22ste Jaargang
DINSDAG 28 JULI 1931
No. 6959
3)e ftzicbeHe Gou/ta/nt
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Vooi LeideD 19 cent per week 12.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 oent per week ff 2.60 per kwartaal
Framoo per poet f2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is toot de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 oent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 oent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 oent.
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regeL
Voor Ingezonden Mededeehngen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
J)it nummer bestaat uit twee bladen
V De S. D.A.P. en de Wethou
ders-verkiezing te Leiden.
In Leiden is het college van B. en W.
samengesteld uit drie webhouders uit de
rechtsche partijen en één uit den Vrijheids
bond.
Uit een in dit nummer gepubliceerde
briefwisseling mag wel de conclusie wor
den getrokken, dat deze samenstelling óp
den eersten Dinsdag in September dan
vergadert de nieuwe Raad voor het eerst
niet zal worden gewijzigd.
't Is bekend, dat de rechtsche partijen
vier jaar geleden op het standpunt ston
den en zij .zullen nu niet van meening
veranderd zijn dat zij willen medewer
ken, om de S.D.A.P. één webhouderszetel
in het college van B. en W. te doen inne
men. Eerst toen de S.D.A.P. had medege
deeld, dat zij op het bezetten van één wet
houderszetel geen prijs stelde, is een lid
van den Vrijheidsbond in het college van
B. en W. gekozen, hoewel de huidige Raad
slechts 3 Vrijheidsbonders (een één lid van
de Vrijz. Democr.) telt. Dit laatste besluit
is toen door de rechtsche partijen genomen,
om zelfs alle schijn te vermijden, dat zij
de evenredige vertegenwoordiging in het
college van webhouders niet zouden wen-
schen en zélf alle zetels wilden bezetten.
Aan de voorwaarde, door de S.D.A.P. ge
steld, n.l. dat zij twee wethouderszetels
moesten hebben, om deel te nemen aan de
werkzaamheden van het dagelijksch be
stuur, kon echter de rechterzijde niet vol
doen. En deze voorwaarde kan zij nog niet
inwilligen wat duidelijk is voor een ieder,
ook al beziet hij slechts even de politieke
verhoudingen in den Leidsche Gemeente
raad.
De nieuwe Raad zal tellen 8 (7) R.K., 6
(7) Chr. H., 5 (5) Antirev., dus 19 rechts;
11 (10) S.D.A.P., 1 (0) Communist, 3 (3) Vrij
heidsbond, 1 (1) Vrijz. Democr., dus 16 links.
(De cijfers tusschen haakjes wijzen aan het
aantal Raadsleden in den nu zitbenden
Raad).
Nogmaals: 't moet iedereen duidelijk zijn,
dat gezien deze politieke samenstelling
van den Raad het verlangen van de
S.D.A.P.: twee van de vier wethoudersze
tels, buitensporig is. Wat waarschijnlijk ook
wel de S.D.A.P. zelf duidelijk zal zijn.
Het antwoord, door de drie rechtsche
partijen aan de S.D.A.P. gegeven, lijdt mot
aan breedsprakigheid. Integendeel; er
wordt blijkbaar geen woord méér in gezegd,
dan strikt ve-reischt.
Zou dat een gunstig voorteeken
zijn van het eerst-koménde begrootings-
debat? Wij meenen dit, helaas, te moe
ten betwijfelen.
't Is echter uit de houding der rechter
zijde bij de vorige Wethoudersverkiezing
duidelijk geworden, dat, waar zij niet wil
medewerken aan het verkrijgen van twee
wethouders, zij voor het verkiezen van één
sociaal-democratischen wethouder onge
twijfeld wel haar medewerking wil ver-
leenen.
En als dan van de zijde der S.D.A.P.
zou worden gevraagd, om eenige gemeen
schappelijke punten in het te voeren ge
meentebeleid, en die punten zouden door
haar worden geformuleerd, zooals in den
nu namens de fractie geschreven brief (zie
Stadsnieuws in dit nummer), dan zouden
de rechtsche raadsfracties daarmede o.i.
heel goed kunnen medegaan. Wij kunnen
't ons niet anders voorstellen, dan dat ze
ker ieder katholiek Raadslid daarin de
eigen wenschen van z ij n partij uitge
drukt ziet. Ook w ij zijn van oordeel en
bij de vorige begrootingsdebatten is dit
duidelijk door de Katholieke Raadsfractie
verklaard dat ook een gemeentebestuur
in dezen tijd er allereerst en aller
meest naar moet streven, om de werk
loosheid en dezer gevolgen zooveel mo
gelijk te keeren of te verzachten.
Intusschen de S.D.A.P. zal wel weer
liever in den Leidsche Raad de rol blijven
vervullen van de criticus, die geen ver
antwoordelijkheid draagt in het dagelijksch
bestuur der
BUITENLAND
VOLKENBOND
TOLUNIE VOOR PERMANENTE HOF.
Gistermorgen om halfelf werd de behan
deling voortgezet van de zaak der Duitsch-
Oostenrijksche tol unie voor het Internatio
nale Hof te Den Haag. Het woord was
thans aan den agent van de Frans-che re
geering, prof. Basdevant, die er op wees,
dait volgens art. 73 van het statuut van het
Hof de staten bunnen worden gehoord, die
in staat zijn inlichtingen omtrent de zaak
te geven. Deze inlichtingen kunnen in casu
loopen over art. 88 van het verdrag van St.
Germain en het protocol van Genève van
1922, alsmede omtrent den aard van het
regiem, dat het protocol van Weenen be
oogt.
Omtrent dat laatste punt zijn reeds door
de Franscihe regeering uitvoerige inlichtin
gen verstrekt. De algemeene strekking van
dat regiem is, dat de tolunie zoo voliledig
mogelijk zal zijn in economisch en handels-
opzicht. De juistheid van het door de Fran
scihe regeering in haar memorie gegeven
overzicht is niet betwist door de tegenstan
ders. Intuisscben heeft de Oostenrijiksche
agent betoogd, dat de afschaffing van het
verbod van dioorvoer niet zaïl ieiden tot be
dreiging va,n de onafhankelijkheid van Oos
tenrijk. Dit is echter nooit door Frankrijk
beweerd. Het- heeft dit algemeene overzicht
alleen gegeven om aan te toonen, dat die
tollinie zoo volledig mogelijk is. Alleen heeft
de Duitsohe agent betoogd, dat er nog nau
were bolunies zijn, omdat eT hier geen don-
ane-parlement is.
DUITSCHLAND
MACDONALD TE BERLIJN.
Een allerhartelijkste ontvangst.
De Britscihe premier Ramsay MacDonald
is gistermiddag om 5.17 met den brein uit
Nederland te Berlijn aangekomen en op
zeer hartelijke wijze verwelkomd. Voor de
ontvangst bevonden zich op het perron de
rijkskanselier, dr. Brüning. de rijksminister
van Buiitenlandsohe Zaken, dr. Curt-ius,
staatssecretaris von Bülow, burgemeester
Saihim en van Engelsche zijde minister Hen
derson, de Britscihe gezant sir Horace Rum-
bold en het personeel der legatie. Op het
station en ook er voor bevond zich een
groote menigte.
Toen de trein stilhield en MacDonald
uitstapte gingen Brüning en Curtius onmid
dellijk naar hem toe en begroetten hem al
lerhartelijkst. Daarna onderhield de premier
zich een wijle met den Britscihen gezant en
eenige leden der legatie. Ofschoon de po
litie uitgebreide voorzorgsmaatregelen had
geonmen kon zij niet beletten, dat het pu
bliek het oordon verbrak en den Britschen
staatsman een geesbdirift/ige ovatie braoht.
Op het perron bevend zich voorts eenafdee-
lig vnan 100 leden der 'Rbidhsbanner, die
zich eveneens uitputte in huidebetoogingen
voor MacDonald.
Omringd door zijn Duitsohe gastheeren
en een talrijk publiek begaf MacDonald
zich naar den uitgang van het station. Hier
wachtte hem opnieuw een hartelijke be
groeting. Het publiek riep den Englschen
gast toe: Leve den vrede, Nooit meer Oor
log, Hei' exl. en de auto, waarin MacDonald
zich bevond, kon zicth maar met moeite een
weg door de dichte menigte banen. De
geestdriftige kreten van het publiek hielden
aan, tot alle auto's met officieel© persoon
lijkheden waren weggereden.
Minister Curtius heeft gieteravond een
diner aangeboden aan zijn Britschen odl-
lega Henderson. Hieraan werd ook deelge
nomen, door den Britschen geza nt R umbo ld,
den gezanbschapsraad Newton en eenige
hooge ambtenaren van het ministerie van
Buitenilandisohe Zaken.
Duitsche en Engelsche pers
commentaren.
Het Centrum-orgaan de „Germania"',
heet in een hoofdartikel MacDonald en
Henderson, hartelijk welkom als vertegen
woordigers van een volk, dat in zijn pers
en in zijn openbare meening steeds meer
begrip aan den dag legt voor den toestand
van Duitschland en de noodzakelijkheid
van een gemeenschappelijke actie. Het blad
zegt verder, dat de Britsche regeering in de
twee jaren van haar bestaan overtuigende
bewijzen heeft gegeven van haar verlangen
naar internationale solidariteit, hetgeen
vooral blijkt uit haar pogingen om de eco
nomische crisis in midden-Europa te leni
gen.
De Engelschen weten evengoed als wij,
zoo gaat de „Germania" voort, dat Londen
niet het laatste woord kan zijn in de finan-
cieele kwestie en verwacht mag worden,
dat de Britsche staatslieden samen met de
Duitsche ministers die stappen zullen doen,
welke een toekomstige conferentie voor
bereiden en den weg naar een oplossing
effenen, niet alleen voor Duitschland cn
Engeland, maar voor alle landen, die van
van wereldcrisis te lijden hebben. Wij we
ten, dat ook de Engelsche regeering meer
verwacht heeft van de Londensche con
ferentie.
Het Centrum-orgaan bespreekt voorts op
scherpe wijze de commentaren in de Fran-
sche pers en besluit aldus: Al is de crisis
in Engeland lang niet te vergelijken met
de Duitsche, toch zijn de oorzaken van
soortgelijken aard en over de middelen bot
verbetering kan dus zeer goed gemeen
schappelijk beraadslaagd worden.
De „Vossissche Zeitung" verwelkomt de
Engelsche ministers als voorvechters van
een politiek van samenwerking, die zich
tegen geen enkeel mogendheid richt.
De „Boersen Courier" spreekt van een
Berlijnsche financieel© bijeenkomst, waar
van de beteekenis nog grooter wordt door
de deelneming van internationale finan-
cieele experts. De „Boersenzeitung" schrijft,
dat de Britsche staatslieden de dingen zien
zooals zij inderdaad zijn en thans de eerste
moedige schrede zouden wenschen te zet
ten voor een verdragsherziening.
Naar uit Londen wordt bericht, wordt
het bezoek der Britsche ministers aan Ber
lijn door de Engelsche bladen met groote
aandacht gevolgd.
De „Manchester Guardian" spreekt den
wensch uit dat dit bezoek den Engelschen
gasten gelegenhid zal geven zich uit eigen
aanschouwing op de hoogte te stellen van
de feitelijke verhoudingen in Duitsohlaud.
Met spanning wacht men te Londen af of
MacDonald en Henderson bij hun bezoek
aan Berlijn de mogelijkheid zullen vinden
de leiders der oppositiepartijen te leeren
bennen en zich op de hoogte te stellen van
hun bedoelingen. Zooals bekend zijn ook d,e
leiders der Engelsche oppositiepartijen
Baldwin en Lloyd George tijdens het be
zoek der Duitsohe ministers aan Londen
aanwezig geweest aan den officieelen maal
tijd in het ministerie van. Buitenland
Zaken.
BRITSCH-INDIE
EEN ULTIMATUM VAN GANDHI.
Verzoek van den vice-kcning, om geen
crisis uit te lokken.
Uit Delhi wordt gemeld, dat Gandhi da
delijk na zijn terugkeer uit Simla aan den
onderkoning, lord Willingdon, een tele
gram heeft gericht, dat den vorm heeft
van een ultimatum, waarin hij scherp ver
oordeelde de wijze, waarop de Britsch-Indi-
sche belastingambtenaren tegen weerspan
nige belastingbetalers optreden.
De vicekoning heeft Gandhi in zijn ant
woord verzocht, op dit punt geen crisis uit
te lokken en hem nadere bijzonderheden
te willen mededeelen.
RECHTER OP ZIJN POST VERMOORD.
Garlick, de oudste districtsrechter te Ali-
pore is gistermiddag in de rechtbank ver
moord.
De dader, een zekere Bimal Das Gupta,
is door de politie doodgeschoten. Op zijn
lijk is een notitieboekje gevonden, waaruit
blijkt, dat hij Garlick vermoordde om een
kameraad te wreken, die door Garlick ter
dood was veroordeeld wegens den aanslag
op kolonel "Simpson in December j.l.
CHINA
JAPAN EN CHINA.
Toenemende spanning na de onlusten in
Korea.
Volgens berichten uit Sjanghai heeft zich
aldaar een comité gevormd voor de organi
satie van den boycot van Japansche goede
ren in China.
Het comité heeft een oproep gepubli
ceerd, waarin verklaard wordt, dat de Ja
pansche regeering niet de noodige maat
regelen heeft genomen, om de Chineesche
bevolking in Korea te beschermen. Het
Chineesche volk moet daarom zelf maatro-
gelen voor zijn bescherming nemen.
Alle Chineesche burgers worden opgeroe
pen geen Japansche goederen te koopen,
geen gebruik te maken van Japansche sche
pen en geen Japansch geld in ontvangst te
nemen.
In verschillende steden van China zijn
de Japansche zaken gesloten. Er hebben
ook daar demonstraties voor een bojcot
van Janpansche goeden plaats gevonden.
In de haven van Sjanghai liggen ver
scheidene Japansche schepen welker lading
niet wordt gelost.
De Chineesche autoriteiten hebben intus
schen toegezegd, voor de bescherming van
Japansche winkels tegen vijandige demon
straties te zullen zorgen.
ZU1D-AMERIKA
DE CRISIS IN CHILI.
President Ibanez is gevlucht.
Naar wij gisteren reeds meldden is de
president van Chili, Carlos Ibanez del Cam-
po, die 21 Juli 1927 tot staatshoofd was ge
kozen, afgetreden. De stad is bevlagd en
versierd, de straten zijn vol menschen, die
in feestelijke stemming verkeeren en voort
durend het volkslied zingen. Zij eischendea
dood van Ibanez, die echter in een ambu
lance-auto gevlucht is naar San Aniooio,
klaarblijkelijk met de bedoeling aldaar
aan boord van een torpedojager of van een
passagiersschip te gaan, zoodat het volk
zioh tevreden moet stellen met het por
tret van den ex-president, dat in triomf
wordt rondgedragen. De standbeelden der
nationale helden zijn door de menigte met
vlaggen versierd. Wanordelijkheden heb
ben echter nergens plaats. De straten nabij
het paleis worden door cavalerie bewaakt.
Door de opstandelingen is een junta
gevormd, waarvan de Senaatsvoorzitter Pe
dro Cpazo de leiding heeft. Hij heeft te
vens het voorloopige presidentschap van de
republiek aanvaard. De junta, waarin o.a-.
nog zitting hebben Juan Esteban, Montero
en Pedro Balanquier, heeft een adres aan
het Congres gezonden, waarin verschillende
financieele eischen worden gesteld. De
opperbevelhebber van het leger heeft de
voorloopige regeering medegedeeld, dat het
leger geheel tot haar beschikking staat.
De voorloopige president Opazo heeft
Juan Montero tot minister van Binnen-
iandsche Zaken benoemd en met de vor
ming van een kabinet belast. Deze heeft
intusschen de volgende medewerkers geko
zen, die allen reeds den eed hebben afge
legd.
De Kamer heeft met algemeene stem
men geprotesteerd tegen het vertrek van
Ibanez, dat door den senaat was goedge
keurd. De zitting der Kamer werd ver
stoord door een inval van demonstranten,
van wie verscheidene in handgemeen met
afgevaardigden raakten. De menigte was
er ten slotte toe te bewegen, de vergader
zaal te verlaten, nadat verzekerd was, dat
de Kamer in geen geval haar goedkeuring
zou hechten aan het vertrek van Ibanez.
Gisteren hadden opnieuw relletjes in de
hoofdstad plaats, waarbij zeven personen
werden gedood en velen gewond. Door het
aftreden van den president is de algemee
ne staking, welke heden zou uitbreken,
voorkomen.
Bij de ongeregeldheden van gisteren
werden tien personen gedood en 30 gewond.
De oorzaken der onlusten.
De situatie in Chili heeft reeds eenigen
tijd reden tot ongerustheid gegeven. In
April nam de regeering een wet aan, wel
ke voorzag in verlaging van de openbare
uitgaven, verhooging va-n de inkomstenbe
lasting, nieuwe zegel- en chèquebelastingen
en een belasting op prijzen uit loterijen.
Verder werden bij de wet de accijnzen op
bier en op lucifers verhoogd. Deze wet,
welke door het publiek niet gunstig werd
ontvangen, oefende een nadeeligen invloed
uit op de effectenbeurs en de koersen van
aandeelen en obligaties daalden snel.
De toestand werd nog ernstiger, doordat
er een run plaats had op de Banco Nacio-
nal. Deze bank is een particuliere instel
ling en doet hoofdzakelijk zaken met boe
ren, wier toestand thans verre van roos
kleurig is, èn door den slechten oogst èn
door de buitengewoon lage prijzen. De si
tuatie in Chili is zoodanig, dat wanneer
gedwongen verkoopen van landerijen zou
den plaats hebben, deze in vele gevallen
niet eens de hypotheeksom zouden opbren
gen.
Vijanden der regeering hebben van haar
kritieken toestand gebruik gemaakt om
onrust te zaaien. Het meeste succes had
den zij natuurlijk bij de studenten. Pamflot-
ten werden verspreid, waarin de bevolking
werd aangespoord, geen belasting te beta
len en de deposito's op te vragen. In Mei
slaagde de regeering er nog in, een demon
stratie van haar macht te geven. Carabi-
niers patrouilleerden door de straten; de
zoon van den voormaligen radicalen presi
dent dr. Alessandri en zijn schoonzoon
werden gearresteerd. Een burger, die zijn
afkeuring te kennen had gegeven over do
politiek van de regeering met betrekking
tot de nitraat-fusie (de Cosach) deelde het
zelfde lot.
Men verwacht, dat de president van den
Senaat Pedro Opazo Otelier belast zal wor
den met het voorloopige presidentschap
der republiek.
Naar verluidt zijn er 34 personen tijdens
de jongste relletjes gedood.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Zeer hartelijke ontvangst van den Brit
schen premier MacDonald te Berlijn.
De crisis in Chili.
De Zeppelin in het Poolgebied. (Luchtv.
2e blad).
BINNENLAND.
Wanneer inlandsche tarwe in het brood?
(2de blad).
De overbrugging van den Rijn in Arn-V
hem. (2de blad).
Branden. (Gem. Berichten, 2de blad).
STADSNIEUWS
GEMEENTERAAD.
De Gemeenteraad van Leiden vergadert
op Maandag 3 Augustus 1931, des namid
dags te twee uur, in het gebouw „Tot Nut
van 't Algemeen" (Steenechuur 21).
Te behandelen onderwerpen:
lo. Onderzoek van de geloofsbrieven
van de nieuw benoemde leden van den Ge
meenteraad.
2o. Praeadvies op het verzoek van W.
F. de Bree, om eervol ontslag als onder
wijzer aan de school Langebrug A.
3o. Voorstel tot overplaatsing van de
onderwijzeres, Mej. S. AI. Korswagen, van
de school Duivenbodestraat B naar de
sohool Langebrug A.
4o. Praeadvies op het verzoek van A.
Metz, om eervol ontslag als leeraar in de
lichamelijke oefening aan de Gemeento-
lijke Kweekschool voor onderwijzers en on
derwijzeressen.
5o. Praeadvies op het verzoek van J. A.
Schreuder, om ontslag als Stadsgeneeshoer
en Schoolarts.
6o. Suppletoire begrooting, dienst 1930,
van het Geref. Minne- of Arme Oude Man
nen- en Vrouwenhuis.
7o. Rekening, dienst 1930, van het Geref.
Minne of Arme Oude Alannen- en Vrouwen
huis.
8o. Begrooting, dienst 1932, van den
Keuringsdienst van Waren in het district
Leiden.
9o. Voorstel tot aanvaarding van een
legaat door wijlen Mr. Menno Rijke aan
de gemeente vermaakt, ten behoeve van
het Stedelijk Museum „de Lakenhal'".
10. Voorstel tot onderliandsche ver
pachting van het jaohtrecht op de Vroon
wateren.
Ho. Voorstel inzake den afstand in
eigendom aan de Rijks-Universiteit te Lei
den, ten behoeve van hare Historische ver
zameling, van een collectie in het Gemeen
te-Archief aanwezige doubletten van boe
ken, pamfletten, brochures, prenten, kaar
ten, enz., betrekking hebbende op de Uni
versiteit.
12o. Voorstel in zake den verkoop van
een gedeelte grond aan de Jan van Hout
kade, kad. bekend Sectie E no. 1495 ged.,
aan J. Barendse.
13o. Voorstel tot verkoop van een
strook grond aan de Kernstraat, kad. be
kend Sectie M no. 4485 ged., aan Dr. C. J.
van der Klaauw.
14o. Voorstel tot aankoop, respect, over
name in eigendom van eenige strookjes
grond, in verband met den aanleg van de
Cobetstraat, een strookje grond aan den
Hoogen Rijndijk, een perceel grond en
sloot, deel uitmakende van den grond,
waarover de westel>k van de Cobetstraat
loopende straat is geprojecteerd, alsmede
tot beschikbaarstelling van de voor een en
ander benoodigde gelden.
15o. Voorstel tot aankoop van de per-
ceelen teelland en water, gelegen ten Zui
den van den Haagweg, kad. bekend Sectie
O nis 732 tot en met 737, 739 en 740 en tot
beschikbaarstelling van de voor dien aan
koop benoodigde gelden.
16o. Praeadvies op het verzoek van de
N.V. Leidsche Duinwater Alaatschappij, om
goedkeuring van een plan tot den bouw van
een machinistenwoning nabij den waterto
ren te Katwijk.
l7o. Voorstel tot inbreng in het Ge
meentelijk Grondbedrijf van het niet voor
Woonwagenkamp bestemde gedeelte van
het perceel weiland aan- en nabij den La
gen Morschweg en van eenige perceelen
weiland c.s. ten oosten van de Haarlemmer
trekvaart.
18o. Voorstel tot wijziging van het
Raadsbesluit van 27 Augustus 1928, voor-
zooveel betreft de begrenzing van de aan
de stichting „Fonds voor Aanleg, Onder
houd en Beheer van Wandelparken" in erf
pacht gegeven perceelen weiland c.a.
19o. Voorstel in zake de toekenning van
een subsidie aan het „Fonds voor Aanleg,
Onderhoud en Beheer van Wandelparkeu
ten behoeve van het onderhoud van den
Leidschen Hout en tot vaststelling van den
desbetreffenden begrootingsstaat.
