22ste Jaargang
WOENSDAG 24 JUNI 1931
No. 6930
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bureaux: PAPENGRACHT 32, LEIDEN
BUITENLAND
BERICHT
FRANKRIJK EN HET PLAN VAN HOOVER
e£cidóeh&6ou/fca/nt
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal
Franco per post f2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné't ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cent per kwartaal bij
vooruitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cent, met
Geïllustreerd Zondagsblad 9 cent.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935, REDACTIE 15 II
GIRONUMMER 103003, POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone Advertentiën 30 cent per regeL
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt
het dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
verhuur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit twee
Maden.
V Altijd hetzelfde fraais.
Op uitnoodiging van de afdeeling Leiden
der Herv. (Geref.) Staatspartij heeft in het
Wijkgebouw „Rehoboth" het Tweede Ka
merlid ds. Lingbeek een propagandarede
gehouden voor de gemeenteraadsverkie
zing.
Na een inleidend woord van den voor
zitter, den heer Bouwman, kwam de anti
papistische dominé aan het woord.
En 't was weer hetzelfde als altijd; van
hetzelfde laken een pak.
Dat laken begint er al zoo akelig groen
uit te zien, dat 't het bekijken haast niet
meer waard is.
We zullen er dan ook niet veel van zeg
gen.
'n Enkele aanhaling slechts uit de rede
van ds. Lingbeek:
„De geheele christelijke politiek is
in handen van Rome. Men haast zich
om in de Bollenstreek pas-afgestu-
deeerde R. K. jonge burgemeesters te
benoemen en na «korten tijd komt er
een Katholieke secretaris, veldwach
ter en lantaarnopsteker".
De heele politieke toch nog welwil
lend genoemdc h r i s t e 1 ij k e politiek
is in handen van Rome! Wie heeft dat ooit
geweten? Rome fcelf niet!
En vandaar die j,sohrikbarend-vele be
noemingen van Katholieken. Zeker, in niet-
overwegend katholieke gemeenten is wel
het percentage van Katholieken in gemeen
tedienst heel en heel gering, maar.... óók
in grootendeels katholieke gemeenten
moest b.v. geen katholieke burgemee3rer
worden benoemd, al is de sollicitant nog
zoo bekwaam voor dat ambt!....
Och, wat kan verblinde afkeer den
mensch toch stumperig-klein maken I
Intusschen, als onze lezers de courant
ontvangen, is de stembusstrijd in Leiden
beslecht.
Onze gelukwensch aan alle Katholieken,
die vóór en op dezen verkiezingsdag heb
ben gedaan hun plicht, en zelfs méér dan
hun plicht.
Onze gelukwensch al kennen wij den
stembus-uitslag nog niet. Want zij
allen mogen met voldoening op hun plichts
vervulling terugzien, ongeacht het resul
taat ervan.
Wij allen hopen natuurlijk wel op en
eerlijk gezegd verwachten ook wel: een
mooien, een bevredigenden uislag; maar
ook, al zou de uitslag tegenvallen, de daar
toe gegeven arbeid is er niet minder om, is
en blijft een schoone daad, omdat 'deze ge
steld is in dienst van een goede zaak: de
beginsel-politiek!
Onze gelukwensch en onze dank met
name aan de propagandaclub „Dr. Schaep-
man", diens bestuur, leden en medewerkers
welke zoo veel ijver en toewijding heeft
getoond met offers van heel veel tijd!
En de lakschen en onverschilligen en
vooral zij, die onze gelederen mochten heb
ben verlaten, moge de stembus-uitslag
hoe deze ook zij tot nadenken stemmen
DUITSCHLAND
WERKTIJDVERKORTING-ONTWERP
IN DUITSCHLAND.
Naar de „Gewerkschaftliche Presse-
dienst" mededeelt had gisteren op het rijks
departement van arbeid de reeds aange
kondigde bespreking plaats tusschen de
hoofdorgaaiisaties der werkgevers en werk
nemers over de uit te vaardigen verorde
ning in verband met de machtiging der
rijksregeering tot een verkorting van den
arbeidsduur.
Het ontwerp voorziet een verlaging van
de loonen en salarissen, die evenredig is
aan de verkorting van den arbeidsduur.
Daarentegen bevat het ontwerp geener
lei bepaling, volgens welke de werkgevers
verplicht zijn, om nieuwe personen aan te
nemen.
Over de loonsverlaging kwam het tot
heftige debattena De vakvereenigingen
zijn van meening, dat de werknemers bui
ten de lasten, die hun reeds werden opge
legd, geen andere meer kunnen dragen.
SPANJE
LERROUX EN DE KERK.
Vrijheid, vrede, rechtvaardigheid en liefde
voor Spanje.
De Spaansche minister van buitenland-
sche zaken, Lerroux, heeft onlangs te
Burgos een belangwekkende rede gehou
den, waarin hij de houding der Spaansche
regeering ten opzichte van den Katholie
ken godsdienst uiteenzette. „El Mati" pu
bliceert het belangrijkste gedeelte van
deze rede van den Spaanschen minister,
die, zooals bekend, radicaal-republikein is.
Sommigen zijn van meening, zeide mi
nister Lerroux oa., dat wij ons keeren
tegen den godsdienst en tegen de waar
heid. Wij richten ons echter tegen alle ftu-
natisme, tegen inmenging bij het toewij
zen der verschillende functies, tegen inter
ventie op industrieel gebied en opeensta
peling van rijkdommen.
Wij willen, dat Gods wet vervuld
worde: „Geeft aan den keizer, wat des
keizers is en aan God wat Godes is". Dan
zal het vurig verlangen naar vrede verwe
zenlijkt worden.
Ik weer heel goed, dat in ons land dege
nen, die het Katholieke geloof belijden,
verre in de meerderheid zijn. De Kerk is
een toonbeeld van organisatie, waarvan wij
veel te leeren hebben.
Wij willen in vrede met de Kerk leven,
maar daarom is het noodzakelijk, dat de
Kerk in vrede leeft met den staat.
Men moet het volk vrij laten in zijn
Gods vereering. Ik ben er van overtuigd,
dat de parochie.geestelijke, als hij het
volksbewustzijn weet te begrijpen, de vei
ligste en meest geliefde gids zijn zal en het
volk in zijn tegenspoed een balsem zal
geven in de woorden: „Ziedaar den Chris
tus: hebt vertrouwen, daar de sociale
rechtvaardigheid onvoorwaardelijk zal ver
wezenlijkt worden."
Bij allen echter heerscht een groot ge
brek aan wederzijdsch begrijpen.
Uit hoofde van mijn ambt heb ik met
verschillenre bisschoppen en den pauselij
ken nuntius gesproken. Met allen heb ik
als gelijke tot gelijke en van hart tot hart
gesproken en ik mag zeggen, dat ik bij hen
geenerlei moeilijkheid heb ondervonden
zoomin als zij bij mij.
Onder de rechtsche partijen echter zijn
er fanatieke elementen, die God niet ver
eeren, maar Hem exploiteeren, omdat zij
Hem niet vreezen, zooals ik Hem vrees.
Godsdienst vraagt liefde tot den even-
mensch en liefde voor het algemeen wel
zijn: Wij willen, dat aller opinie worde ge
ëerbiedigd.
OOSTENRIJK
HERRIE AAN WEENENS
UNIVERSITEIT.
Opheffing van het studentenrecht.
Het Oostenrijksche gerechtshof heeft gis
teren het indertijd onder het rectoraat van
prof. Leipach ingestelde studentenrecht
voor de Weensche universiteit opgeheven,
met de motiveering, dat dit recht in strijd
is met de wet en dat noch de academische
senaat, noch het ministerie van onderwijs
de bevoegdheid bezitten om een dergelijk
besluit af te kondigen. Alleen de wetge
vende mai^it kan dergelijke maatregelen
treffen.
Zoodra het besluit van de opheffing be
kend werd, deden nationaal-socialistische
studenten in de aula van de universiteit
een inval, waarbij het tot een gevecht
met socialistische studenten kwam, zoodat
een aantal studenten verwondingen op
liep.
De universiteit, de technische hooge-
school en 2 andere instellingen van hoo-
ger onderwijs zijn gisteren voorloopig ge
sloten.
ITALIË
PROCESSIES IN ZUID-ITAL1E.
Een tijdelijke opheffing.
Men meldt uit Rome aan de „Msbd.":
Het bericht betreffende de opheffing
van het verbod tot het houden van proces
sies in de openlucht blijkt juist te zijn ge
weest de opheffing gold intusschen slechts
voor Zuid-Italië en alléén voor Zondag j.l.
Met toestemming van de kerkelijke over
heid zijn derhalve in verscheiden steden
en dorpen de processies wederom uitge
trokken.
Bijzonder luistervol was de traditioneele
jaarlijksche processie ter eere van den H.
Antonius te Afragola bij Napels geweest.
Te Rome zijn echter nog geen proces-
cies in de openlucht toegestaan en niets
wijst er op, dat het verbod binnen afzien-
baren tijd zal worden opgeheven.
De incidenten in Nicastro.
Intusschen geeft de „Osservatore Ro
mano" een uitvoerige beschrijving van de
gebeurtenissen in het Zuid-Italiaansche
stadje Nicastro, waar, zooals bekend vóór
de hooger gemelde opheffing van het ver
bod, door het volk processies zijn gehou
den zonder geestelijkheid.
Door het hoofd van de lagere school
aldaar werd den kinderen geleerd, dat „de
priesters de vijanden van het vaderland
zijn." En wijl dat zoo was, werd bepaald,
dat de kinderen gezamenlijk door de stra
ten zouden trekken en dan eenstemmig
roepen: „wij willen geen priesters, want
zij ,zijn de vijanden van het vaderland en
het fascisme. Weg met de priestersEn
het gebeurde, zooals het schoolhoofd ge
boden had.
Toen de kinderen, onder deze uitroe
pen, de kerk passeerden, werden zij door
een jongen man, die tot de Katholieke Ac
tie behoorde, op het beleedigende van hun
gedraging gewezen, want velen van de kin
deren, die zich tot deze ergerlijke vertoo
ning hadden laten overhalen, behoorden
tot katholieke vereenigingen.
De jongeman noodigde de kinderen uit,
de kerk binnen te treden, doch voorbijgan
gers bemoeiden zich met het geval en een
mishandeling van den jongeman was het
gevolg, de kinderen gingen de kerk niet
binnen.
Later kwam het tpt een tweede demon
stralie. Een groep gymnasiasten trok er
op uit. Ook zij riepen: „Weg met de
priesters, dood aan de priesters 1"
Den volgenden dag arriveerde een groep
fascisten in het plaatsje. „Weg met de
priesters!" schreeuwen ze: en „Weg met
den Paus
Ook tegen de katholieke vereenigingen
werd gedemonstreerd ofschoon Nicastro
slechts één van die vereenigingen binnen
zijn muren heeft, één die bovendien nog
slechts in het begin van haar ontstaan is.
De politieke secretaris hield een toe
spraak, waarin hij zeide, „dat nu de tijd
om de maskers af te doen is gekomen Men
heeft getracht door processies het fascis-
het vloeken en door processies het fascis
me achter den wagen der Katholieke actie
te binden, wat echter niet is gelukt."
Intusschen werd overal bekend gemaakt
dat de processie niet zou mogen plaats
vinden, hetgeen ook door den burgemees
ter werd bevestigd, waarop het tot het
bekende conflict met de geestelijken is ge
komen. Aan de leekenprocessie namen
ale demonslraten tegen de paus, de pries
ters en de Katholieke vereenigingen deel,
evenals de burgemeester en de politieke
secretaris.
MGR. BESSON WORDT KARDINAAL.
Een K.W.P.-bericht uit Genève beves
tigt de geruchten, welke sinds eenigen tijd
Hepen, dat in het eerstvolgend consistorie
tot kardinaal zou worden benoemd mgr.
Marius Besson, bisschop van Freiburg,
Lausanne en Genève.
BULGARIJE
DE REGEERINGSNEDERLAAG IN
BULGARIJE.
De definitieve uitslag van de parle
mentsverkiezingen in Bulgarije bevestigt
de groote overwinning van de oppositie.
Het oppositioneele burgerlijke blok krijgt
in het nieuwe Sobranje 150 mandaten, ter
wijl de regeeringspartij slechts met 79
mandaten in het parlement terugkomt. De
socialisten, die 10 mandaten in het oude
Sobranje hadden, zien thans alleen hun
candidaten van de centrale lijst gekozen
en keeren met 5 afgevaardigden terug. De
Macedonische groep krijgt 8 mandaten.
Het meest merkwaardige is wel de groo
te vooruitgang der communisten, die van
4 op 32 zetels stijgen.
RUSLAND.
DOWGALEWSKI IN ONGENADE.
Dowgaiew3ki, de leider de Russische
handelsvertegenwoordiging te Parijs, heeft
zijn ambt neergelegd en is toegetreden tot
de organisatie ter bestrijding van het
bolsjewisme, welke onder leiding van den
vroegeren gezantschapsraad Bessedowski
staal.
Dowgalwski, die een neef van den Rus-
sischen gezant te Berlijn is, schijnt te
Moskou in engenade gevallen te zijn Hij
had opdracht gekregen naar Moskou te
komer., teneinde zich te verantwoorden
doch weigerde hieraan gevolg te geven.
Zij, die zich met 1 Juli op „De
Leidsche Courant" abonneeren,
ontvangen de voor dien datum ver
schijnende nummers gratis.
DE ADMINISTRATIE
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Hoovers plan in de Fransche Kamer.
Heden beslissing van het Frfnsche ka
binet.
Het conflict tusschen Mussolini en het
Vaticaan.
Weer een Oceaanvlucht
(Luchtvaart, 2e blad).
begonnen.
DEBAT IN DE FRANSCHE KAMER.
Heden neemt de Fransche regeering een beslissing.
HET KAMERDEBAT.
Het zeer talrijk opgekomen publiek en
de niet minder ongeduldige kamer hebben
tot na acht uur in den avond moeten wach
ten, eer de interpellaties over het plan
van Hoover door den voorzitter, Buisson,
aan de orde werden gesteld.
Het was toen al bekend, dat de regeering
verdaging van de debatten zou voorstellen
en inderdaad vroeg minister Laval, de in
terpellaties a.s. Vrijdag te behandelen, als
de regeering in staat zal zijn, aan de ka
mer het antwoord mede te deelen, dat
Frankrijk aan Amerika zal geven.
Inderdaad is dat antwoord op het oogen-
blik in de maak, waarvoor Laval, Briand,
Flandrin, Poncet en Pietry confereeren.
De kamer kan natuurlijk niet a-nders
doen, dan met het verzoek van Laval
accoord gaan, maar de heer Marin, die het
woord vroeg, vertolkte blijkbaar wel do
groote onrust, die zich van de kamer heeft
meester gemaakt.
Hij sprak temidden van doodsche stilte,
meerdere malen onderbroken door het ap
plaus van drie kwart der kamer en zonder
tegenmanifestaties te wekken.
Hij zei te begrijpen, dat Amerika wel
e€n dozijn milliarden wil offeren, om eenige
honderden milliarden francs, in Duitsch-
land geplaatst, te redden en dat Engeland,
waarvan geen groot offer wordt gevraagd,
Amerika een plezier wil doen, maar Italië,
België en Frankrijk, in wier begrooting zulk
een groot gat wordt geslagen, hebben eerst
te overwegen, wat voor hen de gevolgen
zullen zijn.
Bovendien gaat het niet enkel om de
milliarden, die men verliest, maar om de
eerbiediging der diplomatieke overeenkom
sten, want hij vreest, dat spoedig zal blij
ken, dat aan het plan-Young de genadeslag
is toegebracht en dat de Amerikaansche in
terventie ook effect zal hebben bij de ont
wapeningsconferentie, de douane-politiek
en andere goudverdeeling.
Hij kon zich niet voorstellen, dat de
Fransche diplomatie niet van begin Juni
af aan op de hoogte zou zijn geweest van
den ontzaggelijken omkeer van de Ameri
kaansche politiek, die werd voorbereid en
wilde niet gelooven, dat de aan vrijheid
en hoffelijkheid hechtende Amerikaansche
democratie de regeering niet op de hoogte
zou hebben gehouden.
Op buitengewoon felle wijze sprak hij
zijn wantrouwen uit jegens de politiek van
Briand, die een slechte profeet is gebleken
en voortdurend mistast.
Hij gaf een bloemlezing van verklarin
gen van Briand, die inderdaad stuk voor
stuk door de feiten zeer spoedig wer-leu
weersproken en een en ander impressio-
neerde de kamer zeer. Marin verkreeg van
Laval opnieuw de verzekering, dat niets
beslissends geaccepteerd zou worden, zon
der dat het parlement zijn gevoelen had
kunnen uiten. De radicaal Marigaine kwam
ook vertellen, dat hij Vrijdag wel eens zou
uiteenzetten, wat de Fransche buitenland-
sohe politiek moet zijn.
Briand verroerde zich niet op zijn bank,
alsof hij den storm wilde laten voorbijgaan.
Evenwel was de algemeene indruk van
dit spannend kwartier niet zeer gunstig
voor de regeering, speciaal niet voor
Briand.
Het antwoord aan Wa-shington zal zeer
moeilijk de Fransche kamer kunnen vol
doen en de reden daarvan ligt vooral in
het feit, dat Briand's politiek, die aan de
gebeurtenis vooraf is gegaan, elke accep
tatie als een nieuwe concessie van Briand
zal doen voorkomen.
Waar echter niet aanvaarding uitgeslo
ten is, aangezien Frankrijk niet zoo dwaas
zal zijn, zich voor jaren lang poUtiek en
economisch te isoleeren, daar wordt zeer
sterjc de behoefte gevoeld aan een staats
man, die genoegzaam het vertrouwen vaa
het parlement en de pubieke opinie heeft,
om aan beiden de bittere pil te doen slik
ken, zooas Poincaré dat indertijd in ernsti
ge aangelegenheden heeft kunnen doen.
Briand is daarvoor teveel een man van
een bepaalden strijd. In de wandelgangen
der kamer was men zeer onder den indruk
van de Amerikaansche telegrammen, eerst
door de avondpers van heden schoorvoe
tend gegeven doch in Nederland reeds
Maandag gepubliceerd, dat Hoover niet
van amendementen wil weten.
Men meende, dat Hoover door zulk een
houding aan te nemen, aan zijn voorstel
iets van een ultimatum gaf. Dit moet trou
wens ook de indruk zijn van de nota, waar
in Washington den Quai d'Orsay voorhoudt,
welke de gevolgen zouden zijn van een
niet-aanvaarding van het voorstel door
Frankrijk.
Het Fransche kabinet beslist heden.
Het Fransche kabinet heeft de beslissing
over het antwoord aan president Hoover
uitgesteld tot vandaag.
Nadat de minister van financiën, Flan-
din, en vervolgens de minister van buiten-
landsche zaken, Briand, een uitvoerig ex
posé van den toestand hadden gegeven,
volgde de beraadslagingen, die echter niet
tot een definitief resultaat leidden.
In de officieele mededeelingen wordt
niet gezegd, waarom men, ondanks de gron
dige voorbereiding en de uitvoerige bespre
kingen met de experts, niet tot overeen
stemming kon komen.
Het spreekt echter vanzelf, dat omtrent
de meeningsverschillen in het kabinet al
lerlei geruchten de ronde doen. Van wel
ingelichte zijde wordt verzekerd, dat
Briand uit politieke overwegingen voor de
aanvaarding van het Amerikaansche voor
stel is, zij het ook, dat men langs den weg
van onderhandelingen zou kunnen trachten,
de Fransche belangen veilig te stellen.
De meerderheid der ministers verklaar
de zich echter tegen het aantasten van do
Haagsche overeenkomst en dientengevolge
voor de verwerping van het voorstel-Hoo-
ver, voor zoover dit het niet-beschermde
deel der Duitsche betalingen betreft.
Men verkeert in 'groote spanning, wat
de beslissing van het kabinet zal zijn.
Volgens een officieus bericht, heeft het
Fransche departement van buitenlandsche
zaken zich gisteren met Rome en Brussel
in verbinding gesteld om van gedachte te
wisselen over het voorstel van president
Hoover.
De Fransche regeering wenscht zooveel
mogelijk in overleg met Italië en België
haar standpunt te bepalen.
Algemeene instemming in Japan.
Door de Japansche bladen worden Hoo
ver's voorstellen algemeen gunstig ontvan
gen en de meening wordt uitgesproken, dat
door vertrouwen de werelddepressie zal
worden verlicht. De meeste bladen maken
van de gelegenheid gebruik er bij Amerika
op aan te dringen nog verder te gaan, op
dat de oorlogssohulden en herstelbetalingen
kunnen worden verminderd. Er wordt de
nadruk op gelegd, dat daardoor de inter
nationale samenwerking op de ontwape
ningsconferentie kan worden vergemakke
lijkt.
In een interview met den correspondent
van de „Times" te Tokio verklaarde de Ja
pansche minister-president, dat Japan zijn
houding ten aanzien van het Hoover-plan
eerst over eenige dagen bekend lean maken.
De Japansohe minister van Financiën ge
loofde, dat tegen het plan kleine bezwaren
waren aan te voeren, doch dat alle mo
gendheden waarschijnlijk wel zullen toe
stemmen. Japan diende het kleine offer,
dat van hem gevraagd werd, te brengen.
Oostenrijk en Bulgarije gaan dankbaar
accoord.
De Oostenrijksche gezant te Washington
heeft een onderhoud met den Amerikaaa-
schen onderstaatssecretaris van Buiten-
andsohe Zaken, Castle, gehad, waarin hij
dezen van de aanvaarding van president
Hoover's voorstel door de Oostenrijksche
Bondsregeering in kennis stelde.
Ook de Bulgaarsche gezant heeft offi
cieel aan het Amerikaansche departement
van Buitenlandsche Zaken doen weten, dat
zijn regeering het plan dankbaar accep
teert.
i
