VRIJDAG 3 JULI 1931
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD PAG. 5
BUITENL. BERICHTEN
ONGELUKKEN.
Autobotsing te Boedapest.
In een der voorsteden van Boedapest is
gisteren een met soldaten bezette vracht
wagen op de terugreis van een sportfeest
door nog onbekende oorzaak omgeslagen.
Een tweede wagen, die vlak achter den
eersten reed, kwam hiermede in botsing en
•loeg eeneens om.
Van de 75 inzittenden werden er 32 ge
wond. De toestand van eenige hunner is
ernstig.
Groote droogte in Saskatchewan.
De toestand in bepaalde deelen van Sas
katchewan is ernstiger, dan de menschen in
dit gebied ooit hebben meegemaakt. Min-
etens 100.000 landbouwers hebben te lijden
van de voortdurende droogte, die hun vee
stapel bedreigt, zoodat de autoriteien steun-
zuilen moeten nemen.
GROOTE PETROLEUMBRAND IN
TEXAS.
Schepen in vlammen.
Volgens berichten uit New York zijn in
de petroleumhaven Port Arthur (Texas) de
beide Amerikaansche tankschepen „Cur
rier" (4711 ton) en „Gulf of Mexico" (7807
ton) in brand geraakt. Het vuur nam spoe
dig groote afmetingen aan en breidde zich
uit tot een deel van de haven-emplacemen
ten. De brand woedt op het oogenblik, dat
dit bericht geseind wordt, nog voort. Vijf
groote motorbooten zijn in brand geraakt
ten gevolge van het feit, dat groote hoe
veelheden olie, die op het water drijven, in
brand zijn graa-kt. Deze booten zijn geheel
uitgebrand.
De aangerichte schade is voorloopig niet
te overzien.
MEXICO'S VERDWIJNENDE OLIE.
Texas zuigt de bronnen leeg.
De eigenaars der olievelden in den Noord-
Mexicaanschen staat Tamaulipas hebben
een treurige ontdekking gedaan. Toen zij
onlangs him moeizaam verworven bezit door
geologen lieten onderzoeken werd een al
lang bestaand vermoeden bevestigd, name
lijk dat de Mexicaansche olievelden onder
den grond in verbinding staat met de Amerr-
kaansche velden in 't belendende Texas. Hoe
meer olie de Amerikanen in Texas dus aan
den bodem onttrekken, des te minder blijft
er voor de Mexicanen over.
De toestand wordt nog bemoeilijkt door
het feit, dat de Mexicanen met de exploita
tie der velden nog geen begin hebben ge
maakt, terwijl de olie-industrie in Texas
koortsachtig werkt. Men is het er in Mexi
co over eens, dat er maar een oplossing is,
en wel ten spoedigste dicht bij de grens
omvangrijke boringen te ondernemen. Dit ls
echter niet zoo eenvoudig als het lijkt, want
de Mexicanen hebben geen geld voor de bo
ringen.
Zoo blijft er niets anders over, dan wrok
kend toezien, hoe de Amerikanen hun de
olie onder de voeten wegzuigen.
DE EXECUTIE VAN PETER KüRTEN.
Omtrent de executie van den Düssel-
dorpschen massa-moordenaar Peter Kür
ten, welke gisterochtend is voltrokken in
de Keulsche strafgevangenis, meldt de
Tel. nog het volgende:
Om 5 uur gisterochtend hield een politie
auto, waarin een aantal politiebeambten
was gezeten, voor de gevangenispoort stil.
Op het trottoir tegenover de gevangenis
stonden groepjes nieuwsgierigen. Voor de
vensters van de omliggende huizen gluur
den de bewoners, maar de hooge gevange
nismuur maakte het onmogelijk, iets te
zien. Dan verschijnen in zwarte kleeding
met hoogen hoed de twaalf getuigen uit
den gemeenteraad, die volgens de wet de
executie moeten bijwonen
Op den binnenhof van de gevangenis
staan de getuigen in een halven oirkel om
de guillotine. Scherprechter Gödecke mi
zijn helpers hebben reeds hun plaats inge
nomen. Behalve genoemde getuigen zijn
nog aanwezig de Dusseldorpsche procu
reur-generaal, de verdediger van Kürten,
Ministerialrat dr. Weddigen van het Prui
sische ministerie van Justitie en twee pro
fessoren in de anatomie.
Om 6 uur begint het „arme zondaars"-
Jdokje te luiden. Peter Kürten verschijnt,
gevolgd door twee geestelijken. Hij is zeer
Val-m en loopt rechtop. Wat hierna gebeurt
duurt slechts drie minuten. De procureur-
generaal stapt op Kürten toe en vraagt
hem, of hij nog een wensdh heeft, waarop
Kürten met toonlooze stem: „neen'' ant
woordt. De handen worden nu met een dun
draadje op zijn rug gebonden, hetgeen ge
zien de uiterst kalme houding van Kür
ten niet noodig is. Het is echter de wet,
die dit voorschrijft.
Het klokje houdt op te luiden, de execu
tie is geschied. De professoren verrichten
hun werk en weinige minuten daarna ligt
de hof weer verlaten.
Volgens de wet behoort het lijk aan de
familie, die echter van dit recht afstand
heeft gedaan. Het lijk wordt nu ter be
schikking gesteld van de Berlijnsohe uni
versiteit, speciaal voor het hersenonder
zoek.
Wilkin's Pooltocht-plannen.
Professor Sverdrup te Bergen heeft ver
klaard, dat Wilkins van plan is vóór 1
Augustus naar Spitsbergen te gaan. Aldaar
zal de ,Nautilus" nagezien worden, zoodat
zij de voorgenomen tochten kan gaan ma
ken. Sverdrup zeide den besten indruk te
hebben van Wilkins' plan.
Een opgewonden conducteur.
Te Weenen moest een conducteur op het
dienstbureau komen om zich te verant
woorden over een klacht, die tegen hem
was ingediend door een controleur.
Na een korte woordenwisseling trok de
conducteur een revolver en schoot den
controleur neer.
Vervolgens zette de man het wapen te
gen de slaap en bracht zichzelf zware ver
wondingen toe.
Traangas in studentenvergadering.
Uit Kiel wordt gemeld:
Dinsdagavond hield de vereeniging van
de democratisohes studenten te Kiel een
vergadering in het studentenhuis Seeburg.
Tegein 10 uur werd plotseling een bom in
de zaal geslingerd. De ontploffing veroor
zaakte groote opwinding en verwarring on
der de aanwezigen, doch spoedig bleek, dat
de bom slechts gevuld was met traangas.
Door de ontploffing werden de kleeren
van eenige meisjesstudenten beschadigd,
doch niemand werd gewond. De dader een
19-jarige nationaal socialist, werd gearres
teerd.
Massa-executie.
Zooals ons een arbeider uit Moskou be
richt, heeft de Gepeoe in één maand- tijds
70 personen doodgeschoten, onder wie 40
vroegere officieren. Verder bevonden er
zich verschillende intellectueelen, genees-
heeren en priesters onder. De executie had
plaats zonder voorafgaande rechtspraak.
De wraak van een veroordeelde.
Een dezer dagen uit de gevangenis ont- j
slagen man, Woilhein, heeft te Hamburg i
vanochtend een ontzettenden moord be- j
gaan.
W. had vorige Vrijdag, na afloop van
zijn straftijd, de gevangenis verlaten.
Onder de getuigen, wier verklaringen
destijds tot zijn veroordeeling hadden ge
leid, bevond zich ook zijn vrouw, dié zich
later van hem liet scheiden.
W. heeft gisterochtend de vrouw met
een bijl neergeslagen en stelde zich daarna
ter beschikking van de politie. De vrouw
stierf tijdens het transport naar het zie
kenhuis.
Een gevaarlijke reis.
Bij het Poolsche grensstation Stolpce,
heeft men dezer dagen een 16-jarig meisje
van onder een slaapwagen te voorschijn ge
haald, die als verstekeling de reis Mos-
couWarschau wilde meemaken. Vanaf
Minsk tot Stolpce had zij de reis reeds on
opgemerkt afgelegd op de assen van den
slaapwagen. Het meisje gaf voor, dat zij
naar Polen kwam om haar vader te zoeken
die in Warschau verbleef.
Een teveel aan dokters te Weenen.
De toevloed van studenten aan de uni
versiteiten is in Oostenrijk even gevaarlijk
ais in Duitschland.
In Weenen zijn alle vakken, waartoe aca
demische studie vereischt wordt schrikba
rend overvuld. In 1929 telde de stad 4465 art
sen, waaroner 475 vrouwelijke artsen en
648 tandartsen. Einde 1930 was er op elke
380 inwoners 1 geneesheer.
Het is dan ook niet te verwonderen, dat
er in Weenen veel noodlijdende en zelfs
werklooze geneesheeren zijn.
De noodtoestand der Russische boeren.
Emigranten uit Rusland hebben brieven
van hun in Rusland verblijvende bloedver
wanten ontvangen, waaraan wij het volgen
de ontleenen:
Een boer schrijft b.v.:
„Bij ons is het leven zoo: wie twee ossen
bezit wordt gerekend tot de koelaken de
zoogenaamde rijken, zijn akkers worden
onteigend, men verdrijft hem uit zijn huis
en weigert hem levensmiddelen te geven.
Ook mij heeft men gearresteerd en in de
gevangenis geworpen waar ik vijf maanden
verbleef. Men heeft mijn bezit onteigend,
mij tot dwangarbeid veroordeeld. Vervul
ik die arbeid dan heb ik brood, kan ik de
dagtaak niet volbrengen dan lijd ik honger."
Verder staan in den brief een aantal vra
gen over het leven in het buitenland.
Zoo vraagt de briefschrijver bijv.: „Uit
welk materiaal worden bij u de huizen ge
bouwd t Wat voor brood hebt u en wie le
vert het u? Wat voor een regeering is er
bij u? Vertel mij eens iets van den hoog-
sten tot den laatsten beambten. Welk vee
heeft men bij u en wat voor voeder krijgt
het? Heeft u tuinen en vruchten? Gelooft
uw volk aan een God of zijn er verschillen
de Godsdiensten en ook goddeloozen? Heeft
u een rijwiel. Bij ons kost een rijwiel 650
mark."
De tweede brief is van een jongen land
bouwer en schetst op duidelijke wijze den
vreeselijken toestand waarin de boeren zich
bevinden.
„In vroeger tijd hadden wij zoo staat
in dien brief graan in overvloed. Ook
thans groeit het graan overvloedig, maar
wij weten niet waar wij er mee blijven moe
ten. Het volk in Rusland is arm en onge
kleed. Men gaat ten gronde van honger en
van kou. Dag en nacht kent men geen rust.
Staat men 's morgens op, dan denkt men:
Goddank, weer een nacht voorbij Dezer
dagen heeft men bij ons negen families
naar de houthakkerskampen verbannen.
Men heeft hun kleeren en schoeisel afgeno
men en geen stuk brood gegeven. Zij ster
ven van honger en kou. Millioenen men
schen zitten in de gevangenis of in balling
schap. Wie zijn die gevangenen? Bijna uit
sluitend landbouwers. In 1929 zat mijn'va
der in de gevangenis. Waarom? Omdat hij
4 paar ossen, een paard en drie koeien door
noesten vlijt verkregen had. Men noemde
hem koelak, de bourgeois, die vreemde ar
beidskracht benutte."
Wood-Milne Rubber*
Leder wordt geheel gelijk leder be
vestigd, kost niet duur en is minstens
3'/2 x zoo sterk. De Bulldog-rubberhak
is de beste die gemaakt wordt. Beide
artikelen zijn in elke schoenmakerij en
lederwinkel verkrijgbaar, maar let op de
naam, daar reeds zeer minderwaardige
namaak in den handel Is.
Indien Uw sobeenmaker deze artikelen
niet voorradig beeft, gelieve U zich te
wenden tot een der vólgende adressen:
„Ons Belang", Pieterskerkkoorsteeg
J. KERKVLIET, Langegracht 192
D. SCHILP, Haarlemmerstr. 193
S. G. TIEROLF, Heerenstr. 65
A. YERHOOG, Haarlemmerstr. 57
DE RAMP TE VINCENNES.
Een nieuw Nederlandsch gebouw in
denzelfden stijl?
LETTEREN EN KUNST
Beren als spionnen van Sovjet-Rusland.
In den laatsten tijd is het herhaaldelijk
voorgekomen, dat de dorpen en steden in
het district Wilna, voortdurend werden
bezocht door Zigeuners met gedresseerde
beren. De vereeniging tot bescherming van
dieren te Wilna ergerde zich aan dit op
treden der zigeuners en verzocht de politie
de noodige maatregelen te treffen, dat de
dieren niet mishandeld werden. Men kwam
daarbij tot de ontdekking dat de zigeuners
spionnen waren van Sovjet Rusland. De
beren hadden in hun halsbanden allerlei
papieren verborgen, die aanteekeningen
bevatten over de vestingen en versterkin
gen van het Poolsche leger. Thans wordt
een nauwkeurig onderzoek ingesteld of men
hier met echte zigeuners te doen heeft dan
wel of deze spionnen zich als zigeuners ver
momd hebben, om aldus spionnage voor
Sovjet-Rusland te verrichten.
Passief van 150 millioen francs.
Het „Journal" meldt, dat het parket van
de Seine zich bezig houdt met het failisse-
ment van den Parijschen koopman Felix
Audouin, die voortvluchtig is en zich aan
ernstige onregelmatigheden schuldig zou
heben gemaakt. Het passief overschrijdt de
150 millioen.
De secretaris-generaal van het Neder
landsch comité voor de koloniale tentoon
stelling te Parijs, dr. v. d. Waals, is gister-
namiddag uit Parijs te 's Gravenhage ge
arriveerd.
Bij zijn aankomst aan het Hollandsche
Spoorstation hadden wij, aldus schrijft de
„Msb.", een kort onderhoud met deu heer
v. d. Waals. Hij vertelde dat eerst heden
ochtend met het opruimingswerk is begon
nen kunnen worden.
Op de vraag of er nog bruikbare voor
werpen te voorschijn zijn gekomen, ant
woordde hij, dat tot nu toe alleen een aan
tal beeldjes zijn gevonden. Alles wat van
brons en goud was, is weggesmolten. Enke
le dezer beeldjes zijn tamelijk goed behou
den, maar zij zijn toch wel zoodanig toege
takeld, dat ze eerst schoongemaakt moeten
worden, wil men zien of ze nog van voldoen
de waarde zijn?
Het staat thans vast, dat er een nieuw i
gebouw komt. Waarschijnlijk wordt het
zelfs opgetrokken in denzelfden stijl. Eerst
heeft men gedacht om het Nenijto-gebouw
uit Rotterdam naar Parijs te transportee
ren, maar het zou daar waarschijnlijk te
laat aankomen.
In ieder geval zullen de torens moeten
vervallen. In de vergadering van het comi
té die Vrijdag plaats heeft, zal wel de be
slissing vallen. Gedurende die vergadering
:al telefonisch overleg gepleegd worden
met den heer Moojen, die te Parijs moest
blijven. Of de uit te betalen verzekerings
soms voldoende zal zijn voor het nieuwe
gebouw valt nog niet te zeggen. U moet
niet vergeten, zeide dr. Waals, dat het hier
;poedwerk betreft, dat veel geld kost.
Omtrent de oorzaak van de ramp kon de
heer v. d. Waals niets zeggen. Het onder
zoek is nog niet afgeloopen, maar het staat
als een paal boven water dat electriciteit
niet de oorzaak is.
Wat er te voorschijn zal komen uit de
brandkast, waarin de kostbaarste voorwer
pen zijn opgeborgen, is nog niet te zeggen.
Totdat de heer v. d. Waals uit Parijs ver
trok, was men er niet in geslaagd, de kluis
te openen.
Indische verontwaardiging.
De geheele Ned.-Indische pers spreekt
diepe verslagenheid en ontsteltenis uit over
den brand in het Nederlandsche paviljoen
van de Koloniale Tentoonstelling. De bla
den beschouwen deze als een nationale
ramp, vooral voor Ned.-Indië. Vele zijn on-
der den indruk van het onschatbaar en on
herstelbaar verlies scherp critisch gestemd.
Het „Nieuws van den Dag" constateert,
dat de voorwaarde, dat de kostbaarste
kunstvoorwerpen in een brandvrije klrns
moesten worden opgeborgen door het Ne
derlandsche Hoofdcomité aanvaard, toch
niet nagekomen is. Het blad is van mee
ning dat de heer Moojen voor dit „beduve
len" van het Bataviaasch Genootschap aan
sprakelijk is en voorts voor het onschatbaar
verlies. „Hij en niemand anders". De heer
Moojen moet maar eens verklaren waarom
hij de voorwaarde welke door het Indi
sche Comité werd gesteld plompweg ne
geerde en waarom hij de bewaking van mil
lioenen aan kostbaarheden aan een enke
len waker overliet.
Het „Bataviaasch Nieuwsblad" wijst er
op, dat men verneemt over allerhande ver
liezen en dat herhaaldelijk geseind is dat
de heer Moojen allee verloren heeft maar
over de verreweg kostbaarste inzending
van Ned.-Indië zwijgen de telegrammen in
alle talen. Echter kan men Aneta hiervan
geen verwijt maken. Het bewijst alleen dat
men te Parijs en in Holland nog niet goed
begrepen heeft wat er eigenlijk is gebeurd.
Ook het „Bataviaasch Nieuwsblad" neemt
aan dat de kostbaarste voorwerpen niet zijn
opgeborgen in een kluis. Allerwege stijgt
de vrees dat het Bataviaasch Genootschap
bij den neus is genomen om geen erger
woord te gebruiken. Dé som waarvoor de
unica van Ned.-Indië waren verzekerd is
belachelijk laag. Trouwens nu aan de eer
ste voorwaarde niet is voldaan rijst ook
twijfel of een afzonderlijke verzekering is
gesloten voor de Indische inzending (de
tweede eisch van het Indische Comité).
Er zijn brandkasten gebruikt.
Naar aanleiding van deze Aneta-berich-
ten heeft men inlichtingen verzocht aan
mr. D. Fock, die het volgende zeide:
Voor zoover mij bekend is, is voldaan
aan alle voorwaarden, door het Bataviaasch
Genootschap gesteld. Het bouwen van
brandvrije kluizen zou niet doenlijk zijn ge
weest, maar brandkasten zijn gebruikt. Hoe
het met den inhoud van deze brandkasten
is gesteld, weet ik nog niet, omdat de puin-
hoopen niet konden worden onderzocht,
voordat geëindigd was het onderzoek van
de Fransche politie en justitie inzake de
electriciteit.
Dit onderzoek is thans afgeloopen en er
is uit gebleken, dat de electriciteitsvoorzie-
ning uitstekend in orde is geweest.
Wat den toestand betreft van den inhoud
van de brandkasten, moet men in aanmer
king nemen, dat de gloed zoo kolossaal is
geweest, dat de gebouwen aan den over
kant van den weg alle door de hitte in
brand zijn geraakt, zonder dat vonken wa
ren overgewaaid.
Van de tentoongestelde waardevolle
voorwerpen behoort een deel aan den heer
Moojen en een ander deel aan het Bata-
via's Genootschap.
Het laatste deel is het laatste gearri
veerd en was bij de opening van de ten
toonstelling nog niet aanwezig.
Ook de heer v. d. Waals meende, dat men
in Indië geen enkel verwijt kan maken. Aan
alle voorwaarden van het Indisch Conató
is voldaan. De Indische voorwerpen kwa
men onverzekerd in Parijs aan. De heer v.
d. Waals heeft ze toen persoonlijk onmid-
De bekende Nederlandsche VIOLIST JO-
HAN DAiHMEN heeft in Duitschland een
armoperatie ondergaan, welke evenwel
niet het gewenschte gevolg heeft gehad.
Men vreest, dat hij niet meer zal kunnen
optreden. In verband hiermede zijn de
voorgenomen tournées door Ned. Indië en
Amerika afgezegd. Johan Dabmen (geboren
30 Juni 1898 te Breda) is een onzer eerste
violisten. Hij studeerde onder leiding van
André Spoor te Den Haag. In 1916 deed
Dahmen eindexamen aan het Conservato
rium en kreeg de gouden medaille. Na nog
eenige maanden bij Carl Flesch gewerkt te
hebben, werd hij concertmeester van de
Philharmonic te Berlijn. Sinds 1924 is hij
eerste concertmeester van de Staatsopera
te Dresden. Als solist is Dahmen met suc
ces opgetreden in Zweden, Denemarken,
Duitschland, Oostenrijk, Italië, Polen,
Tsjecho-Slowakije, enz. Hij is gehuwd met
de pianiste Mona Scholten, met wie hij ge
regeld kamermuziekavonden gaf.
in khaki en blauw mansmaat
4.50 - 4.25 - 3.70
S.50 - 2.45
dellijk verzekerd tegen het bedrag, dat ge
vraagd was.
Een eisch voor afzonderlijke verzekering
is door Indië niet gesteld. Zulk een eisch
zou ook al zeer on-technisch geweest zijn.
Een betrekkelijk lage premie is juist ver
kregen, door alles op één polis te verze
keren.
Nederlands dank aan België.
De Belgische minister van koloniën ont
ving gisteren een telegram van den Ned er-
land schen minister van koloniën, waarin
deze verklaart, dat hij het blijk van sympa
thie der Belgische regeering ten hoogste
waardeert, alsook haar edelmoedig aanbod,
waarvan hij het uitvoerend comité voor de
Nederlandsche deelneming onverwijld in
kennis heeft gesteld.
Staatsminister Fock, voorzitter van het
Nederlandsch comité op de koloniale ten
toonstelling te Vinoennes, zond een tele
gram aan den Belgischen minister van kolo
niën, waarin hij zijn oprechten dank uit
spreekt voor de deelneming van België aan
het nationaal verlies en er aan toevoegt, dat
het comité ten zeerste getroffen is door het
edelmoedige aanbod der Belgische regee
ring-
Het comité zal trachten een nieuw pavil
joen te bouwen maar mochten zich even
tueel moeilijkheden voordoen, dan zal het
comité niet aarzelen, van de zoo spontaan
en vriendelijk aangeboden hulp gebruik te
maken.
Aan de telefoon: Eén oogenblikkie, even
de radio
