dat is niet het geva-1.
In de S. D. A. P. is, als wij ons niet
vergissen, het vraagstuk van de cumulatie
van waardigheden in vertegenwoordigen
de lichamen voor het volgend congres aan
de orde gesteld. Dat behoeft niet te be
vreemden, daar de cumulatie juist in de
S. D. A. P. nog al veel voorkomt; de heer
K. ter Laan bijv. is Kamerlid en Burge
meester van Zaandam, de heer W. van der
Sluis is Kamerlid en Burgemeester van
Goor, de heer Schaper Kamerlid en lid van
Ged. Staten van Zuid-Holland.
Ook in onze katholieke kiesvereenigin-
gen wordt zoo nu en dan over de cumula
tie van politieke functies gesproken.
De kwestie of cumulatie van pu
blieke functies toelaatbaar, is, wat de
practisohe zijde daarvan betreft., zui
ver individueel, zoodat het stellen van
regels daarbij ons verkeerd toelijkt.
Er blijft natuurlijk het bezwaar, dat
niemand op twee plaatsen tegelijk kan
wezen, en dat dus het gevolg van cu
mulatie van functies zou kunnen zijn,
dat de belde eder daarvan in het eene
of andere college bij gewichtige stem
mingen niet aanwezig zou kunnen we
zen, maar dat bezwaar lijkt onis niet
zoo heel moeilijk te ondervangen, als
wij maar het Engelsche pariteitsstel
sel aanvaarden, wat hier trouwens al
aardig is ingeburgerd. Dat wil zeggen,
dat hij, die in een ooilege van plan is
vóór eene gewichtige zaak te stem
men, maar moeilijk ter vergadering
kan verschijnen, omdat zijne andere
functie zijne tegenwoordigheid ver-
eisoht, afspreekt met iemand, die te
gen zou stemmen, maar die ook be
zwaarlijk aanwezig kan zijn, weg te
blijven. Dat is practisch, maar dat
zijn de Engelschen nu eenmaal, en
dan denken wij aan den Engelschen
landedelman, die zich door zijn koet
sier na de stembus liet rijden, en die,
toen hij op zijne vraag aan zijn koet
sier op wien deze zou stemmen, ten
antwoord kreeg: Op uwe tegenpartij,
Mylord, doodkalm zei: Span dan maar
weer uit, dan kunnen wij samen thuis
blijven.
Dit is een citaat uit een hoofdartikel
van het „Vaderland", 't Is ons eigenlijk
alleen te doen, om den eersten zin daaruit.
Wij zijn het er mede eens, dat over het
algemeen de gevallen van cumulatie van
publieke functies slechts elk afzonderlijk
kunnen worden beschouwd en beoordeeld;
dat het niet gewenscht is, can een alge
meen© regel daarvoor vost te stellen.
Een bepaald persoon kan bijv. heel goed
tegelijk Kamerlid en Burgemeester van
een kleine gemeente zijn, daar hij, over
veel arbeidskracht beschikkend, deze ge
heel aan beide functies geeft terwijl bij
een ander, minder energiek of reeds met
vrij veel particulier werk bezet, eenzelfde
„cumulatie" funest zal zijn.
Als wij restructie maken „over het
algemeen", dan bedoelen wij daarme
de, dat er wel gevallen zijn, waarin het
ook afgezien van de persoonlijke omstan
digheden duidelijk is, dat de „cumulatie"
moet worden veroordeeld. Zoo zou het
burgemeesterschap van Leiden en het lidu
maatschap van Ged. Staten ook voor den
meest energieken persoon, die buiten deze
twee functies geen andere werkzaamheden
heeft, onvereenigbaar zijn. Maar het zou
o. i. gevaarlijk zijn, dergelijke gevallen in
een alge meen en regel samen te vatten, om
dat dan daaruit voor andere gevallen zou
worden geconcludeerd, dat een „cumular
tie" per se wel geoorloofd en goed is.
De hoofdredacteur van het „Vaderland"
zou dus cumulatie van publieke functies
niet willen verhinderen door een algemee-
nen regel vast te stellen om „de practisohe
zijde" daarvan; in dit opzicht acht hij
(met ons) de kwestie zuiver individueel.
Maar hij is er tegen om redenen van
financieeien aard:.
Maar die cumulatie van publieke
functies heeft cumulatie van pensioe
nen ten gevolge. Iemand, die er in zou
slagen kort na zijn 30ste jaar, en dat
is tegenwoordig geen zeldzaamheid
meer, lid van de Tweede Kamer te
worden en dat twintig jaar te blijven,
en die in die twintigjarige periode
slechts vier jaren wethouder is van
eene groote gemeente, en dan nog
eens vier jaren lid van Gedeputeerde
Staten van eene Provincie, zou zich
kort na zijn vijftigste jaar uit de za
ken kunnen terugtrekken met een
pensioen van jaarlijks tusschen de
acht- en negenduizend gulden. En dat
is natuurlijk niet goed; het publieke
erf mag nooit het terrein worden,
waarop exorbitante voordeelen zijn te
behalen.
„Het publieke erf mag nooit het terrein
worden, waarop exorbitante voordeelen
zijn te behalen." Dit is een waarheid, een
gulden stelregel voor de moraliteit in het
publieke leven. En, dat in dit verband de
pensioen-kwestie wel 'ns mag worden be
zien en herzien, vraagt o. i. ook geen be
toog. Wij zijn 't er echter niet mee eens,
dat men om deze reden tegenstander van
cumulatie van publieke functies zou moe
ten zijn. Dit is een bijkomstigheid, welke
betrekkelijk gemakkelijk kan gewijzigd
worden, door een beperking te stellen aan
de pensionneering, welke tengevolge van
het vervullen van publieke functies kan
worden genoten.
Alleen het antwoord op de vraag: Kan
één persoon, kan deze bepaalde persoon
deze bepaalde publieke functies tegelij
kertijd vervullen alleen het antwoord op
deze vraag is beslissend in de kwestie of
cumulatie van publieke functies in een be
paald geval toelaatbaar is of onge-
wenscht.
BUITENLAND
BELGIE
DE VERVLAAMSCHING VAN LEUVEN.
Nieuwe Vlaamsche leergangen.
De Antweirpsehe correspondent van de
„Meb." schrijft:
Eenige dagen geleden hebben wij gemeld,
dat mgr. Goippieters, bisschop van Gent,
met nadruk gewezen had op de noodzake
lijkheid om de hoogeschool van Leuven zoo
spoedig moglijik te vervlaamschen, wijl zoo
vele Katholieke studenten zich lieten in
schrijven in de neutrale Vlaamsche univer
siteiten van Gent.
Ditzelfde waagstuk werd op de jongste
vergadering van het Belgische episcopaat
behandeld en als besluit van deze vergade
ring wordt thans in de bladen een belang
wekkend communique meegedeeld, waar
aan het volgende is ontleend:
Om de leergangen aan de Katholieke
hoogeschool te Leuven volledig, spoedig en
systematisch te vernederla-ndschen. hebben
de bisschoppen, op hunne laatste vergade
ring beslist, dart een offieieele commissie
van hoogleeraren uit al de faculteiten zal
worden gesticht, die een plan van algemee-
ne vernederlandsching aan het episcopaat
zal voorleggen. Onderhandelngen daartoe
zijn reeds aangeknoopt. De samenstelling
dezer commissie zal in de bladen worden
gepubliceerd.
Inmiddels werden nieuwe en belangrijke
leergangen verneder!a-ndscht.
De bisschoppen hebben daartoe een aan
tal benoemingen gedaan; o.a. werden tot
leeraren in de rechtsfaculteit benoemd prof.
dr. Bernard Hermesdorf, lector aan de Ka
tholieke hoogeschool te Nijmegen, die het
Romeinsche recht zal dooeeren en dr. Lo-
dewijk van Ba-uwel, eerereohter bij het ge
rechtshof te Antwerpen, die het burgerlijk
recht zal doceeren.
Deze maatregelen zullen in Katholieke
V'laamsehe kringen zeker met voldoening
warden begroet.
DE XI Ie IJZERBEDEVAART.
Oproep tot de vreemdelingen.
Door middlel van aanplakbiljetten
en vliegende blaadjes, worden de
vreemdelingen, die aan de kust in
Vlaanderen vertoeven, er toe aangezet, op
Zondag 23 Augustus ek. naar Diksmuiden
te gaan om er de Xlle Vlaamsche Ijzerbe
devaart bij te wonen. Aan den oproep ge
steld in het Nederla-ndsch, Fransch, En-
gelsoh en Duitsch, is het volgende ontleend
„Vreemdelingen
Gij vertoeft thans rustig op de kusten
van Vlaanderen. Wilt gij een dag beleven,
dien gij in uw leven nooit zult vergeten?
Gaat dan op Zondag 23 Aug. e.k. vóór 11
uiur naar Diksmuiden, waar de reeds vèr
in het buitenland, bekende Ijzerbedevaart
150.000 Vlamingen bijeen, om, in vrome in
getogenheid, hun gesneuvelden te herden
ken.
Namens de vreemde naties zoowel de
Fmnsohe als de Engelsche, de Amerikaan-
sch, de Duitsehe, de Iersohe, worden kran
sen neergelegd aan den voet van dit mo
nument voor wereldvrede.
En gaat van die Bedevaart, een indruk
uit, dien men niet kan beschrijven
Vreemdelingen Daar klopt Vlaanderen's
hart, voor zijn dooden. voor wereldvrede.
Wij vragen u niet, wie gij zijt of wat gij zijt.
Gaat op 23 Augustus naar Diksmuiden
om te zien en te .gedenken!"
HET GRAF VAN RENAAT DE RUDDER.
Door gendarmes bewaakt.
Naar „De Schelde" meldt, wordt te
West-Vleteren het graf van Benaat de Rud
der, wiens stoffelijk overschot niet is kun
nen overgebracht worden naar het Vlaam
sche IJ'zerkruis te Dixmiuiden, met het oog
op de bedevaart van Zondag dag en nacht
door twee gendarmen bajonet op het
geweer
DUITSCHLAND
HET WERKL00ZENCIJFER STIJGT.
Tusschen 15 Juli en 15 Augustus is het
aantal werkloozen met 148.000 toegenomen.
Volgens de opgaven van de arbeidsbeurzen
bedroeg het totaal aantal werkloozen op 15
Augustus j.'l. 4.104.000. Het aantal personen,
dat ondersteuning ontvangt., heeft zich met
20.000 vermeerderd en bedraagt thans
1.225.000. Op 15 Augustus ontvingen 1.056.000
personen orisisondersteuning.
RIJKSHERVORMING BIJ NOOD
VERORDENING?
Een denkbeeld van den Pruisischen minister
HöpkerAr.choff.
Dr. HöpkerAsohoff de Pruisische mini
ster van financiën publiceert in het Laatste
nummer van de Deutscher Volkswirt het
ontwerp voor de rijksn er vorming dat eeni
ge leden van de Landen conferentie op ver
zoek dier conferentie hebben opgesteld. In
aansluiting daarvan etelt Höpker Aschoff
een gemeenschappelijke leiding en een ver-
eenigd bestuur op de voornaamste gebieden
voor het rijk en Pruisen voor.
De Pruisische minister van binnen'Land-
sche zaken zou tevens rijksminister wor
den, Het rijk zou het bestuur van de poli
tie en het toezicht op de gemeenten in Prui
sen op zich nemen. Dit kan bij noodveror
dening geregeld worden, omdat art. 48 den
president in tijd van nood het recht geeft
niet alleen de bevoegdheden van den rijks-
en den landswetgever uit te oefenen, doch
ook het landsbestuur aan zich te trekken.
Daar een grondwetsherziening maanden zou
vormen en onverwijld handelen geboden is,
is de toestand, die art. 48 voor een voorloo-
piige regeling, geldig tot nadere regeling bij
grondwetswij'zigende wet vereischt, inge
treden.
Bijeenroeping van den Pruisischen Landdag
geëischt.
De Duitsch-nationale en Nationaal-soci-
alistisohe leden van den Pruisischen land
dag hebben een voorstel ingediend, waar
in zij de onmiddellijke bijeenroeping van
den landdag eisohen. H. i. beteekent het
wetsontwerp, dat minister HöpkerAschoff
den rijksminister van BinnenLandsche Za
ken heeft deen toekomen, en welks door
voering met behulp van art. 48 verzekerd
schijnt, wat de grondgedachte betreft, de
ineenstorting van Pruisen.
Beieren tegen unificatie van het Rijk.
De „Bayrische Sitaatszeitung" neemt
stelling tot de rijkshervormingsvoorstellen
van den Pruisischen minister van financiën
en schrijft, dat Höpker—Aschoff de gedach
ten van den Pruisischen minister-president
Braun ten beste heeft gegeven. Deze plan
nen komen klaarblijkelijk daar op neer, dat
den Pruisischen staat een soort hegemonie
in het rijk moet verkrijgen. Dat zou echter
niet vereenighaar zijn met het federale ka
rakter va-n het rijk. In dit verband hebben
ook de andere landen een recht een woord
je mee te spreken. Dergelijke zaken kun
nen onmogelijk door middel van een nood
verordening geregeld worden. Met nadruk
betoogt het blad tenslotte: Beieren wijst
elk streven, dat op unificatie van het rijk
neerkomt nog steeds met de meeste, be
slistheid af.
RUSLAND.
Weer 23 kerker» gesloten.
Op voorstel van de Atheïsten-organisa
ties, heeft de regeering besloten, dat per
1 September a.s. in het Moskousche gou
vernement 23 kerken zullen worden geslo-
aabs heeft. ten, welke alle in verenigingslokalen en
Rondom een 50 M. hoogen toren komen woningen zullen worden omgebouwd.
ENGELAND
DE VAKVEREENIGINGEN WIJZEN DE
VOORSTELLEN AF.
Werkloozenverzekering het kardinale
punt.
De besprekingen van de Labourregering,
om te komen tot evenwicht in de begroo
ting, zijn in een kritiek stadium getreden.
De generale raad der vakvereenigingen
heeft de regeeringsvoorstellen afgewezen.
Het voornaamste geschilpunt schijnt de
werkloozensteun te zijn. De vakvereeni
gingen willen noch dezen steun verlagen,
noch de contributies hiervoor verhoogen.
Deze houding der vakvereenigingen heeft
den politieken toestand nog onzekerder ge
maakt. Haar invloed is zeer groot, immers
meer dan 100 Labour-leden in het Lager
huis zijn als haar vertegenwoordigers te
beschouwen of staan in nauwe relatie met
haar. Voorts brengen de vakvereenigingen
jaarlijks een zeer aanzienlijk bedrag in de
kas van de Arbeiderspartij. Snowden is ab
soluut tegen de heffing van invoerrechten
in plaats van vermindering der sociale
uitgaven. Ofschoon aan beide zijden een
sterke strooming is, om tot een compro
mis te komen, is de mogelijkheid van een
aftreden van het kabinet in het geheel niet
uitgesloten, tenzij MacDonald er de voor
keur aan geeft, zijn program met behulp
van de Conservatieven en Liberalen door
te voeren, iets wat gelijk zou staan met
splitsing in de Labourpartij.
Ook spreekt men van een mogelijk aftre
den van slechts enkele ministers, waacbij
de namen Johnston en Lantbury worden
Baldwin naar Londen.
In verband met een mogelijk aftreden
der regeering, komt het bericht, als zou
Baldwin uit de badplaats Aix-les-Bain9
naar Londen zijn vertrokken, in een eigen
aardig licht te staan.
Mocht het tot een kabinetscrisis komen,
dan zal de koning waarschijnlijk niet direct
nieuwe verkiezingen uitschrijven, doch
Beid win opdracht geven een nieuw kabinet
te vormen. Twee mogelijkheden staan dan
open, een oenservatief, dat vergaande con
cessies aan de Labourparty en de Libera
len moet doen om zich van hun steun te
verzekeren, of een coalitieregeering met
Beldwin als minister-president en MacDo
nald en Lloyd George met hun respectieve
medewerkers als ministers. Duidelijk is het
echter, dat geen enkel kabinet op die ma
nier lang zal kunnen aanblijven, doch het
zou in de bedoeling liggen zoo spoedig mo
gelijk de noodmaatregelen door te voeren,
waarna nieuwe verkiezingen zouden kun
nen plaats vinden.
Een arbeiders-regeering zon
der steun der arbeiders.
Naar verluidt zou de Labour-regeering
de bezuinigingsmaatregelen - zonder de
steun harer eigen partijgenooten trach
ten door te voeren, aangezien zij bij de op
positie voldoende steun vindt om de maat
regelen te kunnen uitvoeren.
De conservatieven, die accoord gaan met
het heffen van invoerrecht, hebben hun me
dewerking afhankelijk gemaakt van de
prooentueele verdeeling van de vermeer
dering der belastingen.
Terwijl Snowden aanvankelijk voorne
mens was het tekort voor 50 pet. te dokken
door bezuiniging op de begrooting en voor
50 pet. door nieuwe belastingen, staan de
conservatieven erop, dat het tekort wordt
gedekt voor 75 pot. door bezuiniging en
slechts voor 25 pet. door nieuwe belastin
gen.
Naar thans bekend wordt, heeft het ka
binet de heffing van invoerrechten niet op
het bezuinigings-program gezet.
BULGARIJE
WEER EEN AANSLAG VAN DE IMR0.
De daders nog niet gevat.
In den afgeloopen naoht zijn opnieuw
twee leden van de voormalige Protegeroff-
groop door de Imro overvallen en zwaar
gekwetst.
Beiden, Mateef en Schenhoff, woonden
in de binnenstad van Sofia. Drie onbe
kenden drongen hun woning binnen en
openden op het tweetal, dat volkomen
verrast was, een snelvuur met pistolen. De
daders ontkwamen in een gereedstaande
auto. De beide zwaar gewonden hebben
bij hun verhoor medegedeeld, dat de da
ders tot de Imro behooren. De politie
bezette in den loop van den naoht alle
uitgangen van de stad, om den daders
geen gelegenheid tot ontvluchten te geven.
Zij werden echter nog niet gevat. Evenzoo
zijn de lieden, die Zaterdag op twee an
der leden van de Protegroff-groep een
bomaanslag pleegden, ontkomen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De Belgische bisschoppen wenschen de
vervlaamsching der Kath. Universiteit te
Leuven.
Gaat de Britsche arbeiders-regeering
zonder de arbeiders regeeren!
Besprekingen tusschen de Spaansche
reering en den pauselijken gezant
BINNENLAND.
Mededeeling inzake uitvoering Tarwe-
wet. (3de blad).
OMGEVING.
Te Stompwijk is tijdens een Raadsver
gadering het Raadslid de heer A. Schmall
plotseling overleden. (4de blad).
Morgen zal de weleerw. pater J. R. G. M.
Walenkamp S.J. zijn eerste plechtige H.
Mis opdragen te 10 uur in onze parochie
kerk.
De predicatie onder de H. Mis zal wor
den gehouden door een neef van den neo
mist, den zeereerw. pater prof. mr. dr. Ch.
Raaymakers S.J.
Pater Walenkamp, geboren te Warmond
27 April 1902, heeft 15 Augustus j.l. te
Maastricht de H. Priesterwijding ontvan
gen.
ITALIË
FASCISME EN KERK.
Nog geen accoord.
Wij maakten, onder voorbehoud, melding
van de meening van den Romeinschen cor
respondent van de „Daily Express", volgens
welken tusschen het Vaticaan en het fascis
tisch regime reeds overeenstemming zou
zijn bereikt, welke overeenstemming spoe
dig offcieel bekend zou worden gemaakt.
De correspondent te Rome van de „Daily
Herald" achterhaalt thams dat verblijdend
bericht met een démenti.
Deze tegenspraak ontving bedoelde cor
respondent van pater Tacchi Venturi S.J,
wiens naam vaak genoemd werd in ver
band met de z.g. onderhandelingen tus
schen de fascistische regeering en het Va
ticaan, bij welke onderhandelingen, heet
te het, pater Venturi tusschenpersoon zou
zijn geweest.
Het Italiaansche gouvernement schijnt
wel van het verlangen bezield, het conflict
uit den weg te ruimen en voorstellen in
dien zin moeten herhaaldelijk den laatsten
tijd van Italiaansche zijde zijn gedaan,
meldt de Herald-correspondent, doch deze
voorstellen hadden nimmer een andere
strekking, dan het consolideeren van den
door het conflict door het fascistische gou
vernement geschapen toestand.
AMERIKA
GEHEIME DISTILLEERDERIJ
ONTDEKT.
Zestien duizend gallons alcohol in beslag
genomen.
Door de politie werd achter een oud
gebouw, niet ver van het hoofdkantoor
van den dienst tot handhaving van het
drankverbod, een groote geheime distilleer
derij ontdekt. Op zestien duizend gallons
alcohol werd beslag gelegd.
