22ste Jaargang
ZATERDAG 4 JULI 1931
No. 6939
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BUITENLAND
BINNENLAND
3)e ÊöicbcHe 6oufcm£
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per port f2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné'a ver
krijgbaar tegen betaling vaD 50 cent per kwartaal, bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 oent
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regel.
Voor Ingezonden Mededeelingen'wordt
bet dubbele van bet tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit vijf bladen
waaronder geïllustreerd Zondags
blad.
ONZE R. K. VREDESACTIE.
Het bestuur van den R.K. Vredesbond
zond ons het volgend artiliel.
Het gelukkige optreden in den aanvang
van 1931 van de Unie van R. K. Studen-
tenvereenigingen in Nederland ten aan
zien van een actde voor de wereldvrede
vond gereedelijk instemming bij deD R. K.
Vredesbond, die in verband met de ko
mende ontwapeningsconferentie mede een
actie onafwijsbaar oordeelde.
Op 18 Februari had de eerste bijeen
komst plaats, waarbij, uitgenoodigd door
het bestuur van den R. K. Vredesbond,
vertegenwoordigers aanwezig waren van
alle centrale R. K. organisaties. Allen be
tuigden instemming met de voorgenomen
actie.
Uit deze eerste vergadering werd een
comité van actie geboren.
In een vergadering op 25 Maart werden
commissies gevormd voor algemeene zaken
en leiding binnenlandsohe propaganda
buitenlandsche verbindingen pers-
aangelegenheden financiën.
Een concept-motie werd voorgelezen,
welke een kleine commissie nader zou
formuleeren.
Op^ deze vergadering vond het denk
beeld van een petitionnement onder de
katholieken algemeene instemming.
Den 14en April werd een vergadering
gehouden, waarin de tekst der motie werd
goedgekeurd, tot overleg met het buiten
land besloten en de commissie voor bin-
nenlandsche aangelegenheden haar plan
nen ontwierp.
Op 22 Juni was men zoo ver, dat in een
vergadering in Den Haag het contact met
het. buitenland was verkregen.
In de vergadering van Donderdag 2 Juli
kon het resultaat van het overleg met het
buitenland en van de bemoeiingen der
binnenlandsche commissie aan de aanwe
zigen worden voorgelegd.
Besloten werd:
le. De R. K. Vredesbond zal in Septem
ber een groote algemeene vergadering be
leggen tot. uiteenzetting van de beteeke-
nis der ontwapeningsconferentie en tot
aanneming van de volgende motie:
1. Overwegende,
dat thans, twaalf jaren na het einde van
den oorlog, in de wereld nog geen werke
lijke vrede heerscht, maar integendeel on
gerust- en onzekerheid in ontstellende
mate toenemen;
2. Overwegende,
dat een ieder, als mensoh en als Chris
ten, verplicht is al zijn invloed aan te
wenden om een herhaling van den ont-
eerenden oorlog te voorkomen, de stoffe
lijke macht der wapenen te vervangen
door de zedelijke macht van het recht en
door de handhaving daarvan de voor alle
volkeren noodzakelijke veiligheid te ver
zekeren en de vrede onder hen te beves
tigen
dat volgens de woorden van Benedictus
XV de gelijktijdige en wederzijdsche ver
mindering van bewapening daartoe onmis
bare voorwaarde is;
4. Overwegende,
dat verschillende staatslieden in volle
bewustzijn van hun verantwoordelijkheid
de waarschuwing hebben uitgesproken, dat
mislukking der a.s. Ontwapeningsconfe
rentie niet minder dan een ramp voor de
wereld zou beteekenen;
geven ondergeteekenden, èn persoonlijk
èn als lid hunner volksgemeenschap uiting
aan hun vasten onverzettelijken wil,
dat de Ontwapeningsconferentie brenge
onmiddellijke, daadwerkelijke en belang
rijke vermindering van bewapening in al
haar factoren en wel zóó, dat de wereld
van de voortdurende oorlogsdreiging be
vrijd worde.
Zij verwachten derhalve met de meeste
stelligheid,
dat de gedelegeerden ter Ontwapenings
conferentie, in het bewustzijn van htm
zware verantwoordelijkheid tegenover het
volk, dat zij vertegenwoordigen, en tegen
over de gemeenschap der volken, dezen
duidelijk uitgesproken wil in daden zullen
omzetten.
2e. Na en in aansluiting bij deze verga
dering zal in de maand October in samen
werking met de centrale organisaties in
alle plaatsen des lands aan allen gelegen
heid worden gegeven, instemming met de
motie te betuigen.
3e, Eveneens zullen in de maand Octo
ber, met de onmisbare medewerking der
centrale organisaties, hare afdeelingen,
vooral door huisbezoek, handteekeningen
van ons katholieke volk in al zijn geledin
gen verzamelen.
De administratieve leiding berust bij
een bureau van actie in Den Haag.
Van al het meuschelijke streven en wer
ken, van ons en anderen, kan slechts
vrucht worden verwacht, indien het wordt
door een krachtig en volhardend
V 's Pausen Encycliek.
De directeur van het Internationaal
Arbeidsbureau, de heer Thomas, heeft bij
de overdracht der muurschildering, door het
Internationaal Christelijk Vakverbond
aan het internationaal arbeidsbureau,
een rede gehouden, waarin hij o.m. wees op
de beteekenis der Encycliek „Quadragesi-
mo anno".
Deze breed-denkende socialist aldus
de „Volkskrant" welk blad wij hier verder
citeeren wien polemische handigheden
vreemd zijn, erkent ^on^fer moeite de
voorname rol, welke de christelijke leer in
het leven der volken heeft gespeeld, de
rol, „welke zij bij de afschaffing der sla
vernij en de voortschrijdende emancipatie
der arbeiders door de verschillende vor
men der industrieele organisatie heen
heeft gespeeld."
Hij erkent, dat de christelijke traditie
zich in den loop der laatste eeuw voort
durend sterker doet gelden.
Hij erkent, dat de gedachte der nieuwe
encycliek een machtige steun beteekent
bij de pogingen om alle arbeiders samen
te scharen en te komen tot verwezenlij
king van Deel XIII van het vredesverdrag.
De heer Thomas wees in het bijzonder
op dat gedeelte van de encycliek, waarin
gesproken wordt over de nieuwe instellin
gen, die na den oorlog in het leven ge
roepen zijn en van den geest der encycliek
Re rum Novarum zijn doordrongen.
Met Mgr. Nolens was hij het eens, dat
in de encycliek een gedachtenvorm ligt
opgesloten, die rijpelijk moet worden be
studeerd.
En hij stelde er prijs op te zeggen, hoe
buitengewoon groote beteekenis bij
hechtte aan een document, dat in zijn
critiek even ver of wellicht nog verder
gaat dan vele bekende documenten.
Aldus de „Volkskrant", die tegenover
dit breed erkennend en ruim waardeerend
oordeel van Albert Thomas stelt de „haar
kloverijen" van den Nederlandschen so
ciaal-democraat Vliegen, die in de „Socia
listische Gids" dezelfde Encycliek be
spreekt.
Wie zioh niet verblind voor de feiten
zal in 's Pausen Encycliek „Quadragesimo
anno" belangrijke beginselen en waarde
volle richtlijnen vinden voor het herstel
van de sociale verhoudingen.
En wie niet al te bekrompen van geest
is zal deze beginselen en richtlijnen aan
vaarden met waardeering en dankbaar
heid.
BELGIE
HYMANS OVER 'T BELGISCHE
ANTWOORD AAN HOOVER.
Op speciale positie gewezen.
De Belgische Kamer heeft gistermid
dag de twee interpellaties over het Bel
gische antwoord op Hoover's voorstellen
behandeld, welke aangevraagd waren door
den fronter Ward Hermans en den katho
lieken afgevaardigde uit Bergen Sinzot.
Ward Hermans hield een betoog tegen
het Verdrag van Versailles, de bezetting
van het Roergebied, het Young-plan en
ten slotte tegen het beoogde moratorium-
Sinzot vond het Belgische antwoord on
voldoende en eischte eerbiediging van de
Belgsche rechten op de herstelbetalingen.
Het moratorium kost België ca. 600 mil-
lioen francs. Amerika, aldus spreker, heeft
er alle belang bij, dat Duitschland de Ame-
rikaansche bankiers kan betalen, die hun
kapitalen in de Duitsche zaken hebben
belegd. De herstelbetalingen vormen
slechts een gering percentage van de Duit
sche begrooting. Spreker is wantrouwend
ten aanzien van het gebruik, dat Duitsch
land zal maken van de vrijkomende gel
den. Verder stelde spreker de vraag wat
er zou gebeuren, indien de Amerikaansche
Senaat het Hoover-moratorium niet goed
keurt.
De minister van Buitenlandsche Zaken,
Hymans, antwoordde, dat het Belgische
antwoord op het voorstel van Hoover zoo
wel standvastig als gematigd is geweest.
Het Hoover-voorstel is gekomen op een
oogenblik, dat een financieele catastrofe
in Duitschland werd verwacht. Het bui
tenland trok zijn kapitalen terug en ge
vreesd werd, dat het -overige Europa en
Amerika medegeslecpfc zouden worden in
een ramp. die groote sociale en politieke
gevolgen had kunnen hebben. België
mocht hier niet onverschillig tegenover
blijven en heeft principieel zijn instem
ming betuigd met de daad van internatio
nale solidariteit van Hoover.
In de besprekingen, die met Amerika
en de andere betreffende landen zullen
worden gehouden, zullen de Belgische
rechten verdedigd worden. Men heeft Bel
gië steeds verzekerd, dat het van de on»
voorwaardelijke annuïteiten een gedeelte
zou verkrijgen, overeenkomende met het
percentage, waarop het volgens het Young
plan recht heeft. België kon onmogelijk
weigeren het Hoover-plan in overweging
te nemen, doch zal niet toestemmen in
de toepasing van het Hoover-plan, zonder
speciale modaliteiten, op grond van zijn
rechten en zijn speciale positie. Wij eischen
een speciale behandeling, aldus besloot Hy
mans, en achten dit noodzakelijk op grond
van de verdragen.
Nadat Vandervelde de houding der re
geering had goedgekeurd, diende Jaspar
een motie van vertrouwen in de regeering
in, waarin tevens wordt gevraagd te waken
voor de eerhiediging van de speciale rech
ten van België. De volgende week zal
over deze motie worden gestemd.
„Tel."
FRANKRIJK
NAAR EEN ACCOORD TE PARIJS.
Overeenstemming op alle essentieels
punten?
De conferentie tusschen de Amerikaan
sche en Fransche vertegenwoordigers over
het het door president Hoover voorge
stelde moratorium is gisteravond voortge
zet.
Nog tijdens hot verloop van de bespre
kingen nam het optimisme in politieke en
financieel-economische kringen betreffende
de totstandkoming van een accoord over
het Hoo\er-plan, en met name in zake
de kwestie van het garantiefonds, hand
over hand toe.
Dit blijkt o.a. uit het vaste verloop der
Parijsche beurs, waar de hausse der laat
ste dagen in bank- en industrieele waarden
zich nu ook heeft uitgebreid tot de Fran
sche staatsfondsen. De 3 pet. rente steeg
van 87.40 pet. tot 87.80 pet. en de 5 pet.
1915 noteerde 0.20 hooger. Het optimisme
in Wallstreeet is daarvoor natuurlijk toon
aangevend geweest.
Van de aanzienlijke ontspanning in de
situatie is de Engelsche demarche wel
een der oorzaken.
Men wijst er op, dat de Engelsche de
marche de garantie-kwestie zooal niet ju
ridisch dan toch materieel regelt, daar En
geland verreweg de grootste geïnteresseer
de is bij het garantiefonds, hetwelk juist
Engelands Young-vorderingen in geval
van een moratorium moet dekken.
Men leest in de Britsche interventie den
wil om de Fransch-Amerikansche onder
handelingen definitief te laten gelukken,
om daarmede te voorkomen, dat Frank
rijk genoodzaakt is aan zijn essentieel
recht te blijven vasthouden en na de col
lectieve instemming van alle andere
Europeesche crediteuren geïsoleerd zou ko
men te staan.
Een ccnferente der bij het Young-plan
geïnteresseerde landen, Duitschland inbe
grepen, wordt na den Engelschen stap
slechts voor bet steeds minder waarschijn
lijk wordende geval van mislukking der be
sprekingen wenschelijk geacht. Men is van
meening, dat op den Amerikaanschen On
afhankelijkheidsdag, welke hedenavond
met een banket aan de Quai d'Orsay wordt
ingeluid, de Fransch-Amerikaansche on
derhandelingen met een goed resultaat
beëindigd kunnen worden.
Accoord bereikt?
Een nader bericht uit Parijs zegt:
De zitting van de Fransche en Ameri
kaansche ministers in het gebouw van het
minister-presidentschap was tegen 1 uur
afgeloopen. Volgens de verstrekte mede-
deeling werd op alle essentieele punten
overeenstemming bereikt. Zaterdagmorgen
vroeg zal de Fransche ministerraad bijeen
komen.
SPANJE
ALGEMEENE STAKINGEN IN SPANJE
Staat van beleg te Logrono.
In alle deelen van Spanje worden pogin
gen aangewend, om een algemeene staking
te voorkomen en in de hoofdstad is men
daarin geslaagd, doordat de werkgevers
zich bereid hebben verklaard met de weik-
nemers te onderhandelen. Vooral de orga
nisaties aangesloten bij de socialistische al
gemeene arbeidersunie zijn tegen een sta
king gekant, terwijl de syndicalisten alles
in het werk stellen, om een conflict int te
lokken.
Te Logrono is in verband met de on
rust onder de arbeiders de staat van beleg
afgekondigd en te Sevilla duurt de alge
meene staking voort. Te Feman Nunez is
de staking algemeen geworden, nadat de
landarbeiders het werk hadden neergelegd;
alle winkels zijn gesloten. Ook te Villafran-
ca staken de landarbeiders. Daarentegen
is te Granada de staking geëindigd na een
bijeenkomst tusschen de werkgevers en
arbeiders.
Omtrent de brandstichting in een kloos
ter te La Coruna kan nog worden gemeld,
dat ook vijf belendende huizen in de asch
zijn gelegd, doordat het gepeupel de brand
weer belette het vuur te blusschen.
In verband met een verzoek tot herroe
ping van een doodvonnis tegen een inge
zetene van Gibraltar, hebben zich te Gi
braltar buitengewoon heftige tooneelen af
gespeeld. Een geweldige stoet betoogers
golfde door de straten en eischte van de
neringdoende sluiting hunner winkels.
Ten slotte ondernamen de betoogers een
aanval op de katholieke kathedraal, voor
welk gebouw de politie, gewapend met
gummiknuppels, onophoudelijk charges uit
voerde, ten einde verdere excessen te
voorkomen.
Later werd de hulp ingeroepen van met
gummistokken gewapende troepen. De me
nigte had hier meer ontzag voor en trok
zich terug. Na eenige charges slaagde de
politie er toen in, de menschen uiteen te
jagen.
Het betreft hier een timmerman Opis-
so, die wegens moord op een vrouw ter
dood was veroordeeld. Deze is gisteroch
tend om 7 uur 57 opgehangen. Alle winkels,
café's, hotels en restaurants waren geslo
ten, terwijl een groote menigte op de been
Dit is de eerste executie sinds 1896. De
beul is hiervoor speciaal uit Engeland ge
komen.
DENEMARKEN
DEENSCHE VOORSTELLEN AAN
NOORWEGEN.
In zake de Groenland-kwestie.
In het tusschen Noorwegen en Denemar
ken gerezen conflict over het hijschen der
Noorsche vlak op Oost-Groenland heeft de
Deensche regeering aan Oslo een nota doen
toekomen, waarin zij voorstelt, een Deensch-
Noorsche commissie of anders het Per
manente Hof van Internationale Justitie in
Den Haag in de aangelegenheid te doen be
slissen. Het voorstel vormt een antwoord
op een nota der Noorsche regeoring, waar
bij in overweging was gegeven, dal geen
van beide landen de suprematie over
Oost-Groenland zou uitoefenen, totdat de
kwestie zou zijn beslecht.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Volgens mededeeling uit Parijs zou over-
eenstemming op alle essentieele punten be
reikt zijn tusschen Frankrijk en Amerika.
Woelingen in Spanje.
Het besluit tot wederopbouw van het
Nederl. Paviljoen op de Parijsche tentoon
stelling. (Buitenl. Berichten, 2e blda).
BINNENLAND.
Tarwebeschikking 1931. (1ste blad).
Groote branden te Tilburg en in het
Gooi. (Gem. Berichten, 4de blad).
ZUID-AMERIKA
LIMA MELDT EEN SUCCES IN
ZUID-PERU.
Rebellen in het nauw.
Volgens een officieel communiqué van de
Peruaansche regeering is de militaire op
stand in Cozco onderdrukt. De regeerings-
troepen moeten een beslissende overwin
ning over de rebellen hebben behaald, van
welke laatsten zich nog slechts een klein
aantal in het betreffende district moeten
bevinden.
In het geheele laud is de rust terugge
keerd, behalve te Puno in het Zuid-Oosten
des lands, waar het garnizoen nog altijd
in opstand is.
Naar voorts uit Callao wordt gemeld, zijn
aldaar bij een botsing tusschen politie
agenten en een aantal personen, die voor
den gewezen president Sonchez (Jerro be
toogden, vier manifestanten en vijf politie
beambten gewond. Zooals men weet, keert
Cerro naar Peru terug, ten einde er zich
candidaat voor het presidentschap te stel
len. Heden werd hij te Oallao verwacht.
TECHNISCHE ORIËNTATIE EN MISSIE
Missienummer „Technische Gids".
Na de nationale ramp te Parijs komt; de
„Technische Gids" van deze week met een
speciaal Missienummer uit, juist naar aan
leiding van hetgeen de Katholieke Missie
op de Nederlandsche Afdeeling van de Pa
rijsche Intern. Koloniale Tentoonstelling
uit Oost en West tesamen bracht. Uit Oost
en West-Indië waren brieven ingekomen
van sympathiebetuigingen jegens het doel
van den „Technische Gids" en met verzoek
óók technische voorlichting te geven voor
den bouw van scholen, gestichten, kerken,
enz., enz., in onze Missiegebieden. In dit
eerste oriënteerende nummer aan de Mis
sie gewijd vinden we een aantal fraai ge-
illustreerde artikelen van deskundigen
over inlandsche kerkbouw, scholenbouw en
ziekenhuiswezen.
Architect W. H. M. Blaisse (N.I.V A.)
schreef een belangrijk, met een uitvoerige
teekening verduidelijkt opstel over een
nieuwe wijze van fundeering en opbouw
van een staal-beton cylinderbouw voor ge
bieden van vulcanische werking, aardschok
ken en riijnverschuivingen, welk artikel
zoowel voor onze Missie als voor onze eige
ne Limburgsche Mijnstreek van groot be
lang kan zijn. De pogingen van een kerk
bouw in Javaanschen geest worden voorts
nagegaan in woord en beeld. Kathol'eke
Gestichten in Oost en West worden be
sproken. In een bijdrage over „Inlandsche
geïnspireerde Kerkelijke Nijverheid" wordt
Aziatische paramentwerk behandeld.
Wat de moderne luchtvaarttechniek voor
de Missie kan gaan beteekenen is het on
derwerp van een ander geïllustreerd arti
kel.
De pas zoo algemeen gehuldigde Ir. Jo
seph Cuypers stond een bijdrage over „Be
lichting" af.
Het interessante, mooi uitgevoerde num
mer sluit met een afbeelding van de Ja-
vaansche H. Hart^Tjandi van prof. Schmut-
zer op Java.
DE WIERINGERMEERPOLDER.
Nieuwe sluis geopend.
Gistermorgen had in den Wieringermeer-
polder de officieele opening plaats van de
nieuwe sluis, genaamd „Sluis I". Onder de
talrijke aanwezigen, n.l. 236 ingenieurs uit
Nederland, bemerkten wij den Directeur-
Generaal der Zuiderzeewerken, den heer
De Blocq van Kuffe'er en ir. Lely. hoofddi
recteur-uitvoerder der M. U. Z. Het gezel
schap, komende vanaf Kolhorn, voer me'
twee booten door de sluis naar de Hauke
en gebruikte in de groote landbouwschure
in den Wieringer meer polder de lunch.