22ste Jaargang
WOENSDAG 29 JULI 1931
No. 6960
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BUITENLAND
UIT DE OMGEVING
S)e£cidóeli^0ou^omt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent pei week 12.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal
Franoo per poft f2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad ii voor de Abonnó'» ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 oent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel.
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit twee
laden.
V De bedrijfsraden-wet.
Wij hebben er al op gewezen, dat de or
ganisatie der Katholieke werkgevers het
niet eens is met de bepaling in het be
drijf sraden-ontwerp van Minister Ver
schuur, dat bedrijfsraden kunnen worden
opgericht bij koninklijk besluit.
De Katholieke werkgevers wenschen
alleen dan een bedrijfsraad door den wet
gever erkend te zien, als deze reeds is
opgericht, als deze „gegroeid is uit het
overleg tusschen de vereenigingen van
werkgevers en arbeiders".
Men mag hieruit echter niet, zonder
meer, besluiten, dat de Katholieke werk
gevers de wettelijke erkenning van be
drijfsraden wenschen tegen te houden.
Dit kan uit de doelstelling, welke zij
aan de bedrijfsraden wenschen te stellen,
blijken.
Tot de bevoegdheid van den bedrijfs
raad behoort volgens het ontwerp van mi
nister Verschuur:
a. het ontwerpen van arbeidsvoor
waarden, zoo mogelijk in den vorm van een
collectieve arbeidsovereenkomst
b. het ontwerpen van regelen ter bevor
dering van een goede vakopleiding in de
vakschool, op vakcursussen en in de werk
plaats
c. het overwegen van maatregelen ter
voorkoming en bestrijding van werkloos
heid en ter veruiming van werkgelegen
heid
d. het bevorderen van het overleg tus
schen den werkgever en de arbeiders in de
afzonderlijke ondernemingen, door middel
van een daartoe strekkend orgaan;
e. het bevorderen van het tot stand
komen van fondsen en andere instellin
gen in het belang der arbeiders, hetzij
voor het geheele bedrijf, hetzij voor een of
meer ondernemingen in dit bedrijfbene
vens, op verzoek van belanghebbenden,
het uitoefenen van toezicht op die fond
sen en instellingen en het deelnemen aan
de uitvoering van de reglementen betref
fende die fondsen en instellingen;
f. het bespreken van de technische en
commercieele aangelegenheden van het be
drijf, voorzoover van invloed op de positie
van den arbeder;
g. het verzamelen van statistische ge
gevens betreffende het bedrijf
h. het bevorderen van al die maatrege
len, welke de goede verstandhouding tus
schen werkgevérs en arbeiders in het be
drijf kunnen versterken.
De A. R. K. W. nu wenscht deze be
voegdheden aan te vullen, o. m. met de
bepaling, dat de bedrijfsraad van advies
zal dienen, hetzij op aanvrage hetzij uit
eigen beweging, ten aanzien van alle on
derwerpen, welke op den arbeid in het be
drijf betrekking hebben.
En de werkgevers zijn van meening, dat
in de kans, om invloed uit te oefenen op
de totstandkoming en de uitvoering der
sociale wetten, voldoende prikkel zal gele
gen zijn voor alle bij het bedrijf betrokke
nen niet alleen voor de arbeiders maar
ook voor de werkgevers om de oprich
ting van bedrijfsraden te bevorderen.
De Katholieke werkgevers willen dus
aan de bedrijfsraden een adviseeren-
d e bevoegdheid verleend zien.
De leiders der Katholieke arbeidersbe
weging wenschen nog verder te gaan en
dringen er op aan, om aan de bedrijfsra
den de bevoegdheid tot het maken van
verordeningen toe te kennen.
Was het gemis van deze laatste be
voegdheid een reden voor de sociaal-demo
craten in den Hoogen Raad van Arbeid om
tegen het ontwerp van minister Verschuur
te stemmen de arbeiders-afgevaardig
den hebben daar blijkbaar toch genoegen
willen nemen met wat minister Verschuur
in zijn ontwerp biedt.
En minister Verschuur bedoelt klaar
blijkelijk te geven een begin-stadium van
wettelijke bedrijfsregeling, dat zich verder
ontwikken kan.
V Niet te vergeefs geleefd.
Gisteren is te Voorschoten begraven een
groot Nederlander de oud-minister
Treub.
Aan de groeve sprak mr. A. Tak,
procureur-generaal bij den Hoogen Raad,
een kort woord, waarin hij de verdiensten
van den overledene schetste en er op wees,
wat in hem wordt verloren en wat hij voor
ons land geweest is.
Spr. eindigde met de woorden: „Deze
man heeft niet tevergeefs geleefd!"
De drukke beslommeringen van het le
ven kunnen den menscb zoo vol-op doen
leven, dat hijeigenlijk niet meer ten
volle leeft, als redelijk mensch, die zichzelf
rekenschap geef van zijn doen en laten;
dat hij in vele opzichten te veel gelijkt op
een geperfectioneerde machine.
Men moet zich uit die beslommeringen
weten op te heffen, zich er naast of er bo
ven weten te stellen. En misschien kan
daartoe ook wel mede-helpen, als we
al is 't slechts even onder strakke
aandacht brengen de woorden: „Deze man
heeft niet te vergeefs geleefd"
Of de mensch niet tevergeefs heeft ge
leefd dat zal beoordeelen Hij, voor Wien
alleen de verborgen roerselen van het men-
sohenhart open liggenMaar wij, men-
schen, mogen toch ook wel, oordeelend naar
het uiterlijke, van een mede-mensch con-
stateeren, dat hij niet tevergeefs heeft ge
leefd, als hij klaarblijkelijk zich heeft la
ten leiden door een eerlijke overtuiging,
door eerlijke levensbeginselen; als hij de
hem geschonken talenten niet heeft begra
ven, maar deze heeft benut, zichzelf en
anderen ten zegen
Deze mensch heeft niet tevergeefs ge
leefdIn deze woorden, gisteren ge
sproken aan het graf van oud-minisler-
Treub, moge 'ns naar waarheid kunnen
worden getuigd van ons leven
DUITSCHLAND
HET BRITSCHE BEZOEK AAN
BERLIJN TEN EINDE.
Ook de ontwapening besproken.
De besprekingen tusschen rijkskanselier
dr. Rriining, den minister van Buitenland-
sche Zaken dr. Curtius, MacDonald en
Henderson, welke gistermorgen in de rijks
kanselarij begonnen, zijn gistermiddag
voortgezet en beëindigd.
Na de ochtendoonferentie brachten de
beide Labour-ministers eerst een bezoek
aan den Pruisischen premier Braun, die,
zooals bekend, sociaal-democraat is en zich
in gezelschap bevond van verscheiden voor
aanstaande persoonlijkheden uit de Duit-
sche sociaal-democratische partij.
De besprekingen tusschen de Duitsche
en Engelsche staatslieden werden daarop
voortgezet gedurende een pleiziertocht, die
door het gezelschap werd ondernomen.
Eerst vertrok men per auto naar Pichel-
dorf en van daar werd met een motorboot
een tocht gemaakt op de Wannsee. Bij het
Zweedsche paviljoen gingen de heeren
weer aan land. De tocht werd begunstigd
door fraai weer, zoodat de Engelsche gas
ten een prettigen indruk kregen van de
schoonheid der Berlijnscche omgeving. On
der deze gunstige omstandigheden hebben
de besprekingen, naar Wolff verneemt, een
zeer hartelijk en harmonisch verloop ge
had. Een der voornaamste onderwerpen
van bespreking was de vraag, hoe hetgeen
op de Londensohe conferentie is behan
deld, het beste en op constructieve wijze
in praktijk kan worden gebracht. Voorts
bespraken de Duitsche en Britsche minis
ters den algemeenen economischen toe
stand en de maatregelen, die kunnen wor
den genomen om de thans bestaande moei
lijkheden op economisch gebied uit den weg
te ruimen en den weg te banen voor een
algemeen herstel.
Men wisselde verder van gedachten over
de inwerkingtreding van de internationale
overeenkomst voor den arbeidstijd in de
mijnen, terwijl ten slotte het ontwapenings
probleem te berde kwam, in verband met
de voorbereidingen voor de komende ont
wapeningsconferentie.
De besprekingen droegen een buitenge
woon vriendschappelijk karakter en men
was het er óver eens, dat het persoonlijke
contact, zooals dat in de laatste weken op
zoo gelukkige wijze is gelegd, eerst bij het
bezoek der Duitsche ministers aan Che
quer», toen door de besprekingen te Parijs
en Londen en thans door het tegenbezoek
der Britsche ministers, moet worden voort
gezet en op nog uitgebreider schaal moet
plaats hebben.
Verklaring aan de pers.
In den loop van dag stonden MacDonald
en Henderson een onderhoud toe aan ver
tegenwoordigers der Engelsch-Amerikaan-
sche pers. Hierbij zeide MacDonald o.a.: Er
moeten thans twee acties worden ondei no
men. In de eerste plaats moeten de staats
lieden werken aan de verbetering der alge-
meene atmosfeer. In de tweede plaats moe
ten de experts de financieele en ontwapo-
ningsproblemen in details bestudeeren.
Deze acties loopen parallel en ik hoop, dat
zij succes zullen hebben. Het gaat niet aan
een noodbrug te bouwen of op een wonder
te wachten: er moet voortdurend gewerkt
worden. Er is reeds een psychologische
verandering merkbaar en over veertien da
gen bijv. zal die nog duidelijker aan den
dag treden.
Henderson constateerde een verbetering
in de Engelsch-Duitsche betrekkingen.
Het bezoek der Duitsche staatslieden aan
Parijs noemde hij het begin van een nieuw
tijdperk in de relaties tusschen Frankrijk
en Duitschland.
Het officieele bezoek van MacDonald en
Henderson werd beëindigd met een diner,
dat gisteravond op de Britsche ambassade
plaats had.
Henderson verliet gisteravond om 10 uur
Berlijn, terwijl MacDonald hedenochtend
om 10 uur per vliegtuig naar Londen terug
keerde.
SPANJE
DE SPAANSCHE KATHOLIEKEN.
Anti-katholieke maatregelen van
plaatselijke autoriteiten.
Menigeen verkeert wellicht in den waan,
dafc nü de kloosterbrand en andere geweld
dadige uitspattingen in Spanje tot het ver
leden behooren, het ergste voor de Spaan-
sche Katholieken is geleden.
Uit de berichten der Katholieke Spaan-
sche pers blijkt echter, dat vooral de plaat
selijke autoriteiten dikwerf een ondraag
lijke houding tegenover de Katholieekn
aannemen. Daar de berichten hieromtrent
over het algemeen niet tot het buiten-
landsche publiek doordringen, ontleenen
wij hier aan de Spaansche bladen eenige
voorbeelden van dit onverdraagzaam op
treden der plaatselijke overheid.
Te Calosa de Segura liet de socialisti
sche burgemeester tal van Katholieken ar
resteeren, wijl zij tijdens een processie:
Leve de H. Maagd! hadden geroepen. De
bevolking teekende tegen deze arrestatie
echter zoo'n heftig protest aan, dat de
plaatselijke autoriteiten zich genoodzaakt
zagen, de hulp van de politie in te roepen.
Te Fernando Cruz de Juan nep een ka-
I tholiek journalist bij de plechtige ont-
j vangst van den aartsbisschop van Santiago
aldaar: „Leve Christus Koning!" en om
I deze schrikbarende misdaad werd hij on-
j middellijk gearresteerd1
Te Melania in de provincie Valencia
werd een H. Hartbeeld op bevel van den
gemeenteraad vernield. Toen de bevoiking
dit besluit van den raad te weten kwam,
ontstond er zoo'n opwinding in het dorp,
dat de autoriteiten haar plan slechts in het
holst van den nacht met behulp van zestien
politiemannen konden ten uitvoer bren
gen.
Te Cuena heeft de gemeenteraad er eeni-
gen tijd geleden over beraadslaagd, om be
grafenisstoeten, voorafgegaan door een
priester en misdienaars, te verbieden en
te bepalen, dat de lijken rechtstreeks van
het sterfhuis naar het kerkhof zullen wor
den vervoerd.
Te Sanlucas de Barrameda verklaarde
zich de gemeenteraad ervoor, om de ge
ringe subsidie, die de gemeente aan de
godsdienstige colleges geeft, in te trekken.
Uit deze enkele voorbeelden blijkt reeds
ten overvloede, dat vele plaatselijke auto
riteiten zelfs haar beginsel van algemeene
godsdienstvrijheid over boord werpen en
dat er in vele plaatsen van Spanje een
ware tyrannie heerscht.
Buiten beschouwing laten wij hier dan
nog de bomaanslagen op kerken en kloos
ters, die dikwijls ook slachtoffers eischteu
en het weigeren van subsidies voor tradi-
I tioneele kerkelijke feesten, even zoovelo
gewelddaden en maatregelen, die de Spaan
sche Katholieken thans wakker hebben
geschud en het goede gevolg hadden, dat
zij hun feestdagen thans vieren met een
luister, welke dien der voorgaande jaren
verre overtreft.
ROEMENIE
REEKS BOMAANSLAGEN IN
ROEMENIE.
Communistenleiders gearresteerd.
Naar de „Pester Lloyd" uit Boekarest
verneemt, zijn in de afgeloopen 24 uur ver
scheiden bomaanslagen gepleegd op de
Roemeensohe spoorlijnen. In de nabijheid
van Hermannstadt is een bom op de rails
ontploft, toen een personentrein passeerde.
De locomotief werd zwaar beschadigd en
twee spoorwegambtenaren werden ernstig
gewond. Bij een bomontploffing op een an
dere plaats werd geen ernstige schade
aangericht.
In de omgeving van Jassy werden door
een bom eenige wagons vernield. De politie
meent, dat meji hier met communistische
aanslagen te doen heeft, waardoor men de
aandacht wil vestigen op den rooden 1
Augustus. Alle bekende communistische
leiders zijn gearresteerd, ten einde de voor
Zaterdag aangekondigde massa-demonstra
ties te verijdelen. Ook in Bessarabia zijn
talrijke communisten
RUSLAND.
AFBRAAK VAN GROOTSTE KERK
TE MOSKOU.
Synagoge te Kief wordt kindertheater.
De Sovjet-pers meldt, dat bij decreet
der Sovjetregeering is besloten binnen
kort te beginnen met de afbraak van de
grootste kerk te Moskou, geheeten kerk
van Christus den Zaligmaker. Aanvanke
lijk waren de autoriteiten van plan dit his
torisch gebouw, dat werd opgericht ter
herdenking van Ruslands overwinning op
Napoleon tot een paleis der Sovjets of tot
een enorme vergaderzaal te herscheppen,
doch later besloot men het gebouw geheel
en al te sloopen.
Het zal thans binnen de zes maanden
worden afgebroken, waarna men in het
voorjaar van 1932 de fundamenten zal leg
gen voor een groot Sovjet-vergaderhuis.
Men denkt dit paleis, dat plaats zal bie
den aan 20.000 menschen, gereed te hebben
tegen het eind van 1933.
Het presidium der Executieve in de
Oekraine heeft, volgens een telegram uit
Moskou, besloten de hoofdsynagoge te
Kief onmiddellijk te sluiten. Deze sluiting
is het gevolg van de propaganda tegen den
godsdienst. Het gebouw zal worden inge
richt als kindertheater.
CHINA
DE NIEUWE BURGEROORLOG IN
CHINA.
Een offensief tegen de revolutionnairen
van het Noorden.
Naar verluidt, heeft de nationale re
geering een algemeen offensief ingezet, om
den opmarsch van Shib Joe Sjan, leider
van de revolutionnairen, van het Noorden,
langs den spoorweg PekingHankow tot
staan te brengen.
De regeeringstroepen verzamelen zich in
de omgeving van Sjan-TsingKian, nabij
Peking, terwijl Shih Joe Sjan zich op
maakt, om hen in den rug aan te vallen,
teneinde in het bezit te komen van den
spoorweg tusschen Tientsin en Pukow.
Er zijn reeds talrijke dooden en gewon
den gevallen.
In een circulaire, waarin wordt gewe-
zen op de noodzakelijkheid om de commu
nisten uit te roeien, den opstand der Can-
tonneezen neer te slaan en den opstand
van generaal Sjih Joe Sjan in Noord-China
te onderdrukken, verklaart president
Tsjang Kai Shek, dat hij zal slagen, of
sterven.
Naar wordt gemeld vonden tusschen Pao
Ting-Foe en Tsjang-Ting-Foe hevige ge
vechten plaats en zijn de troepen van
Moekden over een uitgestrekt front een
nieuw offensief begonnen.
AMERIKA
DE LANDBOUWCRISIS IN DE V. S.
Bijna 150.000 boerderijen verlaten.
De democratische afgevaardigde vooi
den staat Missouri heeft in een verklaring
over den nood in den landbouw medegv-
deeld, dat in de laatste tien jaren in de
Vereenigde Staten 147.315 boerderijen door
haar eigenaars of pachters waren verla
ten, omdat de menschen geen kans meer
zagen er zich een behoorlijk bestaan te
verschaffen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De Britsche gasten hebben Duitschland
reeds weer verlaten.
De positie der Katholieken in Spanje.
BINNENLAND.
Broodprijs en Tarwewet (2de blad).
Invoer van planten in Amerika. (L. en
T., 2de blad).
VOORSCHOTEN.
Een smaadschrift en de weerlegging ervan.
Niet lang geleden werd door een inwo
ner, den heer A. Teljeur, huis aan kuis een
geschrift verspreid voornamelijk tegen den
heer J. H. Schaper, die daarin op de grofste
wijze werd beleedigd.
Het bestuur van de S.D.A.P. der afd.
Voorschoten verzoekt ons de volgende toe
lichting van den heer Schaper op te nemen:
Aan het Bestuur van de afd.
Voorschoten der S.D.A.P.
Mijne H'eeren,
Het is alleen op uw dringend verzoek,
dat ik u bij dezen eenige inlichtingen ver
strek aangaande de grove beschuldigingen
door A. Teljeur, thans te Valkenburg (Z.-H.)
jegens mij in woord en geschrift geuit.
Geruimen tijd geleden vervoegde zich bij
mij deze Teljeur om zich te beklagen over
een beweerde onrechmatige behandeling
van de zijde van het kadaster van de op
meting van den grond bij ziju woning ge
legen, waarbij hij mij, als lid van Gedepu
teerde Staten, om steun verzocht. De
Jdachb stemde mij voorzichtig, daar ik van
deze dingen eenige ervaring heb en T. da
delijk opgewonden sprak van „opzettelijk"
valsohe meting. Toch beloofde ik hem op
de zaak, die bij Gedeputeerde Staten aan
hangig gemaakt was, te zullen letten. Eeni
ge dagen later, toen ik even tijd had, ging
ik in het middaguur eens naar zijn woning
om de zaak in loco op te nemen, in de hoop
hem wel thuis te treffen in een tijd, dat et
niet besteld werd (T. is immers brievenbe
steller). Ik trof echter alleen zijn echtge-
noote, die mij den grond aanwees en de
kwestie toelichtte. Toen ik het gezien had,
raadde ik maar aan in verband niet het
naar mijn oordeel geringe belang der zaak
(het ging om een kleine streep grond) toch
haar man een weinig te kalmeeren, zoodat
hij de kwestie niet al-te zeer zou opblazen
en er zijn leven mee vergallen, zoodat hij ei
misschien nog zenuwziek van zou worden,
zooals ik meermalen had waargenomen.
(Dat ik „wist, dat hij niet thuis zou zijn
en dat ik gezegd zou hebben „hij mag het
niet winnen" is in flagranten strijd met de
waarheid evenals de bewering in een
pamflet alsof ik „tientallen vloeken" tegen
hem zou hebben geuit. Voor „vloeken" te
gen hem was mijnerzijds zelfs geen enkele
reden!).
De Gedeputeerde Staten, ofschoon met
de zaak niets te maken hebbende, vroegen
toch inlichtingen aan het kadaster, waar.
van de chef meldde, dat de opmeting door
den betrokken ambtenaar eerlijk en nauw
gezet was geschied. Voor het aannemen
van het tegendeel was voor ons geen en
kele aanleiding.
Toen Teljeur zijn proces over dien grond
voor de rechtbank verloren had, wendde hij
zich tot de Tweede Kamer. De minister
van Financiën meldde 23 Januari 31, dal de
juistheid der grensaanwijzing van de gron
den tusschen zijn woning en die van zijn
buurman „later door verificatie gebleken"
is aan den ingenieur-verificateur; dat de
door T. geleden schade aan hem zelf is te
wijten; dat er geen reden was tot schade
vergoeding en dat een hermeting toch tot
het zelfde resultaat zou leiden. Een com
missie uit de Kamer, bestaande uit den
anti-rev. heer de Wilde, de soc.-dem. Mevr.
de Vries-Bruins, den liberalen heer Biere-
ma, den Chr. Hist, heer ds. Slotemaker
de Bruine en den katholieken heer Teu-
lings, onderzocht de zaak. Deze commissie
kwam eenparig tot de slotsom, dat „er
geen enkele reden was om aan te nemen",
dat de meeting verkeerd was geschied en
dat in de tweede plaats de adressant, „in
dien hij zich door het vonnis der rechtbauk
gegriefd gevoelde, in appèl (had) kunnen
gaan, wat hij blijkbaar niet gedaan heelt".
Bovendien zou adressant om schadevergoe
ding „zich opnieuw tot den rechter hebben
moeten wenden".
De Commissie meldde eenparig de Ka
mer, dat „er geen termen waren om aan
het verzoek te voldoen".
24 Maart 1931 nam de Tweede Kamer
zonder stemming of debat deze conclusie
over. Ook de oomirmnieten verzetten zich
